Санжар Асфендияров

1. Қоғам және азамат

2. Қазақстан тарихының тұңғыш профессоры
А) Майдан тауқіметін ерте кешірген тағдыр
Ә) Қоғамдық.саяси қыцзметі
Б) Талантының жаңа ұшқыны

3. Халық қалаулысы

4. Пайдаланылған әдебиеттер

Қазан социалистік төңкерісі кезеңі олардың арасында болған 2 кезеңнің ықпалымен қоғамдық-ғылыми көзқарастары қалыптасқан қазақ интеллигенциясының ерекше шоғырына Санжар Жапарұлы Асфендияров та жатады.
«Ескі» интеллигенция атынан шыққандар мәдени-ғылыми ғұрыптарға және капиталистік Ресей қоғамының ықпалымен рухани тәрбиеленіп, көзқарасы екіжақтылық жағдайда қалыптасты. Бір жағынан, олар Ресей оқу орындарында білім алып, самодержавие идеологиясының ықпалында болып, шет халықтарды шеттету бағытында тәрбиеленсе, екінші жағынан, Ресейдің колониялық шалғайының құқықсыз, қаналушы халықтың атынан шығып, олар қазақ халқының пайдалану күшін білді және сезінді. Патша Үкіметі оларды Ресей мүддесіне адал қызметке дайындаған болса, шындық олардың патриоттық сезімін оятып, өз халқын отаршыл қанаудан құтқару талпынысын туғызды.
Сондықтан ревалюцияға дейінгі қазақ интеллигенциясының көп бөлігі Царизм оппозициясына жақын болды және Ресейдің қандай да бір оппозициялық партиясына мүше болды. Қазақ интеллигенциясының саяси күрес жолы оңай емес едіжәне олардың идеялық таңдауы да әртүрлі еді. Бір бөлігіне кадеттер партиясы назар аударса, екіншісіне – эсер, ал үшіншісі – болшевиктерді қолдады.
Асфендияров – Орал орыстарының кедейленген сұлтан тұқымы. Ол 1889 жылы дүниеге келді. Оның әкесі Жафар Асфендияров ұзақ уақыт бойы әскери аудармашы қызметін атқарды, отставкаға шығар алдында генерал-майор шенін алды. Бірақ, Санжар Ташкент реалдық училищесін бітіріп, Питер әскери-медициналық академиясына түскенде материалдық қиыншылыққа байланысты ұлын қамтамасыз ете алмады. Санжар әскери-теңіз министлігінің стипендиясына оқыды. Бұлар ілгеріде әскери қызметтің қиыншылығын көтеруге әкелді: алғашқыда қырдағы Термезде, кейін Түркістан полкінің әскери дәрігері ретінде майданда болды. Ол соғыс жылдарының мұңы мен қиыншылығының куәгері болу тағдырына жазылған еді. Лодзь түбінде полкпен бірге неміс тұтқынына түсіп, бір жылдай әскери тұтқындар лазаретінде еңбектенеді,ал 1916 жылдың басында тұтқындарды алмастыру нәтижесінде ШпарзундеденШвеция арқылы Отанына қайтты. Соғыс және тұтқын азабын басынан өткеру текке кетпей, қайта оның соғысқа қарсы радикалдық көзқарастарының қалыптасуына әсер етті.

1. С.Асфендияров «История Казахстана»
2. «Қазақстан тарихы. Очерктер»
3. Қазақ-совет энциклопедиясы,1-том
4. Қазақтар
5. Медициналық энциклопедия