Қаржылық бақылау жайлы
1 Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...2 .3
1 Қаржылық бақылаудың түсінігі. 4
1.1 Қаржылық бақылаудың міндеттері мен функциялары: 5
1.2 Қаржылық бақылаудың нысандары және әдістері 6
2 Қаржылық бақылаудың пәні,
мақсаты және мәселелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. .7.9
3. Қаржылық бақылауды жүзеге асыру үшін құрылатын ерекше бақылау органдары 10.12
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 13
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
1 Қаржылық бақылаудың түсінігі. 4
1.1 Қаржылық бақылаудың міндеттері мен функциялары: 5
1.2 Қаржылық бақылаудың нысандары және әдістері 6
2 Қаржылық бақылаудың пәні,
мақсаты және мәселелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. .7.9
3. Қаржылық бақылауды жүзеге асыру үшін құрылатын ерекше бақылау органдары 10.12
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 13
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
Нарық экономикасы жағдайында қаржылық бақылаудың дамуы шаруашылық субьектідерінің бюджеттік, қарыздық және өзіне тиесілі қаржыларвн заңды, тиімді және мақсатты пайдаланылуына ерекше көңіл бөледі. Осыған байланысты Қазақстан Республикасында мемлекеттік, қоғамдық және әр түрлі жеке салалардың шаруашылық қызметтерін қаржылық бақылаудың жүйесін реформалау үшін бірнеше нормативтік – құқықтық актілер қабылданды.
Қаржылық бақылаудың негізгі міндеті- елдегі экономикалық мақсаттың тиімді жүзеге асуына және елдегі, аймақтағы, секторлардағы, шаруашылық жүйелерінің өндірістік салаларының өркендеп дамуына ықпал ету. Бұрынғы әміршілдік - әкімшілдік басқару тәсілінен гөрі ұлттық экономиканың әр түрлі салаларын нарықтық әдістермен реттеу, қаржылық бақылау органдарының қайта құрылуы- уақыт талап еткен қажеттілік болады.
"Қаржылық бақылау және басқарушылық аудит” ревизиялық – бақылау органдарының мамандарын даярлауды жақсарту туралы және INTOSOL, IFAC, ЮСАЙД, ТАСИС халықаралық ұйымдарының ұсыныстары мен талаптарын ескере отырып, әзірленген. Ұсынылған кітаптың тиісті бөлімдерінде АҚШ, Ұлыбритания, Германия, Франция, Австрия, Жапония, Финляндия, Швеция, Италия, Канада тәрізді дамыған елдердің бюджеттік – қаржылық бақылауының ілгершіл тәжірибелері пайдаланылған.Нарықты экономикасының нақтылығында жүйелі сараптама негізінде қаржылық бақылау мен тереңдетілген аудиттің қажеттілігі мен оның белгіленуі негізгі екені анықталды. Соған орай мемлекеттік, қоғамдық, шаруашылық, мекемелік және тәуелсіз қаржылық бақылаудың нысандарына, үлгілеріне, түрлене жіктелу жүргізілді. Қаржылық бақылау органдарының нысандары, обьектілері,функциялары, мақсаттары мен міндеттерінің жаңа талапқа сай үлгілері берілген.Онда әр түрлі жекеменшік кәсіпорындардың, мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептемелері мен бухгалтерлік есептерінің ішкі жағдайларына қаржылық бақылау мен басқарушылық аудит жүргізудің әдістемелік негіздері мен тәртіптері қаралған.Шаруашылықпен айналысатын экономикалық субьектілерге ықпалды қаржылық бақылау мен басқарушылық аудит өткізу көкейкесті мәселе болып келеді, осы себепті тәжірибе талаптары Президент аппаратының, Парламенттің, Қазақстан
Республикасы Үкіметінің өкілдігін күшейтіп, Есеп комитетінің, Қаржылық бақылау мен мемлекеттік сатып алу,Кендік бақылау және басқа да тексерістік бақылау жүйелерінің, қоғамдық және тәуелсіз қаржылық бақылау салаларының қызмет аясын кеңейтуді қажет етеді. Аталған оқу құралы қаржылық- несиелік, инвестициялық,тексеру – бақылау, мемлекеттік құқықты қорғау органдары мен басқа да мемлекеттік құрылымдарға мамандар даярлауды жүзеге асыратын заң және экономикалық жоғары оқу органдары мен колледждерге, бизнес-мектептерге арналған.
Қаржылық бақылаудың негізгі міндеті- елдегі экономикалық мақсаттың тиімді жүзеге асуына және елдегі, аймақтағы, секторлардағы, шаруашылық жүйелерінің өндірістік салаларының өркендеп дамуына ықпал ету. Бұрынғы әміршілдік - әкімшілдік басқару тәсілінен гөрі ұлттық экономиканың әр түрлі салаларын нарықтық әдістермен реттеу, қаржылық бақылау органдарының қайта құрылуы- уақыт талап еткен қажеттілік болады.
"Қаржылық бақылау және басқарушылық аудит” ревизиялық – бақылау органдарының мамандарын даярлауды жақсарту туралы және INTOSOL, IFAC, ЮСАЙД, ТАСИС халықаралық ұйымдарының ұсыныстары мен талаптарын ескере отырып, әзірленген. Ұсынылған кітаптың тиісті бөлімдерінде АҚШ, Ұлыбритания, Германия, Франция, Австрия, Жапония, Финляндия, Швеция, Италия, Канада тәрізді дамыған елдердің бюджеттік – қаржылық бақылауының ілгершіл тәжірибелері пайдаланылған.Нарықты экономикасының нақтылығында жүйелі сараптама негізінде қаржылық бақылау мен тереңдетілген аудиттің қажеттілігі мен оның белгіленуі негізгі екені анықталды. Соған орай мемлекеттік, қоғамдық, шаруашылық, мекемелік және тәуелсіз қаржылық бақылаудың нысандарына, үлгілеріне, түрлене жіктелу жүргізілді. Қаржылық бақылау органдарының нысандары, обьектілері,функциялары, мақсаттары мен міндеттерінің жаңа талапқа сай үлгілері берілген.Онда әр түрлі жекеменшік кәсіпорындардың, мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептемелері мен бухгалтерлік есептерінің ішкі жағдайларына қаржылық бақылау мен басқарушылық аудит жүргізудің әдістемелік негіздері мен тәртіптері қаралған.Шаруашылықпен айналысатын экономикалық субьектілерге ықпалды қаржылық бақылау мен басқарушылық аудит өткізу көкейкесті мәселе болып келеді, осы себепті тәжірибе талаптары Президент аппаратының, Парламенттің, Қазақстан
Республикасы Үкіметінің өкілдігін күшейтіп, Есеп комитетінің, Қаржылық бақылау мен мемлекеттік сатып алу,Кендік бақылау және басқа да тексерістік бақылау жүйелерінің, қоғамдық және тәуелсіз қаржылық бақылау салаларының қызмет аясын кеңейтуді қажет етеді. Аталған оқу құралы қаржылық- несиелік, инвестициялық,тексеру – бақылау, мемлекеттік құқықты қорғау органдары мен басқа да мемлекеттік құрылымдарға мамандар даярлауды жүзеге асыратын заң және экономикалық жоғары оқу органдары мен колледждерге, бизнес-мектептерге арналған.
1 «Егемен Қазақстан» газеті
Мазмұны
1 Кіріспе---------------------------- ---------------------------------
--------------2 -3
1 Қаржылық бақылаудың түсінігі.
4
1.1 Қаржылық бақылаудың міндеттері мен функциялары: 5
1.2 Қаржылық бақылаудың нысандары және әдістері
6
2 Қаржылық бақылаудың пәні,
мақсаты және мәселелері------------------------- ---------------------
-7-9
3. Қаржылық бақылауды жүзеге асыру үшін құрылатын ерекше бақылау
органдары
10-12
Қорытынды-------------------------- ----------------------------------- -----
13
Қолданылған әдебиеттер тізімі----------------------------- -----------
--14
1
Кіріспе
Нарық экономикасы жағдайында қаржылық бақылаудың дамуы
шаруашылық субьектідерінің бюджеттік, қарыздық және өзіне тиесілі
қаржыларвн заңды, тиімді және мақсатты пайдаланылуына ерекше көңіл бөледі.
Осыған байланысты Қазақстан Республикасында мемлекеттік, қоғамдық және әр
түрлі жеке салалардың шаруашылық қызметтерін қаржылық бақылаудың жүйесін
реформалау үшін бірнеше нормативтік – құқықтық актілер қабылданды.
Қаржылық бақылаудың негізгі міндеті- елдегі экономикалық мақсаттың
тиімді жүзеге асуына және елдегі, аймақтағы, секторлардағы, шаруашылық
жүйелерінің өндірістік салаларының өркендеп дамуына ықпал ету. Бұрынғы
әміршілдік - әкімшілдік басқару тәсілінен гөрі ұлттық экономиканың әр
түрлі салаларын нарықтық әдістермен реттеу, қаржылық бақылау органдарының
қайта құрылуы- уақыт талап еткен қажеттілік болады.
"Қаржылық бақылау және басқарушылық аудит” ревизиялық – бақылау
органдарының мамандарын даярлауды жақсарту туралы және INTOSOL, IFAC,
ЮСАЙД, ТАСИС халықаралық ұйымдарының ұсыныстары мен талаптарын ескере
отырып, әзірленген. Ұсынылған кітаптың тиісті бөлімдерінде АҚШ,
Ұлыбритания, Германия, Франция, Австрия, Жапония, Финляндия, Швеция,
Италия, Канада тәрізді дамыған елдердің бюджеттік – қаржылық бақылауының
ілгершіл тәжірибелері пайдаланылған.Нарықты экономикасының нақтылығында
жүйелі сараптама негізінде қаржылық бақылау мен тереңдетілген аудиттің
қажеттілігі мен оның белгіленуі негізгі екені анықталды. Соған орай
мемлекеттік, қоғамдық, шаруашылық, мекемелік және тәуелсіз қаржылық
бақылаудың нысандарына, үлгілеріне, түрлене жіктелу жүргізілді. Қаржылық
бақылау органдарының нысандары, обьектілері,функциялары, мақсаттары мен
міндеттерінің жаңа талапқа сай үлгілері берілген.Онда әр түрлі жекеменшік
кәсіпорындардың, мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептемелері мен
бухгалтерлік есептерінің ішкі жағдайларына қаржылық бақылау мен
басқарушылық аудит жүргізудің әдістемелік негіздері мен тәртіптері
қаралған.Шаруашылықпен айналысатын экономикалық субьектілерге ықпалды
қаржылық бақылау мен басқарушылық аудит өткізу көкейкесті мәселе болып
келеді, осы себепті тәжірибе талаптары Президент аппаратының,
Парламенттің, Қазақстан
Республикасы Үкіметінің өкілдігін күшейтіп, Есеп комитетінің, Қаржылық
бақылау мен мемлекеттік сатып алу,Кендік бақылау және басқа да тексерістік
бақылау жүйелерінің, қоғамдық және тәуелсіз қаржылық бақылау салаларының
қызмет аясын кеңейтуді қажет етеді. Аталған оқу құралы қаржылық- несиелік,
инвестициялық,тексеру – бақылау, мемлекеттік құқықты қорғау органдары мен
басқа да мемлекеттік құрылымдарға мамандар даярлауды жүзеге асыратын заң
және экономикалық жоғары оқу органдары мен колледждерге, бизнес-
мектептерге арналған.
1.1 Қаржылық бақылаудың түсінігі.
Қаржылық бақылау дегеніміз-қаржы жүйесінің барлық звеноларының
ресурстарды құру, бөлу, пайдалану негізін тексеруге бағытталған ерекше
қызмет болып табылады.
Қаржылық бақылаудың мақсаты мемлекеттің қаржы саясатын ұтымды
жүргізуге, қаржы ресурстарын құру мен тиімді бөлу үдерісін қамтамасыз етуге
бағытталған. Қаржылық бақылаудың құн катигориясын пайдаланумен байланысты
бақылаудың ерекше саласы ретінде мақсаты және белгілі бір қолдану аясы бар.
Қаржылық бақылаудың объектісі болып қаржы ресурстарын, оның оның
ішінде ұлттық шаруашылықтың барлық звенолары мен деңгейлерінің ақша
қаражаттары қоры нысанында, құру және пайдалану барысындағы ақшалай, бөлу
үдерістері танылады.
Қаржылық бақылау мынадай тексерулерді қамтиды: экономикалық заңдардың
талаптарын сақтау; жалпы қоғамдық өнім құны мен ұлттық табысты бөлу және
қайта бөлудің оңтайлы пропорциясы; бюджетті құру және орындау (бюджеттік
бақылау);шаруашылық жүргізуші субъектілердің, бюджеттік мекемелердің,
қоғамдық ұйымдар мен қорлардың, басқа да заңды тұлғалардың қаржылық жағдайы
мен еңбек, материалдық, қаржы ресурстарын тиімді пайдалану; салықтық
бақылау.
2. Қаржылық бақылаудың міндеттері мен функциялары:
Қаржылық бақылаудың міндеттері:
1) -ұлттық шаруашылықтың қорлары мен ақшалай табыстарының мөлшері мен
қаржы ресурстарын қажетсінуі арасын баланстауға ықпал ету;
2) -мемлекеттік бюджет алдындағы қаржы міндеттемесінің толық әрі уақтылы
орындалуын қамтамасыз ету;
3) -қаржы ресурстарының өсуі, оның ішінде өзіндік құнды төмендету және
өнімнің рентабельділігін арттыру бойынша өндірісшілік резервтерді анықтау;
4) -кәсіпорындар мен ұйымдарда және бюджеттік мекемелерде ақша
ресурстары мен материалдық құндылықтардың рационалды жұмсалуына, сондай-ақ
бухгалтерлік есеп пен есеп-қисаптың дұрыс жүргізулуіне ықпал ету;
5) -қолданыстағы заңнамалардың, нормативтік актілердің, оның ішінде әр
түрлі ұйымдық-құқықтық нысандағы кәсіпорындарға салық салу саласы бойынша
сақталуын қамтамасыз ету;
6) -кәсіпорынның сыртқы экономикалық қызметіне, оның ішінде валюталық
операциалар бойынша белсенді қатынасуына ықпал ету,т.б.
Қаржылық бақылаудың функциялары:
1) қаражаттардың жұмсалуын тексеру( алынған соманың шығындарға
сәйкестігін және мемлекеттік қаражаттардың пайдалану тиімділігін);
2) қаржы жүйесінің звенолары бойынша мемлекеттік ресурстардың толық әрі
уақтылы жұмылдырылуын тексеру;
3) есеп пен есеп-қисап тәртібінің сақталуын тексеру.
29
Бюджеттік бақылауға жергілікті қаржылар және мемлекетке тиесілі шаруашылық
жүргізуші субъектілердің қаржылары да қамтылады.
1,3Қаржылық бақылаудың нысандары және әдістері
Қаржылық бақылау өткізілуі мерзіміне байланысты нысандары бойынша былай
сыныпталады:
-алдын ала ( шығындалуға дейін жүргізіліп, профилактикалық шара
қолданылады );
-ағымдағы ( шығындалу кезінде жүргізіліп , жоспар немесе сметамен
салыстырылады);
-кейінге ( есеп материалдары негізінде шығыннан кейін жүргізіледі. Алдын
ала және ағымдағы бақылау үшін тұжырым жасалады).
Қаржылық бақылаудың әдістері (өткізілуі тәсілдері):
-ревизия( барлық құжаттар бойынша барлық бөлімшелердің қызметтері
тексеріледі);
-инспекция (кәсіпорынның қаржылық жағдайы үнемі тексеріліп отырады);
-зерттеу (кемшіліктерін зерделеу);
2 Қаржылық бақылау дың пәні, функциялары, мақсаты және
мәселелері
Әміршілдік-экімшілдік басқарушылық жүйесі тұсында ұзақ уақыт бойы және
нарық экономикасына көшу кезінде қаржылық бақылау деп есептік жазбаларды
және есеп берудің ереже бойынша дұрыс құрылғанын, сондай-ақ, салықтар мен
алымдардың мемлекеттік, жергілікті бюджеттерге толық түсірілгенін анықтап,
тексеретін құрылым деп түсінетін. Біртіндеп бұл түсінік жаңаша қолданыла
бастады. Қаржылық бақылаудың жаңа замандағы түсінігі, мазмұны, міндеті кең
және оның мақсаттылығының көпжақты, әр түрлі шаруашылық деңгейіндегі
экономикалық құрылымдарды басқару тетіктерінің дұрыстығын тексеру болып
табылады. Қаржылық, еңбек және материалдық ресурстарды ең алғашқы сатысында
пайдаланудың қабылданған нормативтері мен стандарттарынан ауытқуды ашу
білікті органдарға уақытында бағытаушы шара қабылдау, кінәлілерді
жауапкершілікке тарту, заң бұзушылықты болдырмас үшін алдын алу жұмыстарын
жүргізуге және келешекте басқа да кері көріністерді болдырмас үшін зор
маңызға ие.
Қаржылық бақылау – ұлттық өнімнің жалпы түсімінің соған сәйкесті қаржы
қорына негізделген бағасымен бөлінуін және бір мақсаттарға жұмсалуын
тексеруге бағытталған ерекшеліктері бар қызмет түрі. Қаржылық бақылаудың
қажеттігі басқадан бұрын, экономиканың санаты ретінде қаржы саласына
бақылау бақылау функциясы қашаннан тән.
Қаржылық бақылаудың пәнін анықтауда мақсаты, функциясы жжәне оның
міндеті тәрізді мазмұнын да анықтау қажет.
Қаржылық бақылаудың пәні болып белгіленген ереже негізіндегі нормативтік
–құқықтық реттеуді сақтауға негізделген ұдайы өндірістің кеңейтілген
үдерісі мен қаржылық ресурстарды басқару болып табылады. Қаржылық
бақылаудың мазмұнын ашу кезінде қалыптасу аясындағы істің мақсатқа сәйкес
және жеке тұлғаларды тексеру шаралары мен орган жүйесі екенін атап өту
орынды.
Қаржылық бақылау- заңдылықты сақтауға, меншікті қорғауға, бюджеттік,
заемдік және меншіктік қаржыны дұрыс, тиімді пайдалануға, қаржылық тәртіпті
бұзушылықты ашуға көмектесетін экономикалық бақылаудың ең маңызды
нысандарының бірі.
Мемлекеттік қаржы қорын пайдалануды, бөлуді, жергілікті өзін-өзі
басқаруды, мемлекеттік пен муниципадық унитарлық кәсіпорындар мен әр түрлі
ұйымдарға пайда болу тәртібін бекітетін, тағайындайтын және құқық
нысандарын тура сақтауды талап етуді қаржылық тәртіп деп түсінуге болады.
Қаржылық бақылаудың басқа бақылау түрлерінен айырмашылығы, ол –
қолдануының белгілі бір ерекшеліктері бар және мақсатты бағыты болатындығы.
Қаржылық бақылаудың ең негізгі мақсаттарының бірі – кәсіпорындардың,
мекемелердің және басқа да экономикалық субъектілердің қаржылық ресурстарын
тиімді пайдалануы мен қаржылық саясатты табысты жүзеге асыруға ықпал ету
болып табылады.
Бақылаудың қаржылық функциясы өндіріс үдерісіне, бөлінуіне, айырбасқа
және материалдық игіліктерді тұтынуға қоғамның ықпал етуіне мүмкіндік
жасайды. Осы қаржылық функцияның көмегімен бөліну үйлесімділігінің
жинақталуын, қорлардың қалыптасу көздерінің қатынастарын және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1 Кіріспе---------------------------- ---------------------------------
--------------2 -3
1 Қаржылық бақылаудың түсінігі.
4
1.1 Қаржылық бақылаудың міндеттері мен функциялары: 5
1.2 Қаржылық бақылаудың нысандары және әдістері
6
2 Қаржылық бақылаудың пәні,
мақсаты және мәселелері------------------------- ---------------------
-7-9
3. Қаржылық бақылауды жүзеге асыру үшін құрылатын ерекше бақылау
органдары
10-12
Қорытынды-------------------------- ----------------------------------- -----
13
Қолданылған әдебиеттер тізімі----------------------------- -----------
--14
1
Кіріспе
Нарық экономикасы жағдайында қаржылық бақылаудың дамуы
шаруашылық субьектідерінің бюджеттік, қарыздық және өзіне тиесілі
қаржыларвн заңды, тиімді және мақсатты пайдаланылуына ерекше көңіл бөледі.
Осыған байланысты Қазақстан Республикасында мемлекеттік, қоғамдық және әр
түрлі жеке салалардың шаруашылық қызметтерін қаржылық бақылаудың жүйесін
реформалау үшін бірнеше нормативтік – құқықтық актілер қабылданды.
Қаржылық бақылаудың негізгі міндеті- елдегі экономикалық мақсаттың
тиімді жүзеге асуына және елдегі, аймақтағы, секторлардағы, шаруашылық
жүйелерінің өндірістік салаларының өркендеп дамуына ықпал ету. Бұрынғы
әміршілдік - әкімшілдік басқару тәсілінен гөрі ұлттық экономиканың әр
түрлі салаларын нарықтық әдістермен реттеу, қаржылық бақылау органдарының
қайта құрылуы- уақыт талап еткен қажеттілік болады.
"Қаржылық бақылау және басқарушылық аудит” ревизиялық – бақылау
органдарының мамандарын даярлауды жақсарту туралы және INTOSOL, IFAC,
ЮСАЙД, ТАСИС халықаралық ұйымдарының ұсыныстары мен талаптарын ескере
отырып, әзірленген. Ұсынылған кітаптың тиісті бөлімдерінде АҚШ,
Ұлыбритания, Германия, Франция, Австрия, Жапония, Финляндия, Швеция,
Италия, Канада тәрізді дамыған елдердің бюджеттік – қаржылық бақылауының
ілгершіл тәжірибелері пайдаланылған.Нарықты экономикасының нақтылығында
жүйелі сараптама негізінде қаржылық бақылау мен тереңдетілген аудиттің
қажеттілігі мен оның белгіленуі негізгі екені анықталды. Соған орай
мемлекеттік, қоғамдық, шаруашылық, мекемелік және тәуелсіз қаржылық
бақылаудың нысандарына, үлгілеріне, түрлене жіктелу жүргізілді. Қаржылық
бақылау органдарының нысандары, обьектілері,функциялары, мақсаттары мен
міндеттерінің жаңа талапқа сай үлгілері берілген.Онда әр түрлі жекеменшік
кәсіпорындардың, мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептемелері мен
бухгалтерлік есептерінің ішкі жағдайларына қаржылық бақылау мен
басқарушылық аудит жүргізудің әдістемелік негіздері мен тәртіптері
қаралған.Шаруашылықпен айналысатын экономикалық субьектілерге ықпалды
қаржылық бақылау мен басқарушылық аудит өткізу көкейкесті мәселе болып
келеді, осы себепті тәжірибе талаптары Президент аппаратының,
Парламенттің, Қазақстан
Республикасы Үкіметінің өкілдігін күшейтіп, Есеп комитетінің, Қаржылық
бақылау мен мемлекеттік сатып алу,Кендік бақылау және басқа да тексерістік
бақылау жүйелерінің, қоғамдық және тәуелсіз қаржылық бақылау салаларының
қызмет аясын кеңейтуді қажет етеді. Аталған оқу құралы қаржылық- несиелік,
инвестициялық,тексеру – бақылау, мемлекеттік құқықты қорғау органдары мен
басқа да мемлекеттік құрылымдарға мамандар даярлауды жүзеге асыратын заң
және экономикалық жоғары оқу органдары мен колледждерге, бизнес-
мектептерге арналған.
1.1 Қаржылық бақылаудың түсінігі.
Қаржылық бақылау дегеніміз-қаржы жүйесінің барлық звеноларының
ресурстарды құру, бөлу, пайдалану негізін тексеруге бағытталған ерекше
қызмет болып табылады.
Қаржылық бақылаудың мақсаты мемлекеттің қаржы саясатын ұтымды
жүргізуге, қаржы ресурстарын құру мен тиімді бөлу үдерісін қамтамасыз етуге
бағытталған. Қаржылық бақылаудың құн катигориясын пайдаланумен байланысты
бақылаудың ерекше саласы ретінде мақсаты және белгілі бір қолдану аясы бар.
Қаржылық бақылаудың объектісі болып қаржы ресурстарын, оның оның
ішінде ұлттық шаруашылықтың барлық звенолары мен деңгейлерінің ақша
қаражаттары қоры нысанында, құру және пайдалану барысындағы ақшалай, бөлу
үдерістері танылады.
Қаржылық бақылау мынадай тексерулерді қамтиды: экономикалық заңдардың
талаптарын сақтау; жалпы қоғамдық өнім құны мен ұлттық табысты бөлу және
қайта бөлудің оңтайлы пропорциясы; бюджетті құру және орындау (бюджеттік
бақылау);шаруашылық жүргізуші субъектілердің, бюджеттік мекемелердің,
қоғамдық ұйымдар мен қорлардың, басқа да заңды тұлғалардың қаржылық жағдайы
мен еңбек, материалдық, қаржы ресурстарын тиімді пайдалану; салықтық
бақылау.
2. Қаржылық бақылаудың міндеттері мен функциялары:
Қаржылық бақылаудың міндеттері:
1) -ұлттық шаруашылықтың қорлары мен ақшалай табыстарының мөлшері мен
қаржы ресурстарын қажетсінуі арасын баланстауға ықпал ету;
2) -мемлекеттік бюджет алдындағы қаржы міндеттемесінің толық әрі уақтылы
орындалуын қамтамасыз ету;
3) -қаржы ресурстарының өсуі, оның ішінде өзіндік құнды төмендету және
өнімнің рентабельділігін арттыру бойынша өндірісшілік резервтерді анықтау;
4) -кәсіпорындар мен ұйымдарда және бюджеттік мекемелерде ақша
ресурстары мен материалдық құндылықтардың рационалды жұмсалуына, сондай-ақ
бухгалтерлік есеп пен есеп-қисаптың дұрыс жүргізулуіне ықпал ету;
5) -қолданыстағы заңнамалардың, нормативтік актілердің, оның ішінде әр
түрлі ұйымдық-құқықтық нысандағы кәсіпорындарға салық салу саласы бойынша
сақталуын қамтамасыз ету;
6) -кәсіпорынның сыртқы экономикалық қызметіне, оның ішінде валюталық
операциалар бойынша белсенді қатынасуына ықпал ету,т.б.
Қаржылық бақылаудың функциялары:
1) қаражаттардың жұмсалуын тексеру( алынған соманың шығындарға
сәйкестігін және мемлекеттік қаражаттардың пайдалану тиімділігін);
2) қаржы жүйесінің звенолары бойынша мемлекеттік ресурстардың толық әрі
уақтылы жұмылдырылуын тексеру;
3) есеп пен есеп-қисап тәртібінің сақталуын тексеру.
29
Бюджеттік бақылауға жергілікті қаржылар және мемлекетке тиесілі шаруашылық
жүргізуші субъектілердің қаржылары да қамтылады.
1,3Қаржылық бақылаудың нысандары және әдістері
Қаржылық бақылау өткізілуі мерзіміне байланысты нысандары бойынша былай
сыныпталады:
-алдын ала ( шығындалуға дейін жүргізіліп, профилактикалық шара
қолданылады );
-ағымдағы ( шығындалу кезінде жүргізіліп , жоспар немесе сметамен
салыстырылады);
-кейінге ( есеп материалдары негізінде шығыннан кейін жүргізіледі. Алдын
ала және ағымдағы бақылау үшін тұжырым жасалады).
Қаржылық бақылаудың әдістері (өткізілуі тәсілдері):
-ревизия( барлық құжаттар бойынша барлық бөлімшелердің қызметтері
тексеріледі);
-инспекция (кәсіпорынның қаржылық жағдайы үнемі тексеріліп отырады);
-зерттеу (кемшіліктерін зерделеу);
2 Қаржылық бақылау дың пәні, функциялары, мақсаты және
мәселелері
Әміршілдік-экімшілдік басқарушылық жүйесі тұсында ұзақ уақыт бойы және
нарық экономикасына көшу кезінде қаржылық бақылау деп есептік жазбаларды
және есеп берудің ереже бойынша дұрыс құрылғанын, сондай-ақ, салықтар мен
алымдардың мемлекеттік, жергілікті бюджеттерге толық түсірілгенін анықтап,
тексеретін құрылым деп түсінетін. Біртіндеп бұл түсінік жаңаша қолданыла
бастады. Қаржылық бақылаудың жаңа замандағы түсінігі, мазмұны, міндеті кең
және оның мақсаттылығының көпжақты, әр түрлі шаруашылық деңгейіндегі
экономикалық құрылымдарды басқару тетіктерінің дұрыстығын тексеру болып
табылады. Қаржылық, еңбек және материалдық ресурстарды ең алғашқы сатысында
пайдаланудың қабылданған нормативтері мен стандарттарынан ауытқуды ашу
білікті органдарға уақытында бағытаушы шара қабылдау, кінәлілерді
жауапкершілікке тарту, заң бұзушылықты болдырмас үшін алдын алу жұмыстарын
жүргізуге және келешекте басқа да кері көріністерді болдырмас үшін зор
маңызға ие.
Қаржылық бақылау – ұлттық өнімнің жалпы түсімінің соған сәйкесті қаржы
қорына негізделген бағасымен бөлінуін және бір мақсаттарға жұмсалуын
тексеруге бағытталған ерекшеліктері бар қызмет түрі. Қаржылық бақылаудың
қажеттігі басқадан бұрын, экономиканың санаты ретінде қаржы саласына
бақылау бақылау функциясы қашаннан тән.
Қаржылық бақылаудың пәнін анықтауда мақсаты, функциясы жжәне оның
міндеті тәрізді мазмұнын да анықтау қажет.
Қаржылық бақылаудың пәні болып белгіленген ереже негізіндегі нормативтік
–құқықтық реттеуді сақтауға негізделген ұдайы өндірістің кеңейтілген
үдерісі мен қаржылық ресурстарды басқару болып табылады. Қаржылық
бақылаудың мазмұнын ашу кезінде қалыптасу аясындағы істің мақсатқа сәйкес
және жеке тұлғаларды тексеру шаралары мен орган жүйесі екенін атап өту
орынды.
Қаржылық бақылау- заңдылықты сақтауға, меншікті қорғауға, бюджеттік,
заемдік және меншіктік қаржыны дұрыс, тиімді пайдалануға, қаржылық тәртіпті
бұзушылықты ашуға көмектесетін экономикалық бақылаудың ең маңызды
нысандарының бірі.
Мемлекеттік қаржы қорын пайдалануды, бөлуді, жергілікті өзін-өзі
басқаруды, мемлекеттік пен муниципадық унитарлық кәсіпорындар мен әр түрлі
ұйымдарға пайда болу тәртібін бекітетін, тағайындайтын және құқық
нысандарын тура сақтауды талап етуді қаржылық тәртіп деп түсінуге болады.
Қаржылық бақылаудың басқа бақылау түрлерінен айырмашылығы, ол –
қолдануының белгілі бір ерекшеліктері бар және мақсатты бағыты болатындығы.
Қаржылық бақылаудың ең негізгі мақсаттарының бірі – кәсіпорындардың,
мекемелердің және басқа да экономикалық субъектілердің қаржылық ресурстарын
тиімді пайдалануы мен қаржылық саясатты табысты жүзеге асыруға ықпал ету
болып табылады.
Бақылаудың қаржылық функциясы өндіріс үдерісіне, бөлінуіне, айырбасқа
және материалдық игіліктерді тұтынуға қоғамның ықпал етуіне мүмкіндік
жасайды. Осы қаржылық функцияның көмегімен бөліну үйлесімділігінің
жинақталуын, қорлардың қалыптасу көздерінің қатынастарын және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz