Қазақстан Республикасының салық жүйесінің қалыптасуы

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3.4

1. Салық жүйесінің теориялық қалыптасу негіздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 5
1.1 Қазақстан Республикасының ұлттық салық жүйесінің қалыптасу кезеңдері мен даму этаптары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5.8
1.2 Салық ұғымы және оның әлеуметтік. экономикалық мәні ... ... ... ... ... .8.10
2. Қазақстан Республикасының салық жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
2.1 Қазақстандағы қазіргі кездегі салық жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11.18
2.2 ҚР салық түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18.35
2.3 Салықтарды адару және салық төлеуден жалтарыну ... ... ... ... ... ... ... ... 36.40

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...40.44.

Қолданылған эдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...45

Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп. дамуының негізі болып табылады. Азамат дамуының бүкіл тарихы бойына салық нысандары мен әдістері өзгерді, игерілді, мемлекеттің қажеттіліктері мен сұрау салуларына бейімделеді. Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесінде айтарлықтай өрбіді. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңарумен қабаттаса жүреді.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрлысы мен саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі-ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық құралы, мемлекеттің экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні, олардың түрлері мен рөлі қоғамның экономикалық құрлысымен, мемлекеттің табиғатымен және функцияларымен айқындалады. Белгілі философ Френсис Бэкон салықтарлды төлеу- әрбір адамзаттың қасиетті борышы деген еді.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-ші бабында: заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады,- деп жазылған.
Алынған игіліктерге және төлем қабілеттілігіне салық салудың қағидаттарын пайдалану салық мөлшерлемелерін белгілеуге және табыстың өсуіне қарай олардың өзгеруіне саяды.
Салықты ұтымды ұйымдастырудың классикалық қағидаттарын бұрын Адам Смит ұсынған еді. Олар мынаған негізделген:
1. салық төлеушінің әрқайсысының табысына сәйкес алынуы тиіс (әділеттілік қағидаты) ;
2. салықтың мөлшері мен оны төлеу мерзімі алдын ала және дәл анықталуы керек (анықтылық қағидаты);

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 40 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-4

1. Салық жүйесінің теориялық қалыптасу
негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 5
1.1 Қазақстан Республикасының ұлттық салық жүйесінің қалыптасу кезеңдері
мен даму
этаптары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... 5-8
1.2 Салық ұғымы және оның әлеуметтік- экономикалық
мәні ... ... ... ... ... .8-10
2. Қазақстан Республикасының салық
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .. 11
2.1 Қазақстандағы қазіргі кездегі салық
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11-18
2.2 ҚР салық
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..18-35
2.3 Салықтарды адару және салық төлеуден
жалтарыну ... ... ... ... ... ... .. ... ..36-40

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... .40-44.

Қолданылған эдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... .45

КІРІСПЕ

Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып табылады.
Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп.
дамуының негізі болып табылады. Азамат дамуының бүкіл тарихы бойына салық
нысандары мен әдістері өзгерді, игерілді, мемлекеттің қажеттіліктері мен
сұрау салуларына бейімделеді. Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына
әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесінде айтарлықтай өрбіді. Мемлекет
құрылымының өзгеруі, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен,
жаңарумен қабаттаса жүреді.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрлысы мен саяси
іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі-ұлттық
табысты қайта бөлудің басты қаржылық құралы, мемлекеттің экономикалық
мазмұны нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні,
олардың түрлері мен рөлі қоғамның экономикалық құрлысымен, мемлекеттің
табиғатымен және функцияларымен айқындалады. Белгілі философ Френсис Бэкон
салықтарлды төлеу- әрбір адамзаттың қасиетті борышы деген еді.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-ші бабында: заңды түрде
белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу
әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады,- деп жазылған.
Алынған игіліктерге және төлем қабілеттілігіне салық салудың
қағидаттарын пайдалану салық мөлшерлемелерін белгілеуге және табыстың
өсуіне қарай олардың өзгеруіне саяды.
Салықты ұтымды ұйымдастырудың классикалық қағидаттарын бұрын Адам Смит
ұсынған еді. Олар мынаған негізделген:
1. салық төлеушінің әрқайсысының табысына сәйкес алынуы тиіс
(әділеттілік қағидаты) ;
2. салықтың мөлшері мен оны төлеу мерзімі алдын ала және дәл
анықталуы керек (анықтылық қағидаты);
3. әрбір салық төлеуші үшін неғұрлым қолайлы уақытта және қолайлы
әдіспен алынуы тиіс (анықтылық қағидаты);
4. салықты алудың шығындары өте аз болуы тиіс (үнем қағидаты).
Бұл қағидаттарды пайдалану салық салудағы зорлық- зомбылықты жоқ етті,
бұл процеске реттемелеуді енгізді және Адам Смитке салықтар - оны
төлейтіндерге құлшылықтың нысаны емес, бостандықтың нысаны" деп қорытынды
жасауға мүмкіндік берді. Салық салудың кейінгі даму барысында қағидаттардың
тұжырымдамалары дәлелденді, толықтырылды.
Тұңғыш рет Қазақстан Республикасында салық салудың қағидаттары
заңнамалық деңгейде баянда етілген. Қазақстанның салық заңнамасында сонымен
бірге салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеудің
міндеттілігі, салық салудың айқындығы, әділдігі, салық жүйесінің
біртұтастығы және салық заңнамасьшың жариялылығы қағидаттары негізделеді.

1. САЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ҚАЛЫПТАСУ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Қазақстан Республикасының ұлттық салық жүйесінің қалыптасу
кезеңдері мен даму кезеңдері.

Сексенінші жылдары аралас экономиканың бірінші элементтерінің пайда
болуына байланысты, өндірістің барлық сфераларында жалпы экономикада түрлі
өзгерістер болған еді, сонымен қатар салық жүйесі айтарлықтай өзгерістерге
ұшырады. Нарықтық экономика қалыптасуы салық жүйесінің трансформациясы үш
бағыт бойынша жүзеге асқан болатын, тура және қосымша салықтар арқылы және
қосымша жинаулар арқылы әртүрлі қорларға төлемдер жасалды.
Болатын қайта бағалаулар, экономикалық қатынастар әкімшілік тұрғыдан
қайта бөлуіне алып келді. Бұл жағдайда салық менеджментінің рөлі
айтарлықтай өсуде. Экономикалық тұрақтылық өндірістік және комерциялық
қызметтердін субъектілеріне байланысты болатын болса, мемлекетте амандық
та, тыныштық та болады. Базалық принциптердің болмауы елде салықтар мен
алымдардың көп болуына алып келеді, заңнамалық актілер арқылы экономикаға
кірісімен олар салық жүйесіне ұдайы келетін болған еді.
1991 жылы 1 қаңтарда енгізілген Кәсіпорындар мен бірлескен ұйымдардың
салығы туралы СССР заңын негіз ете отырып ТМД мемлекеттері сияқты
Қазақстан Республикасының өзінің салық жүйесі пайда болды.
Шаруашылық байланыстардың үзілуі Қазақстанда барлық өндіріс
мекемелерінің шаруашылығының төмендеуіне алып келді, шикізат өндірісіне
бағытталған өндіріс-шаруашылық қызметтері зиян шекті, күйреуге ұшырап
өндірістің тоқтауы инфляцияға алып келді. Осы приоритеттердің қызметтен
алыну себептерімен республикада мақсатты әлеуметтік-экономикалық дамуы
мемлекеттің өз жеке, дербес салық жүйесін қалыптастырды. Қазақстан
Республикасының алдында әртүрлі меншік формалары пайда болды, мүліктік
құкықтарды бөлу және экономиканы тұрақты дамумен қамтамасыз ету болды. Осы
және өзге де мәселелерді шешу Қазақстан Республикасының салық жүйесі шешуді
қолға алды. Осы мәселелерді шешу үшін көптеген мәселелер пайда болды айта
келетін болсақ. Олар мыналар: дербес ұлттық салық жүйесін қандай да бір
өзіндік жеке тәжірибесі болмаған еді. Нарық жағдайына сай келетін және
лайықты мамандар мен кадрлардың болмауында еді.
Осындай мәселелердің шешімі салық менеджменті стратегиясымен
байланысты, мемлекеттің салық жүйесінің мақсаты мен мемлекет экономикасына
қандай дәрежеде араласуын көрсетеді. Осы мәселелердің басты мақсаты
бюджетке түсетін түсімдерді жоғарлату, оны стратегиялық мақсаттармен
қаражаттарды пайдалы бөлу болып табылады. Бұл мақсатқа жету үшін мына
шараларды қолдану қажет:
• Қоралдардың қайнар көзін анықтау;
• Салық салу базасын ұлғайту;
• Бюджеттік салымдарды дұрыс пайдалану туралы
түрлі бағдарламаларды қолдану.
Осы аталған бағыттардың біріншісінде бюджетке түсетін түсімдердің
құралдарының қайнар көзін анықтау және қайдан, қай мөлшерден бөлу
кертектігі мен олардың құрлымын анықтау керек. Екінші және үшінші
бағыттарда бір бірімен тығыз байланыста. Олар өндіріс қатынастарының
дамуымен сипатталады. Мақсаттардың масштабтылық ұлттык салық жүйесінің
кезеңді эволюциялық даму қажеттігін сипаттайды. Салык жүйесінің қалыптасуы
мен дамуы экономикалық саясаттың өзгеруіне байланысты болып келеді, яғни
бір модельден екінші бір модельге өтуінде жатыр. Біздің пікірімізше,
Қазақстан Республикасының ұлттық салық жүйесінің қалыптасуы мен дамуын
келесідей кезеңдерге бөлуге болады.
Бірінші кезең 1991-1994 жылдар аралығын қамтиды. Бұл кезең әртүрлі
құралдарды қолдану жолымен ұлттық салық жүйесінің кұрылумен сипатталады,
сонымен қатар, салық түрлері сияқты және олардың мемлекет қаражат қорына
арналған әлеуметтік және инфляцияны тоқтатуға арналған. Негізгі заң
мақаласында Салық туралы 25 желтоксан 1991 жылы шыкқан заң, салықты
тәртіпке салуға бағытталған болатын, инфляция деңгейін төмендетеді, сол
инфляция деңгейі бұрын 2000 пайыздан асқан болатын, соны төмендетіп және
макроэкономикалық көрсеткіштерді тұрақтандырады.
Екінші кезең 1995-1998 жылдарды қамтиды. Бұл кезеңде ұлттық салық
жүйесінің қалыптасуы мен дамуы және макроэкономикалық тұрақтылық қажет.
Экономикалық субъектілерге белсенді қаражаттық-шаруашылық қызметіне
арналған қолайлы шарттар жасаумен сипатталады, Салық салу базасын
тұрақтандыру және әлеуметтік мүмкіндіктердің ұлғаю мәселесі шешілген.
Өндірісті макроэкономикалық тұрактандыруға ынталандыру болып келеді.
Үшінші кезең 1999-2001 жылдар аралығын қамтиды. Бұл кезең эномикалық,
макроэкономикалық көрсеткіштердің өсумен сипатталады. Оларға мыналар
жатады: жалпы ұлттық өнім, жалпы ішкі өнім және жалпы ұлттық табыс сияқты
көрсеткіштермен сипатталады.Осы кезеңде салық салу базасы ұлғая бастады, ал
мұндай шаралар бюджетке салық ретіне түсімдердің көбеюіне алып келді.
Алмастырылған салықтық қатынастар жаңа принциптеріне өтуіне байланысты оның
жүзеге асу қажеттілігін анықтайды.
Төртінші кезеңді 2002 жылдан бастап 2008-ге дейін. Бұл кезеңде
Қазақстан Республикасының жаңа Салық кодексін кіргізуімен
байланыстырамыз.
• Анық және қайшысыз экономикалық анықтама, әлеуметтік-экономикалық
мәселелер және олардың шешіміне арналған салық құралдары;
• Қаражаттардың кейбір көзін және оны бөлу – қолдану;
• Әлеуметтік-экономикалық бағдарламаларды қаржыландыру
нәтижелік бағытын анықтау;
• Салық қызметтерінің қолында бар құралдарды тиімді қолдану;
• Заң шығаратын және атқаратын өкімет өкілдерінің жоғары
кәсіпкерлігі.
Салық кодексінде объективті және субъективті факторлар да ескерілген,
салық салу жүйелері жұмыс жасауына әсер етуші, ұзақ мерзімдегі мақсаттардың
іске асырылуын қамасыз етеді. Салық жүйесі тұрақты экономикалық өсу шегіне
жағдай жасайды, қаражатты пайдалы бөлуге және пайдалануды жоғары деңгейде
қамтамасыз етеді.

1.2 Салық ұғымы және оның әлеуметтік- экономикалық мәні.
Салық төлеуші салық заңнамасына сәйкес салықтық міндеттемелерін
толық көлемінде және белгіленген мерзімдерде орындауға міндетті. Салықтар
және бюджетке төленетін басқа да міндентті төлемдер айқын болуға тиіс.
Салық салудың айқындығы салық төлеушінің салықтық міндеттемелері
туындауының, орындалуының және тоқтатылуының барлық негіздері мен тәртібін
салық заңнамасында белгілеу мүмкіндігін білдіреді.
Еліміздегі салық салу жалпыға бірдей және міндетті болып табылады. Жеке
сипаттағы салық жеңілдіктерін беруге тыйым салынады. Қазақстанның салық
жүйесі оның бүкіл аумағында барлық салық төлеушілерге қатысты бірыңғай
болып табылады.
Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік- құкықтық актілер ресми
басылымдарда міндетті түрде жариялануға жатады.
Мемлекетке түсетін салық түсімдерінің сипатты ерекшелігі олардың сан
алуан қоғамдық кажеттерге кейін иесіз пайдаланылуы болып табылады. Осысымен
салықтардың мемлекет, сондай - ақ басқа жергілікті органдар белгілейтін
түрлі міндетті мақсатты жариялардан, төлем аударымдарынан айырмашылығы
болады; бұған әлеуметтік сақтандыруға аударылатын қатаң мақсатты
аударымдар, соның ішінде бюджеттен тыс қорларға төленетін жарналар мен
аударымдар жатады, олар белгілі бір, ұзақ мерзімді көлемде өнімнің,
жұмыстың және қызметтер көрсетудің өзіндік құнынан, табыстан, еңбекке ақы
төлеу қорынан, амортизациядан және басқа көздерден есептелінеді.
Салықтардың әлеуметтік- экономикалық мәні мен мазмұны олар атқаратын
функцияларында толық ашыла түседі. Жалпы қаржы категориясы тұрғысынан
салықтар қосалқы категория болып табылатындығын есте ұстаған жөн, сондықтан
каржыға қатысты салықтардың функцияларын каржының бөлгіштік функциясының
құрамдас қосалқы функциясы ретінде қарастырған жөн.
Қазіргі кезде салықтар фискальдық, реттеуші және қайта бөлу сияқты
негізгі үш функция орындайды. Бұлардың әрқайсысы осы қаржы категориясының
ішкі белгілері мен өзіндік ерекшеліктерін білдіреді.
Фискалдық функция- барлық мемлекеттерге тән негізгі функция. Оның
көмегімен бюджеттік қор қалыптасады, мұның өзі салықтардың қоғамдық
міндеттерін арттыра түседі. Өйткені салықтар мемлекеттік бюджеттің
кірістерін толыстыра отырып, экономиканы, әлеуметтік-мәдени шараларды
жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.
Салықтардың реттеуші функциясы мемлекеттің экономикалық қызметінің
ұлғаюымен байланысты пайда болды. Қабылданатын бағдарламаларға сәйкес ол
ұлттық шаруашылықтың дамуына ықпал етеді. Бұл орайда салықтардың нысандарын
таңдау, олардың мөлшерлемелерінің, алу әдістерінің өзгеруі, жеңілдіктер мен
шегерімдер пайдаланылады. Бұл реттеуіштер қоғамдық ұдайы өндірістің
кұрылымы мен үйлесіміне, қорлану мен тұтыну көлеміне ықпал етеді.
Қайта бөлу функциясы арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлігі
мемлекеттің қарамағына өтеді. Бұл функцияның іс-әрекетінің ауқымы жалпы
ішкі өнімде салықтардың алатын үлесі арқылы анықталады; ол ұлттық табыстың
мемлекеттендірілуі дәрижесін көрсетеді: бұл үлес 1997 жылы- 19,7%, ал 1997
жылы- 16,6%, 1999 жылы- 17,4%, 2000 жылы- 22,6%, 2001 жылы- 22,2% , 2003
жылы-21.3% болды.
Мемлекет салық саясатын- салық саласындағы шаралар жүйесін – қоғамның
оның нақтылы кезеңіндегі әлеуметтік- экономикалық мақсаттар мен
міндеттеріне қарай әзірлеген экономикалық саясатқа сәйкес жүргізіледі.
2007 жылдан бастап салық саясаты экономиканың жекелеген
секторларының әлуетін іске асыруға және жекеше кәсіпкерліктің еркін дамуына
кедергі келтіретін әкімшілік рәсімдеуді оңайлатуға бағытталады. Сонымен
бірге қосылған құн салығының мөлшерлемесі 14%- ға дейін төмендетілді; ең аз
жалақыны шегерімге жатқыза отырып барлық жеке тұлғалар үшін 10% деңгейінде
жеке табыс салығының тіркелген мөлшерлемесі енгізілді; шағын бизнес
субъектілері үшін патент негізінде 2%- ға дейін арнаулы салық режимінде
салық мөлшерлемесі төмендетілді, оңайлатылған мағлұмдама негізінде 3%- дық
бірыңғай мөлшерлеме енгізілді.
Нарықтық қатынастардың қалыптасу жағдайындағы салық саясатының
негізгі бағыты тұтынудың орталықтандырылған қоғамдық қорлары аркылы
халықтың нақты табыстарының едәуір бөлігін қалыптастырудың өзін ақтамаған
қағидатынан бас тарту болып табылады. Бұл еңбек белсенділігінің күшеюіндегі
экономикалық ынталылықтың уәждемелік механизмі аркылы халықтың еңбекке
жарамды бөлігінің табыстарын айтарлықтай арттыруға мүмкіндік жасайды.Салық
жүйесі арқылы қоғамның еңбекке жарамсыз мүшелерінің неғұрлым тиімді және
берік әлеуметтік қорғалуы қамтамасыз тіледі.

2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІ
2.1 Қазақстандағы қазіргі кездегі салық жүйесі
Салық үғымымен салық жүйесі ұғымы тығыз байланысты. Мемлекетте
алынатын салық түрлерінің, оны құру мен алудың нысандары мен әдістерінің,
салық службасы органдарының жиынтығы әдетте мемлекеттің салық жүйесін
құрайды.
1991 жылға дейін, яғни КСРО ыдырағанға дейін елде көбінесе экономиканы
басқарудың әміршіл-әкімшіл жүйесіне, бағаларға қатаң мемлекеттік реттеуге
сәйкес келетін салық жүйесі қызмет етті. Бюджеттен басқа кіріс көздерінің
бірі болған айналым салығы тіркелген бөлшек сауда және көтерме сатып алу
бағаларын қолдануға және мемлекеттік реттеп отыруға бағытталған болатын.
Қазақстан егемендікке ие болғаннан кейін 1991-1995 жылдары қабылданған
бірқатар заңдарға сәйкес республикада жаңа салық жүйесі қалыптасты.
1991 жылғы желтоқсанның 25-інен бастап біздің елімізде тұңғыш салық
жүйесі жұмыс істей бастады. Ол Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі
туралы заңға негізделеді. Бұл заң салық жүйесін құрудың қағидаттарын,
салықтар мен алымдардың түрлерін, олардың бюджетке түсу тәртібін белгілеген
алғашқы құжат еді. Осы заңға сәйкес Қазақстанда 1992 жылғы қаңтардың 1-нен
бастап 13 жалпы мемлекеттік салық, 18 жергілікті салықтар мен алымдар
енгізілді.
Қазақстан Республикасының Үкіметі 1995 жылдың басында салық
реформасының ұзак мерзімді тұжырымдамасын қабылдап, онда еліміздің салық
жүйесі мен салық заңнамасын бірте-бірте халықаралык салық салу
қағидаттарына сәйкестендіру көзделді. Осыған байланысты Салық және
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы 1995 жылғы сәуірдің
24-інде Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар жарлығы шықты.
Енді бұрынғы 43 салықтар мен алымдар едәуір қысқартылып, олардың саны
небәрі 11 болып қалды.
Салықтардың, төлеушілердің, салықтарды алу әдістерінің, салық
жеңілдіктерінің жиынтығының әртүрлі болатындығынан салық жүйелерінің
әжептеуір күрделі үлгілері болуы мүмкін.
Өркениетті елдерде салықтардың бүкіл жиынтығы әр түрлі қағидаттар
бойынша былайша жіктеледі:
салық салу объектісі бойынша;
салықты алатын және салықтан жиналған сомаға билік жасайтын органға
қарай;
пайдалану тәртібі бойынша;
объектінің экономикалық белгісі бойынша;
Салық салу объектісі бойынша, олар тура және жанама салықтар болып
бөлінеді.
Тура салықтар- салық төлеушінің кірісі мен мүлкінен тікелей төленген
салықтар. Олар өз кезегінде нақты және жеке салықтарға жіктеледі. Нақты
салықтар салық төлеушілердің мүлкінің кейбір түрлеріне (үй, жер, кәсіп,
ақшалай капитал және тағада сол сияқты) салынады. Жеке тура салықтар — бұл
жеке адамдар мен заңды ұйымдардың табыстары мен мүлкіне салынатын салықтар.
Нақты салықтардан айырмашылығы- жеке салық салу әрбір салық төлеушінің жеке
табысы мен мүлкін де, оның қаржы жағдайын да ескереді.
Жанама салықтар – баға немесе тарифке үстеме түрінде белгіленген салық
төлеушінің кірістері мен мүлкіне тікелей байланысты емес салықтар. Жанама
салықтарға қосылған құнға салынатын салық, акциздер жатады. Жанама
салықтарға сонымен қатар сыртқы экономикалық қызметтен түсетін гүсІмдер де
(кеден баждары түріндегі, экспортқа жэне импортқа салынатын салық түріндегі
кеден кірістері, ішкі рынокте сатылатын тауар бағасы мен олардың фактуралық
кұнының айырмасы) жатады.
Жанама салықтар мемлекеттің фискалдық мүдделерін білдіреді. Оларды
саналы қолдану баға белгілеудің процесіне жағымды ықпал жасауы және
тұтынудың құрылымына әсер етуі мүмкін.
Жанама салықтардың салудың мәні салықтың тауар бағасына немесе
қызметтік тарифіне косылатындығында және біріктірілетіндігінде. Бұл
жағдайда салықты тауардың немесе қызметтің нақты тұтынушысы төлейді, алайда
тұтынушы мен мемлекет арасында тікелей байланыс болмайды.
Салық алатын және оған билік жасайтын органға қарай орталық (жалпы
мемекеттік) және жергілікті салықтарды ажыратады.
Пайдалану тәртібіне қарай барлық салықтар жалпы және мақсатты (арнаулы)
болып бөлінеді.
Жалпы салықтар тиісті деңгейлердегі бюджеттерде шоғырландырылады және
жалпы мемлекеттік қажеттіліктерді каржыландыруға пайданылылады. Мақсатты
(арнаулы) салықтардың нысаналы арналымы болады және әдеттегіндей түрлі
арнаулы қорлардың қаржы базасын құруға арналады.
Объектінің экономикалық белгілері бойынша табысқа салынатын салықтар
және тұтынуға салынатын салықтар болып ажыратылады. Табысқа салынатын
салықтар төлеушінің салық салынатын кез келген объектіден алынған
табыстарынан алынады. Тұтынуға салынатын салықтар — бұл тауарлар мен
қызметтерді тұтыну кезінде төленетін шығынға салынатын салықтар.
Салық салу объектілерін есепке алу және оларды бағалау тәсілдеріне
қарай салық алудың мынандай төрт әдісі қолданылады: кадастрлық, салық
төлеушінің декларациясы бойынша, табысты алу көзінен ұстап қалу, патенттік
негізде.
Бірінші жағдайда салықты есептеу мен оны алу, салық салу объектілерінің
нақты табыстылығын есепке алмай табыстылық (жер салығы, мүлік салығы)
нормасын көрсете отырып, олардың тізімдемесі негізінде жүзеге асырылады.
Мағлұмада салық төлеушілер табытстың көлемін, қажетті жеңілдіктерді,
шегерімдерді көрсетеді және салық сомасын есептеп, төлейді. Олар
салықтардың түрлері бойынша салық мағлұмдамасын есепті салық кезеңіне
сәйкес тапсырып отырады. Мәселен, корпорациялық табыс салығы, жеке табыс
салығы, көлік құралдарына салынатын салықты және жер салығын төлеушілер
(арнаулы салық режимін қолданатын заңды тұлғаларды қоспағанда) салык
органына олар бойынша декларацияны есепті салык кезеңінен кейінгі жылдың 31-
інші наурызына дейін береді.
Жеке табыс салығы бойынша декларацияны мынадай салық төлеушілер табыс
етеді:
Төлем көзінен салық салынбайтын табыстары барлар;
Тұрғын үй салу мен осындай құрылыс салу үшін құрылыс материалдарын
сатып алуды іске асырғандар;
Қазақстан Республиңкасының шегінен тыс жерлерден табыстар алатын жеке
тұлғалар;
Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлердегі шетел банктеріндегі
шоттарда ақшасы бар жеке тұлғалар;
Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы
заңнамалық актілеріне сәйкес мағлұмада беру жөнінде міндеттеме жүктелген
адамдар;
Қазақстан Республикасының Парламентінің депутаттары, судьялар табыс
етеді.
Салық төлеушіден салық декларациясын табыс етудің белгіленген мерзіміне
дейін жазбаша өтініш алған жағдайда уәкілетті мемлекеттік орган салық
мағлұмдамасын табыс ету мерзімін ұзарту салық төлеу мерзімін өзгертпейді.
Үшінші әдіс бойынша салық төлеуші жұмыс істейтін ұйымның, мекеменің
бухгалтериясы салықты табыс алынған жерде есептеп, ұстайды.
Төртінші әдіс салық кәсіпкерлік қызметтің сан алуан түрлеріне Зерілетін
патент негізінде төлейді. Патент- арнауяы салық режімін қолдану құқығын
куәландыратын және салық сомасының бюджетке төленгендігін растайтын құжат.
Салық есебінің екі әдісі қолданылады;
1. кассалық;
2. есептеу әдісі;
Кассалық әдіске сәйкес табыстар мен шегерімдер жұмысты орындау, қызмет
көрсету, мүлікті жөнелту мен кірістеу және ол бойынша жасалынған ақы төлеу
мезетінен бастап есепке алынады.
Есептеу әдісі бойынша, табыстар мен шегерімдер ақы төлеудің уақытына
карамастан жұмысты орындау, қызмет көрсету, тауарларды өткізу және кіріске
алу мақсатымен тиеп жіберу мезетінен бастап есспке алынады. Бұл әдіс салық
службалары үшін қолайлырақ және оны Қазақстанның барлық төлеушілері
қолдануға қабылдаған. Төлеушілер үшін оның кемшілігі – салық төлемдері
жеткізілім тіпті уақытында төленбеген жағдаиында да аударылуы тиіс, бұл
айналым қаражаттарын оқшаландыруға ұрындырады.
Қазақстан Республикасының салық жүйесі салықтардың, алымдардың және
баждардың түрлерін, салық қатынастарын реттейтін құқықтық нормаларды және
салық службасының органдарын қамтиды.
Қазақстан Республикасындағы салықтардың, салық сипатындағы алымдардың
тізбесі мыналарды қамтиды:
1.Салықтар:
1. Корпорациялық табыс салығы.
2. Жеке табыс салығы.
3. Қосылған қүнға салынатын салық.
4. Акциздер.
5. Экспортталатын шикі мұнайға, газ конденсатына салынатын рента
салығы.
6. Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері.
7. Әлеуметтік салық.
8. Жер салығы.
9. Көлік құралдарына салынатын салық.
10. Мүлікке салынатын салық.
11. Құмар ойын бизнесі салығы
2.Алымдар:
1. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені және филиалдар мен
өкілдіктерді есептік тіркегені үшін алынатын алым.
2. Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
3. Жылжымайтын мүлікке кұқықтарды және олармен жасалған
мәліметтерді мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
4. Жылжитын мүлікке кепілдікті және кеменің немесе жасалып жатқан
кеменің ипотекасын мемлекеттік тіркегкні үшін алым.
5. Радиоэлектрондық құралдарды және жиілігі жоғары құралдарды
мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
6. Көлік құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
7. Дәрі-дәрмек кұралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
8. Туындылар мен сабақтас құқықтар объектілеріне құқықтарды, туындылар
мен сабақтас құқықтар объектілерін пайдалануға лицензиялық келісімшарттарды
мемлекеттік тіркегені үшін алым.
9. Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы
жүру алымы..
10. Аукциондардан алынатын алым.
11. Жекелеген қызмет түрлерімен айналасу құқығы
үшін
лицензиялық алым.
1З.Телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына
радиожиілік спектрін пайдалануға рұқсат беру үшін алым.
З.Төлемақылар:
1. Жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы.
2. Жер бетіндегі көздердің су ресурстарын пайдаланғаны
үшін төлемакы.
3. Қоршаған ортаны ластаған үшін төлемақы,
4. Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлемақы.
5. Орманды пайдаланғаны үшін төлемақы.
6. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін
төлемақы.
7. Радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақы.
8. Қалааралық және халықаралық телефон байланысын бергені үшін.
9. Кеме жүретін су жолдарын пайдаланғаны үшін төлемақы.
10. Сыртқы жарнаманы орналастыру үшін төлемақы.
4.Мемлекеттік баж.
1. Мемлекеттік баж.
5.Кеден төлсмдері:
1. Кеден бажы.
2 .Кеден алымдары.
3 . Алдын ала шешім қабылдағаны үшін төлемақы.
4. Алымдар.
Салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің
сомасы Бюджет жүйесі туралы Заң мен тиісті жылға арналған Республикалық
бюджет туралы заңда белгіленген тәртіппен тиісті бюджеттердің кірісіне
түседі.
Салық жүйесі өзінің құрамына мемлекеттік салық службасының-қаржы
министірлігін, облыстардағы, аудандардағы, қалалардағы және қаладағы
аудандардың салық комитеттерін қамтиды.
Салық службасы органдары салық және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдердің толық түсуін, міндетті зейнетақы жарналарының толық
және дер кезінде аударылуын қамтамассыз ету жөніндегі, сондай-ақ салық
төлеушілердің салықтық міндеттемелерін орындалуына салықтық бақылауды
жүзеге асырады.
Салық және салық салу ұғымдарын ажырата білген жөн: бірінші
жағдайда – бұл экономикалық және қаржы категориясы, екіншісінде-
экономикалық-құқықтық механизімді пайдалана отырып салық төлемдерін өндіріп
алу процесі.
2.2 Қазақстан Республикасының салық түрлері.

Жанама салықтар.
Жанама салықтар-жоғарыда атап өткеніміздей, бағаға немесе тарифке
үстеме түрінде белгіленген салықтар, олар салық төлеушінің табыстарына
немесе мүлкіне тікелей байланысты емес. Жанама салықтар мемлекеттің
фискалды мүдделерін білдіреді. Оларды саналы пайдалану баға белгілеу
процесіне ыңғайлы ықпал жасауы және тұтыну құрылымына әсер етуі мүмкін.
Бұдан басқа, салық төлеушілер үшін табыстарға тура салық салудың өсуінен
гөрі олардың шығыстарына салық салудың өсуі жақсырақ. Сонымен бірге
тұтынуға салынатын салықтар болып табылатын акциздерді, сатудан алынатын
салықты, қосылған құнға салынатын салықты пайдаланатын көбірек артықшылығы
болады. Өйткені,олардан жалтарыну қиынырақ. Олармен экономикалық бұзушылык
аз байланысты; олар еңбекке деген ынталандырмаларды аз қысқартады;
тапшылықтың жоқтығы жағдайында, ауыстырушы тауарға да тапшылықтың жоқтығын
қоса олар тұтынушыға таңдау құқығын сақтап қалады; салықтардың
жасырымдылығын қамтамасыз етеді және т.с.с.
Алайда тұтынуға салынатын салық өсуінің кемшіліктері бар, бұл
кемшіліктерге олардың инфляциялық және ретрессифтік сипатын жатқызуға
болады. Бірақ бұл салықтың оң нәтижесі олардың теріс әсерін жауып
кетеді.Егер баға өсетін болса, онда бұл салықтардан түсетін түсімдер
бағаның өсуімен көбейетін болады. Бұл әлеуметтік бағдарламаларды іске
асыруға қаражаттар алуға мүмкіндік береді. Бюджет жүйесіне инфляцияға қарсы
автоматты механизм кіріктіретін болады.
Салық салу жүйесінде ортақ заңдылықтың болатынын есте ұстау қажет;
экономиканың дағдарысы жағдайында, тұралаушылықта - өндірістегі, саудадағы
және экономиканың басқа секторларындағы тоқырауда - салық салуды тұтынысқа
объективті қайта бағдарлау болады. Осы кезде мемлекеттің шығыстары мұндай
жағдайда қысқармайды, тіпті кейде салықтың жұмыспен қамтылуының
төмендеуінің нәтижесінде оны әлеуметтік қолдануды кеңейту, экономиканың
кұрылуын қайта құруға, оның тіршілікті қамтамассыз ететін салаларын
қолдауға жұмсалатын шығыстарды және басқа кезек күттірмейтін шығыстарды
арттыру қажеттігінен көбейеді. Сондықтан салық ауырпалығын көп
тұтынатындарға ауыстырудың қажеттігі пайда болады. Бөлгіштік процестегі
белгілі бір теңестіруге жанама салыктардың өзіндік әлеуметтік бағыттылығын
осында көрінеді. Дүние жүзілік тәжірибе мұндай практиканы қолдап отырады.

1. Корпоративтік табыс салығы.
Корпоративті табыс салығының Қазақстандағы мемлекеттік бюджетке
түсетін түсімі маңызды орын алады, яғни шамамен 27%-ды құрайды.
Корпоративті табыс салығын салу механизмі заңды тұлғалардың салықты
төлеу тәртібі, мерзімі, алыну шарты, санкция мен жеңілдіктері арқылы
анықталады.
Салықты табыс алатын заңды тұлғалар, Қазақстан Республикасының
резиденттері мен резидент еместері және кәсіпкерлік қызметтен табыс алатын
бюджеттік және коммерциялық ұйымдар төлейді.
Салықты салудың объектісі салық салынатын табыс болып табылады, ол
жылдық жиынтық табыс пен заңда бекітілген шегерім арасындағы айырма арқылы
анықталады.
Жылдық жиынтық табысқа резидент заңды тұлғаның әр түрлі көздерден
түскен табысы жатады. Оның құрамына: өнімді өткізуден түскен табысы; өзге
де активтер мен ғимаратты өткізу кезіндегі құнның өсімінен түскен табыс;
міндеттемелерді есептен шығарудан түскен табыс; тегін алынған мүлік және
орындалған жұмыс; қызмет көрсету; оң бағамды айырма; санкция бойынша
алынған сумма; дивиденттер; банктің сыйақысы; ұтыс; роялти; сақтандыру
ұйымдары, сақтандыру қорлры мен банктің провизия көлемінің төмендеуінен
түскен табыс; өзге де табыстар жатады.
Алынған жылдық жинтық табысқа түзету жүргізіледі: төлем көзінен
бұрын салық салынған дивиденттер, меншікті акцияның құнының номиналдық
құнынан асып түсуі; мемлекеттік бағалы қағаздар бойынша сыйақы; төтенше
жағдайлардың пайда болу салдарынан ізгілік көмек түрінде алынған мүліктің
құны; Үкіметтің шешімі бойынша мемлекеттік кәсіпорындардан алынған негізгі
құралдардың құны; зейнетақы активтерін орналастырудан алынған инвестициялық
табыстар.
Салық шегеріміне Қазақстан Республикасы заңнамасымен бекітілген
мөлшерде жылдық жиынтық табысты алуға кеткен шығындар жатады. Оған тауарлы-
материалдық шығындар бойынша, еңбекақыны төлеу; қызмет көрсету және
өндіріске кеткен шығындар; басқа шегерімдер; тіркелген активтер бойынша,
сыйақы бойынша; күмәнді міндеттер мен талаптар бойынша; теріс бағалық
айырымдар бойынша; резервтік қорларға айырым жасау бойынша; сақтандыру
төлемдері жарналары бойынша; әлеуметтік төлемақы шығындары; үстеме мен
айыппұл; бюджетке төленген салықтар жатады.
Кәсіпкерлік қызметтің залалы 3 жылға; жер қойнауын пайдаланумен
байланысты залал 7 жылға мерзімге көшіріледі: Залал дегеніміз салық
салынатын табыстың азаюын білдіреді, бұндай жағдайда табыс азаяды, сонымен
қатар төленетін салық та азаяды. Бұған ғимаратты, құрылымды, бағалы
қағаздарды өткізу бойынша залалдар жатады.
Табыс салығының ставкасы-30%.
Бағалы қағаздар мен депозит бойынша сыйақы мен дивиденттерге,
резидент емес заңды тұлғаның таза табысы мен ұтысына салынатын салық
мөлшері-15%.
Қазақстандағы көздерден алынған шетелдік заңды тұлғалардың табысына
келесідей мөлшерде салық салынады:
1) сыйақы және қатысу үлесі бойынша табыстарға, дивиденттерге-15%;
2) тәуекелдікті сақтандыру және қайта сақтандыру шарты бойынша
төленетін салықтың сыйақысына-10%;
3) халықаралық тасымалдаушылардың транспорттық қызметтері мен
халықаралық байланыстардың телекоммуникациялық қызметтеріне-5%;
4) өзге де табыстарға-20%.
Қазақстан Республикасында тұрақты мекемк арқылы қызмет жасайтын
шетелдік заңды тұлғалар алынған табыстары бойынша корпоративтік табыс
салығын төлеуші болып табылады.

2. Жеке табыс салығы.
Бұл төлем бойынша қаражаттардың түсімі барлық салық төлемдерінің 7
пайызын алады. Салық салу объектілері бар жеке тұлғалар жеке табыс салығын
төлеушілер болып есептеледі. Салық салу объектісі төлсм көзінен салық
салынатын табыстар және төлем көзінен салынбайтын табыстар болып табылады.
2007 жылға дейін салық мөлшерлемесі баспалдақты үдеме бойынша
табыстың мөлшеріне қарай 5 пайыздан 20 пайызға дейін белгіленді.
2007 жылдың 1 қаңтарынан бастап салық төлеушінің табыстарына 10%
мөлшерлеме бойынша салық салынады.
Дивидендтер, сыйақылар мен ұтыстар түріндегі табыстарға 15 пайыз
мөлшерлеме, адвокаттардың және натариустардың табыстарына 10 пайыз
мөлшерлеме бойынша салық салынады.
Төлем көзінен салық салынатын табыстарға мыналар жатады: қызметкердің
табысы, біржолғы төлемдерден алынған табыс, жинақтаушы зейнетақы қорларынан
берілетін зейнетақы төлемдері, дивиденттер, сыйақылар, ұтыстар түріндегі
табыс, стипендиялар, жинақтаушы сақтандыру шарты бойынша табыс.
Салық агенттері жеке табыс салығын есептеу мен ұстап қалуды төлем
көзінен салық салынатын табыс төленетін күннен кешіктірмей жүргізіледі.
Олар салық төлеушілердің тұрған жері бойынша есепті айдың табысын төлеудің
соңғы күннен кейінгі бес жұмыс күн ішінде жүзеге асырады. Салық кодексінде
көрсетілген қызмет түрлері бойынша арнаулы салық режимін қолданатын салық
агенттерінің жеке табыс салығын төлеудің тәртібі мен мерзімдері
белгіленген.
Қызметкердің төлем көзінен салық салынатын заттай нысанда алынған
табысына оның заттай нысанындағы еңбекақысы, қызметкер алған тауарлар,
қызметкердің мүддесін көздеп орындалған жұмыстар және тағы сол сияқты түрлі
табыстары кіреді.
Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынбайтын табыстарына мүліктік
табыс, жеке кәсіпкердің салық салынатын табысы, адвокаттар мен жеке
нотариустардың табысына және өзге де табыстар жатады. Соның ішінде салык
төлеушінің мүліктік табысына кәсіпкерлік қызметте пайдаланылмайтын: бір
жылдан аз уақыт меншік құқығында болған жылжымайтын мүлікті, бағалы
қағаздарды, сондай-ақ заңды тұлғалардағы сатысу үлесін, қымбат бағалы
тастар мен қымбат бағалы металдар бар басқа да заттарды, сондай-ақ өнер
туындылары мен антиквариаттарды сату кезінде олардың құнының өсімі, мүлікті
жалға беруден алыған табыс және басқалары жатады.
Төлем көзінен салық салынбайтын табыстар бойынша жеке табыс салығын
есептеуді салық төлеуші салықтық шегерімдер сомасы азайтылған, төлем
көзінен салық салынбайтын табыс сомасына белгіленген мөлшерлемелерді
қолдану жолымен дербес жүргізіледі. Адвокаттардың және нотариустардың
табыстарына 10 пайыздық мөлшерлеме бойынша ай сайын есептеледі.
Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде төленген жеке табыс
салығының сомасы белгіленген тәртіппен Қазақстанда салық төлеу кезінде
есепке жатқызылады.
Шетелдік резидент-жеке түлғалар табысына олардың Қазақстан
Республикасындағы көздерінен де, сонымен бірге одан тыс жерлерден де
алынған табыстары кіреді. Салық салынатын табысты анықтау, резиденттен
алынатын жеке табыс салығын есептеудің, ұстаудың және төлеудің тәртібі,
қызметтің сипатына қарай жүргізіледі.
Тұрақты мекемемен байлынысы жоқ бейрезиденттер салықты төлем көзінен
шегерімсіз 5 пайыздан 20 пайызға дейін мөлшерлемелер бойынша төлейді;
қызметі тұрақты мекеме құруға соқтыратын бейрезиденттер салықты төлем
көзінен салық салынбайтын, шегерімдер сомасы азайтылған табыстардан
резиденттерге арналғаІн мөлшерлемелер бойынша төлейді.

3. Қосылған құн салығы
Жанама салықтардың ішіндегі ең маңыздысы 1992 жылы енгізілген қсылған
құнға салынатын салық-ҚҚС блып табылады. Салық төлеуші мемлекетке оны төлеу
нәтижесінде шеккен шығысының орнын бағаны көтеру жолымен толықтырады және
салықты төлеуді сатып алушыға аударады. Салық салу обьектісі материалдық
шығындарсыз өндірілген өнім(амортизациясы бар таза өнім) болып саналатын
қосылган құн болып табылады; қосылған өнімге кешенді шығыстар, мысалы,
жарнамаға жұмсалатын және басқа бірқатар шығындар қамтылуы мүмкін. Демек,
бұл салықтың ерскшелігі-оның салық салынатын обьектісі сатудан (өткізуден)
түскен бүкіл түсім-ақша емес, тек салық салынатын айналым мен салық
салынатын импортты қамтитын қосылған құн болып табылатындығында.
ҚҚС дүние жүзінің 40-тан астам елдерінде, соның ішінде Еуропа
экономикалық одағының 17 елінде пайдаланылады. Бұл салықтың артықшылығы
мынада; біріншіден, ол жаңа құн жасалынған орын бойынша салық төлеушілердің
үлкен тобынан алынады; екіншіден, төлеушілер үшін де есептеудің
салыстырмалы қарапайымдалығымен ерекшелінеді және үшіншіден, бағалардың
өзгеруіне, төлеушінің қаржылық ахуалына, инфляция деңгейіне қарамастан
мемлекет бюджетінің кірістерін қалыптастырудың сенімді және тұрақты базасын
қамтамасыз етеді. ҚҚС қазіргі кезде Қазақстан Республикасының бюджет
кірістерінің аса маңызды сөздерінің бірі болып саналады. 2006 жылы
мемлекеттік бюджст кірістерінің жалпы сомасында бұл төлемнің үлес салмағы
20,9% кұрады. Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
туралы Қазақстан Республикасының кодексі (Салық кодексі) бойынша қосылған
құнға салынатын салық деп тауарларды (жұмыстарды, қызметтер
көрсетуді)өндіру және олардың айналасы процесінде қосылған, оларды өткізу
бойынша салық салынатын айналым құнының бір бөлігін бюджетке аударуды,
сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағындағы тауарлар импорты кезіндегі
аударымды айтады. Салық салынатын айналым бойынша бюджетке төленуге тиісті
ҚҚС сатылған тауарлар үшін есептелген ҚҚС сомасы мен алынған тауарлар үшін
төленуге тиіс ҚҚС сомасы арасындағы айырма ретінде анықталады. Соңғыда
салық бойынша есепке алу механизім көрініс табады. Заңнамаға сәйкес салық
салынатын айналым және салық салынатын импорт ҚҚС-ты төлеушілерді тауарды
өткізу бойынша жасалған айналымы салық салынатын айналым болып саналады,
оған қосылған құн салығын қоспай, мәміле жасалған тараптар қолданатын
бағалар мен тарифтер негізге ала отырып, өткізілген тауарлар құны негізінде
анықталады. Өткізілген тауарлардың қандай да бір өзгеріске түскен жағдайда,
салық салынатын айналым мөлшері тиісті түрде түзетіледі. Қазақстан
Республикасының кеден заңнамасына сәйкес мағұлданалануға тиіс, Қазақстан
аумағында әкелінетін немесе әкетілетін тауарлар (ҚҚС босатылғандарын
қоспағанда) салық салынатын импорт болып табылады. Салық салынатын импорт
мөлшеріне кеден заңнамасына сәйкес белгіленетін импорт тауардың кедендік
құны, Қазақстан Республикасына тауарлар ипорты кезіндегі салық және
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер сомалары қосылады. ҚҚС-тың
салық мөлшерлемесі 15 пайызға тең және салық салынатын айналым мөлшеріне
қолданылады.

4. Акциздер.
Акциздер- тауарларға салынатын салық. Тауар өндірушілер акциздерді
төлейді. Акциздер жеке және әмбебап болып бөлінеді. Жеке акциздер көп болуы
мүмкін. Басқа елдерден импорттайтын өнімдерге акциздер берілген.
Акцизделетін тауарлардың тізімі оларға қойылатын ставка ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.