Менеджменттің мәні мен қағидалары

Пән: Менеджмент
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Менеджменттің мәні мен қағидалары

Менеджмент басқарудың мақсатына адамдардың еңбек белсенділігін ынта-ықыласы арқылы көтеріп, олардыңң тиімді жұмысының негізінде жетуді ұйғарады. Ғылымның бұл түрін білу барысында басқарудың мақсаттарын қою мен дәлелдеу үшін нақты білім және тәжірибелік дағды алуға болады, осы мақсаттарға жету жолында персоналдың күш-қуатын жинастыруға, ғылыми дәлелденген шешімдерді қабылдауға, кадрлар жұмысын жүйелеуге, кәсіпорындарды біртұтас жүйе түрінде басқаруға мүмкіндік береді.

Әртүрлі ғылымдар секілді менеджменттің де теориясы болады, онда осы пәнге тән қасиеттер, міндеттер, категориялар, заңдылықтар, принциптер, әдістер, функциялар және өзінің ізденіс жолы қамтылады.

Басқару адамдардың парасаттылық нысаналы іс-қызметінің көмегімен қоршаған әлемді бағындыру және тіртіпке келтіру жұмысынан тұратындығы бұрыннан белгілі. Менеджмент - басқарудың маңызды құрамдас бөлігі, оның пәні басқару үрдісіндегі әлеуметтік қатынастардан тұрады. Сөйтіп, менеджменттің ғылым ретінде айналысатын пәні басқару үрдісінідегі адамдардың арасындағы қалыптасатын қатынастар. Менеджментті кәсіпкерлік іс-қызметтің түрі деп қарастыруға да болады. Осы көзқарасқа қарай менеджментті алдын-ала белгіленген экономикалық нәтижеге жеті үшін адамдардың күш-қуатын нысаналы түрде шоғырландыруды ұйғаратын іс-қызметтің бір түрі деп түсінген дұрыс.

Әр салада басқару іс-қызметтің жалпы қағидаларымен бірге өзіне тән ерекшелігі болады. Аграрлық сфераны алатын болсақ, онда басқару қатынастарының ерекшелігі ең алдымен оның іс-жұмысының көлеміне, сонымен бірге жұмыскерлердің санына қарай әрбір елдің экономикасының ірі салаларының бірі болып есептелетініне байланысты. Кәсіпорындар мен ұйымдардың іс-жұмысына өздерінің ықпалын тигізетін сыртқы факторлардың қатарына жататындардың бірін көрсетпесек те, келесілерді айтуға болады: халықтың төлем қабілеті бар сұранысты, өндірістің, тауарды сыртқа шығарудың және оны шеттен әкелудің, бәсекенің, табиғат пен ауа-райының демографияның жиі жағдайын. Сонымен қатар, бұл кәсіпорындардың және ұйымдардың іс-қимылы олардың қолындағы жердің, техниканың малдың, материалдық құралдардың және ақша қаржысының болуына ғана емес, сонымен бірге оларда ең алдымен жұмыс істейтін адамдардың барлығына байланысты.

Менеджмент стратегиялық және тактикалық мақсаттарға оңтайлы жетуде әрбір кәсіпорындардың және олардың персоналдарын нысаналы және келісімді жұмысаен қамтамасыз ететін басқару іс-қызметіне ерекше түрінен тұрады. Ал басқару үрдісі белгілі мақсатқа жетуге бағытталған дәйекті түрдегі істің жиынтығының көрінісі.

Мененджмент макро және микроэкономиканың негізгі қағидаларына негізделеді. Бірақ, бұл бірыңғай экономикалық пән болып табылмайды. Оның ғылым болып құрылуына айтарлықтай ролдә психология, педогогика, социология, кибернетика және математика атқарады. Онымен қатар, менеджменттің өзі маркетингті, коммерциялық іс-қызметті және басқару іс жұмысын жүргізумен байланысты басқа қолданбьалы пәндерді зерттеуге негіз болып табылады.

Менеджменттегі жүйелік ұғымы

Жүйені кез-келген типке қолдану-біршама шартты, абстракты ұғым. Философиялық жүйелер, сандар жүйесі, байланыс жүйелері, білім беру жүйелері дегендер болады.

Жүйелердің біреуі физикалық, техникалық мәндердегі концепциялардың өзіндік үйлесімі болып саналады. Адам денесінің жеке органы да, жеке адамның өзі де, жеке машина немесе машина кешені де яғни кейбір міндеттерді шешетін кез-келген нәрсе жүйе бола алады. Тұтас әлемнің өзі жүйе, ал оның өзі көптеген үлкен және шағын жүйелерден тұрады.

Жүйелік- табиғат құбылысының жалпылама қасиеті болып саналады. Қоғам әрқашанда ұйымдасқан түрде болады да, белгілі бір жұе ретінде жұмыс істейді. К. Маркс осы тарапында жазып, қоғам тұтастай жүйе ретінде дамиды деп атап көрсетті. Табиғи байланысқан осы жүйенің өзі тұтастай жиынтықтүрінде өзінің алғы шарты болады, әрі оның мақсатты дамуы қоғамның барлықэлементтерін өзіне бағындыруға немесе содан оның жетіспейтін органдарын құруға бағытталады. Ағылшын тілінің «Оксфорд сөздігінде» жүйеге былайша анықтама береді: «Жүйе дегеніміз күрделі бірлікті құрайтын бір-бірімен байланысты немесе өзара байланысты обектілердің жиынтығы немесе комплекс, белгілі бір схемаға немесе жоспарға сәйкес реттеліп орналасқан бірнеше бөлімнен тұратын тұтастық ». Ағылшын тіліндегі бұл сөздікке «Рэндом- фоус» фирмасы жүйеге мынадай қосымша анықтама береді: « . . . белгілі бір саладағы білімнің немесе ойдың реттелген және көлемді фактілердің, принциптердің, т. б. жиынтығы».

Жүйе дегеніміз тұтастай құрылымды құрайтын, жаңа қасиетке ие болатын өзара жиынтығы.

Жоғарыда айтып өткеніміздей, жүйелердің алуан түрлі нышаны болады. Дегенмен, алуан түрлі бола тұрса да, бүкіл жүйені шартты түрде үш түрге бөлуге болады: техникалық, биологиялық және әлуметтік, соның ішінде әлуметтік-этикалық.

Жүйедегі обектілерді соның элементтері деп атайды. Белгілі бір шамада дербес жұмыс істейтін және де жүйедегі басқада дербес жұмыс істейтін бөлімдермен шамалы ғана байланысы бар жүйедегі элементтер жиынтығын жүйе тармақтары деп атайды.

Әлуметтік-экономикалық жүйе ең күрделі, динамикалы дамитын әрі өзі басқаратын жүйе саласына жатады. Басқа кез-келген жүйе секілді, әлуметтік-экономикалық жүйеге негізгі қасиеттері мен белгілері тән, ал мұның өзі олардың қалыптасуы, жұмыс істеуі, әрі дамуы үшін айырықшамаңызы бар.

Кез келген жүйедегі элементтер өзара тығыз байланысты, әрі белгілі бір әдіспен өзара әрекеттеседі. өзаоа әрекеттесу жүйедегі элементтер арасындағы байланыс арқылы көрініп, ал бұлардың өзі заттық немесе ақпараттық болуы мүмкін.

Жүйенің жалпы қасиетті иерархиялығы (төменен жоғарыға бағыну тәртібі), яғни жүйе неғұрлым күрделі құрылымға енгенде оның элементіне айналуы және керісінше жүйе элементі дербестік ала отырып өзі де жүйеге айналады.

Әлументтік- экономикалық жүйенің маңызды қасиеті олардың экономикадағы белгілі, өзін-өзі басқаратындығы. Бұл жүйелердің белгілі бір зандарға негізделген өзіндік басқару органы, өз бетінше өндіру әдістері мен өзіндігінен дамитын қабілеті бар.

Кәсіпорын ықтимал жүйе болып саналады. Ауыл шаруашлығы өндірісінде мұнын өзі тек адам факторының болуына ғана емес, сондай-ақ климат жағдайының кенеттен, ойда жоқта өзгеруіне, мал арасында індеттің етек алуына т. б. тәуелді.

Жүйенің негізгі екі типі болады: жабық және ашық. Жабық жүйенің белгіленген нақты шекарасы болады, оның іс-әрекеті қоршаған орта жүйесіне біршама тәуелсіз. Мәселен, кәдімгі сағат- жабық жүйе. Оны бұрағанда тетіктері тоқтаусыз, әрі дәл жүретін болады. Сағатта жиналған энергия көзі болған кезде, оның жүйесі қоршаған ортаға тәуелсіз.

Ашық жүйенің ерекшелігі сыртқы ортамен тығыз байланыстығында. Энергия, мәліметтер, материялдар- бұл жүйе шекарасы арқылы сыртқы ортадан енетін объектілер. Мұндай жүйе өзін өзі қамтамасыз ете алмайды, оың өмірі сүруі сырттан келетін энергия, мәліметтерге және материялдарға тәуелді. Сонымен қоса, ашық жүйенің сыртқы ортаның өзгерістеріне биімделгіш қабілетті бар және де мұның өзі жүйенің одан әрі жұмыс істеуі үшін қажет.

Менің құзырлығымдағы менеджменттік жүйе

Мен өзімнің қазіргі заманауи жоғары сапалы аяқ-киімдерді шығаратын кәсіпорын ашқым келеді. өйткені Қазақстанда жоғары сапалы аяқ-киімдерді шығаратын кәсіпорын жоқ дегім келеді.

Кәсіпорын үшін жүйе болу нені білдіреді? Кәсіпорынды 4 қасиетке бөлдім : мақсатқа лайықтылық, бүтінділік (толықтылық), қайшылық (қар-сылық) және белсеңділік.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.