Парламент палаталарының депутатары
Кіріспе
Негізгі бөлім
I. Жалпы мәселелер.
II. Парламент палаталарының депутатары.
1. парламент депутатарының өкілеттігі.
2. депутаттың әдеп ережесі.
3. парламент депутаттарының заңдық жауапкершілігі.
III. Парламент құзыреті және оны жүзеге асырудың ұйымдық нысандары.
1. парламент мәжілісінің ерекше қаралуына конституцияға жататын мәселелер.
2. мәжіліс пен сенаттың жеке қаралуына жататын мәселелер.
3. сенаттың ерекше өкілеттігі.
IV. Парламентті тарату.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Негізгі бөлім
I. Жалпы мәселелер.
II. Парламент палаталарының депутатары.
1. парламент депутатарының өкілеттігі.
2. депутаттың әдеп ережесі.
3. парламент депутаттарының заңдық жауапкершілігі.
III. Парламент құзыреті және оны жүзеге асырудың ұйымдық нысандары.
1. парламент мәжілісінің ерекше қаралуына конституцияға жататын мәселелер.
2. мәжіліс пен сенаттың жеке қаралуына жататын мәселелер.
3. сенаттың ерекше өкілеттігі.
IV. Парламентті тарату.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қазіргі таңда әрбір азамат заң шығармашылық процесті жақсы түсінуі керек, ол тек қана жаңа қабылданған заңдардың мәнін түсіну үшін ғана емес, сонымен қатар Парламентті халықтың еркін білдіретін орган ретінде оның жұмысын сынау болып табылады.
Әр түрлі елдегі Парламенттер бір-бірінен өз құрамы бойынша ерекшеленеді: қазіргі кезде бір палаталы және екі палаталы Парламент бар. Оның құрамы мемлекеттік құрылыс нысанына, халық санына немесе әр елде қалыптасқан тарихи дәстүрлерге байланысты болады.
Философтар мен мемлекеттік ойшылдар әр уақытта билік құрылысын түсінуге, оның қиын құрамын сипаттайтын заң шығармашылықтың арнайы рөлі мен мағынасын көрсеткен.
Заң шығарушы билік Ж.-Ж. Руссо мен Монтескье еңбектерінде классикалық сипаттамаға ие.
Руссоның талқылауы бойынша заң шығару билігі халық жиналысына берілуі керек және де оған барлық азаматтардың қатысуына жағдай жасалуы тиіс. Ол осы жерде басқа билікке орын жоқ деп көрсеткен болатын. Ал заңдарды орындау, ол-атқарушы биліктің міндеті екенін көрсетті. Үкімет халыққа тәуелді және де ол тек оның жекелеген мүшелеріне ғана басшылық етеді. Заң шығарушы билік жалпы ережелерді қабылдайды, бірақ халық декреттер, яғни жекелеген мәселелер бойынша актілер қабылдай алады. Оның идеалы халқы шамамен 10 мың кіші мемлекеттер туралы айтылады. Қазіргі ойшылдар Руссоның айтқанын ешқашан орындалмайтынын атап көрсетеді.
Мемлекеттік билікті бөлу қағидатын Ш.Л. Монтескье енгізген болатын, ол азаматтардың бостандықтарын қамтамасыз етуі үшін қажет. Бостандық – заңмен тыйым салынбағанның бәрін істеуге құқық беру. Монтескье билікті үшке бөлген: 1) заң шығарушы; 2) атқарушы және 3) сот билігі. Заң шығарушы билік халықтың қолында болуы керек, үлкен мемлекеттерде оны жүзеге асыру мүмкін емес, ал кіші мемлекеттерде оны істеу қиын болғандықтан халықтың еркін білдіретін өкілдер болуы керек. Халық өкілдері жалпыға ортақ округтар бойынша сайлауда сайланады. Олар өз мекенінің қажеттіліктерін біле отырып, маңызды сұрақтарды сол мекеннің тұрғындарымен шешуі керек. Бостандықты кепілдендіру үшін билікті тек бірнеше органдар арасында бөліп қана қоймай, олардың арасында бір-біріне қатысты тепе-теңдік орнату керек.
Әр түрлі елдегі Парламенттер бір-бірінен өз құрамы бойынша ерекшеленеді: қазіргі кезде бір палаталы және екі палаталы Парламент бар. Оның құрамы мемлекеттік құрылыс нысанына, халық санына немесе әр елде қалыптасқан тарихи дәстүрлерге байланысты болады.
Философтар мен мемлекеттік ойшылдар әр уақытта билік құрылысын түсінуге, оның қиын құрамын сипаттайтын заң шығармашылықтың арнайы рөлі мен мағынасын көрсеткен.
Заң шығарушы билік Ж.-Ж. Руссо мен Монтескье еңбектерінде классикалық сипаттамаға ие.
Руссоның талқылауы бойынша заң шығару билігі халық жиналысына берілуі керек және де оған барлық азаматтардың қатысуына жағдай жасалуы тиіс. Ол осы жерде басқа билікке орын жоқ деп көрсеткен болатын. Ал заңдарды орындау, ол-атқарушы биліктің міндеті екенін көрсетті. Үкімет халыққа тәуелді және де ол тек оның жекелеген мүшелеріне ғана басшылық етеді. Заң шығарушы билік жалпы ережелерді қабылдайды, бірақ халық декреттер, яғни жекелеген мәселелер бойынша актілер қабылдай алады. Оның идеалы халқы шамамен 10 мың кіші мемлекеттер туралы айтылады. Қазіргі ойшылдар Руссоның айтқанын ешқашан орындалмайтынын атап көрсетеді.
Мемлекеттік билікті бөлу қағидатын Ш.Л. Монтескье енгізген болатын, ол азаматтардың бостандықтарын қамтамасыз етуі үшін қажет. Бостандық – заңмен тыйым салынбағанның бәрін істеуге құқық беру. Монтескье билікті үшке бөлген: 1) заң шығарушы; 2) атқарушы және 3) сот билігі. Заң шығарушы билік халықтың қолында болуы керек, үлкен мемлекеттерде оны жүзеге асыру мүмкін емес, ал кіші мемлекеттерде оны істеу қиын болғандықтан халықтың еркін білдіретін өкілдер болуы керек. Халық өкілдері жалпыға ортақ округтар бойынша сайлауда сайланады. Олар өз мекенінің қажеттіліктерін біле отырып, маңызды сұрақтарды сол мекеннің тұрғындарымен шешуі керек. Бостандықты кепілдендіру үшін билікті тек бірнеше органдар арасында бөліп қана қоймай, олардың арасында бір-біріне қатысты тепе-теңдік орнату керек.
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы 30 тамыз, 1995 жыл
2. Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 16 қазандағы « ҚР-сы Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы» Конституциялық заң
3. Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 7 мамырдағы «ҚР-сы Парламентінің комитеттері мен комиссиялары туралы» Заң
4. Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 19 шілдедегі «Азаматтардың арыз-шығымдарын қарау тәртібі туралы» Заң күші бар Жарлық
2. Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 16 қазандағы « ҚР-сы Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы» Конституциялық заң
3. Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 7 мамырдағы «ҚР-сы Парламентінің комитеттері мен комиссиялары туралы» Заң
4. Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 19 шілдедегі «Азаматтардың арыз-шығымдарын қарау тәртібі туралы» Заң күші бар Жарлық
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
I. Жалпы мәселелер.
II. Парламент палаталарының депутатары.
1. парламент депутатарының өкілеттігі.
2. депутаттың әдеп ережесі.
3. парламент депутаттарының заңдық жауапкершілігі.
III. Парламент құзыреті және оны жүзеге асырудың ұйымдық нысандары.
1. парламент мәжілісінің ерекше қаралуына конституцияға жататын
мәселелер.
2. мәжіліс пен сенаттың жеке қаралуына жататын мәселелер.
3. сенаттың ерекше өкілеттігі.
IV. Парламентті тарату.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Қазіргі таңда әрбір азамат заң шығармашылық процесті жақсы түсінуі
керек, ол тек қана жаңа қабылданған заңдардың мәнін түсіну үшін ғана
емес, сонымен қатар Парламентті халықтың еркін білдіретін орган ретінде
оның жұмысын сынау болып табылады.
Әр түрлі елдегі Парламенттер бір-бірінен өз құрамы бойынша
ерекшеленеді: қазіргі кезде бір палаталы және екі палаталы Парламент
бар. Оның құрамы мемлекеттік құрылыс нысанына, халық санына немесе әр
елде қалыптасқан тарихи дәстүрлерге байланысты болады.
Философтар мен мемлекеттік ойшылдар әр уақытта билік құрылысын
түсінуге, оның қиын құрамын сипаттайтын заң шығармашылықтың арнайы рөлі
мен мағынасын көрсеткен.
Заң шығарушы билік Ж.-Ж. Руссо мен Монтескье еңбектерінде классикалық
сипаттамаға ие.
Руссоның талқылауы бойынша заң шығару билігі халық жиналысына берілуі
керек және де оған барлық азаматтардың қатысуына жағдай жасалуы тиіс. Ол
осы жерде басқа билікке орын жоқ деп көрсеткен болатын. Ал заңдарды
орындау, ол-атқарушы биліктің міндеті екенін көрсетті. Үкімет халыққа
тәуелді және де ол тек оның жекелеген мүшелеріне ғана басшылық етеді.
Заң шығарушы билік жалпы ережелерді қабылдайды, бірақ халық декреттер,
яғни жекелеген мәселелер бойынша актілер қабылдай алады. Оның идеалы
халқы шамамен 10 мың кіші мемлекеттер туралы айтылады. Қазіргі ойшылдар
Руссоның айтқанын ешқашан орындалмайтынын атап көрсетеді.
Мемлекеттік билікті бөлу қағидатын Ш.Л. Монтескье енгізген болатын,
ол азаматтардың бостандықтарын қамтамасыз етуі үшін қажет. Бостандық –
заңмен тыйым салынбағанның бәрін істеуге құқық беру. Монтескье билікті
үшке бөлген: 1) заң шығарушы; 2) атқарушы және 3) сот билігі. Заң
шығарушы билік халықтың қолында болуы керек, үлкен мемлекеттерде оны
жүзеге асыру мүмкін емес, ал кіші мемлекеттерде оны істеу қиын
болғандықтан халықтың еркін білдіретін өкілдер болуы керек. Халық
өкілдері жалпыға ортақ округтар бойынша сайлауда сайланады. Олар өз
мекенінің қажеттіліктерін біле отырып, маңызды сұрақтарды сол мекеннің
тұрғындарымен шешуі керек. Бостандықты кепілдендіру үшін билікті тек
бірнеше органдар арасында бөліп қана қоймай, олардың арасында бір-біріне
қатысты тепе-теңдік орнату керек.[1]
Қазақстан Республикасының парламентінің мәртебесі.
Қазақстан республикасының парламенті - заң шығару қызметын жүзеге
асыратын республиканың ең жоғары өкілді органы.қазакстан республикасының
1995 жылғы конституциясы парламенті заң шығару қызыметін жүзеге асыратын
жоғары өкілді орган ретінде сипаттайды.парламент өзінің заң шығару
өкілеттігін берген жағыдайда ғана президент заң қабылдай алады. Егер
парламент зәру заңдарды шұғыл қабылдай алмайтындай болса президент заң күші
бар жарлық шығаруға құқылы.заң шығару қызыметымен бірге парламент,шектеулы
көлемде болса да атқарушы билыктың қызыметін де бақылай алады.парламент
республиканың бюджетін жане оның орындалуы жөнінде үкімет пен республикалық
бюджеттің орындалуын бақылау жөнндегі есеп комитетінің есебін
бекітеді,бюджетке өзеірстермен толықтырулар енгізеді.парламент екі
палатадан:сенаттан жане мәжілістен тұрады.мәжіліс қазақстан республикасының
барлық азаматтарының тілегін білдіреді,мәжіліс депудаттары жалпы сайлауда
сайланады.сенатқа депудаттардың бір бөлігі жанама сайлау арқылы
сайланады,енді бір бөлігін президент тағайындайды.сенат депудаттары
әкімшілік-аумақтық бірліктердің мүдделерін, жергілікті пікірлерді
білдіреді. Сенат – бүкіл республика органы. Сондықтан Мәжіліс қабылдаған
заң жобасы Сенат мақұлдағаннан кейін күшіне енеді.
Қазақстан Республикасы Парламентінің Палаталарына айрықша өкілеттер
берілген, олар өз құзыретіндегі мәселелерді дербес шеше алады. Конституция
Парламет Палаталарының бірлескен отырысының құзыретіндегі мәселелерді
қарастырған. Қазақстан Республикасы Парламент Палаталары бірлескен
отырыстарында мемлекеттің айтарлықтай кең көлемді мәселелерін қарап, шеше
алады. Бұл Парламенттің құзыретіне ықпал етеді. Парламент Палаталарының
бірлескен отырыстарының қарауына жатқызылатын мәселелер тізбесі
белгіленген. Қазақстан Республикасы Конституциясы Парламентінің құзыреті
ұғымы туралы ойларды тұтастай жинақтайды.
Жоғарыда көрінгендей:
1) Парламенттің Сенат пен Мәжілістің бірлескен және жеке
отырыстарында жүзеге асырылатын құзыреті;
2) Сенаттың қатаң құзыреті;
3) Мәжілістің қатаң құзыреті бар.
Мәжіліс пен Сенат үшін әр түрлі құзыретті белгілей отырып, Конституция
Парламент қызметінің тежемелік және тепе-теңдік жүйесін құрады. Сенат
Мәжіліске қатысты тежемелік жүйесін мемлекеттік билік тармақтары арасындағы
қарама-қарсылыққа жол бермеу мақсатына пайдалануға тырысады.сонымен бірге,
парламентке ауыр жұмыс жүктелген.ол бұрын қалыптасқан белгілі бір
сенімсіздікті еңсеруге ұмтылатын, халықтың қазыргі көкей кесті міндеттерын
шешуге, өзінің заң шығарушылық қызыметіне қоғамның прогрессивті дамуының
құқықтық базасын жасауға ынталы екендігін көрсетуы тиіс.Парламент
мемлекеттік билік тармақтарының бірі ретінде демократиалық, құқықтық және
әлеуметтік мемлекет құруда маңызды орын алады.
2.Парламент палаталарының депутаттары
Сенат екі тәсілмен қалыптасады:1) депутаттардың бір бөлігі әр
обылыстан, республикалық дәрежедегі қалалардан жане республика астанасынан
екі адамнан, тиісінше обылыстардан, республикалық дәрежедегі қалалардан
және республика астанасынан барлық өкілетті органдар депутаттарының
бірлескен отырыстарында сайланған депутаттардан тұрады; 2) Сенаттың жеті
депутатын Республика Президенті Парламент өкілеттігі мерзіміне
тағайындайды, Сенат мүшелігіне тағайындалғандардың өкілеттігі алынған
немесе тоқтатылған жағдайда Президент 10 күндік мерзімде олардың орнына
Парламент өкілеттігінің қалған мерзіміне Сенат депутаттарын тағайындайды.
Азаматтығына кем дегенде бес жыл болған, отыз жасқа толған, жоғары
білімі және кем дегенде бес жыл жұмыс тәжірибесі бар, тиісті облыс,
республикалық дәрежедегі қала не республика астанасы аумағында кем дегенде
үш жыл тұрақты тұратын азамат Сенат депутаты бола алады.
Мәжіліс республиканың әкімшілік-аумақтық бөлінісін және шамамен
сайлаушылардың сан жағынан тең келуін ескере отырп құрылатын бір мандатты
аумақтық сайлау округтері бойынша сайланған 67 депутаттан тұрады. 25 жасқа
толған республика азаматы Мәжіліс депутаты бола алады. Парламент депутаты
қос Палатаға бірдей мүше бола алмайды: басқа өкілетті органға депутат
болуға, оқытушылық, ғылыми немесе өзге шығармашылық қызметтен басқа ақы
алатын лауазымды атқаруға, кәсіпкерлік қызыметті жүзеге асыруға, басшы
органның немес коммерциялық ұйымдардың бақыллау кеңесінің құрамына кіріуге
құқығы жоқ. Осы ережені бұзу депудаттың өкіллеттігін тоқтатуға әкеліп
соғады.Парламент депутатының өкілеттігі тоқтаған жағыдайда немесе өкілеттік
мерізімнің өтіуі бойынша оның бұрынғы қызыметінің сақталуына кепілдік
бермейді.Парламенттың бірінші сессиясында оның палаталарының бірлескен
отырысында депутаттар:Қазақстан халқына адал қызымет етуге, Қазақстан
республикасының тұтастығығы мен тәуелсіздігін нығайтуға,оның Конституциясы
мен заңдарына сөзсіз бағынуға, маған жүктелген жоғары депутаттық міндетті
адал атқаруға ант етемін деп Қазақстан халқына аныт береді.Ант Үкіметтің,
Конституциялық кеңес мүшелерінің,жоғары сот судьяларының қатысуымен
президент алдына береді.
Парламент депудатының өкілеттігі
Депутат Парламент сессиясында және ол оның құрамына кіретін
органдардың отырысында қаралатын барлық мәселелер бойынша шешуші дауыс
құқығын пайдаланады.Депутат Парламенттің және оның палаталарының үйлеструші
және жұмысшы органдарына сайлауға және сайлануға құқылы; сессияның күн
тәртібі бойынша ұсынстар мен ескертулер енгізуге, парламент сессиясында
Палаталарға есеп беретін лауазымды адамдардың есебін тыңдау туралы ұсыныс
енгізуге; депудаттардың сауал салуға,парламент қабылдайтын заңдар,
қаулылар, басқа да актілердің жобаларына түзетулер енгізуге, азаматтардың
қоғамдық маңызы бар өтінштерімен депутаттрды танстыруға, басқада
өкілеттерді жүзеге асруға құқылы.
Парламент депутаттарының өкіллеттігі: ол орыннан түскен;депутат іс-
әрекетке қабілетсіз деп танылған; Парламент таратылған; депутат болып
сайланғаннан кейын лауазымды қызыметін жалғастыру үшын сол қызыметты
сақтауға тиіс болған жағдайда тоқтатылады.Депутат оған қатысты соттың
айыптау үкімі шығарылған кезде,Қазақстан Республикасыннан тыс жерлерге
тұрақты тұруға кетсе өз мандатыннан айырылады. Депутаттың өкілеттігін
тоқтату немесе одан айыру туралы шешімды республиканың Орталық сайлау
комисиясының ұсынысы бойынша парламенттің тиісті палатасы оның
депутаттарының жалпы санның көпшілік дауысымен шығарады.Депутат парламент
және оның құрамына кіруге тиісті органдарының жұмысына қатысуға міндетті.
Депутат дауыс беру құқығын жеке өзі жүзеге асырады.Оның дауысын басқа
депутатқа беруге құқығы жоқ.Палата бюросының, оның тұрақты
комитеттерінің,Парламент комисияларының және оның палаталарының құрамынна
кірген депутат оның қарауына кез келген мәселені енгізуге,мәселелерді
қарауға әзірлеуге, ол бойынша талқылау мен оны қабылдауға қатысуға, сондай-
ақ қабылданған шешімдердің жүзеге асырылуын ұйымдастыруға, олардың
орындалыуын бақылауға құқылы.Ол Парламенттың өзі құрамынна кірген органның
шешімімен келіспесе,өз көзқарасын Парламент сессиясында мәлімдеуге немесе
ол туралы жазбаша нысанда хабарлауға құқылы.Палата бюросының, оның
көмитеттерінің, комиссияларының құрамына кірмген депутаттар аталған
органдардың отырысына белсенді түрде қатыса алады. Парламент депутаты
Премьер-министрге және үкімет мүшелеріне,Ұлыттық Банктің Төреғасына,
Орталық сайлау комисиясының Төрағасына және мүшелеріне, Бас прокурорға,
Ұлыттық қауыпсіздік комитетінің төрағасына,республикалық бюджеттің
орындалуы жөніндегі Есеп комитетінің төрағасы мен мұшелеріне сауал сала
алады.Бұл ретте Бас прокурорға арналған депутаттық сауал салу қылмыстық
тергеуді жүргізуге байлансты мәселелерге қатысты болмауы тиіс.Депутаттар
Парламентте бірлесуді ұйымдастыруға құқылы.Депутаттық бірлестіктер палата
Бюросында тіркелуы тиіс.Кезінде бірде бір депутаттық бірлестіктерге кірмей
қалған Мәжіліс депутаттары кейін бірлестік мүшелерінің келісімімен оның кез
келгенінің қатарына ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
Негізгі бөлім
I. Жалпы мәселелер.
II. Парламент палаталарының депутатары.
1. парламент депутатарының өкілеттігі.
2. депутаттың әдеп ережесі.
3. парламент депутаттарының заңдық жауапкершілігі.
III. Парламент құзыреті және оны жүзеге асырудың ұйымдық нысандары.
1. парламент мәжілісінің ерекше қаралуына конституцияға жататын
мәселелер.
2. мәжіліс пен сенаттың жеке қаралуына жататын мәселелер.
3. сенаттың ерекше өкілеттігі.
IV. Парламентті тарату.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Қазіргі таңда әрбір азамат заң шығармашылық процесті жақсы түсінуі
керек, ол тек қана жаңа қабылданған заңдардың мәнін түсіну үшін ғана
емес, сонымен қатар Парламентті халықтың еркін білдіретін орган ретінде
оның жұмысын сынау болып табылады.
Әр түрлі елдегі Парламенттер бір-бірінен өз құрамы бойынша
ерекшеленеді: қазіргі кезде бір палаталы және екі палаталы Парламент
бар. Оның құрамы мемлекеттік құрылыс нысанына, халық санына немесе әр
елде қалыптасқан тарихи дәстүрлерге байланысты болады.
Философтар мен мемлекеттік ойшылдар әр уақытта билік құрылысын
түсінуге, оның қиын құрамын сипаттайтын заң шығармашылықтың арнайы рөлі
мен мағынасын көрсеткен.
Заң шығарушы билік Ж.-Ж. Руссо мен Монтескье еңбектерінде классикалық
сипаттамаға ие.
Руссоның талқылауы бойынша заң шығару билігі халық жиналысына берілуі
керек және де оған барлық азаматтардың қатысуына жағдай жасалуы тиіс. Ол
осы жерде басқа билікке орын жоқ деп көрсеткен болатын. Ал заңдарды
орындау, ол-атқарушы биліктің міндеті екенін көрсетті. Үкімет халыққа
тәуелді және де ол тек оның жекелеген мүшелеріне ғана басшылық етеді.
Заң шығарушы билік жалпы ережелерді қабылдайды, бірақ халық декреттер,
яғни жекелеген мәселелер бойынша актілер қабылдай алады. Оның идеалы
халқы шамамен 10 мың кіші мемлекеттер туралы айтылады. Қазіргі ойшылдар
Руссоның айтқанын ешқашан орындалмайтынын атап көрсетеді.
Мемлекеттік билікті бөлу қағидатын Ш.Л. Монтескье енгізген болатын,
ол азаматтардың бостандықтарын қамтамасыз етуі үшін қажет. Бостандық –
заңмен тыйым салынбағанның бәрін істеуге құқық беру. Монтескье билікті
үшке бөлген: 1) заң шығарушы; 2) атқарушы және 3) сот билігі. Заң
шығарушы билік халықтың қолында болуы керек, үлкен мемлекеттерде оны
жүзеге асыру мүмкін емес, ал кіші мемлекеттерде оны істеу қиын
болғандықтан халықтың еркін білдіретін өкілдер болуы керек. Халық
өкілдері жалпыға ортақ округтар бойынша сайлауда сайланады. Олар өз
мекенінің қажеттіліктерін біле отырып, маңызды сұрақтарды сол мекеннің
тұрғындарымен шешуі керек. Бостандықты кепілдендіру үшін билікті тек
бірнеше органдар арасында бөліп қана қоймай, олардың арасында бір-біріне
қатысты тепе-теңдік орнату керек.[1]
Қазақстан Республикасының парламентінің мәртебесі.
Қазақстан республикасының парламенті - заң шығару қызметын жүзеге
асыратын республиканың ең жоғары өкілді органы.қазакстан республикасының
1995 жылғы конституциясы парламенті заң шығару қызыметін жүзеге асыратын
жоғары өкілді орган ретінде сипаттайды.парламент өзінің заң шығару
өкілеттігін берген жағыдайда ғана президент заң қабылдай алады. Егер
парламент зәру заңдарды шұғыл қабылдай алмайтындай болса президент заң күші
бар жарлық шығаруға құқылы.заң шығару қызыметымен бірге парламент,шектеулы
көлемде болса да атқарушы билыктың қызыметін де бақылай алады.парламент
республиканың бюджетін жане оның орындалуы жөнінде үкімет пен республикалық
бюджеттің орындалуын бақылау жөнндегі есеп комитетінің есебін
бекітеді,бюджетке өзеірстермен толықтырулар енгізеді.парламент екі
палатадан:сенаттан жане мәжілістен тұрады.мәжіліс қазақстан республикасының
барлық азаматтарының тілегін білдіреді,мәжіліс депудаттары жалпы сайлауда
сайланады.сенатқа депудаттардың бір бөлігі жанама сайлау арқылы
сайланады,енді бір бөлігін президент тағайындайды.сенат депудаттары
әкімшілік-аумақтық бірліктердің мүдделерін, жергілікті пікірлерді
білдіреді. Сенат – бүкіл республика органы. Сондықтан Мәжіліс қабылдаған
заң жобасы Сенат мақұлдағаннан кейін күшіне енеді.
Қазақстан Республикасы Парламентінің Палаталарына айрықша өкілеттер
берілген, олар өз құзыретіндегі мәселелерді дербес шеше алады. Конституция
Парламет Палаталарының бірлескен отырысының құзыретіндегі мәселелерді
қарастырған. Қазақстан Республикасы Парламент Палаталары бірлескен
отырыстарында мемлекеттің айтарлықтай кең көлемді мәселелерін қарап, шеше
алады. Бұл Парламенттің құзыретіне ықпал етеді. Парламент Палаталарының
бірлескен отырыстарының қарауына жатқызылатын мәселелер тізбесі
белгіленген. Қазақстан Республикасы Конституциясы Парламентінің құзыреті
ұғымы туралы ойларды тұтастай жинақтайды.
Жоғарыда көрінгендей:
1) Парламенттің Сенат пен Мәжілістің бірлескен және жеке
отырыстарында жүзеге асырылатын құзыреті;
2) Сенаттың қатаң құзыреті;
3) Мәжілістің қатаң құзыреті бар.
Мәжіліс пен Сенат үшін әр түрлі құзыретті белгілей отырып, Конституция
Парламент қызметінің тежемелік және тепе-теңдік жүйесін құрады. Сенат
Мәжіліске қатысты тежемелік жүйесін мемлекеттік билік тармақтары арасындағы
қарама-қарсылыққа жол бермеу мақсатына пайдалануға тырысады.сонымен бірге,
парламентке ауыр жұмыс жүктелген.ол бұрын қалыптасқан белгілі бір
сенімсіздікті еңсеруге ұмтылатын, халықтың қазыргі көкей кесті міндеттерын
шешуге, өзінің заң шығарушылық қызыметіне қоғамның прогрессивті дамуының
құқықтық базасын жасауға ынталы екендігін көрсетуы тиіс.Парламент
мемлекеттік билік тармақтарының бірі ретінде демократиалық, құқықтық және
әлеуметтік мемлекет құруда маңызды орын алады.
2.Парламент палаталарының депутаттары
Сенат екі тәсілмен қалыптасады:1) депутаттардың бір бөлігі әр
обылыстан, республикалық дәрежедегі қалалардан жане республика астанасынан
екі адамнан, тиісінше обылыстардан, республикалық дәрежедегі қалалардан
және республика астанасынан барлық өкілетті органдар депутаттарының
бірлескен отырыстарында сайланған депутаттардан тұрады; 2) Сенаттың жеті
депутатын Республика Президенті Парламент өкілеттігі мерзіміне
тағайындайды, Сенат мүшелігіне тағайындалғандардың өкілеттігі алынған
немесе тоқтатылған жағдайда Президент 10 күндік мерзімде олардың орнына
Парламент өкілеттігінің қалған мерзіміне Сенат депутаттарын тағайындайды.
Азаматтығына кем дегенде бес жыл болған, отыз жасқа толған, жоғары
білімі және кем дегенде бес жыл жұмыс тәжірибесі бар, тиісті облыс,
республикалық дәрежедегі қала не республика астанасы аумағында кем дегенде
үш жыл тұрақты тұратын азамат Сенат депутаты бола алады.
Мәжіліс республиканың әкімшілік-аумақтық бөлінісін және шамамен
сайлаушылардың сан жағынан тең келуін ескере отырп құрылатын бір мандатты
аумақтық сайлау округтері бойынша сайланған 67 депутаттан тұрады. 25 жасқа
толған республика азаматы Мәжіліс депутаты бола алады. Парламент депутаты
қос Палатаға бірдей мүше бола алмайды: басқа өкілетті органға депутат
болуға, оқытушылық, ғылыми немесе өзге шығармашылық қызметтен басқа ақы
алатын лауазымды атқаруға, кәсіпкерлік қызыметті жүзеге асыруға, басшы
органның немес коммерциялық ұйымдардың бақыллау кеңесінің құрамына кіріуге
құқығы жоқ. Осы ережені бұзу депудаттың өкіллеттігін тоқтатуға әкеліп
соғады.Парламент депутатының өкілеттігі тоқтаған жағыдайда немесе өкілеттік
мерізімнің өтіуі бойынша оның бұрынғы қызыметінің сақталуына кепілдік
бермейді.Парламенттың бірінші сессиясында оның палаталарының бірлескен
отырысында депутаттар:Қазақстан халқына адал қызымет етуге, Қазақстан
республикасының тұтастығығы мен тәуелсіздігін нығайтуға,оның Конституциясы
мен заңдарына сөзсіз бағынуға, маған жүктелген жоғары депутаттық міндетті
адал атқаруға ант етемін деп Қазақстан халқына аныт береді.Ант Үкіметтің,
Конституциялық кеңес мүшелерінің,жоғары сот судьяларының қатысуымен
президент алдына береді.
Парламент депудатының өкілеттігі
Депутат Парламент сессиясында және ол оның құрамына кіретін
органдардың отырысында қаралатын барлық мәселелер бойынша шешуші дауыс
құқығын пайдаланады.Депутат Парламенттің және оның палаталарының үйлеструші
және жұмысшы органдарына сайлауға және сайлануға құқылы; сессияның күн
тәртібі бойынша ұсынстар мен ескертулер енгізуге, парламент сессиясында
Палаталарға есеп беретін лауазымды адамдардың есебін тыңдау туралы ұсыныс
енгізуге; депудаттардың сауал салуға,парламент қабылдайтын заңдар,
қаулылар, басқа да актілердің жобаларына түзетулер енгізуге, азаматтардың
қоғамдық маңызы бар өтінштерімен депутаттрды танстыруға, басқада
өкілеттерді жүзеге асруға құқылы.
Парламент депутаттарының өкіллеттігі: ол орыннан түскен;депутат іс-
әрекетке қабілетсіз деп танылған; Парламент таратылған; депутат болып
сайланғаннан кейын лауазымды қызыметін жалғастыру үшын сол қызыметты
сақтауға тиіс болған жағдайда тоқтатылады.Депутат оған қатысты соттың
айыптау үкімі шығарылған кезде,Қазақстан Республикасыннан тыс жерлерге
тұрақты тұруға кетсе өз мандатыннан айырылады. Депутаттың өкілеттігін
тоқтату немесе одан айыру туралы шешімды республиканың Орталық сайлау
комисиясының ұсынысы бойынша парламенттің тиісті палатасы оның
депутаттарының жалпы санның көпшілік дауысымен шығарады.Депутат парламент
және оның құрамына кіруге тиісті органдарының жұмысына қатысуға міндетті.
Депутат дауыс беру құқығын жеке өзі жүзеге асырады.Оның дауысын басқа
депутатқа беруге құқығы жоқ.Палата бюросының, оның тұрақты
комитеттерінің,Парламент комисияларының және оның палаталарының құрамынна
кірген депутат оның қарауына кез келген мәселені енгізуге,мәселелерді
қарауға әзірлеуге, ол бойынша талқылау мен оны қабылдауға қатысуға, сондай-
ақ қабылданған шешімдердің жүзеге асырылуын ұйымдастыруға, олардың
орындалыуын бақылауға құқылы.Ол Парламенттың өзі құрамынна кірген органның
шешімімен келіспесе,өз көзқарасын Парламент сессиясында мәлімдеуге немесе
ол туралы жазбаша нысанда хабарлауға құқылы.Палата бюросының, оның
көмитеттерінің, комиссияларының құрамына кірмген депутаттар аталған
органдардың отырысына белсенді түрде қатыса алады. Парламент депутаты
Премьер-министрге және үкімет мүшелеріне,Ұлыттық Банктің Төреғасына,
Орталық сайлау комисиясының Төрағасына және мүшелеріне, Бас прокурорға,
Ұлыттық қауыпсіздік комитетінің төрағасына,республикалық бюджеттің
орындалуы жөніндегі Есеп комитетінің төрағасы мен мұшелеріне сауал сала
алады.Бұл ретте Бас прокурорға арналған депутаттық сауал салу қылмыстық
тергеуді жүргізуге байлансты мәселелерге қатысты болмауы тиіс.Депутаттар
Парламентте бірлесуді ұйымдастыруға құқылы.Депутаттық бірлестіктер палата
Бюросында тіркелуы тиіс.Кезінде бірде бір депутаттық бірлестіктерге кірмей
қалған Мәжіліс депутаттары кейін бірлестік мүшелерінің келісімімен оның кез
келгенінің қатарына ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz