Оңтүстік Батыс Қазақстан экономикалық ауданы туралы

 Оңтүстік Батыс Қазақстан экономикалық ауданы.
 Атырау облысы.
 Геологиясы және кен байлықтары.
 Экономикасы.
 «Атыраубалық»
 Атырау машина жасау зауыты.
 Атырау мұнай өңдеу зауыты.
 Маңғыстау облысы.
 Ақтау өнеркәсіп бірлестігі.
 Ақтау теңіз сауда айлағы.

Оңтүстік Батыс Қазақстан экономикалық ауданына Атырау және Маңғыстау облыстары кіреді. Аумағынығ көлемі 284 шаршы шақырымға тең. Халық саны 610,7 адамды құрайды, оның 75% қала тұрғындары. Орта есеппен алғанда 1 шаршы шақырымға 5 адам шамасындай келеді. Оның жерімен өтетін темір жолдың ұзындығы 1517 км., ал асфальт төселген автомобиль жолының ұзындығы 4700 км.
Осы экономикалық ауданда Қазақстан халық шаруашылығының 16% астамы шоғырланған. Оңтүстік Батыс экономикалық ауданының республика өнеркәсібінің жалпы өнімділігі үлесі 13% шамасында, ал ауыл шаруашылығының өніміндегі үлесі 2%. Бұл өңір респудликаның халық тұтынатын заттарының 3% дан астамын өндіріп, тауар айналымының 5% қамтамасыз етеді. Мұнда Қазақстанның ЖІӨ 9%-ы өндіріліп, еңбек қорының 5% шоғырланған.

Қазақстан экономикасы. Нұрғалиев К.Р.

Қазақстан Ұлттық Энциклопедиясы. 1 том

Қазақстанның экономикалық және әлуеметтік географиясы. К. Ахметова

Қазақ совет энциклопедиясы

Пән: Экономикалық география
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Оңтүстік Батыс Қазақстан экономикалық ауданы

Оңтүстік Батыс Қазақстан экономикалық ауданына Атырау және Маңғыстау
облыстары кіреді. Аумағынығ көлемі 284 шаршы шақырымға тең. Халық
саны 610,7 адамды құрайды, оның 75% қала тұрғындары. Орта есеппен алғанда
1 шаршы шақырымға 5 адам шамасындай келеді. Оның жерімен өтетін темір
жолдың ұзындығы 1517 км., ал асфальт төселген автомобиль жолының ұзындығы
4700 км.
Осы экономикалық ауданда Қазақстан халық шаруашылығының 16% астамы
шоғырланған. Оңтүстік Батыс экономикалық ауданының республика өнеркәсібінің
жалпы өнімділігі үлесі 13% шамасында, ал ауыл шаруашылығының өніміндегі
үлесі 2%. Бұл өңір респудликаның халық тұтынатын заттарының 3% дан
астамын өндіріп, тауар айналымының 5% қамтамасыз етеді. Мұнда Қазақстанның
ЖІӨ 9%-ы өндіріліп, еңбек қорының 5% шоғырланған.

Атырау облысы

Атырау облысы Қазақстан республикасындағы әкімшілік -аумақтық бөлік.
Атырау облысы 1925 жылға дейін Орал облысының, 1925-1929 жылдары Бөкей
губерниясының кұрамында болып келді. 1929 жылы Гурьев округі құрылды.
1930 жылы 17 желтоқсандағы ҚазОАК мен Халком Кеңесінің Қазақстанды
аудандастыру жөніндегі қаулысына сәйкес бұрынғы Есбол, Жаманқала, Новобогат
аудандары, Теңіз ауданының бір бөлігі және Гурьев қаласының негізінде
Гурьев ауданы құрылды. 1932 жылдың басында Доссор ауданының Сағыз өзенінің
оң жағасындағы жерлері Гурьев ауданына енді. 1938 жылы 15 қаңтарда Гурьев
(қазіргі Атырау облысы) болып қайта құрылды. Жерінің аумағы 112,0 мың
шаршы шщақырым. Тұрғыны 453,2 мың адам. Атырау облысы құрамында 1 қала, 7
аудан, 15 кент бар. Орталығы – Атырау қаласы.
Атырау облысы Еуропаның қиыр шығысы мен Азияның қиыр батысының түйіскен
тұсында орналасқан. Батыс Ресей Федерациясының Астрахан облысымен,
солтүстігінде Батыс Қазақстан, шығысында Ақтөбе, оңтүстігінде Маңғыстау
облыстарымен шектеседі. Облыс аумағы теңіз деңгейінен төмен жатқан Каспий
ойпатының солтүстік - шығыс бөлігін, Жем қыраты мен үстірттің батыс шетін,
Каспий теңізінің солтүстік бөлігін алып жатыр. Жері, негізінен, жазық болып
келеді. Облыс аумағының батысын Нарынқұм жалдары, оңтүстігін Ботпайсағыр,
Қосдәулет, Бозанай, Меңтеке құмдары, солтүстік – шығыс бөлігін Тайсойған,
Бүйрек, шығысын Қарақұм алқаптары, солтүстігін Индер тауы қамтиды. Облыс
жерінің шығысы Ойыл, Сағыз, Жем өзендері салаларымен тілімдеген, әрі теңіз
деңгейінен едәуір жоғары орналасқан. Бұл аймақты Жем қыраты мен Үстірттің
батыс сілемдері, Доңызтаудың бөліктері – Желтау, Тамды т.б. жорталар алып
жатыр.

Геологиясы және кен байлықтары.

Атырау облысының Каспий теңізі алып жатқан бөлігін төрттік кезеңнің
аллювиалдық және теңіздік шөгінділері құрайды. Облыс жерінің қыратты бөлігі
тектоникалық процестер негізінде пайда болған. Бұл процестер, әсірес, ойпат
табанындағы тұзды қабаттарға көп әсер етеді. Соған байланысты тұз
шөлінділерінен тұз күмбездері түзілген. Атырау облысының жер қойнауында
мұнай мен газдың ірі кен орындары шоғырланған. Индер кенінде бораттың,
калий тұзының мол қоры бар.

Экономикасы.

20 ғасырдың басында Атырау облысының шаруашылығы көшпелі мал
шаруашылығынан, Доссор және Мақат мұнай, Каспий теңізі мен Жайық өзеніндегі
балық аулау кәсіпшіліктерінен тұрды. Мұнда 1879 жылы Қараша айында
Қарашұңғыл мұнай кешенінен тұңғыш мұнай фонтаны атқылап, Қазақстан мұнай
кәсіпшілігінің негізі қаланды. 1920 жылы мұнай және балық кәсіпшіліктері
мемлекеттік меншікке алынды. 30 - жылдары Орал – Ембі мұнай
кәсіпшіліктерін қалпына келтіру мен Орал – Каспий мемлекеттік балық тресін
құруға, Гурьев –Қандағаш темір жолын салуға, 1945 жылдан кейін жаңа мұнай –
газ кендерін кеңінен игеруге байланысты Атырау облысының экономикасы тез
қарқынмен дамыды.
Облыс өнеркәсібі жергілікті табиғи және ауыл шаруашылық шикізаттарын
өндіру мен өңдеуге бағытталған.
Атырау облысында мұнай өндіру, балық аулау және оны өңдеу, химия, машина
жасау, металл өңдеу, құрылыс материалдарын өндіру, сонымен қатар тамақ және
жеңіл өнеркәсіп салалары дамыған. Мұнай Мақат, Доссор, Қосшағыл, Байшолнас,
Комсомол, Құлсары, Қаражон, Теңіз, Биікжал, Мұнайлы, Прорва, Сарықамыс,
т.б. кәсіпшіліктерінде өндіріліп, Атырау мұнай өңдеу зауытында өңделеді,
Ресейдегі, т.б. шет елдердегі мұнай өңдеу зауыттарына жіберіледі. Балық
аулау мен өңдеу өнеркәсібі негігінен Каспий теңізіндегі 200-ден астам балық
аулау кемелері мен 9 зауыт, Балықшы кентіндегі балық консервілеу комбинаты
мен Шортанбай балық зауыты құрайды. Облыста бірнеше тігін фабрикасы, нан,
сүт зауыттары, ет комбинаты, тұрмыс қажетін өтеу кәсіпорындары, т.б.
мекемеоер жұмыс істейді. Атырау облысының ауыл шаруашылығы қой, ірі қара,
жылқы және түйе өсіруге маманданған. Мал шаруашылығымен бұрынғы кеңшарлар
мен ұжымшарлар негізінде ұйымдастырылған шаруа қожалықтары айналысады.
Егіншілік нашар дамыған. Еділ тармақтары мен Жайық бойындағы шаруашылықтар
жемшөп, картоп, көкөніс, жүгері өсіруге маманданған. Облыста ауыл
шаруашылық жерінің көлемі 9988,7 мың га, оның 33,8 мың гектары егістік,
170,3 мың гектары шабындық, 9784,6 мың гектры жайылым.
Облыста көліктің барлық түрі дамыған. Темір жол облыс орталығын шығысында
Доссор, Мақат, Құлсары арқылы Ақтау қаласымен, Қандағаш арқылы Орск
қаласымен, Аққыстау арқылы Волгоград қаласымен, автомобиль жолы Орал және
Астрахан қалаларымен, теңіз жолы Астрахан, Махачкала, Ақтау, Баку,
Түркменбашы, т.б. қалалармен, әуе жолы Астанамен, Алматымен, республиканың
басқа да облыс орталықтарымен, шетел астаналарымен байланыстырады.

Атыраубалық

Атыраубалық - балық аулаумен және оны өңдеумен шұғылданатын Қазақстандағы
ірі өнеркәсіп. Линспромстрой цехы, Гурьев балық консерві комбинаты
негізінде құрылған. 1958 жылы Гурьев өндірістік балық өнеркәсібі басқармасы
болып аталды. 1976 жылы ірі бірлестікке айналды. Құрамында: Атырау кеме
жөндеу зауыты, Шортанбай балық зауыты, сонымен қатар балық зауыты
автобазасы, машина мелорация стансасы, материалдық – техникалық жабдықтау
және өткізе мекемесі, 9 цех және 9 балық аулау серіктестігі бар. Өндірістік
цехтары қайта жабдықталып, кеңейтілген. Жаңа уылдырық цехы, айлақ жолы
салынып, қуатты крандар орнатылды. 9 жүзбелі уылдырық зауыты жұмыс істейді.
Мұнда уылдырық пен балық өнімдерін шығаратын автоматты және кешенді
механикаландырылған желілер бар. Өнімнің жаңа түрлерін шығару игерілген.
Бекіре балығынан құтыланған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.