Нарықтағы консалтингтік компаниялардың даму деңгейі

Кіріспе
1 Нарықтағы консалтингтік компаниялардың даму деңгейі
2 “UTA Consulting’’ ЖШС.нің жалпы сипаттамасы
3 “UTA Consulting’’ ЖШС.нің негізгі экономикалық көрсеткіштері
Қорытынды
Пайданылған әдебиеттер тізімі

Қазақстанда нарықтық экономиканы дамыту өндірісті дамытудың жаңа басымдықтарын анықтады: Қазақстанда өндірілетін өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру, халықтың өсіп келе жатқан сұранысын қанағаттандыру үшін нырықта көптеген консалтингтік компаниялар жұмыс істеп, тұтынылатын өнімдер мен қызметтің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесін құруда.
Отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін, отандық өнімнің қауіпсіздігін, қазақстандық өнімнің шетел рыногына шығаруды кеңейтуді қамтамасыз ету жөніндегі проблемаларды шешу өнімжәне қызмет сапасын жоғары деңгейге жеткізуге қазіргі заманғы маркетинг саласын дамыту мәселері орбасты орында.
Индустриалды дамыған елдерде бұрыннан қарқынды бәсеке және өндірістің технологиялық күрделенуі қазіргі заманғы маркетинг жүйелерін енгізуді және қолдауды жасады.
Консалтинг – бұл интеллектуалды ақпараттық процесс, кәсіпорындардың ғылыми-техникалық және экономикалық – басқарушылықты жетілдіру үшін ұйымдық және коммуникациялық кеңес немесе көмек беру [5].
2009 жылы Қазақстандағы консалтингтік және бизнес-тренинг қызметі нарығының жағдайы және дамуы жайлы алғашқы кешенді маркетингтік зерттеуінің қорытындылары шықты.
Қазақстанда тіркелген консалтингтік компаниялардың үштен екісі - қызметкерлерінің саны 2-5 адамнан тұратын шағын бизнес субъектілері. Әрбір оныншы компанияда кеңес берушілердің тұрақты штаты жоқ. Консалтингтік қызметтің әлеуетті тұтынушылары болып табылатын компаниялардың 33 пайызы ғана консалтинг туралы дұрыс түсінікке ие. Респонденттердің 71 пайзы ешқашан консалтингтік қызметті пайдаланып көрмеген. 42 пайызы ешқашан және ешбір жағдайда консалтинг қызметін пайдаланбаймыз десе, 38 пайызы кәсіби кеңес берушілердің қызметін пайдалану туралы ойланып та көрмеген. Зерттеу консалтингтік нарықтың зерттелмегенін айқын аңғартты. Ұсыным сұранымды ескермей қалыптасқан. Мәселен, консалтингтік 1 компанияға Қазақстанда 194 бизнес компаниясынан келсе, Ресейде ол 1500-ді құрайды.
1999 жылдың қараша айына дейін “ UTA Consulting” компаниясы “KBS Advisors” компаниясының құрамында аудиттық қызмет көрсету департамент негізінде жұмыс жасады. Ол мемлекеттік комитерттердің мүліктерін жекешелендіру жағдайларына бағалау және қаржылық берді, сонымен қатар мемлекеттік және жеке кәсіпорындарға аудит жүргізіп, оның экономикалық – қаржылық жағдайларына анализдер жүргізді.
Ол ұйымдық-құқықтық формасы бойынша - жауапкершілікті шектеулі серіктестік болып табылады. Бiр немесе бiрнеше адам құрған, жарғылық капиталы құрылтай құжаттарымен белгiленген мөлшерде үлеске бөлiнген серiктестiк жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiк деп танылады; жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiкке қатысушылар оның мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi және серiктестiктiң қызметiне байланысты залалдарға өздерiнiң қосқан салымдарының құны шегiнде тәуекел етедi.

1. Кәсіпорынның бухгалетрлік балансы , Форма 1., 2007,2008, 2009 ж
2. Маркетинг оқу құралы:Есімжанова С.Р-Алматы 2003
3. Кәсіпорын экономикасы: Мейірбеков А.Қ; Әлімбетов Қ.Ә- Алматы 2003
4. Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан қалқына жолдауы, 2008 ж – Үкімет бюллетені
5. “Маркетинг ” журналы, 2009 жылғы мамыр айындағы № 8 (24)
6. Кәсіпорынның ақша құралдарының қозғалысы туралы есеп, Форма 3., 2007,2008, 2009 ж
7. Ашимбаев Т.А. Экономика Казахстана на пути к рынку. – Алматы: Казахстан, 1999, с.168.
8. Еңбек жөніндегі Есебі, Форма № 1 –Т ., тоқсандық
9. www. Google. kz

Пән: Бизнесті бағалау
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Қазақстанда нарықтық экономиканы дамыту өндірісті дамытудың жаңа
басымдықтарын анықтады: Қазақстанда өндірілетін өнімнің бәсекеге
қабілеттілігін арттыру, халықтың өсіп келе жатқан сұранысын қанағаттандыру
үшін нырықта көптеген консалтингтік компаниялар жұмыс істеп, тұтынылатын
өнімдер мен қызметтің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесін құруда.
Отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін, отандық өнімнің қауіпсіздігін,
қазақстандық өнімнің шетел рыногына шығаруды кеңейтуді қамтамасыз ету
жөніндегі проблемаларды шешу өнімжәне қызмет сапасын жоғары деңгейге
жеткізуге қазіргі заманғы маркетинг саласын дамыту мәселері орбасты орында.
Индустриалды дамыған елдерде бұрыннан қарқынды бәсеке және өндірістің
технологиялық күрделенуі қазіргі заманғы маркетинг жүйелерін енгізуді және
қолдауды жасады.
Консалтинг – бұл интеллектуалды ақпараттық процесс, кәсіпорындардың
ғылыми-техникалық және экономикалық – басқарушылықты жетілдіру үшін
ұйымдық және коммуникациялық кеңес немесе көмек беру [5].
2009 жылы Қазақстандағы консалтингтік және бизнес-тренинг қызметі
нарығының жағдайы және дамуы жайлы алғашқы кешенді маркетингтік
зерттеуінің қорытындылары шықты.
Қазақстанда тіркелген консалтингтік компаниялардың үштен екісі -
қызметкерлерінің саны 2-5 адамнан тұратын шағын бизнес субъектілері. Әрбір
оныншы компанияда кеңес берушілердің тұрақты штаты жоқ. Консалтингтік
қызметтің әлеуетті тұтынушылары болып табылатын компаниялардың 33 пайызы
ғана консалтинг туралы дұрыс түсінікке ие. Респонденттердің 71 пайзы
ешқашан консалтингтік қызметті пайдаланып көрмеген. 42 пайызы ешқашан және
ешбір жағдайда консалтинг қызметін пайдаланбаймыз десе, 38 пайызы кәсіби
кеңес берушілердің қызметін пайдалану туралы ойланып та көрмеген. Зерттеу
консалтингтік нарықтың зерттелмегенін айқын аңғартты. Ұсыным сұранымды
ескермей қалыптасқан. Мәселен, консалтингтік 1 компанияға Қазақстанда 194
бизнес компаниясынан келсе, Ресейде ол 1500-ді құрайды.
1999 жылдың қараша айына дейін “ UTA Consulting” компаниясы “KBS
Advisors” компаниясының құрамында аудиттық қызмет көрсету департамент
негізінде жұмыс жасады. Ол мемлекеттік комитерттердің мүліктерін
жекешелендіру жағдайларына бағалау және қаржылық берді, сонымен қатар
мемлекеттік және жеке кәсіпорындарға аудит жүргізіп, оның экономикалық –
қаржылық жағдайларына анализдер жүргізді.
Ол ұйымдық-құқықтық формасы бойынша - жауапкершілікті шектеулі
серіктестік болып табылады. Бiр немесе бiрнеше адам құрған, жарғылық
капиталы құрылтай құжаттарымен белгiленген мөлшерде үлеске бөлiнген
серiктестiк жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiк деп танылады;
жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiкке қатысушылар оның мiндеттемелерi
бойынша жауап бермейдi және серiктестiктiң қызметiне байланысты залалдарға
өздерiнiң қосқан салымдарының құны шегiнде тәуекел етедi.
Компанияның ұсынатын қызметтер түрлеріне тоқталсақ:
- кәсіпорынға аудиттік тексеріс және қаржылық сипаттамасы,
белгіленген уақыт кезеңіне аудиттік есеп беру, оның ішіне алдын ала
жасалған экспертиза, аудит жүргізу, тексеріс үстінде кеңестер беру,
қателіктерді жоюға байланысты нұсқаулар беру;
- кәсіпорынға аудиттік тексеріс және қаржылық сипаттамасы тоқсандық
кезеңдерге, бухгалтерлер басшылары мен мамандарына жедел кеңестер
беру және тоқсандар қорытындары бойынша өткен жылға қорытынды жасау;
- салық, бухгалтерлік есептер жайлы кеңестер беру және
басқарушылықтардағы қиындықтарды шешуге көмектесу;
- бухгалтерлік есептерді қалпына келтіру, тоқсандық және жылдық
қорытындыларды қалпына келтіру, бухгалтерлік есептерді жүргізу жайлы
кеңестер беру;
- адвокаттық кеңестер беру, сотқа дейінгі заңдық қиыншылықтарды шешу;
- салықтық тәуекелдерді бағалау және салықтық төлем ақыларды
жоспарлау.
“UTA Consulting” компаниясы маркетингті басқарудың функционалдық
құрылымы бойынша жұмыс істеуде. Басқарылатын үрдістердің мамандануы,
кадрлар құзіретінің нақты түрде анықталуы, тауар ассортименттерінің аз
мөлшерде тұрақты өндірілуі маркетингті ұйымдастырудың осы формасының
тиімділігін анықтайды .

1 Нарықтағы консалтингтік компаниялардың даму деңгейі

Қазақстанның нарықтық экономикаға өтуіне байланысты елімізде көптеген
елеулу өзгерістер орын алды. Нарық экономикасына сәйкес қоғамдық қатынастар
қалыптасты. Нарықта орта және шағын кәсіпорындар өз қызметін бастады.
Олардың кейбіреулері нарықта өз орындарын ұстап қала алмады, яғни,
бәсекеге төтеп бере алмауы, өз тауарын немесе қызметін өткізе алмауы сияқты
бірсыпыра себептер бар.
Президент Н.Назарбаев жолдауларында Қазақстан әлемдегі бәсекеге
қаблетті елу елдің қатарына кіру қажеттігін атады. Осы мәселені шешу және
Қазақстан - 2030 Стратегиясында қойылған мақсаттарға жету нарықты
дамыту, яғни нарықтық қатынастар кезінде туындайтын қатаң бәсекеге төтеп
бере алатын, шетелдік компаниялармен бәсекеге түсе алатын отандық
компанияларды дамыту керек. Осы компаниялардың қызметін жақсарту үшін
ақылы түрде кеңес беретін консалтингтік компаниялар жұмыс істеуде [4].
Консалтинг – бұл интеллектуалды ақпараттық процесс, кәсіпорындардың
ғылыми-техникалық және экономикалық – басқарушылықты жетілдіру үшін
ұйымдық және коммуникациялық кеңес немесе көмек беру.
Мамандардың ойлары бойынша, консалтингті жүргізу әдісі бойынша үш типі
бар: сараптамалық, процесстік, ұйымдастырушылық. Бірінші аталған қазіргі
кезде кең таралған, бірақ ол біржақты яғни тұтынушының қиыншылықтары жайлы
ақпараттармен ғана шектелген. Процесстік консалтинг ақпараттармен қатар
ұйымдастырушылық қызмет көрсетеді және клиентердің қиыншылықтарын шешуге
араласады, кеңестерін іс жүзінде қолданады. Ұйымдастырушылық – ол тек жаңа
техникаларды практикаға еңгізу ғана емес, мамандарды оқыту және осы жаңа
техникаларды қолдану жолдарын үйрету жатады.
Консалтингтің классификациялық бағыттары бойынша мынандай үлкен
топтарға бөлуге болады: аудиторлық, инвестициялық, заңгерлік, психологиялық
кеңес беру және басқарушылық консалтинг [7].
Қазақстанның консалтингтік қызмет нарғында ұсыным сұранымнан
айтарлықтай жоғары. Мұндай ахуал алдымен ұсынылатын қызметтің төмен
сапасына байланысты. Нарық кездейсоқ адамдарға толы. Ал екіншіден,
кәсіпкерлік мәдеиеті төмен. Сондай-ақ консалтингтік компанияларға мемлекет
тарапынан қолдау жоқ. Оларға грант беретін халықаралық донорлар
Қазақстандағы бизнес туралы мағлұматы аз.
Қазақстанда тіркелген консалтингтік компаниялардың үштен екісі -
қызметкерлерінің саны 2-5 адамнан тұратын шағын бизнес субъектілері. Әрбір
оныншы компанияда кеңес берушілердің тұрақты штаты жоқ. Консалтингтік
қызметтің әлеуетті тұтынушылары болып табылатын компаниялардың 33 пайызы
ғана консалтинг туралы дұрыс түсінікке ие. Респонденттердің 71 пайзы
ешқашан консалтингтік қызметті пайдаланып көрмеген. 42 пайызы ешқашан және
ешбір жағдайда консалтинг қызметін пайдаланбаймыз десе, 38 пайызы кәсіби
кеңес берушілердің қызметін пайдалану туралы ойланып та көрмеген. Зерттеу
консалтингтік нарықтың зерттелмегенін айқын аңғартты. Ұсыным сұранымды
ескермей қалыптасқан. Мәселен, консалтингтік 1 компанияға Қазақстанда 194
бизнес компаниясынан келсе, Ресейде ол 1500-ді құрайды.
2009 жылы Қазақстандағы консалтингтік және бизнес-тренинг қызметі
нарығының жағдайы және дамуы жайлы алғашқы кешенді маркетингтік
зерттеуінің қорытындылары шықты. Аталған зерттеуді Еуропалық қайта құру
және даму банкінің Қазақстандағы BAS бағдарламасының бастамасымен және
қолдаумен 2009 жылы BISAM Central Asia бизнес-ақпарат, әлеуметтік және
маркетингтік зерттеулер орталығы жүргізді. Зерттеудің түрлі кезеңдері мен
бағыттарына тапсырыс берушілер Business Media Group ЖШС-і, National
Business іскерлік журналы, Қазақстан-Жапония адам қорларын дамыту
орталығы, Лекс консалтинг орталығы (Павлодар қ.) және Бизнес-инкубатор
СодБи (Шымкент қ.) аймақтық қоғамдық қорлары болып табылады.
Бұл зерттеу негізінен консалтингтік және тренингтік нарықтағы ұсыныс
пен сұранысты, оның еліміздегі мәселелері мен даму үрдістерін Қазақстанда
алғаш рет ауқымды көлемде талдаған зерттеу болып отыр. Зерттеу нысаны
консалтингтік және бизнес тренинг қызметін қаматамсыз етушілер, кеңес
берушілердің кәсіби қауымдастықтары, экономиканың түрлі салаларында қызмет
ететін консалтингтік қызмет көрсетудің әлеуетті тұтынушылары болып
табылады.
Ұсыныстың сұраныстан біршама жоғары болып отырғанын, консалтинг қызметі
көптеген қазақстандық шағын және орта бизнес салалары үшін әлі де беймәлім
қалпында қалуы немесе оны пайдалануға олардың ынтасыз, енжарлық танытуын,
сондай-ақ кәсіпкерлік саласындағы мәдениеттің төмендігін, кәсіпкерлердің
консалтингке қаржы жұмсауға дайын еместігін айтуға болады.
Қазақстандағы консалтинг Қазақстан экономикасының ауқымына, шынайы
қажеттіліктері мен стратегиялық міндеттеріне сәйкес келетін дамуға ие
болмай отыр, консалтинг қызмет көрсету нарығы біліксіз, кездейсоқ
компаниялардан құралғандықтан, ұсақтық танытып отыр. Қазақстанда тіркелген
консалтингтік компаниялардың үштен екісінің қызметкерлер саны 2-5 адамнан
тұратын шағын бизнес субъектілері. Ал әрбір оныншы компанияда кеңес
берушілердің тұрақты штаты жоқ.
Бұдан басқа, Дағдарыстың басты мазмұны басқару дағдарысы, яғни
білімділік пен дағды-әдеттік құндылықтардың дағдарысы болып табылады.
Сондықтан кәсіби қызмет саласы қазақстандық ұйымдарды, кәсіпкерлік оны
басқарудың стилін өзгертуге, жаңа қаһармандардың пайда болуына ықпал етуі
керек. Алайда бұл мақсатқа жету үшін кәсіби қызмет нарығының дамуын
жеделдетіп, идеология мен стандарттарға, маркет-плейс пен кеңес
берушілерге, жаттықтырушылар мен кәсіпкерлерге, жаттықтырушылар мен
басқарушыларға арналған біртұтас ақпараттық кеңістік құру қажет. Сондай-ақ
ортақ мақсаттар мен BAS-тың дайын моделі қолда болғандықтан, оны
мемлекеттің бастамаларымен біріктіру қажет. Бұл бүкіл үрдіске қор жағынан
күшті және сапалы бастама болады, деп , деп Business Media Group ЖШС-
інің мамандары қорытынды шығырды.
Қазақстан-Жапония адам қорларын дамыту орталығының бизнес-курстар
бойынша мамандар Қазақстандағы консалтинг нарығын қолдау мен дамытуда
мемлекеттік және халықаралық донорлық бағдарламалардың рөлі ерекше.
Консалтинг және оны оқу шағын және орта бизнесті дамытудың маңызды
құралдары болып табылатындықтан, қазақстандық бизнестің мүмкіндіктері арта
түседі, -деп қорытынды түйді [3].

2 “UTA Consulting’’ ЖШС-нің жалпы сипаттамасы

Нарықтық қатынастар жағдайында көптеген кәсіпорындар, банктер,
сақтандыру комапаниялары, көлік және комерциялық ұйымдар мүлікті пайдалану,
жұмыстар мен қызмет көрсетуді орындау, комерциялық операцияларды ақша
қаражаттары ман инвестициялардыңзамын жүргізу бойынша сан алуан келісім
шарттық қатынастарға түседі. Қажетті ақпаратты алудағы мәмілеге қатысушылар
арасындағы осы қатынастардың қызметін жақсартушы нарықтағы консалтингтік
компаниялар болып табылады.
Жеке және ұжымдық меншік иелері акционерлер, жарнашылар,сонымен қатар
кредиторлар өз қызметтерінің саласында барлық көптеген қаржылық және
шаруашылық операциялардың заңға сәйкес орындалғанына және бухгалтерлік
жазбалармен тоқсандық және жылдық есептерде дұрыс көрсетілгеніне өз
бетімен көз жеткізу мүмкіндігінен айрылған. Ұйым қызметі мен оның заңды
орындалуын тәуелсіз аудиторлық тексеру мемлекетке де экономика
қаржыландыру, несие беру, инвестициялау, және салық салу саласында қажетті
шараларды қабылдау үшін қажет, жекелеген кәсіпорындар, ұлттық экономика
салалары мен аймақтар бойынша жүргізілетін аудиторлық тексерулер өздерін
қызықтыратын қаржылық есептеме нақтылығын дәлелдеу үшін республиканың
мемлекеттік органдары, министрліктер мен ведомствалар, соттар,
прокуратураға және басқаларға қажет.
1999 жылдың қараша айына дейін “ UTA Consulting” компаниясы “KBS
Advisors” компаниясының құрамында аудиттық қызмет көрсету департамент
негізінде жұмыс жасады. Ол мемлекеттік комитерттердің мүліктерін
жекешелендіру жағдайларына бағалау және қаржылық берді, сонымен қатар
мемлекеттік және жеке кәсіпорындарға аудит жүргізіп, оның экономикалық –
қаржылық жағдайларына анализдер жүргізді.
Қазақстан Республикасының аудиторлық кәсіпкерлікті лицензиялау жайлы
заңның өзгеруіне байланысты 1999 жылы қараша айында департамент заңды
тұлғаға айналып “ KBS UTA Consulting” компаниясы атанды.
2001 жылдың тамыз айында компания атын “ UTA Consulting” өзгертті.
“UTA Consulting” компанияның миссиясы - билік органдардың,
кәсіпорындар мен ұйымдардың, сондай-ақ отандық өнімнің, қызмет көрсетудің
сапасы және бәсекеге қабілеттілігі және қызмет көрсету саласындағы
міндеттерді шешуге көмектесу.
Компанияның мақсаттары - экономиканың өндеуші және қызмет секторындағы
қазақстандық кәсіпорындардың бәсекеге қабілетін дамытуда жан-жақты көмек
көрсету.
Ол ұйымдық-құқықтық формасы бойынша - жауапкершілікті шектеулі
серіктестік болып табылады. Бiр немесе бiрнеше адам құрған, жарғылық
капиталы құрылтай құжаттарымен белгiленген мөлшерде үлеске бөлiнген
серiктестiк жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiк деп танылады;
жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiкке қатысушылар оның мiндеттемелерi
бойынша жауап бермейдi және серiктестiктiң қызметiне байланысты залалдарға
өздерiнiң қосқан салымдарының құны шегiнде тәуекел етедi.Компанияның
қызметінің негізгі мәлеметтері жайлы 1- кестеде көрсетілген.

1-кесте – компания қызметінің негізгі мәліметтері

Көрсеткіштер наурыз, 2010 ж.
Жарғылық капитал , мың. тг. 100,0
Негізгі құралдар, мың.тг 463457,70
Кәсіпорын иелігіде қалатын, табыс (пайда), 34565,50
мың.тг.
Жұмыскерлердің ортатізімдік саны, (адам), соның 24
ішінде: 6
Басқарушылық персонал 18
Негізгі қызмет жұмыскерлері
Өнімнің(қыземттің) тауар айналымы, мың.тг 25768

Компанияның негізгі бағыты сапалы қызмет қөрсету. Қызмет көрсету –
тұтынушылар сатып алатын, бірақ меншік құқығына ие бола алмайтын
сезілмейтін игілік[9].
Маркетингтің қызмет көрсету саласындағы ерекшеліктері қызметтің
материалдық өнімнен айырмашылығымен анықталады. Осы ретте компанияның
ұсынатын қызметтер түрлеріне тоқталсақ:
- кәсіпорынға аудиттік тексеріс және қаржылық сипаттамасы,
белгіленген уақыт кезеңіне аудиттік есеп беру, оның ішіне алдын ала
жасалған экспертиза, аудит жүргізу, тексеріс үстінде кеңестер беру,
қателіктерді жоюға байланысты нұсқаулар беру;
- кәсіпорынға аудиттік тексеріс және қаржылық сипаттамасы тоқсандық
кезеңдерге, бухгалтерлер басшылары мен мамандарына жедел кеңестер
беру және тоқсандар қорытындары бойынша өткен жылға қорытынды жасау;
- салық, бухгалтерлік есептер жайлы кеңестер беру және
басқарушылықтардағы қиындықтарды шешуге көмектесу;
- бухгалтерлік есептерді қалпына келтіру, тоқсандық және жылдық
қорытындыларды қалпына келтіру, бухгалтерлік есептерді жүргізу жайлы
кеңестер беру;
- адвокаттық кеңестер беру, сотқа дейінгі заңдық қиыншылықтарды шешу;
- салықтық тәуекелдерді бағалау және салықтық төлем ақыларды
жоспарлау.
Аудиторлық қызметтің мәні қаржылық есеп беруді, төлем есептеу
құжаттамасын тәуелсіз тексеру, түрлі қызметтер мен кеңес беру, бухгалтерлік
есеп жүргізу мен қалпына келтру, ұйымның активтері мен міндеттемелерін
бағалау, салық декларациясын толтыру, қаржы шаруашлық қызметке экономикалық
талдау жүргізу бойынша тұтынушыларға қызметтер ұсынытын аудиторлық
фирмалардыңкәсіпкерлік қызметі болып табылуында.
Қаржылық есеп беру аудиттің мақсаты – аудиторға қаржылық қорытынды
есепті құрудың белгіленген концептуалдық негізіне сәйкес барлық елеулі
апектілер бойынша қаржылық қорытынды есептің дайындалғаны жөнінде
қорытынды беру мүмкіндігін беру. Аудит мақсатында стандартты анықтамасына
қарамастан, аудит мақсаты дегенде аудитордың алдына тұтынушы қоятын
мақсатты түсінуіміз керек.
Нарықтық қатынастар жағдайында көптеген кәсіпорындар, банктер
сақтандыру комапаниялары, көлік және комерциялық ұйымдар мүлікті пайдалану,
жұмыстар мен қызмет көрсетуді орындау, комерциялық операцияларды ақша
қаражаттары ман инвестициялардыңзамын жүргізу бойынша сан алуан келісім
шарттық қатынастарға түседі. Қажетті ақпаратты алудағы мәмілеге қатысушылар
арасындағы осы қатынастардың нақтылығын тексеру нәтижесінде тек тәуелсіз
аудитор ғана дәлелдей алады.
Жеке және ұжымдық меншік иелері акционерлер, жарнашылар,сонымен қатар
кредиторлар өз қызметтерінің саласында барлық көптеген қаржылық және
шаруашылық операциялардың заңға сәйкес орындалғанына және бухгалтерлік
жазбалармен тоқсандық және жылдық есептерде дұрыс көрсетілгеніне өз
бетімен көз жеткізу мүмкіндігінен айрылған. Ұйым қызметі мен оның заңды
орындалуын тәуелсіз аудиторлық тексеру мемлекетке де экономика
қаржыландыру, несие беру, инвестициялау, және салық салу саласында қажетті
шараларды қабылдау үшін қажет, жекелеген кәсіпорындар, ұлттық экономика
салалары мен аймақтар бойынша жүргізілетін аудиторлық тексерулер өздерін
қызықтыратын қаржылық есептеме нақтылығын дәлелдеу үшін республиканың
мемлекеттік органдары, министрліктер мен ведомствалар, соттар,
прокуратураға және басқаларға қажет.
Бухгалтерлік құжат – шаруашылық операцияларын жүзеге асыруға арналған
жазбаша өнім немесе осы операцияны іс жүзінде атқаруды растау .Құжаттардағы
мәліметтер бухгалтерлік есепте ағымдағы шаруашылық операцияларын көрсетуге
негіз болады. Сонымен қатар құжаттар субъектінің іс-әрекет оперативті
басқару барысында кеңінен қолданылады. Құжаттар негізінде-материалдық және
ақшалай құжаттардың қозғалысын, дебиторлар және кредиторлармен есеп айырысу
жағдайларын және т.б. тұрақты бақылау жүргізіледі.
Бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізу үшін кәсіпорында күнделікті орындалып
отыратын барлық операциялардың міндетті түрде үздіксіз құжаттарға жазылып
отыратындығы бухгалтарлік есептің басқа ғылымдардан ерекше екендігін
алдыңғы тарауларда айтып өткенбіз. Бухгалтерлік құжат деп кәсіпорындар мен
ұйымдарда орындалған операцияларды дәлелдейтін және алдағы уақытта
орындалатын жұмыстар мен атқарылатын қызметтерге құқық беретін жазбаша
куәлікті атауға болады.
Жалпы кәсіпорындағы атқарылып жатқан жұмыстың, орындалған тапсырманың
үздіксіз,белгілі бір тәртіппен,арнайы үлгідегі қағаздарға жазылып және оған
тиісті адамдардың қолдарының қойылуы (қажет болған жағдайда кәсіпорые мен
ұйым мөр таңбасының басылуы) құжаттау деп аталады. Сондықтан да құжаттау
бухгалтерлік есептің негізі болып табылады. Себебі осы құжаттар арқылы ғана
кез келген уақытта кәсіпорын бойынша орындалған жұмыстың, атқарылған
қызметтің қай мерзімде жасалғанын және оған қандай мөлшерде шығын
жұмсалғанын дәлелдеуге болады.
Құжат кәсіпорындағы орындалған шаруашылық операцияларына сәйкес
үздіксіз толтырылып,олардың мазмұнын толық ашып көрсетеді және ол
бухгалтерлік есептің негізі болып табылады.
Бухгалтерлік құжат-кәсіпорындағы шаруашылық операциялардың орындалғанын
растайтын немесе оны орындауға заңды түрде құқық беретін жазбаша куәланады.
Орындалған шаруашылық операцияларын бастапқы құжатқа түсіруді бухгалтерлік
есеп теориясында алғашқы есеп сатысы деп атайды.
Кәсіпорында жүргізілетін шаруашылық құбылыстарының әр түрлі болу
себебінен бастапқы құжаттардың нысаны (формасы) бірдей болмайды. Шаруашылық
құбылыстары түгелдей бастапқы құжатпен құжатталуы тиіс.Әрбір бастапқы
құжатқа орындалған шаруашылық операциясының мазмұны жазылып және белгілі
бір көрсеткіштер түсіріледі. Құжат көрсеткіштерін деректемелер деп
атайды.Олар міндетті және толықтырушы болып бөлінеді. Міндетті деректемелер
бухгалтерлік құжаттарды заңды құқықпен қамтамасыз етеді [1].
Кәсіпорындар үшін проблемалардың бірі ол компанияның ең алдыңғы
басқарушыларымен қарым-қатынас мәселесі болып табылады. Акционерлік қоғам
жөніндегі заңнама мен азаматтық заңнама нормалары болса да, еншілес
компанияның жедел қызметіне компания басқарушылары белсенді жағаласып,
көбінде нақты жағдай туралы жан-жақты түсінігі болмай тұрса да, жедел
шешімдерді өздігінен қабылдауға бір мүмкіндікте қалдырмайды. Нәтижесінде,
еншілес кәсіпорынның топ-менеджменттерінің қызығушылығы төмендеп және
жауапкершіліктері жойылады. Осының салдарынан өндірістің нәтижесі мен қаржы
көрсеткіштері және жалпы алғанда басқару тиімділігі төмендейді .
Кәсіпорындардың пікірінше, холдингтер шегінде корпоративті басқару жүйесін
барлық деңгейде ендіру және сенімді басқару тетіктерін белсенді қолдану
мәселені шешуге септігін тигізер еді [3. 155б.].
Нарықтық қатынастар жағдайында құжаттарға жазылған кейбір маңызды
экономикалық ақпараттарды бәсекелестердің пайдаланып кетпеуі үшін оны құпия
сақтау керек. Маңызы жағынан аса жоғары дәрежедегі ақпараттарды құпия
сақтау үшін құжаттар қозғалысының айрықшы айналымын жасап, құжат жасаушы
міндетті адамдарды арнайы нұсқаудан өткізіп, бұларды материалды жағынан
ынталандыру шаралары белгіленгені жөн. Құжат жасауға байланысты адамдар
ақпараттардың ұрланып немесе сатылып кетпеуін қамтамасыз етуге міндетті.
Ұйым бухгалтерлері мен басшылары арасында жасалған келісім-шартта осы
ұйымның коммерциялық құпиясын сақтау жөнінде бухгалтерлерден жазба түрде
міндеттеме талап етіліп, құпия сақталатын құжаттар тізімін белгілеу
шаралары іске асырылып отыруы керек.
Ұйымдардағы бухгалтерлік есепті компъютерлік технологиямен жүргізілуіне
байланысты ақпараттар құпиясын сақтау мақсатында компъютерге басқалардың
кірмеуі керек. Компъютерлік ақпараттарға бөлек адамдардың кірмеуі үшін
арнайы кіліттер, парольдер (атқарушының дауыс ерекшелігі, саусағының
таңбасы) қолданылуы керек. Ақпараттар құпиясын сақтау барысында шаруашылық
операцияларын компъютерге енгізу алдында бұларды арнайы шифрлармен
белгілеп, шығару кезінде шифрларды жою керек.
Сонымен ұйымдарда жасалынатын құжаттардың коммерциялық құпиясын сақтау
үшін компъютерлік арнайы бағдарлама құрылады. Мұндай бағдарлама ұйым
экономикасының қауыпсіздігін қамтамасыз етеді. Коммерциялық құпияның
сақталуын қамтамасыз ету шараларына ақпараттар ағынын тексеру мен
пайдаланушылардың тізімін арнайы категория мен уәкілдік етуші топтарға бөлу
керек. Ұйым басшысы мен бас бухгалтері ақпараттар жүйесіне кірушілер мен
уәкілдік етушілердің қыэметін тексеріп, қажет болған жағдайда шектеу
шараларын белгілейді.
Компанияның бәсекеге қабілеттілігі – қызметтің нарық талабына, яғни
оның сапалық, техникалық, эстетикалық сипаттамаларының және коммерциялық
өткізу жағдайының тұтынушылар талабына сай келуін бейнелейтін көрсеткіштер.
Кез келген қызметтердің бәсекеге қабілеттілігі оны басқа бір ұқсас
қызметтермен салыстыру нәтижесінде ғана анықталады және ол салыстырмалы
көрсеткіш болып табылады белгілі.
“UTA Consulting” компаниясының бәсекелік қаблеттілік параметрлеріне
сарапшылар пікір сұрау арқылы бағалау жасаған. Ол 2-кестеде көрсетілген.

2-кесте – “UTA Consulting” компаниясының бәсекеге қабілеттілік
параметрлері маңыздылығын эксперттік бағалау

Параметрлер Орташа бал Маңыздылығын білдіретін коэффицент
Қызмет сапасы 4,6 0,218
Баға 3,9 0,187
Қызметтің орындалу 3,7 0,176
мерзімі
Компанияның беделдігі 4,0 0,189
Барлығы - 1,0

Бқк= 1

Есептелген коэффицент негізінде талданып отырған тауардың бәсекеге
қабілеттілігі жөнінде шешім қабылданады. Бқк= 1 болғанда талданатын тауар
мен эталон тауар тең көрсеткішке ие болады, Бқк 1 болған жағдайда
талданатын тауар эталонынан немесе ұқсас тауардан бәсекеге қабілеттілігі
төмен болады, ал егер Бқк 1 болғанда талданып отырған тауардың бәсекеге
қабілеттілігі ұқсас тауардан жоғары болады. Бқк 1 болғанда осы тауарды
өндіру және нарыққа шығару жөнінде шешім қабылданады, ал Бқк 1 болса, онда
бәсекеге қабілеттілiктiң қажетті деңгейіне жету мақсатында техникалық және
экономикалық параметрлерді көтеру үшін тиісті іс-шаралар жасау керек.
Қызмет көрсету мен оны тұтыну бір уақытта іске асады, сондықтан қызмет
адамдарға жекелей көрсетіледі және сатылады. Осыған байланысты қызмет
көрсету фирмаларының персоналы тауар өндіретін фирма қызметкеріне қарағанда
үлкен рөл атқарады.
“UTA Consulting” компаниясы қызметті өткізгенде нөлдік деңгейдегі
арнаны қолданады. Арна тұтынушы және компаниядан тұрады.
Компанияның баға белгілеуі – тауар құны кеткен шығын негізінде
айқындалса, қызмет көрсету бағалары шығындар негізінде және белгіленген
үстеме бағаны есепке алу арқылы белгіленеді. Қызмет көрсету бағасында адам
еңбегі басым болғандықтан, шығындарды анықтау өте қиын. Сондықтан компания
баға белгілеуде көрсетілетін қызметтің маңыздылығын, құндылығын ескереді.
Қызмет бағасы барлық атқарылған қызметтердің ақысы кіреді.
Қызмет көрсету сезілмейтін сипатта болғандықтан, оны тұтынушылар
санасына жарнама арқылы ұғындырып жеткізу қиын. Сондықтан да тұтынушылардың
сенімділігін арттыруға бағытталған ақпаратты жарнаманы қолдану қажет.
Маркетинг мамандары қызмет көрсету сапасының бірегей стандарттарын
жасап, оған деген сұраныстың өсуі мен құлдырау кезеңдерінде ұсыныс пен
бағаны реттеп отырулары қажет. Қызмет көрсету мен тауардың маркетингтік
жоспары ұқсас. Қызмет көрсету саласындағы маркетингті жоспарлау үрдісі
тауарлар маркетингін жоспарлаудағы сияқты кезеңдерден тұрады, яғни
компанияның маркетингтік мүмкіндіктерін, нарықтың мақсатты сегменттерін
және позициясын көрсетіп, маркетинг бағдарламасын жасап, орындалуын
қадағалауға бағытталады.
Заңды тұлғаларға көрсетілетін қызметтер:
1. Құқықтық қатынас субъектілерінің бірі болып табылатын заңды тұлғалар
заңнамада белгіленген тәртіпте құрылу барысында және құқықтық
қабілетке ие болған күннен бастап білікті заңгерлік қызметті қажет
етеді.
2. Заңды тұлғалар өзге құқық субъектілерімен іскерлік қатынас
қалыптастыру барысында түрлі құқықтық сипаттағы құжаттарды әзірлейді.
Осындай құжаттардың қолданыстағы заңнамаға сәйкес әзірленуі үшін осы
салада әрекет ететін заңгердің көмегі керек.
3. Ұлттық құқық жүйесіндегі заңдарға жиі өзгертулер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.