Электрлік өлшеуіш приборлар және өлшеулер

Жоспар
Кіріспе

Жалпы мәліметтер
Электромагниттік приборлар
Магнитоэлектрлік приборлар
Термоэлекгрлік приборлар

Электрлік өлшеуіш приборлар ток күші, кернеу, кедергі, қуат, энергия сияқты электрлік шамаларды, сондай-ақ температура, қысым, ылғалдылық, жылдамдык, сұйық деңгейі, материалдың қалыңдығы және т. с. с. электрлік емес шамаларды өлшеуге қолданылады.
Абсолют дәл прибордың болмайтындығына байланысты, электр өлшеуіш приборлардың көрсетулері өлшенетін шамалардың шын мәндерінен біраз өзгеше болып келеді.
Шаманың өлшенген мәні мен шын мәнінің арасындағы айырым прибордың абсолют қатесі деп аталады. Егер, мысалы, тізбектегі ток күші /=10 а болса, ал тізбекке жалғанған амперметрдің көрсетуі Іөлш=9,85 а болса, онда прибордың керсетуінің абсолют қатесі

Прибордың келтірілген қателігі үк деп, абсолют қатесінің ∆ А прибордың берілген шкаласы бойынша өлшеуге келетін шаманың ең үлкен мәніне Амакс қатынасын айтады:

Қалыпты жұмыс жағдайларындағы прибордың (тем¬пература 20°С, прибордың маңайында ферромагниттік массаның болмауы, шкаланың қалыпты жұмысы және т. т.) келтірілген қатесі прибордың негізгі қатесі деп аталады.
Мысал. Қалыпты жағдайларда 1-4 а ток күшін өлшегенде, шкаласы 0—10 а амперметрді қолдандық дейік және ол тізбектегі ток күшін 4,1 а деп көрсеткен болсын. Оның дәлдігін сипаттайтын прибордың негізгі (келтірілген) қатесін анықтаңдар.
Ш е ш у і.

Электр өлшеуіш приборлар рұқсат етілетін негізгі қатесіне қарай сегіз дәлдік класына бөлінеді: 0,05; 0,1; 0,2; 0,5; 1; 1,5; 2,5; 4.
Дәлдік класының цифры қатенің таңбасына тәуелсіз процент есебімен прибордың рұқсат етілген негізгі (келтірілген) қатесін ∆Амакс көрсетеді.
Дәлдік класы

Дәлдік класы аз санмен көрсетілген прибор өлшеуді аса дәлдікпен орындауға мүмкіншілік береді.
Прибордың дәлдік класын және прибордың берілген шкаласында өлшеуге болатын шаманың ең үлкен мәнін біле отырып, жүргізілген өлшеудің ең мүмкін абсолют қатесін анықтауға болады

Пән: Электротехника
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ЭЛЕКТРЛІК ӨЛШЕУІШ ПРИБОРЛАР ЖӘНЕ ӨЛШЕУЛЕР
Жалпы мәліметтер
Электрлік өлшеуіш приборлар ток күші, кернеу, кедергі, қуат, энергия
сияқты электрлік шамаларды, сондай-ақ температура, қысым, ылғалдылық,
жылдамдык, сұйық деңгейі, материалдың қалыңдығы және т. с. с. электрлік
емес шамаларды өлшеуге қолданылады.
Абсолют дәл прибордың болмайтындығына байланысты, электр өлшеуіш
приборлардың көрсетулері өлшенетін шамалардың шын мәндерінен біраз өзгеше
болып келеді.
Шаманың өлшенген мәні мен шын мәнінің арасындағы айырым прибордың
абсолют қатесі деп аталады. Егер, мысалы, тізбектегі ток күші =10 а болса,
ал тізбекке жалғанған амперметрдің көрсетуі Іөлш=9,85 а болса, онда
прибордың керсетуінің абсолют қатесі

Прибордың келтірілген қателігі үк деп, абсолют қатесінің ∆ А
прибордың берілген шкаласы бойынша өлшеуге келетін шаманың ең үлкен мәніне
Амакс қатынасын айтады:

Қалыпты жұмыс жағдайларындағы прибордың (температура 20°С, прибордың
маңайында ферромагниттік массаның болмауы, шкаланың қалыпты жұмысы және т.
т.) келтірілген қатесі прибордың негізгі қатесі деп аталады.
Мысал. Қалыпты жағдайларда 1-4 а ток күшін өлшегенде, шкаласы 0—10 а
амперметрді қолдандық дейік және ол тізбектегі ток күшін 4,1 а деп
көрсеткен болсын. Оның дәлдігін сипаттайтын прибордың негізгі (келтірілген)
қатесін анықтаңдар.
Ш е ш у і.

Электр өлшеуіш приборлар рұқсат етілетін негізгі қатесіне қарай сегіз
дәлдік класына бөлінеді: 0,05; 0,1; 0,2; 0,5; 1; 1,5; 2,5; 4.
Дәлдік класының цифры қатенің таңбасына тәуелсіз процент есебімен
прибордың рұқсат етілген негізгі (келтірілген) қатесін ∆Амакс көрсетеді.
Дәлдік класы

Дәлдік класы аз санмен көрсетілген прибор өлшеуді аса дәлдікпен
орындауға мүмкіншілік береді.
Прибордың дәлдік класын және прибордың берілген шкаласында өлшеуге
болатын шаманың ең үлкен мәнін біле отырып, жүргізілген өлшеудің ең мүмкін
абсолют қатесін анықтауға болады:

Мысал. Берілген амперметрмен елшеуге болатын ең үлкен ток куші 15 а,
ал прибордың дәлдік класы С = 4 деп алайық.
Шкаланың кез келген нүктесінде өлшеу жүргізгенде кететін ең үлкен
мүмкін абсолют қатені анықтаңдар.
Ш еш у і.

Неғұрлым өлшенетін шама прибордың өлшеуге мүмкіншілік беретін ең
үлкен мәніне жақын келсе, соғұрлым барлық жағдайларда бірдей болатын
салыстырмалы қате аз болып шығады. Өлшеуге қолданатын прибордың өлшеу шегін
таңдап алғанда бұл жағдай есте болуға тиіс.
Электр өлшеуіш приборлар өлшенетін шаманың тегіне, жұмыс принципіне,
дәлдік дәрежесіне қарай және өлшенетін токтың түріне қарай
классификацияланады және пайдалану группаларына бөлінеді. Өлшенетін
шамалардың тегіне қарай, приборлар амперметрлер, вольтметрлер, омметрлер,
ваттметрлер, счетчиктер, электр термометрлер, электр тахометрлер (минуттағы
оборот санын өлшеуші) және т. б. бөлінеді.
Өлшеуіш механизмінің жұмыс принципіне қарай приборлар мына
системаларға бөлінуі мүмкін: электромагниттік, магнитоэлектрлік,
электродинамикалық, ферродинамикалық

индукциялық, тұзеткіш, термоэлектрлік, электрондық, вибрациялық және
электростатикалық.
Өлшенетін токтың, түріне қарай приборлар айнымалы ток приборлары,
тұрақты ток приборлары және тұрақты ток пен айнымалы токты бірдей өлшеп
алатын приборлар деп бөлінеді.

Вольтметр шкаласы.
Приборларды А, Б және В үш пегізгі группаға арпап шығарады. Түрліше
пайдалану группасындағы шартты белгілері 7-таблицада кел-тірілген.
Әрбір электр өлшеуіш прибордың шкаласында шартты белгілер мен
прибордың конструкциясы және пайдалануы жөніндегі қажетті мәліметтер
көрсетіледі. Мысалы, вольтметрдің шкаласында (79-сурет) мыналар
көрсетілген: вольтметр (Ү) электромагниттік системаға жатады; 250 в шектегі
айнымалы кернеуді() өлшеуге арналған; кернеуді өлшеген кезде приборды
вертикаль кою керек (1); изоляциясы 2 кв кернеумен сыналған;
дәлдік класы 1,5; заводтық, номері 5140; шығарылған жылы 1966;
пайдалану группа.
Барлық системалардағы электр өлшеуіш приборларға мынадай техникалық
талаптар қойылады:
дәл көрсетуі және сенімді жұмыс істеуімен коса құны арзан болуға тиіс;
барынша аз қуат жұмсалуы керек; өлшенетін тізбектің электрлік
параметрлеріне елеулі өзгеріс кіргізбейтін қасиеті болуға тиіс; шкаланың
жұмысшы бөлігінің шегінде бөліктеріпің біркелкі болып келуі; барынша үлкен
шектен тыс жүкке шыдайтын қасиеті; сапасын жоймай жұмыс мерзімінің ұзақ
болуы; ток өтетін бөліктердің корпустан сенімді изоляция-лануы; көрсетуі іс
жүзінде сыртқы факторлардың әсеріне тәуелсіз болуы керек; прибордың
стрелкасы шкаланың тиісті болігіне тез орналасуға тиіс.

Электромагниттік приборлар
Жазық катушкалы электромагниттік прибордың құрылысы 80-суретте
көрсетілген. Прибордын, қозғалмайтын бөлігі обмоткасы изоляцняланған мыс
сымнан жасалған жалпақ катушкадан 1 тұрады.
Обмотканың ұштары прибордың қысқыштарына қосылған.
Прибордың қозғалмалы бөлігі бойына болат өзекше, стрелка 7 бекітілген
осьтен 4 лоне тыныштандырғыш сегментінен 2 тұрады. Қарама-қарсы әсер етуші
момент тудыратын спираль пружинаның 5 бір ұшы корректорға 6 жалғанған, ал
екінші ұшы оське бекітілген. Қорректордың ойындысыма винттік басы бар
эксцентрлі штифт орналастырылады.
Катушка обмоткасы арқылы электр тоғы өткенде магнит өрісі пайда
болады да, болат өзекше катушканың ішіне тартылады. Обмоткадағы ток күшіне
байланысты өзекше катушкаға аз, не көп дәрежеде тартыла отырып, стрелкамен
бірге осьті белгілі бір бұрышқа бұрады. Прибордың қозғалмалы бөлігінің
ауысуы ұлғайған кезде, спираль пружинаның ширатылуынан туатын қарсы әсер
етуші момент арта бастайды. Өлшеуіш прибордың жылжымалы бөлігі белгілі бір
қалыпқа жеткен кезде қарсы әсер етуші момент айналдырушы моментті толық
теңгеріп үлгереді, сөйтіп стрелка прибор шкаласы бойынша өлшенуға таманың
мәлім көрсетеді.
Токты ұзын тастағанда стрелка спираль пружынаның, 5 әсерінен алғашқы
қалпыпа қайта келеді.
Өзекшенің катушка ішіне тартылуы обмотка арқылы өтетін токтың түріне
(айнымалы ма, әлде тұрақты ма) тәуелді емес. Екі жағдайда да ток езекшеге
әсер ететін магнит өрісін тудырады, бірақ, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.