Ресей мен шет елдегі бизнестің ұйымдастырушылық-құқықтық нышандарының жүйесі
Кіріспе.
1.Ресей мен шет елдегі бизнестің ұйымдастырушылық.құқықтық нышандарының жүйесі.
1.1 Заңды тұлғаны құрусыз кәсіпкерлік.
1.2 Ұйымдар (заңды тұлғалар).
2.Серіктестіктер. Ресейлік нормалар.
2.1 Толық және командаттіксеріктестік.
2.2 Шет елдік тәжірибе.
3.Шаруашылық қоғамдар.
3.1 Жауапкершілігі шектелген қоғам.
3.2 Акционерлік қоғамдар.
3.3 Акционерлік қоғамды басқару.
4.Бизнестің басқа нышандары.
4.1 Кооперативтер.
4.2 Шет елдік кәсіпкерлік нышандарының спецификасы.
Қорытынды.
Бақылау сұрақтары.
1.Ресей мен шет елдегі бизнестің ұйымдастырушылық.құқықтық нышандарының жүйесі.
1.1 Заңды тұлғаны құрусыз кәсіпкерлік.
1.2 Ұйымдар (заңды тұлғалар).
2.Серіктестіктер. Ресейлік нормалар.
2.1 Толық және командаттіксеріктестік.
2.2 Шет елдік тәжірибе.
3.Шаруашылық қоғамдар.
3.1 Жауапкершілігі шектелген қоғам.
3.2 Акционерлік қоғамдар.
3.3 Акционерлік қоғамды басқару.
4.Бизнестің басқа нышандары.
4.1 Кооперативтер.
4.2 Шет елдік кәсіпкерлік нышандарының спецификасы.
Қорытынды.
Бақылау сұрақтары.
Фирманың ұйымдастырушылық-құқықтық нышандарының халықаралық қызметінің ерекшеліктері сол тіркелген мемлекеттің заңдарымен анықталынады. Мысалы, Ресейде құрылған Жабық Акционерлік Қоғам (ЖАҚ) француз нарығында жұмыс істеген жағдайда, оның жарғылық капиталы немесе басқарушылық құрылымын өзгерту міндетті емес. Себебі олар ЖАҚ қызметінің басқа да жалпы мөлшерлемелері сияқты Ресей заңдарымен реттеледі.
Фирманың халықаралық нарыққа шығу нәтижесінде оның іскерлік айналасы өзгереді: егер бұрын фирма көбінесе бір заңға бағынатын өзіне ұқсас фирмалармен қатынаста болатын болса, енді басқа заңды жүйе өкілдерімен байланыс жасау оған норма ретінде болады.
Сонымен халықаралық қызметтің ұйымдастырушылық-құқықтық нышан мәселесінің көкейтестігі – шет елде қалыптасқан жағдайды дұрыс бағалау. Халықараллық менеджер басқа бір мемлекеттің құқықтық және экономикалық ерекшеліктермен қатар, оның ұйымдастырушылық-құқықтық нышандарын білуі қажет, өйткені:
А)өзінің шет елдегі серіктестері мен бәсекелестерінің мүмкіндіктерін дұрыс бағалау;
Б)қандай да бір ұйымдастырушылық-құқықтық нышанын таңдау нәтижесінде оның мүмкіндігін тиімді пайдалану;
В)өз фирма қызметінің нышанымен байланысты шет елдік серіктестер, тапсырыскерлер, жергілікті билік өкілдері және тағы басқалардың барабарлығын (адекватность) елестету қажет.
Сонымен шет елдік бизнес жүргізу нышандарының ерекшеліктерін түсіну үшін халықаралық Ресейлік фирмасының менеджері өз еліндегі жағдайды бағалап, ал содан кейін ғана қандай да бір елдің маңызды ерекшеліктерін қарастыру қажет. Бұл кезде сипаттаманың екі деңгейін айыру қажет: жүйелік және жекеше. Егер де мемлекет аралық ерекшеліктер жүйелік деңгейде анықталынатын болса, онда нышандардың салыстырмалы талдау қиындай түседі.
Келесі тарауларда басты назар Франция мен Германияда қабылданған кәсіпкерлік нышандарға аударылады.
Фирманың халықаралық нарыққа шығу нәтижесінде оның іскерлік айналасы өзгереді: егер бұрын фирма көбінесе бір заңға бағынатын өзіне ұқсас фирмалармен қатынаста болатын болса, енді басқа заңды жүйе өкілдерімен байланыс жасау оған норма ретінде болады.
Сонымен халықаралық қызметтің ұйымдастырушылық-құқықтық нышан мәселесінің көкейтестігі – шет елде қалыптасқан жағдайды дұрыс бағалау. Халықараллық менеджер басқа бір мемлекеттің құқықтық және экономикалық ерекшеліктермен қатар, оның ұйымдастырушылық-құқықтық нышандарын білуі қажет, өйткені:
А)өзінің шет елдегі серіктестері мен бәсекелестерінің мүмкіндіктерін дұрыс бағалау;
Б)қандай да бір ұйымдастырушылық-құқықтық нышанын таңдау нәтижесінде оның мүмкіндігін тиімді пайдалану;
В)өз фирма қызметінің нышанымен байланысты шет елдік серіктестер, тапсырыскерлер, жергілікті билік өкілдері және тағы басқалардың барабарлығын (адекватность) елестету қажет.
Сонымен шет елдік бизнес жүргізу нышандарының ерекшеліктерін түсіну үшін халықаралық Ресейлік фирмасының менеджері өз еліндегі жағдайды бағалап, ал содан кейін ғана қандай да бір елдің маңызды ерекшеліктерін қарастыру қажет. Бұл кезде сипаттаманың екі деңгейін айыру қажет: жүйелік және жекеше. Егер де мемлекет аралық ерекшеліктер жүйелік деңгейде анықталынатын болса, онда нышандардың салыстырмалы талдау қиындай түседі.
Келесі тарауларда басты назар Франция мен Германияда қабылданған кәсіпкерлік нышандарға аударылады.
Мазмұны
Кіріспе.
1.Ресей мен шет елдегі бизнестің ұйымдастырушылық-құқықтық нышандарының
жүйесі.
1.1 Заңды тұлғаны құрусыз кәсіпкерлік.
1.2 Ұйымдар (заңды тұлғалар).
2.Серіктестіктер. Ресейлік нормалар.
2.1 Толық және командаттіксеріктестік.
2.2 Шет елдік тәжірибе.
3.Шаруашылық қоғамдар.
3.1 Жауапкершілігі шектелген қоғам.
3.2 Акционерлік қоғамдар.
3.3 Акционерлік қоғамды басқару.
4.Бизнестің басқа нышандары.
4.1 Кооперативтер.
4.2 Шет елдік кәсіпкерлік нышандарының спецификасы.
Қорытынды.
Бақылау сұрақтары.
Кіріспе
Фирманың ұйымдастырушылық-құқықтық нышандарының халықаралық қызметінің
ерекшеліктері сол тіркелген мемлекеттің заңдарымен анықталынады. Мысалы,
Ресейде құрылған Жабық Акционерлік Қоғам (ЖАҚ) француз нарығында жұмыс
істеген жағдайда, оның жарғылық капиталы немесе басқарушылық құрылымын
өзгерту міндетті емес. Себебі олар ЖАҚ қызметінің басқа да жалпы
мөлшерлемелері сияқты Ресей заңдарымен реттеледі.
Фирманың халықаралық нарыққа шығу нәтижесінде оның іскерлік айналасы
өзгереді: егер бұрын фирма көбінесе бір заңға бағынатын өзіне ұқсас
фирмалармен қатынаста болатын болса, енді басқа заңды жүйе өкілдерімен
байланыс жасау оған норма ретінде болады.
Сонымен халықаралық қызметтің ұйымдастырушылық-құқықтық нышан
мәселесінің көкейтестігі – шет елде қалыптасқан жағдайды дұрыс бағалау.
Халықараллық менеджер басқа бір мемлекеттің құқықтық және экономикалық
ерекшеліктермен қатар, оның ұйымдастырушылық-құқықтық нышандарын білуі
қажет, өйткені:
А)өзінің шет елдегі серіктестері мен бәсекелестерінің
мүмкіндіктерін дұрыс бағалау;
Б)қандай да бір ұйымдастырушылық-құқықтық нышанын таңдау
нәтижесінде оның мүмкіндігін тиімді пайдалану;
В)өз фирма қызметінің нышанымен байланысты шет елдік
серіктестер, тапсырыскерлер, жергілікті билік өкілдері және тағы
басқалардың барабарлығын (адекватность) елестету қажет.
Сонымен шет елдік бизнес жүргізу нышандарының ерекшеліктерін түсіну үшін
халықаралық Ресейлік фирмасының менеджері өз еліндегі жағдайды бағалап, ал
содан кейін ғана қандай да бір елдің маңызды ерекшеліктерін қарастыру
қажет. Бұл кезде сипаттаманың екі деңгейін айыру қажет: жүйелік және
жекеше. Егер де мемлекет аралық ерекшеліктер жүйелік деңгейде
анықталынатын болса, онда нышандардың салыстырмалы талдау қиындай түседі.
Келесі тарауларда басты назар Франция мен Германияда қабылданған
кәсіпкерлік нышандарға аударылады.
1.Ресей мен шет елдегі бизнестің ұйымдастырушылық-құқықтық нышандарының
жүйесі.
Бүгінгі таңда Ресейде қолданылатын шаруашылық қызметінің
ұйымдастырушылық-құқықтық нышандар жүйесі кәсіпкерліктің екі түрін
қамтиды: заңды тұлғаны құрусыз (коммерциялық ұйымдардың 7 түрі) және
коммерциялық емес ұйымдардың 7 түрі (1сурет).
Өз негізінде ол басқа мемлекеттерде қызмет ететін жүйелерге ұқсас
(Франция, Германия – 2 және 3 сурет, және құлықтық Еуропаның басқа
мемлекеттері; аз деңгейде – Ұлыбритания, АҚШ, Жапония).
Жүйелерді салыстыру кезінде келесі жағдайларды ескеру қажет.
Біздің елде бұл салаға байланысты қолданылатын терминдер негізінде басқа
елдерде де қолданылады. Себебі қазіргі Ресей заңдары шет ел тәжірибесін
ескере отырып жасалған. Бұл сол терминологияның ұқсастығына сенетін адамды
шатастырады.
1.1 Заңды тұлғаны құрусыз кәсіпкерлік.
Заңды тұлғаны құрусыз кәсіпкерлік қызметі речейде жеке тұлғалармен қатар
жай серіктестіктермен келісім шарт негізінде жеке кәсіпкерлермен немесе
коммерциялық ұйымдармен жүзеге асуы мүмкін.
Ресей Азаматтық кодексінде көрсетілгендей, әрбір азамат заңды тұлғаны
құрусыз мемлекеттік тіркеуден жеке кәсіпкер ретінде өткеннен кейін
кәсіпкерлік қызметпен айналасуына жол ашылады. Ол өз міндеттемелері
бойынша өзіне тиесілі мүлік үшін жауап береді.
Жай серіктестіктің негізіг ерекшеліктерінің бірі болып, әрбір
қатысушының кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырудағы жауапкершілігі мен
міндеттмелері табылады.
Пайда әрбір қатыфсушының салымы бой ынша пропорционалды түрде
үлестіріледі (егер бұл келісім шар немесе басқа да келісімдерде
қарастырылса), және бұған материалды және материалды емес активтермен
қатар әр қатысушының жеке қабілеттері де ескеріледі.
Ресей заңдары құпиялық (негласное) серіктестік сияқты модельді енгізеді.
Бұл терминмен жай серіктестіктің ерекше түрі белгіленіп, үщінші тұлғалар
үшін келісім шарт бойынша бұл мәлімет жетпеуі тиіс. Соңғылармен қатынаста
құпиялық серіктестіктің әрбір қатысушысы атынан серіктестіктің жалпы
мүддесі үшін жасалынған мәміле бойынша өзінің мүлігімен жауап береді.
ГФР-де жеке кәсіпкерлік және ұсақ көтерме саудада, сонымен қатар
жергілікті
өндірісте де кеңінен таралған. Мұндай өндірістің иеленушісі
кәсіпкерліктің міндеттемесі бойынша бүкіл мүлігімен жауап беоеді. Неміс
кәсіпорындарының жалпы көлемінің 10 пайызға жуығы осы капиталдыұйымдастыру
нышанына келетіндіктен, ол тиімді деген қорытындыға келуге болады.
Францияда жай серіктестіктер заңды тұлға ретінде тірелмейді және көп
жағдайда өз қызметін жариялау міндетті емес. Серіктестікке қатысушылар өз
міндеттемелері бойынша өз мүлігімен жауап береді, бұл жағдай құпиялық
келісімде қарастырылады. Үшінші тұлғалар келісім жайлы хабардар болмайды
және бір қатысушымен байланыс жасай отырып, оның басқа серіктестіктерінің
бар-жоғын білмейді. Сонымен бұнда ресейдегі құпиялық серіктестік
түсінігіне жақындығын көрсетуге болады.
Неміс заңдарын қарастыра келе біздің тәжірибедегі терминологиялық
ұқсастықиарды көрсетуге болады.
1.2 Ұйымдар (заңды тұлғалар)
Ресей заңдары барлық ұйымдарды коммерциялық және коммерциялық емес деп
бөледі.
Коммерциялық ұйымдар деп өз қызметінің негізгі мақсаты етіп пайда табуды
қоятын ұйымдар. Оларға жататындар: шаруашылық серіктестіктер мен
қоғамдастықтар, өндірістік кооперативтері, мемлекеттік және муниципалдық
унитарлық кәсіпорындар; бұл тізім тек кодексті өқзгерткен жағдайда ғана
ұлғаюы мүмкін.
Коммерциялық емес ұйымдар деп пайда табуды мақсат етпейтін және
қатысушылар арасында оны бөлмейтін ұйымдарды айтамыз. Оларға жататындар:
тұтынушылық кооперативтер, қоғамдық және діни ұйымдар, коммерциялық емес
серіктестік қорлар, мекемелер, автономдық коммерциялық емес ұйымдар,
ассоциациялар және одақтар; бұл тізім алдыңғыға қарағанда ашық болады.
Ресейдің Азаматтық кодексі шаруашылық серіктестіктер мен
қоғамдастықтарда қатысушылары арасында бөлінген жарғылық капиталы бар
коммерциялық ұйымдар ретінде анықтайды. Бұл коммерциялық ұйымдар тобына
келесілер кіреді: толық және командиттік серіктестік (соңғысы сенімділік
серіктестігі деп те аталады), жауапкешілігі шектелген және қосымша
жауапкершілігі бар қоғамдастықтар және акционерлік қоғамдар.
Нарық экономикасын ұстанатын барлық елдерде шаруашылық серіктестіктер
және қоғамдар әлемдік нарыққа шығумен байланысты қызметте ерекше роль
атқарады. Сондықтан оларды зерттеу өте маңызды.
Германияда заңды тұлғалардың жалпы тізімінен (3сурет) серіктестіктің екі
түрі (толық және командиттік) және қоғамдастықтың екі түрі (жауапкершілігі
шектелген және акционерлік) ерекшеленеді. 2суретте көрсетілгендей Француз
заңдары коммерциялық қоғамдастықтар деп аталатын кәсіпкерлік нышандарын
біріктіреді.
Француз заңдары коммерциялық қоғамдастықтармен қатар экономикалық
мүдделері бойынша бірлестіктерді, коммерциялық емес қоғамдастықтарды,
коммерциялық емес заңды тұлғаларды және кооперативтерді бөліп көрсетеді.
Аталған соңғы екі ұйымның түрі Германияда да бар және ол оның ерекше
нысандарын қолданады: командиттік серіктестік және акциялар негізіндегі
командиттік серіктестік.
Бизнес тұрғысынан ерекше қызығушылық негізгі бөлім келесі тарауда
көрсетіледі.
2.Серіктестіктер. Ресейлік нормалар.
2.1 Толық және командаттіксеріктестік.
Ресей Федерациясының Азаматтық кодексі толық серіктестік деп
серіктестіктің атынан қатысушылар келісім шарт бойнша кәсіпкерлік
қызметімен айналысатын және қаражаттандырылған жауапкершілікте болатын
серіктестікті айтады.
Толық серіктестікті сипаттайтын негізгі түсініктердің бірі болып –
жарғылық капитал табылады. Жарғылық капитал серіктестік құрылтайшыларының
салған өзінің салымдары нәтижесінде құрылады. Оның көлемі қызметтің
алғашқы кезеңінде ұйымның қаржылық мүмкіндіктерін анықтап, қызмет ету үшін
материалдық базасын құрайды. Қатысушылардың салымдарының ара салмағы
серіктестіктің пайдасын және шығынын бөлу кезінде анықталынады. Сонымен
қатар серіктестіктен шығу кезінде қатысушылар мүліктің бір бөлігін немесе
оның құнын алуға құқылы. Жарғылық капиталдың жалпы көлемі келешекте
негізгі роль атқармайды. Ол тек қана қатысушылар арасында пайда болу
шарттарын қалыптастырады.
Толық серіктестік қызметін басқару барлық қатысушылардың жалпы келісімі
бойынша іске асады. Әр қатысушы тек бір дауысқа ғана ие болады (сонымен
қатар құрылтайшылық келісім шарт басқа да тәртіпті қарастырады және де
көпшілік дауыспен шешім қабылдау үшін мүмкіндік береді). Әр қатысушы
серіктестіктің құжаттамасымен танысу құқылы (егер шартта іс жүргізудің
басқа әдісі қарастырылмаса) және де серіктестік атынан қызмет жасай алады.
Қатысушы серіктестіктен шыға алады. Ол үшін өз серіктестерін кем дегенде
6 ай бұрын хабарлауы керек. Егер серіктестік белгілі бір мерзімге құрылса,
онда оған қатысудан бас тарту тек қандай да бір себептер негізінде рұқсат
етіледі.
Басқа заңды тұлғалар сияқты толық серіктестік оған қатысушы тұлғалардың
шешуімен жойылуы мүмкін және де банкроттық реттемені және заң талаптарын
бұзған жағдайда сот шешімімен жойылады.Толық серіктестіктің жойылуының
негізгі себебі - оған қатысушылар санының бір адамға дейін қысқаруы болады
(бұл қысқарудан кейін 6ай ішінде қалған жалғыз қатысушы бұл серіктестікті
шаруашылық қоғам ретінде құруға құқылы).
Командиттік серіктестік.
Серіктестіктің екінші түрі – командиттік толықтан мынаумен ерекшеленеді:
толық серіктестіктермен қатар оның құрамын қатысушы – салымшылар
(командитистер) кіреді. Серіктестік қызметінің нәтижесінде олар салған
салымадрының шығындалу тәуекелділігі (риск) бар. Бұның құрылуы және қызмет
етуінің негізіг қағидалары толық серіктестікке ұқсас болып келеді.
Командитистің негізгі міндеті – жарғылық капиталға салым салу болып
табылады. Бұл оған жарғылық капиталдағы үйлесіне сәйкес пайданың бір
бөлігін алуға және жылдық есеп беру мен баланстармен танысуға құқық
береді. Командитистердің серіктестіктен шығуға шектеусіз құқы бар; шығудың
тәртібі және пайым алу құрылтайшылық келісім шартта қарастырылуы қажет.
Командиттік серіктестіктің жойылуы толық серіктестік жойылуының
негізінде болады (бірақ берілген жағдайда оның құрамында бір толық
серіктестік және бір салымшының қалуы оның ары қарай қызмет етуіне
жеткілікті жағдай туғызады).
Барлық салымшылардың шығуы серіктестік жойылуының қосымша себебі болады
(бұл жағдайда командиттік серіктестіктің толық серіктестік болып, қайта
құрылуына мүмкіндік береді).
2.2 Шет елдік тәжірибе.
Неміс заңдары толық серіктестіктің қатысушыларына бәсекелестікке салады:
басқа қатысушыларының келісімінсіз осы салада жаңа кәсіпорындарын құруға
немесе оның қызметіне қатысуға болмайды; сонымен қатар олардың басқа
серіктестіктерде толық серіктес ретінде қатысуға шектеледі. Қатысушылар
серіктестікті басқаруды құрылтайшылық келісім шартқа сәйкес басқаруға
міндетті. Олар серіктестіктің бухгалтерлік құжаттамаларын қарауға құқылы.
Серіктестік жойылған жағдайда оған қатысушылар жойылған құнның біраз
бөлігін капиталдағы үлестеріне сәйкес алуға құқылары бар.
Сонымен қатар Германияда Ресеймен салыстырғанда табыс пен шығындарды
бөлудің басқа тәртіптері қарастырылады. Толық серіктестіктің шығындары
қатысушылары арасында тең бөлінеді (бас бойынша); пайда серіктестік
капиталындағы үлес бойынша бөлінеді – тек пайдалылықтың 4% шегінде, ал
қалған бөлігі бас бойынша үлестіріледі. Бұндай көзқарас мынадан шығады:
пайданың 4%-ы – бұл кәсіпорын қызметінің дұрыс, табиғи қызметінің
нәтижесі, бұл шектерде кәсіпорын капиталы менеджерлердің күш салуынсыз
өзімен өзі жұмыс істейді.
ГФР-де командитистер жағдайының негізгі ерекшелігі: олардың көзқарасы
бойынша серіктестік дұрыс келісім жасамаған жағдайда қарсылықтарын
білдіруге құқық беріледі?
РФ Азаматтық кодексінің көп жағдайлары француз серіктестіктері туралы
заңдарымен сәйкес келеді.
Францияда толық серіктестік қатысушыларының құқығы үшінші тұлғаға тек
басқа қатысушылардың келісімімен берілуі мүмкін. Серіктестіктен шығу
немесе кез келген қатысушының дүниеден озуы (заңды тұлғаның – қатысушы
ретінде жойылуы) толық серіктестіктің құрылтайшылық құжаттарында
қарастырылмаған жағдайда таратылуына алып келеді. Серіктестіктің барлық
қатысушылары басқарушылар болады (бірақ барлық басқарушылардың қатысушы
болуға міндетті емес) толық серіктестіктер заңды тұлға дәрежесін сақтай
отырып, пайдаға төленетін салық төлеушілері болып есептелмейді (пайда
шығын сияқты қатысушылар арасында салық төлемес бұрын пропорциялық
жарлығымен бөлінеді).
Сонымен француз тәжірибесінде Ресейлікпен салыстырғанда көптеген
ерекшеліктері көрінеді; маңыздылардың бірі – командиттік серіктестіктің 2
түрінің болуы. Біздің сенімділік серіктестігіне толық үлестерді барлық
қатысушылардың келісімінсіз үшінші тұлғаға беруге болмайтын жай
командиттік серіктестік тән.
3.Шаруашылық қоғамдар.
3.1 Жауапкершілігі шектелген қоғам.
РФ-дағы Жауапкершілігі шектелген қоғам (ЖШҚ) ретінде құрылтайшылық
құжаттармен белгіленген жарғылық капиталы үлестерге бөлінетін қоғамды
айтады. ЖШҚ қатысушылары кәсіпорын қызметіне қатысты өздерінің салған
салымдар құнының шегінде шығындар тәуекелділігі бойынша олардың
міндеттемелеріне жауап бермейді.
Жарғылық капиталдың ролі және құрылуы.
Жарғылық капитал деген жаңа түсінікті енгізу (серіктестіктерге
қатысты) шаруашылық қоғамдар және ЖШҚ-ның ерекшеліктерін көрсетеді: бұл
ұйым түріне кредиторлар мүдделерін кепілдендіретін мүліктің минималды
көлемі тән. Егер аяқталған немесе келесі қаржылық жылда ЖШҚ-ның жарғылық
капиталы таза активтер құнынан аз болса, онда қоғам соңғысын азайтуы
қажет; егер көрсетілген құн заңда қарастырылған минимумнан аз болса, онда
қоғам жойылуы тиіс. Сонымен жарғылық капитал қоғамның таза активтерінің ең
төменгі ұйғарынды шекарасын құрайды. Олар өз кезегінде кредиторлар
мүддесінен басқа да серіктестер мүдделерінің кепілдігін береді.
РФ-ның ЖШҚ туралы заңына сәйкес қатысушылардың салым құнының негізінде
құрылған ЖШҚ-ның жарғылық капиталы еңбек ақының белгіленген 100 минималдық
көлемінен кем болмауы керек. Мысалы, Францияда ЖШҚ-ның минималды жарғылық
капиталы – 50 мың франк, ал Германияда – 50 мың марканы құрайды.
Неміс заңдары бойынша ЖШҚ-ның тіркелуі кезінде оның әрбір қатысушысы кем
дегенде өз пайының 25%-ын салуы қажет; сонымен қатар жалпы салынған сома
жарғылық капиталдың минималды ұйғарынды көлемінің жартысынан кем болмауы
қажет; яғни ол 25 мың марканы құрауы керек. Егер қоғамның бірақ
құрылтайшысы болса, онда ол тіркелу кезінде төленбей қалған жалпы сомаға
кепілдік беруі шарт. Сонымен қатар ГФР-дың заңдары ЖШҚ қатысушылары үшін
500 марка құрайтын минималды пайдың көлемін белгілейді.
ЖШҚ-дағы басқару.
ЖШҚ-ның жоғарғы органы қатысушылардың жалпы жиналысы болып табылады
(оған қоса ЖШҚ-ның басшылық қызметін іске асыратын атқарушы орган
құрылады). Оның біліктілігіне РФ-ның Азаматтық кодексі келесі сұрақтарды
жатқызады:
-жарғының өзгеруіне қоса жарғылық капитал көлемінің өзгеруі;
-атқарушы органдардың құрылуы және олардың өкілеттіктерінің уақытынан
бұрын тоқтатылуы;
-жылдық есептер мен баланстарды бекіту, пайда мен шығынды үлестіру;
-тексеріс комиссияның сайлануы;
-қоғамның жойылуы және қайта құрылуы.
Жарғылық капиталдың өзгеруі.
Қолданыстағы заңдылық ЖШҚ-ның жарғылық капиталын көбейтуге барлық
қатысушылар толығымен салым салғаннан кейін мүмкіндік береді. Жарғылық
капиталдың азаюы кредиторлар мүддесіне тікелей әсер етеді, сондықтан олар
алдын ала ескертілу қажет. Бұл жағдайда кредиторлар қоғамнан
міндеттемелерді орындау немесе уақытынан ерте тоқтату мен шығындарды
толтыруын талап етуге құқылары бар. Жиналыста жарғылық капиталды азайту
туралы шешім қабылданса, онда кредиторлар осы шарттарға орай ойларын
білдіруі үшін бұл шешім газетте 3 рет басылуы тиіс. Осы шешіммен
келіспейтін кредиторлардың қарсылықтары ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе.
1.Ресей мен шет елдегі бизнестің ұйымдастырушылық-құқықтық нышандарының
жүйесі.
1.1 Заңды тұлғаны құрусыз кәсіпкерлік.
1.2 Ұйымдар (заңды тұлғалар).
2.Серіктестіктер. Ресейлік нормалар.
2.1 Толық және командаттіксеріктестік.
2.2 Шет елдік тәжірибе.
3.Шаруашылық қоғамдар.
3.1 Жауапкершілігі шектелген қоғам.
3.2 Акционерлік қоғамдар.
3.3 Акционерлік қоғамды басқару.
4.Бизнестің басқа нышандары.
4.1 Кооперативтер.
4.2 Шет елдік кәсіпкерлік нышандарының спецификасы.
Қорытынды.
Бақылау сұрақтары.
Кіріспе
Фирманың ұйымдастырушылық-құқықтық нышандарының халықаралық қызметінің
ерекшеліктері сол тіркелген мемлекеттің заңдарымен анықталынады. Мысалы,
Ресейде құрылған Жабық Акционерлік Қоғам (ЖАҚ) француз нарығында жұмыс
істеген жағдайда, оның жарғылық капиталы немесе басқарушылық құрылымын
өзгерту міндетті емес. Себебі олар ЖАҚ қызметінің басқа да жалпы
мөлшерлемелері сияқты Ресей заңдарымен реттеледі.
Фирманың халықаралық нарыққа шығу нәтижесінде оның іскерлік айналасы
өзгереді: егер бұрын фирма көбінесе бір заңға бағынатын өзіне ұқсас
фирмалармен қатынаста болатын болса, енді басқа заңды жүйе өкілдерімен
байланыс жасау оған норма ретінде болады.
Сонымен халықаралық қызметтің ұйымдастырушылық-құқықтық нышан
мәселесінің көкейтестігі – шет елде қалыптасқан жағдайды дұрыс бағалау.
Халықараллық менеджер басқа бір мемлекеттің құқықтық және экономикалық
ерекшеліктермен қатар, оның ұйымдастырушылық-құқықтық нышандарын білуі
қажет, өйткені:
А)өзінің шет елдегі серіктестері мен бәсекелестерінің
мүмкіндіктерін дұрыс бағалау;
Б)қандай да бір ұйымдастырушылық-құқықтық нышанын таңдау
нәтижесінде оның мүмкіндігін тиімді пайдалану;
В)өз фирма қызметінің нышанымен байланысты шет елдік
серіктестер, тапсырыскерлер, жергілікті билік өкілдері және тағы
басқалардың барабарлығын (адекватность) елестету қажет.
Сонымен шет елдік бизнес жүргізу нышандарының ерекшеліктерін түсіну үшін
халықаралық Ресейлік фирмасының менеджері өз еліндегі жағдайды бағалап, ал
содан кейін ғана қандай да бір елдің маңызды ерекшеліктерін қарастыру
қажет. Бұл кезде сипаттаманың екі деңгейін айыру қажет: жүйелік және
жекеше. Егер де мемлекет аралық ерекшеліктер жүйелік деңгейде
анықталынатын болса, онда нышандардың салыстырмалы талдау қиындай түседі.
Келесі тарауларда басты назар Франция мен Германияда қабылданған
кәсіпкерлік нышандарға аударылады.
1.Ресей мен шет елдегі бизнестің ұйымдастырушылық-құқықтық нышандарының
жүйесі.
Бүгінгі таңда Ресейде қолданылатын шаруашылық қызметінің
ұйымдастырушылық-құқықтық нышандар жүйесі кәсіпкерліктің екі түрін
қамтиды: заңды тұлғаны құрусыз (коммерциялық ұйымдардың 7 түрі) және
коммерциялық емес ұйымдардың 7 түрі (1сурет).
Өз негізінде ол басқа мемлекеттерде қызмет ететін жүйелерге ұқсас
(Франция, Германия – 2 және 3 сурет, және құлықтық Еуропаның басқа
мемлекеттері; аз деңгейде – Ұлыбритания, АҚШ, Жапония).
Жүйелерді салыстыру кезінде келесі жағдайларды ескеру қажет.
Біздің елде бұл салаға байланысты қолданылатын терминдер негізінде басқа
елдерде де қолданылады. Себебі қазіргі Ресей заңдары шет ел тәжірибесін
ескере отырып жасалған. Бұл сол терминологияның ұқсастығына сенетін адамды
шатастырады.
1.1 Заңды тұлғаны құрусыз кәсіпкерлік.
Заңды тұлғаны құрусыз кәсіпкерлік қызметі речейде жеке тұлғалармен қатар
жай серіктестіктермен келісім шарт негізінде жеке кәсіпкерлермен немесе
коммерциялық ұйымдармен жүзеге асуы мүмкін.
Ресей Азаматтық кодексінде көрсетілгендей, әрбір азамат заңды тұлғаны
құрусыз мемлекеттік тіркеуден жеке кәсіпкер ретінде өткеннен кейін
кәсіпкерлік қызметпен айналасуына жол ашылады. Ол өз міндеттемелері
бойынша өзіне тиесілі мүлік үшін жауап береді.
Жай серіктестіктің негізіг ерекшеліктерінің бірі болып, әрбір
қатысушының кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырудағы жауапкершілігі мен
міндеттмелері табылады.
Пайда әрбір қатыфсушының салымы бой ынша пропорционалды түрде
үлестіріледі (егер бұл келісім шар немесе басқа да келісімдерде
қарастырылса), және бұған материалды және материалды емес активтермен
қатар әр қатысушының жеке қабілеттері де ескеріледі.
Ресей заңдары құпиялық (негласное) серіктестік сияқты модельді енгізеді.
Бұл терминмен жай серіктестіктің ерекше түрі белгіленіп, үщінші тұлғалар
үшін келісім шарт бойынша бұл мәлімет жетпеуі тиіс. Соңғылармен қатынаста
құпиялық серіктестіктің әрбір қатысушысы атынан серіктестіктің жалпы
мүддесі үшін жасалынған мәміле бойынша өзінің мүлігімен жауап береді.
ГФР-де жеке кәсіпкерлік және ұсақ көтерме саудада, сонымен қатар
жергілікті
өндірісте де кеңінен таралған. Мұндай өндірістің иеленушісі
кәсіпкерліктің міндеттемесі бойынша бүкіл мүлігімен жауап беоеді. Неміс
кәсіпорындарының жалпы көлемінің 10 пайызға жуығы осы капиталдыұйымдастыру
нышанына келетіндіктен, ол тиімді деген қорытындыға келуге болады.
Францияда жай серіктестіктер заңды тұлға ретінде тірелмейді және көп
жағдайда өз қызметін жариялау міндетті емес. Серіктестікке қатысушылар өз
міндеттемелері бойынша өз мүлігімен жауап береді, бұл жағдай құпиялық
келісімде қарастырылады. Үшінші тұлғалар келісім жайлы хабардар болмайды
және бір қатысушымен байланыс жасай отырып, оның басқа серіктестіктерінің
бар-жоғын білмейді. Сонымен бұнда ресейдегі құпиялық серіктестік
түсінігіне жақындығын көрсетуге болады.
Неміс заңдарын қарастыра келе біздің тәжірибедегі терминологиялық
ұқсастықиарды көрсетуге болады.
1.2 Ұйымдар (заңды тұлғалар)
Ресей заңдары барлық ұйымдарды коммерциялық және коммерциялық емес деп
бөледі.
Коммерциялық ұйымдар деп өз қызметінің негізгі мақсаты етіп пайда табуды
қоятын ұйымдар. Оларға жататындар: шаруашылық серіктестіктер мен
қоғамдастықтар, өндірістік кооперативтері, мемлекеттік және муниципалдық
унитарлық кәсіпорындар; бұл тізім тек кодексті өқзгерткен жағдайда ғана
ұлғаюы мүмкін.
Коммерциялық емес ұйымдар деп пайда табуды мақсат етпейтін және
қатысушылар арасында оны бөлмейтін ұйымдарды айтамыз. Оларға жататындар:
тұтынушылық кооперативтер, қоғамдық және діни ұйымдар, коммерциялық емес
серіктестік қорлар, мекемелер, автономдық коммерциялық емес ұйымдар,
ассоциациялар және одақтар; бұл тізім алдыңғыға қарағанда ашық болады.
Ресейдің Азаматтық кодексі шаруашылық серіктестіктер мен
қоғамдастықтарда қатысушылары арасында бөлінген жарғылық капиталы бар
коммерциялық ұйымдар ретінде анықтайды. Бұл коммерциялық ұйымдар тобына
келесілер кіреді: толық және командиттік серіктестік (соңғысы сенімділік
серіктестігі деп те аталады), жауапкешілігі шектелген және қосымша
жауапкершілігі бар қоғамдастықтар және акционерлік қоғамдар.
Нарық экономикасын ұстанатын барлық елдерде шаруашылық серіктестіктер
және қоғамдар әлемдік нарыққа шығумен байланысты қызметте ерекше роль
атқарады. Сондықтан оларды зерттеу өте маңызды.
Германияда заңды тұлғалардың жалпы тізімінен (3сурет) серіктестіктің екі
түрі (толық және командиттік) және қоғамдастықтың екі түрі (жауапкершілігі
шектелген және акционерлік) ерекшеленеді. 2суретте көрсетілгендей Француз
заңдары коммерциялық қоғамдастықтар деп аталатын кәсіпкерлік нышандарын
біріктіреді.
Француз заңдары коммерциялық қоғамдастықтармен қатар экономикалық
мүдделері бойынша бірлестіктерді, коммерциялық емес қоғамдастықтарды,
коммерциялық емес заңды тұлғаларды және кооперативтерді бөліп көрсетеді.
Аталған соңғы екі ұйымның түрі Германияда да бар және ол оның ерекше
нысандарын қолданады: командиттік серіктестік және акциялар негізіндегі
командиттік серіктестік.
Бизнес тұрғысынан ерекше қызығушылық негізгі бөлім келесі тарауда
көрсетіледі.
2.Серіктестіктер. Ресейлік нормалар.
2.1 Толық және командаттіксеріктестік.
Ресей Федерациясының Азаматтық кодексі толық серіктестік деп
серіктестіктің атынан қатысушылар келісім шарт бойнша кәсіпкерлік
қызметімен айналысатын және қаражаттандырылған жауапкершілікте болатын
серіктестікті айтады.
Толық серіктестікті сипаттайтын негізгі түсініктердің бірі болып –
жарғылық капитал табылады. Жарғылық капитал серіктестік құрылтайшыларының
салған өзінің салымдары нәтижесінде құрылады. Оның көлемі қызметтің
алғашқы кезеңінде ұйымның қаржылық мүмкіндіктерін анықтап, қызмет ету үшін
материалдық базасын құрайды. Қатысушылардың салымдарының ара салмағы
серіктестіктің пайдасын және шығынын бөлу кезінде анықталынады. Сонымен
қатар серіктестіктен шығу кезінде қатысушылар мүліктің бір бөлігін немесе
оның құнын алуға құқылы. Жарғылық капиталдың жалпы көлемі келешекте
негізгі роль атқармайды. Ол тек қана қатысушылар арасында пайда болу
шарттарын қалыптастырады.
Толық серіктестік қызметін басқару барлық қатысушылардың жалпы келісімі
бойынша іске асады. Әр қатысушы тек бір дауысқа ғана ие болады (сонымен
қатар құрылтайшылық келісім шарт басқа да тәртіпті қарастырады және де
көпшілік дауыспен шешім қабылдау үшін мүмкіндік береді). Әр қатысушы
серіктестіктің құжаттамасымен танысу құқылы (егер шартта іс жүргізудің
басқа әдісі қарастырылмаса) және де серіктестік атынан қызмет жасай алады.
Қатысушы серіктестіктен шыға алады. Ол үшін өз серіктестерін кем дегенде
6 ай бұрын хабарлауы керек. Егер серіктестік белгілі бір мерзімге құрылса,
онда оған қатысудан бас тарту тек қандай да бір себептер негізінде рұқсат
етіледі.
Басқа заңды тұлғалар сияқты толық серіктестік оған қатысушы тұлғалардың
шешуімен жойылуы мүмкін және де банкроттық реттемені және заң талаптарын
бұзған жағдайда сот шешімімен жойылады.Толық серіктестіктің жойылуының
негізгі себебі - оған қатысушылар санының бір адамға дейін қысқаруы болады
(бұл қысқарудан кейін 6ай ішінде қалған жалғыз қатысушы бұл серіктестікті
шаруашылық қоғам ретінде құруға құқылы).
Командиттік серіктестік.
Серіктестіктің екінші түрі – командиттік толықтан мынаумен ерекшеленеді:
толық серіктестіктермен қатар оның құрамын қатысушы – салымшылар
(командитистер) кіреді. Серіктестік қызметінің нәтижесінде олар салған
салымадрының шығындалу тәуекелділігі (риск) бар. Бұның құрылуы және қызмет
етуінің негізіг қағидалары толық серіктестікке ұқсас болып келеді.
Командитистің негізгі міндеті – жарғылық капиталға салым салу болып
табылады. Бұл оған жарғылық капиталдағы үйлесіне сәйкес пайданың бір
бөлігін алуға және жылдық есеп беру мен баланстармен танысуға құқық
береді. Командитистердің серіктестіктен шығуға шектеусіз құқы бар; шығудың
тәртібі және пайым алу құрылтайшылық келісім шартта қарастырылуы қажет.
Командиттік серіктестіктің жойылуы толық серіктестік жойылуының
негізінде болады (бірақ берілген жағдайда оның құрамында бір толық
серіктестік және бір салымшының қалуы оның ары қарай қызмет етуіне
жеткілікті жағдай туғызады).
Барлық салымшылардың шығуы серіктестік жойылуының қосымша себебі болады
(бұл жағдайда командиттік серіктестіктің толық серіктестік болып, қайта
құрылуына мүмкіндік береді).
2.2 Шет елдік тәжірибе.
Неміс заңдары толық серіктестіктің қатысушыларына бәсекелестікке салады:
басқа қатысушыларының келісімінсіз осы салада жаңа кәсіпорындарын құруға
немесе оның қызметіне қатысуға болмайды; сонымен қатар олардың басқа
серіктестіктерде толық серіктес ретінде қатысуға шектеледі. Қатысушылар
серіктестікті басқаруды құрылтайшылық келісім шартқа сәйкес басқаруға
міндетті. Олар серіктестіктің бухгалтерлік құжаттамаларын қарауға құқылы.
Серіктестік жойылған жағдайда оған қатысушылар жойылған құнның біраз
бөлігін капиталдағы үлестеріне сәйкес алуға құқылары бар.
Сонымен қатар Германияда Ресеймен салыстырғанда табыс пен шығындарды
бөлудің басқа тәртіптері қарастырылады. Толық серіктестіктің шығындары
қатысушылары арасында тең бөлінеді (бас бойынша); пайда серіктестік
капиталындағы үлес бойынша бөлінеді – тек пайдалылықтың 4% шегінде, ал
қалған бөлігі бас бойынша үлестіріледі. Бұндай көзқарас мынадан шығады:
пайданың 4%-ы – бұл кәсіпорын қызметінің дұрыс, табиғи қызметінің
нәтижесі, бұл шектерде кәсіпорын капиталы менеджерлердің күш салуынсыз
өзімен өзі жұмыс істейді.
ГФР-де командитистер жағдайының негізгі ерекшелігі: олардың көзқарасы
бойынша серіктестік дұрыс келісім жасамаған жағдайда қарсылықтарын
білдіруге құқық беріледі?
РФ Азаматтық кодексінің көп жағдайлары француз серіктестіктері туралы
заңдарымен сәйкес келеді.
Францияда толық серіктестік қатысушыларының құқығы үшінші тұлғаға тек
басқа қатысушылардың келісімімен берілуі мүмкін. Серіктестіктен шығу
немесе кез келген қатысушының дүниеден озуы (заңды тұлғаның – қатысушы
ретінде жойылуы) толық серіктестіктің құрылтайшылық құжаттарында
қарастырылмаған жағдайда таратылуына алып келеді. Серіктестіктің барлық
қатысушылары басқарушылар болады (бірақ барлық басқарушылардың қатысушы
болуға міндетті емес) толық серіктестіктер заңды тұлға дәрежесін сақтай
отырып, пайдаға төленетін салық төлеушілері болып есептелмейді (пайда
шығын сияқты қатысушылар арасында салық төлемес бұрын пропорциялық
жарлығымен бөлінеді).
Сонымен француз тәжірибесінде Ресейлікпен салыстырғанда көптеген
ерекшеліктері көрінеді; маңыздылардың бірі – командиттік серіктестіктің 2
түрінің болуы. Біздің сенімділік серіктестігіне толық үлестерді барлық
қатысушылардың келісімінсіз үшінші тұлғаға беруге болмайтын жай
командиттік серіктестік тән.
3.Шаруашылық қоғамдар.
3.1 Жауапкершілігі шектелген қоғам.
РФ-дағы Жауапкершілігі шектелген қоғам (ЖШҚ) ретінде құрылтайшылық
құжаттармен белгіленген жарғылық капиталы үлестерге бөлінетін қоғамды
айтады. ЖШҚ қатысушылары кәсіпорын қызметіне қатысты өздерінің салған
салымдар құнының шегінде шығындар тәуекелділігі бойынша олардың
міндеттемелеріне жауап бермейді.
Жарғылық капиталдың ролі және құрылуы.
Жарғылық капитал деген жаңа түсінікті енгізу (серіктестіктерге
қатысты) шаруашылық қоғамдар және ЖШҚ-ның ерекшеліктерін көрсетеді: бұл
ұйым түріне кредиторлар мүдделерін кепілдендіретін мүліктің минималды
көлемі тән. Егер аяқталған немесе келесі қаржылық жылда ЖШҚ-ның жарғылық
капиталы таза активтер құнынан аз болса, онда қоғам соңғысын азайтуы
қажет; егер көрсетілген құн заңда қарастырылған минимумнан аз болса, онда
қоғам жойылуы тиіс. Сонымен жарғылық капитал қоғамның таза активтерінің ең
төменгі ұйғарынды шекарасын құрайды. Олар өз кезегінде кредиторлар
мүддесінен басқа да серіктестер мүдделерінің кепілдігін береді.
РФ-ның ЖШҚ туралы заңына сәйкес қатысушылардың салым құнының негізінде
құрылған ЖШҚ-ның жарғылық капиталы еңбек ақының белгіленген 100 минималдық
көлемінен кем болмауы керек. Мысалы, Францияда ЖШҚ-ның минималды жарғылық
капиталы – 50 мың франк, ал Германияда – 50 мың марканы құрайды.
Неміс заңдары бойынша ЖШҚ-ның тіркелуі кезінде оның әрбір қатысушысы кем
дегенде өз пайының 25%-ын салуы қажет; сонымен қатар жалпы салынған сома
жарғылық капиталдың минималды ұйғарынды көлемінің жартысынан кем болмауы
қажет; яғни ол 25 мың марканы құрауы керек. Егер қоғамның бірақ
құрылтайшысы болса, онда ол тіркелу кезінде төленбей қалған жалпы сомаға
кепілдік беруі шарт. Сонымен қатар ГФР-дың заңдары ЖШҚ қатысушылары үшін
500 марка құрайтын минималды пайдың көлемін белгілейді.
ЖШҚ-дағы басқару.
ЖШҚ-ның жоғарғы органы қатысушылардың жалпы жиналысы болып табылады
(оған қоса ЖШҚ-ның басшылық қызметін іске асыратын атқарушы орган
құрылады). Оның біліктілігіне РФ-ның Азаматтық кодексі келесі сұрақтарды
жатқызады:
-жарғының өзгеруіне қоса жарғылық капитал көлемінің өзгеруі;
-атқарушы органдардың құрылуы және олардың өкілеттіктерінің уақытынан
бұрын тоқтатылуы;
-жылдық есептер мен баланстарды бекіту, пайда мен шығынды үлестіру;
-тексеріс комиссияның сайлануы;
-қоғамның жойылуы және қайта құрылуы.
Жарғылық капиталдың өзгеруі.
Қолданыстағы заңдылық ЖШҚ-ның жарғылық капиталын көбейтуге барлық
қатысушылар толығымен салым салғаннан кейін мүмкіндік береді. Жарғылық
капиталдың азаюы кредиторлар мүддесіне тікелей әсер етеді, сондықтан олар
алдын ала ескертілу қажет. Бұл жағдайда кредиторлар қоғамнан
міндеттемелерді орындау немесе уақытынан ерте тоқтату мен шығындарды
толтыруын талап етуге құқылары бар. Жиналыста жарғылық капиталды азайту
туралы шешім қабылданса, онда кредиторлар осы шарттарға орай ойларын
білдіруі үшін бұл шешім газетте 3 рет басылуы тиіс. Осы шешіммен
келіспейтін кредиторлардың қарсылықтары ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz