Тамыры терең тарих



І.Кіріспе
Тамыры терең тарих.
ІІ Негізгі бөлім:
а) Жазылған жайдың жаңғырығы.
б) Қазақтың соңғы ханы сайланған жер.
ІІІ Қорытынды:
«Өткен күннен алыс жоқ,
Келер күннен жақын жоқ».
«Мәдениетті көтеру үшін мәденеит тарихын, адамзаттың барлық мәдени мұрасын білу керек» -деп. М.И. калинин айтқандай қазақ тарихының шығу тегіне аздап тоқталып кетпесем болмас.
Қоңыраттар: «Алты ата көктенше жеті көше көктің ұлы» деп он үш тайпаны таратады. Қоңырат тайпасының таңбасы Босаға ұраны:- «Аратау» «Мүкәмал».
Қазақтың халық эпосы «Алпамыс батыр» жырының бас қаһарманы Алпамыс осы қоңарат тайпасынан шыққан.
Белгілі әдеби шығарма «Махаббатнама» (1359) қоңырат тілінде жазылған. Оның жазушысы Мухамед (Ахмед) Хорезми қоңырат тайпасынан шыққан дейді.
Жалайырлар: Қазақтың Ұлы жүзінен тарайтын тоғыз арыс елдің бірі, «Көне жазбалар бойынша жалайырдың арғы атасы Мерке, одан Шуманах пен Сырманах, бұл ағайынды екі рудың біреуі сырдарияның, екінші Шу мен таластың бойын мекендеген. «Манақ! Атауы алғаш рет х ғасырдағы «Худут Әл-ғаламда» кездеседі. Жалайыр тарихы жайында ғалымдардың негізгі сүйенері-қадірғали Жалайырдың «Жамиғат-ат Тарауих» атты еңбегі.Автордың шыққан тегі жалайыр болғандықтан оны Оғыз ханнан бастап Шыңғыс дәуіріне дейін жеткізген.
Парсы тарихшысы Рашиденнің айтуынша ол кездегі жалайыр ұлысы он ірі тайпаға бөлген.Олар: жат, тоқырауық, қанқуыт, құмсауыт, аят,нылқын, қорқын, төлеңгіт, торы жәнеәне санғұт.
1. «Қазақстан -2030» (2006ж.).
2. «Егемен Қазақстан» 14.03.2003. «Тағы да тарих оқулығы хақында» Б.Аяғантегі.
3. « Егемен Қазақстан» 26.02.2003. «Тамыры терең тарих» Г.Көкебаева.
4. «Жас Алаш» 29.01.1993. 3бет « Қазақстаның қысқаша тарихы».
5. «Алтын Орда» 18.11.2004ж. 21бет. «Сұлу салған сергелдең» Н.Дияров.
6. «Ақтөбе» 02.02. 2006ж. 26бет. «Мәдени мұра» Р.Ілиясова.

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:   
Жоспары

І.Кіріспе
Тамыры терең тарих.
ІІ Негізгі бөлім:
а) Жазылған жайдың жаңғырығы.
б) Қазақтың соңғы ханы сайланған жер.
ІІІ Қорытынды:
Өткен күннен алыс жоқ,
Келер күннен жақын жоқ.

VIII ғасырда Қазақ мәдениет
Мәдениет тарихын білмей
тұрып, мәдениетті адам болу
мүмкін емес.
(М.Горький.)
Мәдениетті көтеру үшін мәденеит тарихын, адамзаттың барлық мәдени мұрасын
білу керек -деп. М.И. калинин айтқандай қазақ тарихының шығу тегіне аздап
тоқталып кетпесем болмас.
Қоңыраттар: Алты ата көктенше жеті көше көктің ұлы деп он үш тайпаны
таратады. Қоңырат тайпасының таңбасы Босаға ұраны:- Аратау Мүкәмал.
Қазақтың халық эпосы Алпамыс батыр жырының бас қаһарманы Алпамыс осы
қоңарат тайпасынан шыққан.
Белгілі әдеби шығарма Махаббатнама (1359) қоңырат тілінде жазылған. Оның
жазушысы Мухамед (Ахмед) Хорезми қоңырат тайпасынан шыққан дейді.
Жалайырлар: Қазақтың Ұлы жүзінен тарайтын тоғыз арыс елдің бірі, Көне
жазбалар бойынша жалайырдың арғы атасы Мерке, одан Шуманах пен Сырманах,
бұл ағайынды екі рудың біреуі сырдарияның, екінші Шу мен таластың бойын
мекендеген. Манақ! Атауы алғаш рет х ғасырдағы Худут Әл-ғаламда
кездеседі. Жалайыр тарихы жайында ғалымдардың негізгі сүйенері-қадірғали
Жалайырдың Жамиғат-ат Тарауих атты еңбегі.Автордың шыққан тегі жалайыр
болғандықтан оны Оғыз ханнан бастап Шыңғыс дәуіріне дейін жеткізген.
Парсы тарихшысы Рашиденнің айтуынша ол кездегі жалайыр ұлысы он ірі
тайпаға бөлген.Олар: жат, тоқырауық, қанқуыт, құмсауыт, аят,нылқын, қорқын,
төлеңгіт, торы жәнеәне санғұт.
Жоғарыдағы тайпалардан көптеген рулар өрбіп отырған.Ежелгі жалайыр
жеті Күренге бөленген. Күрен ең далада алқақотан жиналып отыратынауылдар
шоғыры еді.
Шыңғысхан моңғол даласындағы тайпаларды жаулаған кезде жалайырлар
Шыңғысханға бағынып, оның әскери күшені айналды.Жалайырдың Шыңғыс
армиясында қызмет еткен адамдарын көптеген әйгілі батырлар, қолбасы, түмен
басы, мың басылар шықты.
1952 жылы қазақтың Жалаайыр қазақ тарихын Қадірғали қосынұлы жалайри
қазақ тарихын баяндайтын. Жылнамалар жинағы атты кітап жазған. Кітаптың
негізгі бөлімі ХІІІ ғасырдан ХVI ғасырға дейінгі қазақ жерінде болған
оқиғаларға арналған Шоқан Уәлиханов Қадірғалидің қолжазбасы туралы; Бұл
кітаптың Әбілғазы жәнеәне Шайбаннамаммен, салыстырғанда аңыздан гөрі
ақиқатты малырақ... Тілі қазіргі қазақ тілі сияқты деп жазды.
Қыпшақтар: Қазақ халқының құрамына қосылған ежелгі тайпалардың бірі-
қыпшақ.қыпшақтар қазақ халқының жәнеәне қазақ тілінің қалыптасуында аса
маңызды рөл атқарған.Қыпшақ деген ат түрліше тілдердегі тарихи деректерде
әрқашан формада кездеседі.Қытайдың ерте замандағы деректерінде Қыпшақ
сөзі.Хуча, Чже түрінде айтылады да орта ғасырларда деректемелерде Чыңса
деп аталады.Араб, парсы, моңғол жәнеәне түркі тілдеріндегі деректерде
қыпшақ , кипшак, қыпшақ сияқты түрлерде кездеседі.Батыс деректерінде
Повище делінеді.Венглер қыпшақтарды Кун деп атайды.
Ғалым А.Бернштам: Қыпшақтар бейне үйсін, қаңлы сияқты ежелгі
елдердің бірі.Қыпшақ туралы алғашқы мәліметтер Қытайдың заманыныздан
бұрынғы 201-жылдағы Тарихи жазбалар еңбегінде кездеседі дейді.
Қыпшақтар VII ғасырда Ертіс өзенінің батысы мен Алтай таулары
мекендеген түрік, қағандығының құрамына қосылды.Түрік Қағандығы Әлсірей
бастаған кезде тарих сахнасына шығуға талпына бастады: Селенгі өзені
жазылған ( 159-шы жылы Мойынчур) құлыптасындағы: Түрік қыпшақтар елу жыл
үстемдік етті деген сөз осы жағдайды білдіреді.
VІІІ-Х ғасырда қыпшақтар Қимақ мемлекетінің құрамына, оның батыс
бөлігіне саналды.ХІ ғасырдың бастарында Қимақ мемлекеттінің өкімет билігі
қыпшық тайпасыеың қолына көшті.Осыдан бастап бұрынғы қимақ қол астындағы
тайпалар, Қыпшақ деп аталды.Қимақтар да Имак қыпшақ бірлестігінің
құрамына кірді.
ХІ ғасырдың басынан бастап қыпшақ біолестігі көптеген түрік
тайпалардың басын біріктірді.Олар үстем тайпаның атымен қыпшақтар деп
аталды.
Сөйтіп қыпшақ деген сөз әрі қыпшақ тайпасының жеке аты, әрі осы
қыпшақ тайпасының түркі тілдес тайпалардың жалпы атуы ретінде
қолданады.Олар шығыстан батысқа жылжып, Сырдария бойындағы Оғыздың
Мемлекеттін құлатып, бұрынғы Мазафат-Әл-Гуз ( Оғыздар қонысы) атанған
аймақтарды.Оғыздардың бір бөлігі Азия мен Шығыс Еуропаға қарай ауды.
Қыпшақ тайпалары кейін келе көптеген түркі тілдес халықтардың-қазақ,
қарақалпақ, қырғыз, өзбек, татар, башқұрт, ноғай, әзірбайжан, түрікпен,
қарашай, балқар, қарайым тағы басқа халықтардың құрамына кірді.Оның қазақ
халқының құрамына енгендері қыпшақтың шығыс тобына жататын өзінің байырғы
мекенінде қалған бөлігі еді.Қазақ қыпшақ таңбасы: қос таяқ, ұраны ойбас.
Мәдени мұра аясында Ақтөбе өңіріндегі Әйтеке би ауданында тарихқа бай
өңір, ендігі-міндет сол бай тарихты паш ету екені анық.Бұл жер Кенесары хан
қылып көтерген-Қарашатау.
Мұхамед пайғамбарымыздың ( с.ғ.с.) хадистерінде: Жерді атына қарап
таны, адамды досына қарап таны- деген сөз бар. Алайда қазақ даласындағы
бағзы заманнан келе жатқан жер аттары кешегі бір тұста жаппай дерлік
өзгертілді.жер аттарының өзгеруімен бірге, олармен өзектес тарихи оқиғалар
да ұмытыла бастады.Жер-су атауларына, ол жерде өткен оқиғаларған қатысты
шежірелер тек қариялар аузында ғана қалды.Ал Қарашатау атауы, осы маңдағы
шаруашылықтарға берілмеген демесек, бізге өзгермей жетіп отыр.

Қазақтың соңғы ханы сайланған жер
Музейді ұлғайтып, өлке тарихына арналған музейге айналдыру
жоспарланыпты.Осыған орай, біз, облыстық музей қызметкерлері, музей
жұмысының ұйымдастыру кезеңінде істелуі тиіс шараларыды белгілеп, кәсіби
-әдістемелік көмек көрсету мақсатында өткен жылы ауданға барғанбыз.
Аудан басшыларына бұрынғы музейде ауданның 1954-55 жылдардан бергі
ғана ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
МӘҢГІЛІК ЕЛ - ҚАЗАҚ ЕЛІНІҢ ЖАЛПЫҰЛТТЫҚ ИДЕЯСЫ
Қазақтың әншілік дәстүрі Алматы АРЫС
Желтоқсан ызғары
Қазақтың ауыз әдебиеті
Міржақып Дулатов шығармаларындағы елдік рух
Әлеуметтік ақыл-ой тарихы
Педагогикалық институт
Түркі әлемінің алтын бесігі
М.Әуезовтің «Абай жолы» роман – эпопеясы /жарыққа шығуы жайлы
Отан тарихын оқытудың өзекті мәселелері
Пәндер