Халықаралық деңгейде индивидтің құқығын қорғау

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны.

Кіріспе

І Тарау: «Халықаралық деңгейде индивидтің құқығын қорғау»

1. 1. Қазақстан Республикасындағы индивидтің құқықтық жағдайлары.

1. 2. Индивидтің құқығы мәселесіндегі мемлекеттердің халықаралық құқықтық ынтымақтастығы.

1. 3. Халықаралық құқық және индивидтің құқықтары.

1. 4. Индивидтің құқықтарына қатысты халықаралық заң қолдану

тәжірибесі.

Қорытынды.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі.

Кіріспе.

Қазақстан қол жеткізген ХХ ғасырдың соңындағы жеңістерді ұстап қалу үшін, азаматтық қоғамды жетілдіруге құқықтық ролі ерекше зор экономика мен мәдениетті дамытуға, қоғамдық қатынасты нығайтуға, қоғамның мүддесін, жеке тұлғалардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауға құқық елеулі түрде ықпал етеді.

Қазақстан Республикасы заңдары қоғамдық қатынастарды жөнге келтіріп, реттеп, қоғам мүддесіне зиян келтіруге әрекеттерге тиым салып, олармен ымырасыз күрес жүргізуге бағытталған. Сондықтан да жеке тұлғалар Қазақстан Конституциясының, Қазақстан заңдары қағидаларын, талаптарын терең түсініп, мүлтіксіз орындайды, өздері ғана орындап қоймай заңдарды жүзеге асыруға ат салысады. Қоғамдық тәртіпті сақтауда басқа да заң бұзушылықпен күреседі. Индивидтің белсенді қатынасуы қазіргі кезде ерекше маңызға ие. Жеке тұлғалар, индивидтің борыштарына, міндеттеріне неғұрлым сапалы түрде қараса, соғұрлым мемлекет, қоғам және жеке тұлға ара-қатынасының нәтижесі жемісті болмақ.

Қазақстан Республикасында 1995 жылы 30 тамызда Референдум арқылы конституция қабылданды, ол Президенттік басқару билігін бекітті. Жаңа конституцияда «Индивид және азамат» деген ерекше бөлім бар. Ата Заңымыздың 12 бабының 1 тармағында «Қазақстан Республикасында Конституцияға сәйкес индивидтің құқықтары мен бостандықтарытанылады және оларға кепілдік беріледі» - деп атап өтілген ¹ .

Қазіргі кезең - ірі тарихи өзгерістер заманы. Қазақстан Республикасының халықтары тарихи дамудың жаңа серпінінде өркениетті демократиялық қоғамды бірден батыл таңдап алды.

Еліміздің Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан Халқына Жолдауында «Біз жаңа мемлекетті, жаңа нарықтың экономикасы мен жаңа демократияны көптеген өзге де жас мемлекеттер осы тәрізді жолды басынан кешіп те - үлгерген уақытта құру үстіндеміз ² ».

І тарау. «Халықаралық деңгейде индивидтің құқығын қорғау»

1. 1. Қазақстан Республикасындағы индивидтің құқықтық жағдайлары.

Қазақстан Республикасының Конституциясы Республика аумағына келген шетел азаматтарының және азаматтығы жоқ адамдардың құқықтық мәртебесін белгілейтін негізгі принциптерді бекітті. Егер Конституцияда, заңдар мен халықаралық шарттарда өзгедей көзделмесе, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар да азаматтар үшін белгіленген құқықтар мен бостандықтарды пайдаланады, міндеттілік атқарады (12 бап, 4-тармақ) ¹ .

Қазақстан Республикасы Президентінің «Шетелдік азаматтың құқықтық жағдайлары туралы» Жарлығында шетелдіктердің конституциялық мәртебесі нақтыланады. Онда шетелдік индивидтің республикадағы мәртебесі туралы халықаралық шарт нормаларының басымдығы орнықтырылды. Егер Қазақстан Республикасының халықаралық шарттар мен шетелдік индивидтің құқықтық жағдайлары туралы жарғыдағыдан өзге ереже белгісіне, халықаралық шарттағы ереже қолданылады. Жарлық шетел азаматы және азаматтығы жоқ индивидтің ұғымына түсінік береді. Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын, өзге мемлекеттің азаматы екендігі дәлелденген адамдар Қазақстан Республикасындағы шетел азаматы деп танылады. Қазақстан Республикасының азаматы болып табылмайтын және өзге мемлекеттің азаматы екендігіне дәлелдемесі жоқ азаматтар азаматтығы жоқ адамдар деп танылады.

Президент Жарлығында Қазақстан Республикасындағы шетелдік индивидтің құқықтық жағдайының принциптері берілді. Олар мыналар болып табылады:

1. Қазақстан Республикасындағы шетелдік азаматтар да Конституцияда және заңдарда белгіленген барлық құқықтар мен бостандықтарға ие және барлық міндеттерді атқарады. Қазақстан Респуликасы Конституциясының ІІ бөлімінде 31 бап бар. Оның 17 бабында Қазақстан Республикасы азаматтары мен шетел азаматтарына бірдей берілген құқықтар мен бостандықтар атқарылар міндеттер туралы айтылады. Бұл берілетін құқықтар мен бостандықтар, атқарылатын міндеттер туралы баптар. Бұл баптарда «шетелдік азамат» термині қолданылмайды, «әркім», «барлығы», «ешкім» деген сөздер пайдаланылады.

2. Шетелдік индивидтің құқықтары бостандықтары мен міндеттері Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарымен белгіленуі мүмкін. Халықаралық шарттар Қазақстан Республикасы Конституциясы мен заңдарынан туындайтын ережелер белгілеуі мүмкін. Халықаралық шарттарда Қазақстан Республикасы заңдарында қарастырылғаннан өзге ережелер болуы мүмкін. Егер мұндай шарттар Парламентке бекітілетін болса, ондағы

¹ Бұл мәселе алғаш рет А. М. Қалиеваның «Правовое положение иностранных граждан в Республике Казахстан» атты еңбегінде көтерілді. Алматы, 1994 ж.

ережелердің Қазақстан Республикасы заңдарындағы ережелерден басымдығы болғаны.

3. Қазақстан Республикасындағы шетел азаматтарды шығу тегіне, әлеуметтік және мүліктік жағдайларына нәсілдік және ұлттық белгісіне, жынысына, біліміне, тіліне, дінге қатысына, руына және қызмет сипатына қарамастан заң алдында тең. Бұл жалпы ереже алайда, Қазақстан Республикасында танылған халықаралық шарттарда, халықаралық құқықтық актілерде жекелеген топтарға орай нақтылануы мүмкін. Демек, атиялық қатынастағы шетелдік индивидтің құқықтық мәртебесі қатардағы шетелдік азаматтарға біраз өзгелеу.

4. Шетелдік азаматтар өздеріне берілген құқықтары мен бостандықтарын Қазақстан Республикасының мүддесіне, Қазақстан азаматтарының және оның аусағында тұратын басқа адамдардың құқықтары мен бостандықтарына және заңды мүдделеріне зиян келтірмейтіндей етіп пайдаланулары тиіс. Сонымен бірге Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдары шетелдік азаматтарға олар абыройымен орындауға тиісті міндеттер жүктейді. Заңды бұзған жағдайда шетелдік азаматтар тең құқықтық негізде заңдық жауаптылыққа тартылады. Бұл туралы тиісті заңдарда айтылған ¹ .

Шетелдік азаматтар: 1) Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын және 2) Қазақстан Республикасында уақытша тұратын болып екіге бөлінеді. Ішкі істер органдары тұрақты тұруға рұқсат берген шетелдік азаматтар тұрақты тұратындар деп есептелінеді. Қазақстан Республикасында өзге заңдық негізде тұратындар Қазақстан Республикасына уақытша келгендер деп танылады. Олар Қазақстан Республикасына келуге рұқсат етілген белгілі бір мерзімі өткеннен кейін Қазақстан Республикасынан кетуі тиіс. Президенттің «Шетелдік индивидтің құқықтық жағдайлары туралы» Жарлығы белгілі бір жағдайларда шетелдік азаматтыққа Қазақстан Республикасынан кетуге рұқсат етілмеуі мүмкін.

Кетуге: а) мемлекеттік қауіпсіздікті қамтамасыз ету, қоғамдық тәртіпті немесе халықтың денсаулығын сақтау мүддесіне; ә) Қазақстан азаматтарының заңды құқықтары мен мүдделерін қорғау мақсатында; б) егер шетелдік азамат Қазақстан Республикасының мен тұтастығын бұзуға шақырса; г) егер террорлық әрекеті үшін сотталса және т. б. жағдайларда рұқсат етілмейді.

Шетел азаматы Қазақстан Респуликасының бұған өкілеттігі бар мемлекеттік органдардың басқа мемлекетке баруға рұқсат еткендігі туралы төлқұжатқа соққан белгісі бойынша еркін шыға алады. Шетелдік азаматтың елінің келісімі негізінде шығуының басқа да тәртібі белгіленуі мүмкін.

¹ Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 16 бабында былай жазылған: «Қазақстан Республикасы аумағында тұратын азаматтар мен азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасы азаматтарымен бірдей негізде әкімшілік жауаптылыққа тартылады». Алматы, 1996 ж.

Белгілі бір жағдайларда шетелдік азаматқа Қазақстаннан шығуға рұқсат етілмейді. Рұқсат етпеу : а) егер шетелдікті қылмыстық жауаптылыққа тартуға негіз болса - істі жүргізу аяқталғанша; ә) егер қылмысы үшін

сотталса - жазасын өтегенге дейін; б) егер сот жүктеген міндеттемені орындаудан.

Көрсетілген тыйымдар шетелдік индивидтің құқықтары мен бостандықтарын шектеу болып табылмады. Олар индивидтің құқығы туралы халықаралық актілерге қайшы келмейді ¹ . Олар Қазақстан мемлекеті органдарының жалпыға бірдей белгіленген заң нормаларына негізделген.

Қазақстан аумағында құқық бұзған шетелдік азаматтар, республиканың азаматтары сияқты жалпы негізде жауаптылыққа тартылады. Сонымен бірге шетелдік азаматтар солар үшін арнайы белгіленген келу тәртібін сақтауы тиіс. Шетелдіктерге құжатсыз тұруға рұқсат етілмейді.

Белгілі бір жағдайда шетелдік азаматтар республика шегінен күштеп шығарылуы мімкін. Мұндай шаралар, егер шетелдіктің әрекеті мемлекеттік қауіпсіздік мүддесіне қайшы келсе, егер бұл халықтың денсаулығын және имандылығын қорғауға қажет болса және т. б. жағдайларда қолданылады.

1 . 2. Индивидтің құқығы мәселесіндегі мемлекеттердің халықаралық құқықтық ынтымақтастығы.

Өткен тарауларды атап көрсеткендей индивидтің құқығы мемлекет ішінде ғана емес, халықаралық құқықпен де реттеліп отырады. Халықаралық құқық ерекшелігі.

Әр түрлі мемлекеттер позициясы тұрғысынан құрылуында, әрине халықаралық нормаларын жасау процесінде әр түрлі көзқарастар түйіседі. Өйткені халықаралық экономиканың даму деңгейі мемлекеттік билік штаты, топтық және ұлттық құрылымы салт дәстүрлері сан алуан. Осыдан байқайтынымыз халықаралық құықтың маңызы зор.

Әр түрлі дәуірлерде индивидтің құқығы және бостандығы түсінігі, мазмұны және ауқымды бір жақты болған емес. ХХ ғасыр басына дейін индивидтің құқығы мемлекет ішіндегі құқықпен реттеліп келді. Орта ғасырдың ғалымдары халықаралық индивидтің құқығы негізінен қалаушылардың бірі Голландиялық заңгер Гуго Гроцин 1625 жыл жарыққа шыққан «О праве войны и мира» еңбегінде адамға немесе азаматқа қарсы заңгердің жағдайында әділетті соғыс туралы айтады ¹ .

Индивидтің құқығы мен бостандығын қорғау мақсатында басқа мемлекеттердің ісіне араласу мәселесінде XIII-XIX ғасырдағы халықаралық зеңгерлер қолдауына ие болды. Бұл мәселе мемлекеттің ішкі ісіне араласуды сынға алушылар да кездесті.

Бірінші дүние жүзілік соғыстан кейін ұлттар Лигасы құрылды жалпы құқықтық жаңа белеске көтерді.

Осы кезден бастап интервенцияға халықаралық шектеу қойыла бастауы. Ұлттар Лигасына қатысушылар арасында біршама келісім шаралар жасалды. Мысалы құлдық пен құл шаруашылық, әйелдер мен балаларды санау мәселесінде. Осы кезеңде діни, экономикалық және теңдік шектеулерді жою шаралары іске асты.

Біріншіден Ұлттар ұйымы құрылуы қарсаңында бірнеше мемлекеттер индивидтің құқығын қамтамасыз етуде алғашқы халықаралық шарттар жасалады. Екінші дүниежүзілік соғыс барысында индивидтің құқығы мен бостандығын ретте удегі халықаралық мемлекеттер айқын көрінді.

БҰҰ құрылуы және оның уставының бекуі индивидтің құқық мәселесіндегі халықаралық қатынастарды жаңа деңгейге көтерді «Социальное вклучение положения о развитий и поощрении уважения к правам человека и основным свободам для всех в число цели Органазация Обьедененных Нации обьясняет прежде всего событиями которые произашли непосредственно перед второй мировой войной в ходе ее» ¹ .

Бірінші Ұлттар Декларациясында (1 қаңтар 1992 жылы) оған қатысты мемлекеттер мына тұжырымды айтты: «Полная победа над врагами необходима для защиты жизни, свободы, незовисемости и для сохранения человеческих прав и спровидливость».

¹ Гроцин Гуго «О праве войны и мира». 3 Кн Ш. 56, стр. 562-563.

¹ Общая теория прав человека. М. 1996 стр. 424.

БҰҰ шеңберінде оның уставына сәйкес мемлекеттердің индивидтің құқығы мен бостандығын сақтаудағы құжаттар мен шешімдер қабылданады.

1946 жылы БҰҰ экономикалық және әлуметтік кеңесі жиынынан индивидтің құқығы жөніндегі комиссияны құрды. БҰҰ Ассамблеясы (желтоқсан айында) салтанатты түрде қабылданды.

Жалпы деклорацияны қабылдау халықаралық қатынастағы маңызды кезең болды. Индивидтің құқығы жөнінде комиссияның алуында ендігі жерде индивидтің құқығы мен бостандығының негізгі жақтарын бекінудегі тектілерді даярлау міндеті тұрды. Азаматтық және саяси құқықтар туралы және экономиканың, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы пактілерді Бас Ассамблея қабылданғанмен, ол күшіне 1976 жылы ғана енді.

Индивидтің құқығы саласындағы конвенциялар маңызы өте зор. Оларға 1973 жылы анарженд қылмысы конвенциясы, 1984 жылы жазалаудағы қатыгездік конвенция, 1989 жылғы балалар құқығы жөніндегі конвенция.

Индивидтің құқығын сақтаудағы нормалар мен қағидалар мемлекет ішінде және халықаралық дәрежеде қалыптасады. 1989 жылы Венада өткен индивидтің құқығы жөніндегі халықаралық конвенцияда осы мәселеге жаңаша көзқарас байлауы: «Все права человека универсальны, неделимы, взаимозависимы и взаимосвязаны, международное сообщество должно относиться к правам человека глобально, на справедливой и равной основе, с одинаковым подходом и вниманием. Хотя значения национальной и религиозной специфики и различных исторических, культурных и религиозных особенностей необходимо иметь в виду, государства несут обязанность, независимо от политических, экономических и культурных систем, поощрять и защищать все права человека и оснавные свободы» ² .

Индивидтің құқығы мен бостандығы нормалары мен қағидалар негізінде жаратылыс құқығы жатыр. Онда бостандық, әлеуметтік, заң алдындағы теңдік, мемлекеттік биліктің бірден-бір бастауы - халық шендігі идеялары бектілген.

Жеке тұлға халықаралық құқық субъекті БҰҰ уставында көрсетілгендей жеке тұлға халықаралық органдармен тікелей байланыста бола алады. Бұл құбылыс өте маңызды халықаралық органдарды өзіндік статус алған жеке тұлға қандай да болмасын мемлекеттік азаматы болатындығына қарамастан өз құқықтарын қорғауға мүмкіндіктері бар.

Халықаралық әдебиеттерінде жеке тұлғалар өкініштерін қағаз мәселесінде қарама-қайшылықты көзқарастар кездесуі. Кейбір авторлар оның пайдасын жоққа шығарса, екіншілері тиімді екенін дәлелдейді.

Жеке тұлға өкініштерін қарайтын регионалдық органдардың рөлі арта түседі. Оған мысал ретінде индивидтің құқығы мәселесіндегі - Европалық сотты

² Общая теория прав человека. М., 1996 стр. 441

айтамыз. Европалық соттың президенттік құқығы жеке мемлекеттердің сот тәжірибесіне үлкен көмегін тигізуде. Осыған орай болашақта яғни ХХI ғасырда бірыңғай әлемдік деңгейдегі сот органын құру мәселесі өте маңызды.

XXI ғасыр халықаралық қатынаста күрделі өзгерістер жүріп жатыр. Оның ішінде индивидтің құқығы мен бостандығын қорғаудағы жобалауы мәселені теңеу жағы да бар. Атап айтқан адамның негзгі құқықтары мен бостандығын қорғайтын халықаралық жүйені құру, қалыптастыру. Әрине мұндай жүйені құру құқықтың негізі бойынша болатыны кәміл. Барлық мемлекеттерде ұйқас келетін заңдар, құқықтық нормалар мен қағидалар әрекет етуі қажет. Құқықтық нормалар мен қағидалардың үйлсуі әр түрлі құқық салаларында болып жатыр. Осы жақындауының негізінде индивидтің құқығы, әсіресе азаматтың және саяси құқықтар жатыр.

Бірыңғай құқықты кеңесті құру- алға қойған мақсат, ұзақ жолды, қиындықты, ізденісті талап етеді. Осы процестің бастамсы XX ғасырда жатыр, деп айта аламыз. Осы процесті дамыту үшін индивидтің құқықтарының жалпы декларациясында бекітілген халықаралық нормалар мен қағидаларды нақтылай түсу керек.

Қазіргі кезең - аса ірі тарихи өзгерістер заманы, Қазақстан Республикасының халықтары тарихи дамудың жаңа серпінінде өркениетті демократиялық қоғамды бірден батыл таңдап алды. Бұл әрекеттер Қазақстан Республикасының қабылдаған заңдарыңда көрініс тапқан.

Жалпы тәуелсіздік жолындағы алғашқы жылдарда Қазақстан Республикасы шын мәніндегі өзіндік бет-бейнесі бар Орта Азия аймағындағы іргелі елдердің көшінде жатқанын анық аңғарамыз.

1. 3. Халықаралық құқық және индивидтің құқықтары

Халықаралық құқық ұйымының мағынасы -арнайы конференциялар және үкіметаралық қатынастардың басқа да формаларына баяндалған, көпшілік қабылдаған халықаралық қоғамның қағидалары дегенді білдіреді.

Халықаралық құқық индивидтің қызметінің көптеген қырларын қамтиды. Мәселен, төмендегідей нормалар бар:

• Теңіздер кеңістігін тек қана сауда-саттық мақсатында және тасымал үшін пайдалану туралы

• Қарулы қақтығыстар және соғыс тұтқындары туралы

• Балаларды жұмыс орнында қанаудан қорғау туралы

• Ұлттық азшылықтардың тілі мен мәдениетін қорғауы туралы.

Тарихтың түрлі кезеңдерінде адамдардың әлдебір топтардың құқықтарының қорғауға ерекше көңіл бөлінгені, мәселен құлдықты реттеген 19 ғасыр нормаларын еске алайық. Он тоғызыншы ғасырдың аяғында науқас һәм жаралы әскерлер мен тұтқындарды босату мақсатында бірқатар қадамдар жасаған болатын. Гаагадағы, Голландия, 1899 және1970 жылдарда болған бейбіт Конференцияларда әскери қимылдарды жүргізудің кейбір ережелері мен заңдары қабылданады және белгілі бір соғыс тәжірибесінде тыйым салынды, мысалы, қорғансыз қалаларды бомбалауға тыйым салынды. Он тоғызыншы ғасырда мемлекеттер белгілі бір жағдайларда күшке енетін халықаралық құқықтардың қажеттігін сезіне бастады. Олар мемлекеттен гөрі молырақ билігі бар әлде бір органның болғанын қалап еді.

Жиырмасыншы ғасырда индивидтің құқықтарының кеңірек мөлшерде қорғалуының куәсі болды, енді аталмыш құқықтар шеңберіне олардың денсаулығына, өміріне және бостандықтарына басқа да ұғымдар ене бастады. Мәселен, 1906 жылы Швейцарияда өткен конференция сіріңке өндірісінде қатерлі фосфорды пайдалануға тиым салынды. Ұлттар Лигасының (БҰҰ ізкесері) Жарғысының 23-ші бабы қатысушы елдердің қарамағындағы аумақтарды мекен еткен адамдарға әділ қарауды талап етті.

Екінші дүниежүзілік соғыстың индивидтің құқықтарына ықпалы

Екінші дүниежүзілік соғыстың индивидтің құқықтарын қорғау қажеттігін көрсеткен соғыс болғанын баршалық мойындайды. Соғыс жиырмасыншы ғасырдың екінші жартысында халықаралық құқықты және индивидтің құқықтарын дамытуда революциялық төңкеріс жасалған катализатор рөлін атқарады.

1945 жылы БҰҰ құрылуы халықаралық индивидтің құқықтарын сақтау ісіне барлық елдердің де ықпалы еткенін дәлелдеді.

БҰҰ болашақ соғыстардың алдын алып болдырмайды деп те, күтілген еді. Қатысушы елдердің барлығы ұйым қатарына кірер алдында қол қойды. БҰҰ жарғысы бойынша Индивидтің мәселелері жөніндегі комиссия құрылды. Жарғының 1 бабы индивидтің құқықтарын сайлаудың маңызы бейбітшілік пен халықаралық қауіпсіздікті сақтау секілді мақсат екендігін ерекше атап өтеді.

БҰҰ жүзеге асырған ең алғашқы қадамдарының бірі Индивидтің құқықтарына арналған БҰҰ Бүкіләлемдік Декларациясының мәтінін келісе тұжырымдау болды. Ол 1948 жылы ұйым мүшелерінің арасында индивидтің құқықтары неден құралады дегенді анықтау төңірегінде туындаған қызу тартыстардан соң қабылдаған еді. Декларацияның заңдық міндеттеу күші болмаса да, себебі ол бас Ассамблеяның қарары ретінде қабылданған - Декларацияның саяси мәні, сөз жоқ, өте жоғары.

БҰҰ соғысты жеңген жеңімпаз - елдер басқаларға көсемдік танытуы үшін жзәне әлем елдерінің барлығы мәселелерді талқылауға қатысуы үшін құрылған еді. БҰҰ құрылымы төмендегідей :

Бас Ассамблея - бұл ұйымның саясатын айқындайтын және әрқайсысы бір дауысқа ие әр ұлт өкілдерінен құралған орган. Алайда, Ассамблея өзі қабылдаған қандай да бір шешіп күштеп орындатуға құқылы емес. БҰҰ полициясы немесе қандай да болмасын басқа, ұлттық үкіметтер тәрізді ереже ұсынатын ұйымдары жоқ.
Қауіпсіздік Кеңесі 15 мемлекеттің өкілдерінен тұрады. 5 тұрақты мүшесі бар ал қалған орындар кезекпе-кезек алмасып отырады. Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты мүшелері болып табылатындар мына елдер: АҚШ, Ұлыбритания, Кеңестер Одағы (енді Россия), Франция және Қытай (кейінірек Қытай Халық Республикасы) .
Экономикалық және Қоғамдық Кеңес- бұл 18 мүшеден тұратын комиссия оларды Бас Ассамблея индивидтің құқықтары және адамзаттың игілігі мақсатында сайланған.
Халықаралық Сот 15 айланбалы судьялардан тұрады, олар заңдық дауларды қарастыру өкілеттеріне ие; егер ондай пайда болса және екі жақ та дауды Халықаралық Сот қарауында ұсынғысы келсе және ұсынылса.
Секретариат - бұл әкімшілік орган, Нью-Йоркте орналасқан.

Көріп отырғанымыздай, БҰҰ құрылымы шеңберінде индивидтің құқығы туралы мәселені қоюға болатын бірнеше бөлімшелер бар. Ең маңызды форум- ол Индивидтің Құқықтары жөніндегі Комиссия. Дәп осы жерде даулы мәселелердің барлық қырларын талқылап, оған қарсы өз айғақтарын келтіруге тиіс.

БҰҰ «индивидтің құқықтары» ұғымын қалай анықтауды ұйғарды? 1952 жылы Бас Ассамблея индивидтің құқықтарына арналған екі жан-жақты конвенция немесе келісім қабылдау керектігі туралы шешім қабылдады. Бір конвенция азаматтық және саяси құқықтарға арналады, екіншісі экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтарға арналады. Бұл конвенцияларға 1966 жылы қолдау көрсетеді және қол қойылды. Алайда көп елдер әлі күнге шейін екінші конвенцияларға қол қойылған жоқ. Тағы да екі маңызды конвенция жөнінде келісім қол жеткізген еді. Олар-Нәсілдік Кемсітудің Барлық Түрлерін Жою туралы конвенция және әйелдерді Кемсітудің Барлық Түрлерін Жою туралы Конвенция.

Азаматтық және саяси құқықтар құрама мыналар енеді: