Компьютерлік вирус туралы мәлімет



1.Компьютерлiк вирус дегенiмiз не? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Вирустарды жай программалардан қалай ажыратуға болады? ... ... ...
Сипаты бойынша класстарға бөлiну ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Операциялық жүйе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Жұмыс алгоритмiнiң ерекшелiктерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Деструкциялық мүмкiндiктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.Вирустардан қорғанудың тәртiптерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Компьютерлік вирус – арнайы жазылған шағын көлемді (кішігірім программа.Ол өздігінен басқа программалар соңына немесе алдына қосымша жазылады да,оларды бүлдіруге кіріседі,сондай – ақ компьютерде тағы басқа келеңсіз әрекеттерді істеу мүмкін.ішінен мұндай вирус табылған программа ауру жұққан немесе бүлінген деп аталады.мұндай программаны іске қосқанда,алдымен вирус жұмысқа қосылып,оның негізгі функциясы орындалмады.Вирус іске қосылған программаларға да кері әсер етіп,оларға да жұғады және басқа да зиянды іс - әрекеттер жасай бастайды.Мысалы: файылдарды немесе дискідегі файылдардың орналасу кестесін бүлдіреді,жедел жадтағы бос орынды жайлап алады және т.с.с..
Өзінің жабысқанын жасыру мақсатында вирустың басқа программаларды бүлдіру және оларға зиян ету әрекеттері көбінесе сырт көзге біліне брмейді.Оның кері әсері белгілі бір шарттарды орындағанда ғана іске асады Вирус өзіне қажетті бүлдіру әрекеттерін орындаған соң,жұмысты басқаруды негізгі программаға береді,ал ол программа алғашында әдеттегідей жұмыс істей береді.Сөйтіп ол программа бұрынғы қалпынша жұмысын жалғастырып,сырт көзге вирус жұққандығы бастапқы кезде байқалмай қалады.
Вирустың көптеген түрлері ЭЕМ жадында DOS - ты қайта жүктегенше тұрақты сақталып,оқтын- оқтын өзінің зиянды әсерін тигізіп отырады.
Вирустың зиянды іс - әрекеттері алғашқы кезде жұмыс істеп отырған адамға байқалмайды,өйткені ол өте тез орындалып әсері онша білінбеуі мүмкін,сондықтан көбінесе адамдардың компьютердеәдеттегіденөзгеше жағдайларын болып жатқанын сезуі өте қиын болады.
Компьютерде вирус жұққан программалар саны көбеймей тұрғанда, онда вирустың бар екені сырт көзге ешбірбайқалмайды.Бірақ біраз уақыт өткен соң,компьютердеәдеттегіден тыс,келеңсіз құбылыстар басталғаны білінеді.
Компьютерде вирус болған жағдайда оны табу өте маңызды. Ол үшін вирустың пайда болуының негізгі белгілерін білу қажет. Негізгі белгілерге келесі жағдайларды жатқызуға болады:
 жұмыстың тоқтап қалуы немесе бұрын жұмыс істеп тұрған программалардың дұрыс жұмыс істемей қалуы;
 компьютердің баяу жұмыс істеуі;
 операциялық жүйеге жүктеме жасалмауы;
 файлдар мен каталогтардың жоғалуы;
 файлдардың соңғы өзгерген уақытын және күнін дұрыс көрсетпеуі;
 файлдардың көлемінің өзгеруі;
 дискідегі файлдардың саны кездейсоқ көбейіп кетуі;
1. Е. Қ. Балапанов, Б. Бөрібаев, А. Дәулетқұлов.
«Информатикадан 30 сабақ».
2. Е. В. Касперский «Компьютерные вирусы».
3. В. Г. Фигурнов. «ІBM PC для пользователя»

МАЗМҰНЫ

1.Компьютерлiк вирус дегенiмiз
не? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Вирустарды жай программалардан қалай ажыратуға болады? ... ... ...
Сипаты бойынша класстарға бөлiну ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Операциялық жүйе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Жұмыс алгоритмiнiң ерекшелiктерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Деструкциялық мүмкiндiктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.Вирустардан қорғанудың тәртiптерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

1.Компьютерлiк вирус дегенiмiз не?
Компьютерлік вирус – арнайы жазылған шағын көлемді (кішігірім
программа.Ол өздігінен басқа программалар соңына немесе алдына қосымша
жазылады да,оларды бүлдіруге кіріседі,сондай – ақ компьютерде тағы басқа
келеңсіз әрекеттерді істеу мүмкін.ішінен мұндай вирус табылған программа
ауру жұққан немесе бүлінген деп аталады.мұндай программаны іске
қосқанда,алдымен вирус жұмысқа қосылып,оның негізгі функциясы
орындалмады.Вирус іске қосылған программаларға да кері әсер етіп,оларға да
жұғады және басқа да зиянды іс - әрекеттер жасай бастайды.Мысалы:
файылдарды немесе дискідегі файылдардың орналасу кестесін бүлдіреді,жедел
жадтағы бос орынды жайлап алады және т.с.с..
Өзінің жабысқанын жасыру мақсатында вирустың басқа
программаларды бүлдіру және оларға зиян ету әрекеттері көбінесе сырт көзге
біліне брмейді.Оның кері әсері белгілі бір шарттарды орындағанда ғана іске
асады Вирус өзіне қажетті бүлдіру әрекеттерін орындаған соң,жұмысты
басқаруды негізгі программаға береді,ал ол программа алғашында әдеттегідей
жұмыс істей береді.Сөйтіп ол программа бұрынғы қалпынша жұмысын
жалғастырып,сырт көзге вирус жұққандығы бастапқы кезде байқалмай қалады.
Вирустың көптеген түрлері ЭЕМ жадында DOS - ты қайта жүктегенше
тұрақты сақталып,оқтын- оқтын өзінің зиянды әсерін тигізіп отырады.
Вирустың зиянды іс - әрекеттері алғашқы кезде жұмыс істеп отырған
адамға байқалмайды,өйткені ол өте тез орындалып әсері онша білінбеуі
мүмкін,сондықтан көбінесе адамдардың компьютердеәдеттегіденөзгеше
жағдайларын болып жатқанын сезуі өте қиын болады.
Компьютерде вирус жұққан программалар саны көбеймей тұрғанда,
онда вирустың бар екені сырт көзге ешбірбайқалмайды.Бірақ біраз уақыт
өткен соң,компьютердеәдеттегіден тыс,келеңсіз құбылыстар басталғаны
білінеді.
Компьютерде вирус болған жағдайда оны табу өте маңызды. Ол үшін
вирустың пайда болуының негізгі белгілерін білу қажет. Негізгі белгілерге
келесі жағдайларды жатқызуға болады:
➢ жұмыстың тоқтап қалуы немесе бұрын жұмыс істеп тұрған программалардың
дұрыс жұмыс істемей қалуы;
➢ компьютердің баяу жұмыс істеуі;
➢ операциялық жүйеге жүктеме жасалмауы;
➢ файлдар мен каталогтардың жоғалуы;
➢ файлдардың соңғы өзгерген уақытын және күнін дұрыс көрсетпеуі;
➢ файлдардың көлемінің өзгеруі;
➢ дискідегі файлдардың саны кездейсоқ көбейіп кетуі;
➢ операциялық жадының бос көлемінің белгілі мөлшерде азаюы;
➢ экранға күтпеген мәліметтердің және бейнелердің шығуы;
➢ күтпеген дыбыстық сигналдардың пайда болуы;
➢ жұмыс істеу барысында компьютердің жиі тоқтап қалуы және компьютер
жұмысында ақау болуы.
Айта кететін жағдай, жоғарыда айтылған белгілердің барлығы вирустың бар
екендігін білдірмейді, кейбір жағдайларда басқ себептері де болуы мүмкін.
Сондықтан да компьютердің жағдайын анықтау аздаған қиындықтар тудырады.
Компьютерге вирус жұққанын байқаған кезде кейбір файлдар мен,
дискідегі мәліметтер бұзылып үлгереді, оның үстіне пайдаланылған дискеттер
каталогтар арқылы немесе жергілікті байланыс желілері бойымен
компьютерлерге таралып кеткені байқлмай да қалады.
Вирустардың кейбір түрлерінің кері әсері тіпті одан да терең
болады.Олар басапқы кезде өзінің жұқанын ешбір әсерімен білдіртпей,
көптеген программалар мен дискілерге үндемей таралып кетеді де, сонан соң
бірден бел шешіп зиянкестік жасауға кіріседі, мысалы, компьютердегі қатты
дискіні өздігінен қайта форматтап шығады.Ал зиянкесттік әерін
программаларға өте аз тигізіп,бірақ қатты дискідегі мәліметтерді іштен
мүжіп ,құртып жататын вирустарға не істеуге болады ???
Осының бәрі вирустан дер кезінде қорғанбасақ, оның келешектегі
әсері керекті мәліметтерді жоғалтуға душар ететіні талас тудырмаса керек.
Вирустарға тән сипаттама беру өте қиын,өйткені вирустардың түрлері
өте көп,осған қоса әрбіреуінің тек өзіне ғана тән ерекше қасиеті
болады.Кейбіреуі жасырын түрде бүлдіру іс - әрекетін бастайды,кейбіреуі тек
көбейе береді,бірақ негізгісі – операциялық жүйенің түрлі объектілерге ену
мүмкіндігі,өзінің дубликаттарын көбейтіп,желіге,файлдарға, компьютердің
жүйелік бөліктеріне тасымалдау.

1.1. Вирусты жай программадан қалай ажыратуға болады?
Мысалы: белгілі бір утилиттің КОН деген “вирусы” бар.Бұл программа
жүктендіру дискісі түрінде құрылған.Дисктен жүктендіру кезінде КОН
қолданушыға мынандай сұрақ қояды: “Винчестерге орналасуға болады ма?”
Мақұлдау жауабынан кейін КОН өзін бір дискіден екіншісіне ауыстырады.Яғни
КОН өзін дискіден винчестерге,винчестерден дискіге орналастырады.Осы
процесс тек қолданушының рұқсатымен ғана жүреді.Содан КОН өзінің hot – keus
(ыстық батырмалар) туралы тексті шығарып,дискілерді шифрлайды немесе шифрды
алып тастайды.Яғни КОН мәлімет сақтаудың бір утилиті.Өз - өзін көшіру
мүмкіндіктеріне қарамастан,бұл программма ВИРУС емес!!!
ВИРУС – тек өз- өзін көбейтіп қана қоймай,келеңсіз,пайда
әкелмейтін, қолданушының рұқсатынсыз іс - әрекетті орындайтын код.Көріп
отырғанымыздай,компьютерлік вирус өте күрделі мәселе.Олар жасанды өмір
құрудың үздік белгісі.Компьютерлік “микроорганизмдер” құрт – зиянкестерге
ұқсайды және олар тек жаңа мәселелер мен келеңсіздіктерді тудырады.Ең
қызықтысы,олардың көбеюге,қозғалуғаикемі бар.Тіпті екі жынысты вирустар да
бар.

Вирустардың қайнар көздерi:
- интернет глобалдық жүйесi;
- электронды конференциялар,UP файл – серверлерi,BBS;
- Локалдық жүйелер;
- Пираттық программалар;
- Ортақ қолданушы компьютерлер (бiлiм мекемелерi);
- Жөндеу қызметтерi.

Барлық вирустарды сипаты бойынша осындай класстарға бөлуге болады:
- Орналасу кеңістігі;
- Операциялық жүйе;
- Жұмыс алгоритмінің ерекшеліктері;
- Деструкциялық мүмкіндіктер.

Орналасу кеңістігіне байланысты вирустарды мыналарға бөлуге болады:
- Файлдық;
- Жүктеуші;
- Макровирустар;
- Желілік;

ФАЙЛДЫҚ ВИРУС

Бұл вирутық топқа белгілі бір операциялық жүйенің файлдық жүйесін
қолданып,көбейетін вирустар жатады.Олар файлға енеді, не файл – егіздерін
құрастырады(вирус – ккомпаньондар),не файлдық жүйенің ұйымдастыру
ерекшеліктерн пайдаланады.Бұл вирустар қазіргі таңдағы белгілі
операциялық жүйелердің барлық файлдарына ене алады. Мысалы:Windows
3.x,Windows 95NT,OS2,Macintosh,Unix және Windows 95 VxD драйверлерін
қоса. Файлдық вирустардың өзі жұқтындыру тәсілдеріне қарай мыналарға
бөлінеді :
- Overwriting;
- парзиттік (Parasitic);
- компаньон – вирустарға (Companion);
- Link – вирустарға;
- программалардың бастапқы текстерін,компилаторлар кітапханаларын,
объектілік модульдерін бүлдіретін вирустар.

OVERWRITING – ВИРУС
Вирус жұқтырылған файл кодтың орнына өзінің кодын жазады.Бұл
уақытта файл жұмыс істеуді тоқтатады және қайта қалпына елмейді.Бұл
вирустарды тез табуға болады,өйткені операциялық жүйе мен қосымшалар тез
арада өзінің жұмыс істеуін тоқтатады.

PARASITIC - ВИРУС
Вирус көбейген кезде міндетті түрде файл мазмұнын өзгертеді.
Және осы файлдар жартылай немесе толық жұмыс істей алады.

COMPANION - ВИРУС
Вирус файл мазмұнын өзгертпейді.Бірақ өзінің егізін
құрастырады,жұмыс істеу барысында бұл файлдың оригиналы емес,файл егізі,
яғни вирус жұмыс істейді.Бұл вирус файл аттарын өзгертіп шатастыруы мүмкін.

LINK - ВИРУС
Вирус бүлінген файлды іске қосқанда операциялық жүйеден өзінің
кодын қолдануды талап етеді.Ол үшін олар файлдық жүйенің керекті шеткі
бөліктерін модификациялайды.
Қазіргі таңда тек бір түрі ғана белгілі – DIR II

ФАЙЛДЫҚ ҚҰРТТАР
Вирус көбею барысында өз кодтарының көшірмесін дискілер
каталогтарына көбейтеді.Кейбір кезде ол өзінің көшірмелеріне ерекше есім
қояды.Мысалы: InsTall.EXE немесе Winstart.BAT.Кейбір файлдық құрттар өз
көшірмелерін тіпті архивтерге де сақтайды.

OBJ -, LIB – вирустар және бастапқы текстегі вирустар
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Интернет – құрттар. Жұмыс істеу принциптері және олардаң қорғану шаралары
Компьютерлік вирустардан сақтану шаралары
АНТИВИРУСТЫҚ ПРОГРАММАЛАР
Вирусқа қарсы бағдарламалық қамтамасыздану
Вирус және оларға қарсы күрес
Компьютерлік вирустар және олармен күресу
Компьютерлік вирустар жайлы ақпарат
Жүйeлeр жәнe қауіпсіздік
Желілер жәнe қауіпсіздік
Компьютерлік вирустар туралы мәлімет
Пәндер