Мемлекеттің экономиканы реттеу
1.Мемлекеттің экономиканы реттеудің негізгі түрлері мен құралдары
2.Мемлекеттің елдегі жұмыссыздық жағдайын шешу жолдары
2.Мемлекеттің елдегі жұмыссыздық жағдайын шешу жолдары
Нарықты реттеу әдістері –бұл нарық механизмінің қалыпты жұмыс жасауын қамтамасыз ету үшін қолданылатын мемлекет және оның мекемелерінің ұдайы өндіріс процесіне мақсатты бағытта әсер ету тәсілдері.Бұндай реттеудің элементтері алғаш рет бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде пайда болды.Ал екінші дүниежүзілік соғыстан кейін экономиканы мемлекеттік реттеу өнеркәсіп дамыған елдерде жалпы құбылысқа айналды.
Нарықты құру-жаңа экономикалық қатынастарға көшу,соның ішінде,халық шаруашылығын жоғарыдан төмен қарай немесе тікелей басқару құрылымынан бас тарту,оны көлденең құрылымдармен алмастыру дегенді білдіреді.Нарық мемлекетпен және тауар өндіруші кәсіпорындармен реттеледі.Яғни,реттеу әдістерін оның реттеу субъектілеріне қарай,шартты түрде,мемлекеттік және мемлекеттік емес, ал нарықтық тепе-теңдікке әсер ету тәсілдеріне қарай –тікелей және жанама деп бөлінеді.Тікелей реттеу әдістері көбінесе экономикалық процестердің өзіне және оның шамасына әсер етумен байланысты.Олар әдетте белгілі бір адрестік сипатта болады және қайсыбір объектіге бағытталады.Нарықты тікелей реттеу әдістеріне төлем қабілеті бар жиынтық сұранымды құру,сонымен бірге халық шаруашылығын тұрақтандыру үшін пайдаланылатын орталықтандырылған тәсілдер жатады.
Нарықты жанама реттеу әдістері негізінен адрессіз,бірақ барлық шаруашылық субъектілері үшін міндетті болып табылады.Олардың қызметі көбінесе экономикалық қаракеттің шарттары мен нәтижесіне әсер етумен байланысты.Тікелей және жанама әдістердің арасындағы айырмашылық,белгілі бір дәрежеде шартты түрде ғана болады.Нақты өмірде олар бір-бірімен тығыз байланысты және әсер ету объектісі ретіндегі меншік типіне қарай жіктеліп әр түрлі тіркесте қолданылады.
Нарықты құру-жаңа экономикалық қатынастарға көшу,соның ішінде,халық шаруашылығын жоғарыдан төмен қарай немесе тікелей басқару құрылымынан бас тарту,оны көлденең құрылымдармен алмастыру дегенді білдіреді.Нарық мемлекетпен және тауар өндіруші кәсіпорындармен реттеледі.Яғни,реттеу әдістерін оның реттеу субъектілеріне қарай,шартты түрде,мемлекеттік және мемлекеттік емес, ал нарықтық тепе-теңдікке әсер ету тәсілдеріне қарай –тікелей және жанама деп бөлінеді.Тікелей реттеу әдістері көбінесе экономикалық процестердің өзіне және оның шамасына әсер етумен байланысты.Олар әдетте белгілі бір адрестік сипатта болады және қайсыбір объектіге бағытталады.Нарықты тікелей реттеу әдістеріне төлем қабілеті бар жиынтық сұранымды құру,сонымен бірге халық шаруашылығын тұрақтандыру үшін пайдаланылатын орталықтандырылған тәсілдер жатады.
Нарықты жанама реттеу әдістері негізінен адрессіз,бірақ барлық шаруашылық субъектілері үшін міндетті болып табылады.Олардың қызметі көбінесе экономикалық қаракеттің шарттары мен нәтижесіне әсер етумен байланысты.Тікелей және жанама әдістердің арасындағы айырмашылық,белгілі бір дәрежеде шартты түрде ғана болады.Нақты өмірде олар бір-бірімен тығыз байланысты және әсер ету объектісі ретіндегі меншік типіне қарай жіктеліп әр түрлі тіркесте қолданылады.
1.Нарықтық экономика негіздері. Ұ.Мәмбетов, Б.Жүнісов.
2.Государственное регулирование экономики Казахстана. Н.К.Мамыров.
2.Государственное регулирование экономики Казахстана. Н.К.Мамыров.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті
Бақылау жұмысы
(Мемлекеттің экономиканы реттеу пәні бойынша)
Орындаған:Есеп және.аудит
мамандығының Э-28 топ студенті Аманжолова Т.
Тексерген: Гайсина Г.
Атырау-2006
Жоспар:
1.Мемлекеттің экономиканы реттеудің негізгі түрлері мен құралдары
2.Мемлекеттің елдегі жұмыссыздық жағдайын шешу жолдары
1.Нарықты реттеу әдістері –бұл нарық механизмінің қалыпты жұмыс жасауын
қамтамасыз ету үшін қолданылатын мемлекет және оның мекемелерінің ұдайы
өндіріс процесіне мақсатты бағытта әсер ету тәсілдері.Бұндай реттеудің
элементтері алғаш рет бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде пайда болды.Ал
екінші дүниежүзілік соғыстан кейін экономиканы мемлекеттік реттеу өнеркәсіп
дамыған елдерде жалпы құбылысқа айналды.
Нарықты құру-жаңа экономикалық қатынастарға көшу,соның ішінде,халық
шаруашылығын жоғарыдан төмен қарай немесе тікелей басқару құрылымынан бас
тарту,оны көлденең құрылымдармен алмастыру дегенді білдіреді.Нарық
мемлекетпен және тауар өндіруші кәсіпорындармен реттеледі.Яғни,реттеу
әдістерін оның реттеу субъектілеріне қарай,шартты түрде,мемлекеттік және
мемлекеттік емес, ал нарықтық тепе-теңдікке әсер ету тәсілдеріне қарай
–тікелей және жанама деп бөлінеді.Тікелей реттеу әдістері көбінесе
экономикалық процестердің өзіне және оның шамасына әсер етумен
байланысты.Олар әдетте белгілі бір адрестік сипатта болады және қайсыбір
объектіге бағытталады.Нарықты тікелей реттеу әдістеріне төлем қабілеті бар
жиынтық сұранымды құру,сонымен бірге халық шаруашылығын тұрақтандыру үшін
пайдаланылатын орталықтандырылған тәсілдер жатады.
Нарықты жанама реттеу әдістері негізінен адрессіз,бірақ барлық шаруашылық
субъектілері үшін міндетті болып табылады.Олардың қызметі көбінесе
экономикалық қаракеттің шарттары мен нәтижесіне әсер етумен
байланысты.Тікелей және жанама әдістердің арасындағы айырмашылық,белгілі
бір дәрежеде шартты түрде ғана болады.Нақты өмірде олар бір-бірімен тығыз
байланысты және әсер ету объектісі ретіндегі меншік типіне қарай жіктеліп
әр түрлі тіркесте қолданылады.
Қазақстанда,нарық қатынастарыныңқалыптасуы,жағдайында ,экономиканы тікелей
және жанама реттеу әдістерінің рөлі әзірше бәсеңдеу,тек қана тенденция
түрінде болып отыр.Ондай жағдай нарық қатынастарының нашар дамуымен,жаңа
шаруашылық механизмінің тұрақсыз жұмыс істеуімен түсіндіріледі.
Мемлекеттік реттеу жүйесі тек жоғарыда көрсетілген әдістермен
шектелмейді,ол,сонымен қатар реттеу процестерін жүзеге асыру үшін жағдай
жасайтын мынандай элементтерді де қамтиды:
• Хұқтық база мен қолайлы нарықтық ортаны қамтамасыз ету;
• Экономиканы сауықтыру және макроэкономикалық тұрақтандыру, жұмыспен
қамту және инфляция деңгейін бақылау,экономикалық өсуді ынталандыру;
• Бәсекені қорғау және кәсіпкерлікке жағдай жасау;
• Материалдық байлықтар мен ұлттық табысты қайта бөлу;
• Ұлттық табыстың құрылымын өзгерту мақсатында ресурстарды бөлуді
реттеу;
• Экономикалық тиімділікті арттыру үшін ресурстарды орналастыруға әсер
ету.
Қорыта айтқанда,мемлекеттің реттеуші рөлі –белгілі мақсатқа жетуге
мүмкіндік беретін тікелей және жанама әдістер мен тұтқаларды ұштастыруға
негізделген.
Экономиканы мемлекеттік реттеу құралдарына фискальдық (фиск –мемлекет
қазынасы),несие,ақша саясаты,бағалар мен тұрғындардың табысын
реттеу,әкімшілік реттеулер жатады.осы шаралардың мәнін қысқаша ашайық.
1.Фискальдық саясат.Ол мемлекеттік бюджетпен байланысты реттеу құралдарын
қамтиды.Бұған ең алдымен мемлекеттік сатып алуды көбейту немесе азайту,ірі
қаржылар жұмсау бағдарламасы,әлеуметтік төлемдер, кейбір өндіріс салалары
мен кәсіпорындарға бюджеттің есебінен берілетін жәрдем қаржылар мен жәрдем
ақшалар,салық шаралары жатады.
2.Несие-ақша саясаты.Мемлекет нақты салалық және аймақтық проблемаларды
шешу,ерекше мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыру үшін мақсатты
жеңілдікпен пайдаланатын несие береді.Сонымен бірге,ол бюджеттен тыс ерекше
даму қорын да құра алады.Дегенмен,несиелік реттеудің жиі,қолданылатын
түрлеріне мыналар жатады:
А)эмиссиялық банктің есептеу нарқын өзгерту.
ә)эмиссиялық банкке ақша салудың міндетті минимумін арттыру.
Б)ашық нарықтағы операциялар.
3.Бағаны және табысты реттеу саясаты.Фискальдық және несие саясаты көп
жағдайда,баға мен табыстарды реттеудің тиімді құралы бола алмайды,сондықтан
мемлекет барынша тікелей әсер ету құралдарын қолдануға тырысады.Осы
мақсатта мемлекет баға мен табыстардың өсуінің жоғарғы шегін
белгілейді,кейде олардың көбеюіне уақытша тиым салады,бағалар мен еңбек
ақының көтерілуіне мемлекеттік органдар тарапынан алдын-ала рұқсат беретін
жүйені ендіреді.Дегенмен тікелей шектеулер табыстың пайда,дивиденд сияқты
түрлеріне таратылмайды.
4.Әкімшілік реттеулер.Оларға кейбір әдейі ерекшеленген
салалар,мысалы,қоғамдық пайдалану салаларына қатысты қолданылатын әртүрлі
бақылау шаралары,қор биржаларының үстінен қойылатын әкімшілік бақылау,әділ
бәсеке күресі деп аталатын тәртіпті сақтауға бағытталған бақылау кіреді.
5.Қысқа мерзімді реттеулер.Оның мақсаты –бірнеше айдың ішінде нәтиже алуға
есептелген ұдайы өндіріс процесіне әсер ету болып табылады.Бұл жерде әңгіме
экономикалық циклдың ағымдағы фазасының қозғалысын өзгерту,оның
ішінде,экономикалық дағдарыстың қанат жаюын шектеу,бәсеңдету,жанжану
фазасының басталуын жеделдету,өндірістік өрлеу фазасын тұрақтандыру немесе
оны одан ары қарай созу туралы болып отыр.
6.Ұзақ мерзімді реттеу.бірнеше жыл бойына нәтижелер алуға есептелген ұдайы
өндіріс процесіне мақсатты бағытта әсер ету болып табылады.Оған белгілі бір
уақыт кезеңі бойына экономикалық даму қарқынын ұстап тұру,кейбір салаларды
артықшылықпен дамыту арқылы қоғамдық өндірістік құрылымын
өзгерту,технологиялық қайта құру және ғылыми-техникалық прогресті жеделдету
мақсатында жедел амортизациялау саясатын жүргізу жатады.
Нақты шаруашылық немесе белгілі бір әлеуметтік-экономикалық міндеттерді
шешу үшін қолданылатын арнайы шаралар жиынтығы түрінде болатын мақсатты
бағдарлама –ұзақ мерзімді реттеудің тиімді нысаны болып табылады.Ондай
бағдарламалар мақсатты сипатта,нақты уақыт пен шепке бағдарланған,орындалуы
адресті болады.Олар реттеуші әдістердің барлық жүйесін қолдану арқылы
жүзеге асырылады.Мысалы,екінші дүниежүзілік соғыстан кейін
Германияда,Францияда және жапонияда экономиканың бірсыпыра жетекші
салаларын ,сонымен бірге қазіргі заманғы техникалық прогресте ерекше рөл
атқаратын салаларды тездетіп дамытудың арнайы шаралары қабылданған болатын.
Бұған тәуелсіз Қазақ республикасында қолданылып жатқан шараларда дәлел
бола алады.
2.Адамзат тарихының тәжірибесі,адамның еңбекке деген ең жақсы
ынтасы,яғни,талаптануы,тек нарық ,оның ішінде еңбек нарығы жағдайында ғана
іске асатындығынкөрсетті.Жұмыс күшін реттеуде оны әкімшілдік-әміршілдік
әдіске қарама-қарсы әдіс деп қарауға болады.Еркін еңбек –бұл тиімді
экномиканың негізі.
Осы уақытқа дейін біздің елімізде еңбек ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті
Бақылау жұмысы
(Мемлекеттің экономиканы реттеу пәні бойынша)
Орындаған:Есеп және.аудит
мамандығының Э-28 топ студенті Аманжолова Т.
Тексерген: Гайсина Г.
Атырау-2006
Жоспар:
1.Мемлекеттің экономиканы реттеудің негізгі түрлері мен құралдары
2.Мемлекеттің елдегі жұмыссыздық жағдайын шешу жолдары
1.Нарықты реттеу әдістері –бұл нарық механизмінің қалыпты жұмыс жасауын
қамтамасыз ету үшін қолданылатын мемлекет және оның мекемелерінің ұдайы
өндіріс процесіне мақсатты бағытта әсер ету тәсілдері.Бұндай реттеудің
элементтері алғаш рет бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде пайда болды.Ал
екінші дүниежүзілік соғыстан кейін экономиканы мемлекеттік реттеу өнеркәсіп
дамыған елдерде жалпы құбылысқа айналды.
Нарықты құру-жаңа экономикалық қатынастарға көшу,соның ішінде,халық
шаруашылығын жоғарыдан төмен қарай немесе тікелей басқару құрылымынан бас
тарту,оны көлденең құрылымдармен алмастыру дегенді білдіреді.Нарық
мемлекетпен және тауар өндіруші кәсіпорындармен реттеледі.Яғни,реттеу
әдістерін оның реттеу субъектілеріне қарай,шартты түрде,мемлекеттік және
мемлекеттік емес, ал нарықтық тепе-теңдікке әсер ету тәсілдеріне қарай
–тікелей және жанама деп бөлінеді.Тікелей реттеу әдістері көбінесе
экономикалық процестердің өзіне және оның шамасына әсер етумен
байланысты.Олар әдетте белгілі бір адрестік сипатта болады және қайсыбір
объектіге бағытталады.Нарықты тікелей реттеу әдістеріне төлем қабілеті бар
жиынтық сұранымды құру,сонымен бірге халық шаруашылығын тұрақтандыру үшін
пайдаланылатын орталықтандырылған тәсілдер жатады.
Нарықты жанама реттеу әдістері негізінен адрессіз,бірақ барлық шаруашылық
субъектілері үшін міндетті болып табылады.Олардың қызметі көбінесе
экономикалық қаракеттің шарттары мен нәтижесіне әсер етумен
байланысты.Тікелей және жанама әдістердің арасындағы айырмашылық,белгілі
бір дәрежеде шартты түрде ғана болады.Нақты өмірде олар бір-бірімен тығыз
байланысты және әсер ету объектісі ретіндегі меншік типіне қарай жіктеліп
әр түрлі тіркесте қолданылады.
Қазақстанда,нарық қатынастарыныңқалыптасуы,жағдайында ,экономиканы тікелей
және жанама реттеу әдістерінің рөлі әзірше бәсеңдеу,тек қана тенденция
түрінде болып отыр.Ондай жағдай нарық қатынастарының нашар дамуымен,жаңа
шаруашылық механизмінің тұрақсыз жұмыс істеуімен түсіндіріледі.
Мемлекеттік реттеу жүйесі тек жоғарыда көрсетілген әдістермен
шектелмейді,ол,сонымен қатар реттеу процестерін жүзеге асыру үшін жағдай
жасайтын мынандай элементтерді де қамтиды:
• Хұқтық база мен қолайлы нарықтық ортаны қамтамасыз ету;
• Экономиканы сауықтыру және макроэкономикалық тұрақтандыру, жұмыспен
қамту және инфляция деңгейін бақылау,экономикалық өсуді ынталандыру;
• Бәсекені қорғау және кәсіпкерлікке жағдай жасау;
• Материалдық байлықтар мен ұлттық табысты қайта бөлу;
• Ұлттық табыстың құрылымын өзгерту мақсатында ресурстарды бөлуді
реттеу;
• Экономикалық тиімділікті арттыру үшін ресурстарды орналастыруға әсер
ету.
Қорыта айтқанда,мемлекеттің реттеуші рөлі –белгілі мақсатқа жетуге
мүмкіндік беретін тікелей және жанама әдістер мен тұтқаларды ұштастыруға
негізделген.
Экономиканы мемлекеттік реттеу құралдарына фискальдық (фиск –мемлекет
қазынасы),несие,ақша саясаты,бағалар мен тұрғындардың табысын
реттеу,әкімшілік реттеулер жатады.осы шаралардың мәнін қысқаша ашайық.
1.Фискальдық саясат.Ол мемлекеттік бюджетпен байланысты реттеу құралдарын
қамтиды.Бұған ең алдымен мемлекеттік сатып алуды көбейту немесе азайту,ірі
қаржылар жұмсау бағдарламасы,әлеуметтік төлемдер, кейбір өндіріс салалары
мен кәсіпорындарға бюджеттің есебінен берілетін жәрдем қаржылар мен жәрдем
ақшалар,салық шаралары жатады.
2.Несие-ақша саясаты.Мемлекет нақты салалық және аймақтық проблемаларды
шешу,ерекше мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыру үшін мақсатты
жеңілдікпен пайдаланатын несие береді.Сонымен бірге,ол бюджеттен тыс ерекше
даму қорын да құра алады.Дегенмен,несиелік реттеудің жиі,қолданылатын
түрлеріне мыналар жатады:
А)эмиссиялық банктің есептеу нарқын өзгерту.
ә)эмиссиялық банкке ақша салудың міндетті минимумін арттыру.
Б)ашық нарықтағы операциялар.
3.Бағаны және табысты реттеу саясаты.Фискальдық және несие саясаты көп
жағдайда,баға мен табыстарды реттеудің тиімді құралы бола алмайды,сондықтан
мемлекет барынша тікелей әсер ету құралдарын қолдануға тырысады.Осы
мақсатта мемлекет баға мен табыстардың өсуінің жоғарғы шегін
белгілейді,кейде олардың көбеюіне уақытша тиым салады,бағалар мен еңбек
ақының көтерілуіне мемлекеттік органдар тарапынан алдын-ала рұқсат беретін
жүйені ендіреді.Дегенмен тікелей шектеулер табыстың пайда,дивиденд сияқты
түрлеріне таратылмайды.
4.Әкімшілік реттеулер.Оларға кейбір әдейі ерекшеленген
салалар,мысалы,қоғамдық пайдалану салаларына қатысты қолданылатын әртүрлі
бақылау шаралары,қор биржаларының үстінен қойылатын әкімшілік бақылау,әділ
бәсеке күресі деп аталатын тәртіпті сақтауға бағытталған бақылау кіреді.
5.Қысқа мерзімді реттеулер.Оның мақсаты –бірнеше айдың ішінде нәтиже алуға
есептелген ұдайы өндіріс процесіне әсер ету болып табылады.Бұл жерде әңгіме
экономикалық циклдың ағымдағы фазасының қозғалысын өзгерту,оның
ішінде,экономикалық дағдарыстың қанат жаюын шектеу,бәсеңдету,жанжану
фазасының басталуын жеделдету,өндірістік өрлеу фазасын тұрақтандыру немесе
оны одан ары қарай созу туралы болып отыр.
6.Ұзақ мерзімді реттеу.бірнеше жыл бойына нәтижелер алуға есептелген ұдайы
өндіріс процесіне мақсатты бағытта әсер ету болып табылады.Оған белгілі бір
уақыт кезеңі бойына экономикалық даму қарқынын ұстап тұру,кейбір салаларды
артықшылықпен дамыту арқылы қоғамдық өндірістік құрылымын
өзгерту,технологиялық қайта құру және ғылыми-техникалық прогресті жеделдету
мақсатында жедел амортизациялау саясатын жүргізу жатады.
Нақты шаруашылық немесе белгілі бір әлеуметтік-экономикалық міндеттерді
шешу үшін қолданылатын арнайы шаралар жиынтығы түрінде болатын мақсатты
бағдарлама –ұзақ мерзімді реттеудің тиімді нысаны болып табылады.Ондай
бағдарламалар мақсатты сипатта,нақты уақыт пен шепке бағдарланған,орындалуы
адресті болады.Олар реттеуші әдістердің барлық жүйесін қолдану арқылы
жүзеге асырылады.Мысалы,екінші дүниежүзілік соғыстан кейін
Германияда,Францияда және жапонияда экономиканың бірсыпыра жетекші
салаларын ,сонымен бірге қазіргі заманғы техникалық прогресте ерекше рөл
атқаратын салаларды тездетіп дамытудың арнайы шаралары қабылданған болатын.
Бұған тәуелсіз Қазақ республикасында қолданылып жатқан шараларда дәлел
бола алады.
2.Адамзат тарихының тәжірибесі,адамның еңбекке деген ең жақсы
ынтасы,яғни,талаптануы,тек нарық ,оның ішінде еңбек нарығы жағдайында ғана
іске асатындығынкөрсетті.Жұмыс күшін реттеуде оны әкімшілдік-әміршілдік
әдіске қарама-қарсы әдіс деп қарауға болады.Еркін еңбек –бұл тиімді
экномиканың негізі.
Осы уақытқа дейін біздің елімізде еңбек ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz