Корея мәдениеті

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ФАКУЛЬТЕТІ

АЙМАҚТАНУ ЖӘНЕ ӘЛЕМДІК ЭКОНОМИКА КАФЕДРАСЫ

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Корея мәдениеті

Оқытушы: Жүніс Қ. Ә.

Студент: Сейтқазы А. Э.

АТ 61 Қ

Алматы 2009

Кореяның аспаздық мәдениеті.

Кореяның ұлттық тағамдары көбіне қытай тағамдарына ұқсас келеді - күріш, көкөністер, ұн тағамдары, балық және соя қолданылады. Сүт өнімдерінен жасалынған тағамдарды корейліктер қолданбайды. Корей асының негізін күріш құрайды, онымен әр алуан сорпалар мен көкөніс тағамдары беріледі.

Қазіргі уақытта корей тағамдары жапон тағамдарына қарағанда танымал. Теңіз өнімдері, экзотикалық саңырауқұлақтар, дәмдеуіш тұздықтар - тағам талғайтын адамдардың емін еркін таңдау жасауы мен аспазшының мақтанышы болып табылады.

Басқа шығыс елдердегідей корей асханасының бай дәстүрі мен тарихы бар. Корей тағамдарының ішіндегі тасымалының бірі «кимчхи мен пульгоки» болып табылады. Пульгоки сөзбе сөз аударғанда «отты ет» дегенді білдіреді, корейлер арасында өте танымал. Бұл тағамның ең негізгі қоспасы кимчхи деп аталатын ашытылған көкөністер болып табылады. Пульгокиді кез келген еттен дайындауға болады, бірақ оған көбіне сиыр еті мен шошқа етін пайдаланады. Кимчхи мен пульгокиді дайындауда ең маңызды рольді дәмдеуіштер алады. Кимчхиді көкөністердің түр түрінен әзірлеуге болады, бірақ капуста мен тұрын (редька) көп қолданысқа ие. Ең алдымен көкөністерді тұщы суда ұстап, одан кейін тазалап жуады. Көкөністер кішкене құрғағаннан кейін оған дәмдеуіштер қосылады. Кимчхи құрамында калория мен холестерин өте аз, бірақ клетчатка көп болады, ал витаминдер алма витаминдерінен де артық болады. Сондықтан да кім күн сайын кимчхи жесе, атақты әннің сөзіндегідей «дәрігерлер туралы ұмытуға болады».

Корея тарихындағы музыка мен би.

Үш мемлекет дәуірі кезінде әуен мен би діни ырымдарды орындау құралы болып келді. Сол уақыттың өзінде Ко Гу Рё шебері Ван Сан Ак жасаған хёнкак-кым (цитра) сияқты 30-ға жуық музыкалық аспаптар болды. Ең атақтысы Сила Урык Кая мемлекетінен алып келген Кая цитрасы (каягым) болып табылады (42-562 ж. ж) . Қазіргі уақытта түрі аздап өзгертілген он екі ішекті цитра қолданылады.

Силаның музыкалық дәстүрі Ко Рё мемлекетінің бастапқы қалыптасқан уақытына дейін сақталынып қалды. Кейінірек музыкалық жанрлар түрлене бастады. Ко Рё дәуіріне негізгі үш музыкалық жанрды жатқызуға болады:

Ханъак (қарапайым халық музыкасы),
Тханъак (Қытайдың Таң дәуірі кезіндегі музыкалық стилі),
Аак (сарай ішіндегі музыка)

Сол уақыттағы музыкалық шығармашылықтар қазіргі уақытқа дейін сақталынып қалған. Оларды негізінен діни ырымдарды, яғни ата-бабаларды еске алу дәстүрі кезінде қолданады. Би дәстүрлері өте әртекті болған - Сун дәуіріндегі Қытайдан келген діни және сарай билері.

Чосон династиясы билік басында болған кезде музыкаға діни дәстүрлер мен салт-дәстүрлерді орындаған кезде ерекше орынға ие болған. Чосон билік ету кезінде екі мемлекеттік мекеме болған, олар музыкалық мәтіндерді жүйелеумен айналысқан.

Осының нәтижесінде 1493 жылы музыкалық энциклопедиялық кітап - «Акхак квебом» шығарылды. Оның тракттарына байланысты сарай ішіндегі музыка үш деңгейге бөлінді: қытай музыкасы, дәстүрлік музыка, отандық әндер. Сечжон патша кезінде көптеген музыкалық аспаптарға партитура жасалынды. Сарай ішіндегі музыкадан басқа тханъак және хянъак сияқты ақсүйектер табына арналған музыкалар шыға бастады.

Қарапайым халықтың ішінде ауызша хабарлаумен сүйемелденген шаман ырымдары элементтерін қосқан маскадағы би, ән кеңінен таралды. Бидің орындалуы сатиралық сипатта болып, дворяндарды күлкі ететін қимылдардан тұрды. Әрине мұндай билер төменгі таптың қуанышын арттырды.

Маскамен би (сандэ норн) қойылымдары және қуыршақ билерімен қоса кейінгі Чосон кезінде халық билері - шаруалық, шамандық және монах билері кеңінен танылды.

Дәстүрлі биде конфуциандық пен буддизм ықпалдылығы байқалды. Айта кету керек, конфуциандық ілімде бидің орындалуына қатаң түрде қадағалап отырды. Керісінше, буддизмде би қимылдарына еркіндік берілді. Мысалы, өлілерге арналған шаман билері, сарайдағы билер.

Өкінішке орай корей билерінің дәстүрлі түрлерінің суреттері жапон колониялық кезеңінде және 60-70 жылдардағы жаппай урбандалу мен индустриялау кезінде қайтпасқа кеткен.

Бірақ он жылдан кейін өнер қызметкерлері бұрынғы ұмытылған билерді қайта қалпына келтіре бастады. Қазіргі уақытта елу алты сарай билерінің ішіндегі бірнешеуі - Силла дәуірінен қалған Маскамен билеу (Чхоёнму), Ко Рё дәуіріндегі Тырна биі (Хакму) және Чосон дәуірінен қалған көктемдегі Шырқаушы бұлбұл биі (Чхунэнчжон) ғана сақталынып қалған.

Бұл билер «рухани мәдениеттің қазынасы» беделіне ие болды, ал оны шебер орындаушылар «ұлттық мәдениеттің азамат-қазынасы» деген атағына ие болды. Қазіргі уақытта бұл атаулар дәстүрлі қолөнер мен өнер шеберлеріне беріледі.

Ханбок - Кореяның ұлттық киімі.

Ханбок қысқа желеткеден және өте ұзын юбкадан тұрады. Кейде юбка желеткеден төрт есе ұзын болады.

Корей ұлттық киімі домалақтығымен және жай сызықтармен ерекшеленеді. Көйлектің жеңі қанат іспеттес өте кең келеді, ал кеудеден төмен түскен юбка жерге дейін төгіліп тұрады. Кеуденің төменгі жағы өте үлкен бантпен байланады. Өрнектелген ленталар мен мата линияларының әр түстілігі ханбок киіміне ерекшелік береді.

Ханбок әдемі ғана емес, сонымен қатар қолайлы. Ол ең сапалы маталардан тігілгендіктен оны жыл бойына киіп шығуға болады. Жыл мезгілдеріне байланысты мата түрлерін де ауыстырылып отырылады.

Ханбоктың тағы бір ерекшелігі - оның түсі болып табылады. Дәстүр бойынша оның түсінің символикалық маңыздылығы бар. Өткен заманда Кореяның билеуші табы өте ашық түсті киімдерді киген, ал қарапайым адамдар ақ түсті киім киген. Күйеуге шықпаған қыз баланы қызыл және сары түстер араласқан киіміне қарап білуге болады. Күйеуге шыққаннан кейін оның киген ханбогының түсі күйеуінің қоғамдағы орнын көрсеткен. Қазіргі кезде неке қияр салтанаты кезінде қалыңдықтың анасы күрең түсті киім кисе, күйеу жігіттің анасы көк түсті киім киеді. Сондықтан корей неке қияр салтанаты кезінде кімнің кім екенін ажырату оңай.

1950-1953 жылдардағы Корей соғысынан кейін көп өзгерістер болды. нәтижесінде 1970 жылдары ханбок модадан шығып қалды, оның орнына батыс стиліндегі киім үлгілері келді. Солайша өздерінің күнделікті киімдерін корейліктер арнайы мейрамдар мен неке қияр салтанаттарына ғана киеді.

Бірақ соңғы жалдары ханбок қайта оралды. Мысалы, 1996 жылы ханбок киюден жаңа мода ойлап табылды. Әр айдың бірінші сенбісі «ханбок кию күні» деп жарияланды. Киім өндірушілер жастарға арналған ханбоктың жаңа түрлерін шығара бастады.

Маскамен би көрсетілімі.

Корейлік «тхаль» деп аталатын маска қағаздан, ағаштан, теріден және асқабақтан жасалынады. Маскаларға кәрістерге тән рең берілген, бірақ кейбіреулері құдайды және жануарларды бейнелеген. Масканың өлшемі адам басының өлшемінен үлкен болады. Би қойылымы «тхальчхум» әдетте кешкі уақытта алаудың жанында қойылады.

Маскамен қойылатын драмалық қойылымдар Чосон дәуірінде қарапайым адамдар арасында пайда болды және халықтық өнерге жатты. Қойылым әртістер мен көрермендердің қуанышты билеуімен аяқталатын.

Кореяның кітап баспасы тарихынан.

Ең алғашқы ағаштан жасалынған жазба тақтайшалары Кореяда VIII ғасырда пайда болған. Ал, алғашқы металдан жасалынған шрифт Германиядағы Гутенберг баспа станогын жасағанға дейінгі 200 жыл бұрын кәрістермен жасалынған. ХІІІ ғасырда Корё мемлекетінде (918-1392 ж. ж) шеберлер буддалық Триппитака Кореана жиындарын үлкен ағаш тақтайшаларына жазатын болған. Ол қазіргі күні әлемдегі ең ежелгі жазбалардың бірі болып табылады. 1995 жылы Трипитака Кореана ЮНЕСКО-ның Әлемнің мәдени мұраларының тізіміне енгізілген.

Корея мейрамдары.

Кореяда ең маңызды да кең көлемді өткізілетін мейрамдардың бірі ай күнтізбесі бойынша Жаңа жылды қарсы алу болып табылады. Бұл алдын-ала дайындық жасалатын мейрам болып табылады.

Дәстүр бойынша бұл мейрам отбасы мерекесі, бірақ көбіне жақын туысқандар мен достардың арасында өткізіледі. Мейрамды тойлау жастардың ақсақалдарға иіліп сәлем беруінен жәнеде ата-бабаларды еске алумен басталады.

Бұл күні адамдар өздерінің ұлттық киімдерін киіп, ұлттық билерді орындайды, ұлттық аспаптарда ойнап, ән тыңдайды.

Корей дәстүрінде маңызды рөлді адам өміріне қатысты мерекелер де алады.

Отбасыға және ата-анаға салтанатты мейрам баланың бір жасқа толатын күні - «толь» мерекесі . Ата-аналар бұл күнге ұзақ дайындық жүргізеді. Бұл мерекеге туған-туыстар мен қонақтар келеді. Туған күн иесінің бөлмесі неше түрлі ойыншықтармен безендіріліп қойылады. Дастархан жайылады, бұл жерден біз ұлттық тағамдардың бірі чимпенді (корей наны), түрлі салаттарды, тәтті тағамдарды және тортты көре аламыз. Енді бөлмеге туған күн иесі келеді.

Бұл салтанатты күннің ең маңызды бөлігі - баланың өз тағдырын өзі білуі. Бөлме ортасына кітап, дәптерлер, қайшы, жіп, шаруашылық заттары, акварельді бояқтар, фломастерлер және ақша қойылған үстел тұрады. Баланы үстелге алып келеді, бұл жерден ол өзінің болашақ мамандығын анықтау үшін бір затты таңдап алуы тиіс. Егер ол кітапты алса жазушы болады, бояқтарды алса суретші болады, егер шаруашылық заттарын алса, онда жақсы отбасы басшысы болады.

Бұл рәсімнен кейін қонақтар бала бақытты әрі бай болсын деп үстел үстіне ақша қояды. Ата-ана мен туған күн иесіне тілектер айтылады.

60 жылдық «хвангаб» тойы - өмірінің бірінше жұлдыздық циклін аяқтаған әрбір кәріс үшін ең маңызды мереке болып табылады. Сондықтан кәрістер бұл мерекені өздерінің 61 жасқа толған күндерінде тойлатады. Кәрістерде басқа халықтардан ерекшелігі олар өз жасына тағы бір жылды қосады. Себебі олар құрсақта жатқан жылды да қосады.

«Хвангаб» күнінде туған күн иесінің балалары ата-анасына қонақтарды шақырып той өткізеді. Той әдеттегідей балалардың ата-анаға осы уақытқа дейін оларға бергені үшін, тәрбиелегені үшін иіліп үш рет алғыс білдіруінен басталады. Бұл рәсімді кішкене немерелері де жасайды.

5 сәуір марқұмдарды еске алу күні. Бұл жыл ішіндегі қабір басына баруға рұқсат беретін жалғыз күн болып табылады. Бұл күні барша адамзат ұлттық тағамдарын зиратқа алып барып, үстел үстіне қойып қабірге тағзым етеді. Одан кейін ата-бабаларының қабіріне тазалық жұмысын жүргізеді, ескерткіш орнатады, гүл отырғызады және т. б.

Корей халқының неке қияр салтанаты немесе үйлену тойы.

Қазіргі корей үйлену тойы ерте кездегі үйлену дәстүріне де, батыс тойларына да ұқсамайды. Оның жаңа дәстүрлері 50 жылдары ғана пайда болды және бұл дәстүрді қазіргі уақытқа дейін ұстануда.

1960 жылдарда негізгі той орны «салт дәстүрлер залы» - «есикчжан» болды. Бірақ қазіргі уақытта тойлар мейрамханада тойланады, ал залда неке қияр салтанаты болып өтеді. Кейбір азаматтар осы салт-дәстүрді үйде өткізгенді жөн көреді, бірақ көбі емес.

Бұрынғы замандарда тойдың арнайы күні мен сағатын белгілеуге аса қатты мән берген болатын. Бірақ қазіргі уақытта балгерлерге күнін белгілеу үшін ғана жүгінеді. Той күні ескі ай күнтізбесі бойынша белгіленеді. Тойды корей халқы жексенбі күні тойлағанды қалайды және той күндізгі уақытта өтеді.

Той салтанаты алдында қалыңдық міндетті түрде шаштаразға барады, 1950 жылдардан бастап батыс үлгісіндегі ақ түсті көйлектерін киеді. Күйеу жігіт болса, қымбат батыс үлгісіндегі киімін киеді, көп күйеу жігіттер киімін қымбаттылығына байланысты сатып алмай жалға алады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.