Халықаралық маркетинг істерін жоспарлау

Мазмұны.

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

1 Халықаралық маркетингтің мәнділігі мен қағидалары
1.1Халықаралық маркетингтің мәні, ерекшелігі және анықтамасы ... ... ... ... .4

2. Халықаралық маркетинг істерін жоспарлау
2.1Халықаралық маркетингті жоспарлау үдерісі мен қажеттігі ... ... ... ... ... ... 5
2.2Халықаралы маркетингте үлестіруді жоспарлау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
2.3Халықаралық маркетингті жоспарлау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14

3 Халықаралық маркетингтің қазіргі проблемалары мен субъектілер 3.1 Шетел рыногына тауар өндіруді жоспарлау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
3.2Халықаралық маркетингтің қазіргі проблемалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 29

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30

Кіріспе:
Халықаралық маркетинг негізінен маркстингтің жоғарғы мектебі болып табылады. Мұны былай түсінуге болады: Егер экспорт әрдайым сауда ісін ұйымдастырудың жоғарғы деңгейлігімен көзге түссе, ал сыртқы рыноққа жұмыс істейтін кәсіпорындар маркетингтің жетістіктерін қолдануды өте қажет етеді.
«Халықаралық маркетинг» түсінігін «экспорт» түсінігінен айыра білген жөн. Соңғының мағынасы –отандық өндірушілер өз өнімдерінің басқа елдің фирмаларына, яғни импротшыларға жеткізу мен ғана шектеліп қалады. Жеткізушілерді, олардың өнімдерімен ары қарай не болатыны, тұтынушылардың қалай қанағаттанғандары оларды ойландырмайды. Халықаралық маркетинг тауардың сатып алушыға қарай қозғалысының әр түрлі сатыларына халықаралық рыноктың жүйелі, жоспарлы және бнлсенді түрде өңделгенін жөн көреді.
Халықаралық маркетинг рынок белсенділігінің алуан түрлі нысандары үшін концепция әзірлеуді қарастырады. Ол тауарлардың басқа елдердің әр түрлі фирмалары арқылы өтуіне бағдарланған. Оған басқа мемлекеттерде өндірісті орналастыру жолымен шетел рыноктарын игеру мен өңдеу, сонымен қатар шетел рыноктарына кеңінен ену міндеті де тән болып келеді.
Халықаралық маркетинг фирманың шетелдік қызметінің ауқымдылығын білдіреді. Ол екі жақты және көп жақты әрекеттер мен сипатталады. Халықаралық маркетингтің бір ерекшелігі, оның ұйымдастыру мен жүргізу әдістері мынадай факторларды ескеруді керек етеді: ол мемлекеттің тәуелсіздігі; ұлттық валюталық жүйелер; ұлттық заң; мемлекеттің экономикалық саясаты; мәдени, діни, тілдік, тұрмыстық және де өзге ерекшеліктер мен дәстүрлер. Бұл деген – халықаралық маркетингтің ұлттық маркеингтен кең екенін білдіреді, өйткені ол факторлардың толып жатқан гаммасын қамтиды.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Қамшыбаев, Рахманқұл Алтынбекўлы, Баймағанбетова,
Ләззат Қайырбекқызы. Халақаралық маркетинг [Мәтін]:
оқу құралы / ред. Н. Қ. Мамыров ; рец.: С. Н.
Нысанбаев, Қ. Қ. Құрманалиев.- Алматы: Экономика, 2003
Э200.- 152 б.: сурет.

2. Мурсалова, Х., Достиярова, А. Халықаралық бизнес
пен кәсіпкерліктің маркетингтік ортасы [Мәтін]// Қазақ
көлік және коммуникациялар академиясының хабаршысы.-
2005. - N 2. - 147-151 б.

3. Сатыбалдыұлы, Сейтжан. Маркетинг - нарықтану
[Мәтін]: оқу құралы.- Алматы: Білім, 2002.- 288 б.:суретті

4. Абакумова, Г. Социокультурный менеджмент в
индустрии развлечений: [Социогуманитарные науки]//
Вестник ун-та "Туран".- 2005.- № 1-2.- С. 220-222

5. Акулич, М. В. Некоторые глобальные стратегии
международного бизнеса и международного маркетинга
[Текст] / М. В. Акулич// Маркетинг в России и за
рубежом: 2006.- С. 108 - 119.- ISSN 1028-5849

6. Алексунин, Владимир Алексеевич. Международный
маркетинг [Текст]: учеб. пособие для вузов.- 3-е изд.-
М.: Дашков и "К", 2005.- 160 с.: ил., табл.

7. Алешина, Ирина Викторовна. Маркетинг для менеджеров
[Текст]: учеб. пособие.- М.: ФАИР-ПРЕСС, 2003.- 456
с.-(Университеты бизнеса)

8. Буров, Александр Сергеевич. Международный маркетинг
[Текст]: Учеб. пособие.- М.: Дашков и "К", 2004.- с.: ил.

9. Карпова, Светлана Васильевна. Международный
маркетинг [Текст]: учеб. пособие для вузов.- [2-е изд.,
перераб. и доп.].- М.: Экзамен, 2005.- 288 с.: ил.,
табл.-(Учебное пособие для вузов)

10. Мурсалова, Х., Достиярова, А. Халыќаралыќ бизнес
пен кәсіпкерліктің маркетингтік ортасы [Мәтін]// Қазақ
көлік және коммуникациялар академиясының хабаршысы.-
2005. - N 2. - 147-151 б.

11. Ноздрева, Раиса Борисовна. Международный маркетинг
[Текст]: учебник.- М.: Экономист, 2005.- 990 с.-(Homo faber)

12. Котлер Филип. Маркетинг негіздері / Солтүстік-Батыс
ун-ті;Ауд.,ред. М.Ізбасаров.- Алматы: Жазушы, 2000.-
552 бет; 29х20 см.

13. Нүрпейісов, Жасұлан Қасымұлы. Микроэкономика
негіздері [Текст]: Оқу құралы.- Астана: [Б.ж.], 2001

14. Шаекина, Жанаит Михаилқызы ж.б. Маркетинг негіздері
[Мәтін] / Шаекина, Жанаит Михаилқызы, Нәбиева, Ербоз
Нәбиұлы, Базарова, Сәулегүл Құрманбайқызы.- Астана:
Парасат Әлемі, 2003.- 244 б.

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министірлігі

Курстық жұмыс

Тақырыбы:Халықаралық маркетинг.

Орындаған:____________
Қабылдаған: ___________

Мазмұны.

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 Халықаралық маркетингтің мәнділігі мен қағидалары
1.1Халықаралық маркетингтің мәні, ерекшелігі және анықтамасы
... ... ... ... .4

2. Халықаралық маркетинг істерін жоспарлау
2.1Халықаралық маркетингті жоспарлау үдерісі мен
қажеттігі ... ... ... ... ... ... 5
2.2Халықаралы маркетингте үлестіруді
жоспарлау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .10
2.3Халықаралық маркетингті
жоспарлау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 4

3. Халықаралық маркетингтің қазіргі проблемалары мен субъектілер 3.1
Шетел рыногына тауар өндіруді
жоспарлау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..20
3.2Халықаралық маркетингтің қазіргі
проблемалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29

Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... 30

Кіріспе:
Халықаралық маркетинг негізінен маркстингтің жоғарғы мектебі болып
табылады. Мұны былай түсінуге болады: Егер экспорт әрдайым сауда ісін
ұйымдастырудың жоғарғы деңгейлігімен көзге түссе, ал сыртқы рыноққа жұмыс
істейтін кәсіпорындар маркетингтің жетістіктерін қолдануды өте қажет етеді.

Халықаралық маркетинг түсінігін экспорт түсінігінен айыра білген
жөн. Соңғының мағынасы –отандық өндірушілер өз өнімдерінің басқа елдің
фирмаларына, яғни импротшыларға жеткізу мен ғана шектеліп қалады.
Жеткізушілерді, олардың өнімдерімен ары қарай не болатыны, тұтынушылардың
қалай қанағаттанғандары оларды ойландырмайды. Халықаралық маркетинг
тауардың сатып алушыға қарай қозғалысының әр түрлі сатыларына халықаралық
рыноктың жүйелі, жоспарлы және бнлсенді түрде өңделгенін жөн көреді.
Халықаралық маркетинг рынок белсенділігінің алуан түрлі нысандары
үшін концепция әзірлеуді қарастырады. Ол тауарлардың басқа елдердің әр
түрлі фирмалары арқылы өтуіне бағдарланған. Оған басқа мемлекеттерде
өндірісті орналастыру жолымен шетел рыноктарын игеру мен өңдеу, сонымен
қатар шетел рыноктарына кеңінен ену міндеті де тән болып келеді.
Халықаралық маркетинг фирманың шетелдік қызметінің ауқымдылығын
білдіреді. Ол екі жақты және көп жақты әрекеттер мен сипатталады.
Халықаралық маркетингтің бір ерекшелігі, оның ұйымдастыру мен жүргізу
әдістері мынадай факторларды ескеруді керек етеді: ол мемлекеттің
тәуелсіздігі; ұлттық валюталық жүйелер; ұлттық заң; мемлекеттің
экономикалық саясаты; мәдени, діни, тілдік, тұрмыстық және де өзге
ерекшеліктер мен дәстүрлер. Бұл деген – халықаралық маркетингтің ұлттық
маркеингтен кең екенін білдіреді, өйткені ол факторлардың толып жатқан
гаммасын қамтиды.

1.1 Халықаралық маркетингтің мәні ерекшелігі және анықтамасы.
Халықаралық маркетингтің ерекшелігі шетел тұтынушысына толық және
айқын бағдар жасау, оның қажеттіліктері мен мұқтаждарын қанағаттандыруға
ұмтылу болып табылады.
Халықаралық маркетингтің қызметі мыналарды қамтамасыз етуі қажет:
• Бәсекелестер өндірген тауарларға қарағанда, халықаралық рынок
талаптарын толық қанағаттандыратын тауар жасап шығару немесе қызмет
көрсету.
• Шетел тұтынушыларының сұранысына сай келетін өнім үлгілерін жасау
бойынша ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-құрылымдық жұмыстарды
ұйымдастыру;
• Халықаралық рынок бойынша нақты бір тұтынушы сұранысының құрылымы мен
серпіні, шетел тұтынушыларының талғамдары, ұнатулары туралы сенімді,
шынайы, дер кезінде алынған ақпараттарға қол жеткізу;
• Фирманың өндіру, өткізу, қаржылық қызметін рыноктың негізгі мақсатымен
байланыстыра отырып, жоспарлау және үйлестіру;
• Тауар, өнімдерін сатудың әдіс-амалдарын жетілдіру;
• Халықаралық рынокта тауар қозғалысын оңтайландыру;
• Тауарлар мен қызмет көрсету салаларына бақылау жасау;
• Рынок субъектісінің (фирмалар, компаниялар, кәсіпорындар, ұйымдар,
жекелеген тұлғалар) барлық қызметін реттеу және өндіру мен өткізу
деңгейінде басты мақсаттарды қамтамасыз ету және оны басқару.
Халықаралық маркетинг тәжірибесі негізінен қарағанда, рынок субъектісінің
қолданып жүрген негізгі міндеті-сатып алушылар сұранысын оның коммерциялық
мүддесіне сәйкес жүргізу болып табылады.
Халықаралық маркетингтің мақсаты – фирманың сыртқы рынокта жақсы атаққа,
жақсы нәтижелерге қол жеткізуіне жағдай жасау.
2.1 Халықаралық маркетингті жоспарлау үдерісі мен қажеттігі
Рынок стохастикалық сала болып табылғандықтан, кәсіпорынның сыртқы
рынокқа шығуы анықталмаған факторды күшейтумен байланысты. Дегенмен,
халықаралық қызметтен түсетін түсімнің тартымдылығы соншалықты,
кәсіпорындар тіпті тәуекелдерге қарамастан шетел рыноктарында жұмыс істеуді
жөн көреді.
Басқа мемлекеттер рыногындағы тәуекелдік ең жоғарғы болып келеді,
сондықтан ол елдерде маркетингті жоспарлауда, фирмалардың өте сақ болғаны
дұрыс. Қалыптасқан түрдегі халықаралық маркетингтің тиімділігі ең алдымен
жоспарларда қалыптасады. Іс-әрекетті алдын-ала болжау, сараптау
қажеттілігі, фирма жұмыс жасайтын сыртқы рыноктың көбеюіне байланысты ұлғая
береді.
Халықаралық фирмалар қызметінің тәжәрибесі кездейсоқ әрекеттің сәтті
болатынына куә бола алады. Бірақ, тек тұрақты белгілі бір мақсатқа
бағытталған жоспарлау ғана жетістіктерге қол жеткіздіреді. Халықаралық
қызметті жоспарлауда кәсіпорынның әрекетін сипаттайтын ең қажетті тәсілі
ретінде: этникалық орталықты (этноцентризм), саяси орталықты (полицентризм)
және аймақ орталығы (регионцентризм), географиялық орталығын (геоцентризм)
(ЭПРГ) қаруға болады.
Этникалық орталық (этноцентризм)- бұл сыртқы рынокта артылған өнімді
сатуды жөн көретін кәсіпорынның тәртібі. Бұндай кәсіпорындар негізгі
маркетингтік шешімдерді алдын ала орталықтандырады және алдымен ішкі
рынокта пайдаланып, сыртқы рынокта саясат пен тәртіптемелерді
(процедураларды) жүргізу бет алысына ие боладыы.
Саяси орталық (полицентризм) бұл халықаралық қызметтің (сыртқы
рыноктарында) айрықша факторлар мен оның капитал айналысы мен пайдалыққа
тигізетін әсерін маңызды деп табатын кәсіпорындардың қылығы. Олар капитал
айналысымен рентаға әсер етеді. Осындай қылықты кәсіпорын факторларының ең
дұрыс есебін алу үшін маркетинг автономиясының жоғарғы деңгейіне жол
береді. Осылайша маркетинг аумақтық негізде жүзеге асырылады және акцент
сыртқы рыноктар арасындағы айырмашылықтарға сүйеніп жасалынады.
Аймақ орталығы (регионоцентризм) және география орталығы
(геоцентризм) - бұл екі жағдай кәсіпорындарының өзінің халықаралық
белсенділігін қабылдаудағы белгілі бір жетілу дәрежесімен байланысты. Аймақ
орталығы әлемді кейбір жалпы сипаттарға ие аймақтар бойынша рыноктардың
жиынтығы ретінде қарастырылады (европалық рынок, ТМД елдерінің , шығыс
европа елдерінің рыногы және т.с.с.). Сапалықтан-әлемді бірыңғай ғаламдық
рынок ретінде қарастырады.
Халықаралық жоспарлаудың тереңдігі кәсіпорынның интернационалдану
деңгейіне байланысты. Егер жаңадан құрылған кәсіпорынның жоспарында рынокқа
баламалы жағдайларға бейімделуіне , басқаша айтқанда рынокты қайта таңдап
алуға кететін шығындар мен ұсыныстың жүзеге асырылуын анықтауға мүмкіндік
береді.
Тауар таңдаумен оның оңтайлы бағасын белгілеу негізгі мәселе болып
табылса, ал бұрыннан жұмыс істеп жүрген тәжірибелі кәсіпорын өз жоспарында
өнім шығарылымын ұлғайту, тауар түрін кеңейтуді және сыртқы рынокта
қызметін жүргізудің әдістерін өзгерту сияқты кең көлемдегі іс-әрекеттерді
қарастырады. Екі жағдай да жоспарлаудың қалыптасқан тәртіптемелерін
(процедураларын қажет етеді).
Халықаралық жоспарлау үш түрлі деңгейде жүзеге асырылады.
1)ғаламдық деңгей- бұл жерде жоспарлау ұзақ мерзімді аспектіде
жүргізіледі.
Бұл жерде кәсіпорын үшін өте маңызды жалпы мақсатта анықталынады
(Қазақстан-2030 стратегиясы).
2) Стратегиялық деңгей- бұл жерде жоспарлау кәсіпорын басшылары мен
жүзеге асырылады. Және дамудың ұзақ, орта мерзімді түрлерін қарастырады.
3) Практикалық деңгей – бұл жерде жоспарлау нақты қолданылатын
шараларды анықтауға және олардың ресурстарына арналған бағыттарына
арналған.
Халықаралық маркетингті жоспарлау үдерісі (процесі) негізгі төрт
белестен (этаптан) тұрады: рынокты таңдау және талдау, ұсыныстың
бейімделуі, маркетинг жоспарларын әзірлеу, өткізу және бақылау.
1-белес. Рынокты таңдау мен талдау бойынша кәсіпорын ең қажетті
мәліметтер (ақпараттарды) алу керек, осы ақпараттарды негізге ала отырып,
әртүрлі рыноктарда өз мақсаттарын жүзеге асыру мүмкіншіліктерін бағалауы
керек. Бұл бағалау негізі экономикалық таңдау өлшеміне (критерийіне) сәйкес
болғаны жөн. Таңдау өлшеміне мыналар жатады: рынок әлуеті, инвестицияның
өзін-өзі ақтау кезеңі мен мүмкіндік деңгейі, ағымдағы пайданың деңгейі.
2-белес.Ұсынысты бейімдеудің мақсаты маркетинг элементтерінің белгілі
бір көлемін қамтамасыз ететін бейімделу дәрежесін өлшемімен байланысты.
Осыған байланысты әр елдер арасындағы өткізу саласындағы, баға саясатындағы
коммуникация саясындағы айырмашылықтар мұқият қаралуы керек. Бұл рыноктың
айрықша жағдайларға бейімделуіне, басқаша айтқанда рынокты қайта таңдап
алуға кететін шығындар мен ұсыныстың жүзеге асырылуын анықтауға мүмкіндік
береді.
3-белес. Жоғарыда айтылған екі белестен (этаптан) алынған нәтижелер
маркетинг жоспарын құруға көмектеседі олар фирманың сыртқы рынокта
бейімделуіне не қажет екенін анықтайды.
4-белес. Сыртқы экономикалық қызметте маркетинг жоспарларын іске
асыру әр түрлі күштерді негіздеу, ауытқуларды уақытында анықтау және
түзетілген шешімдерді қабылдау үшін оның монетарингісімен бақылауын
қамтамасыз етеді.
Халықаралық маркетинг ең қолайлы тәсіл оның жоспарларын стандарттау
болып есептеледі. Сондықтанда халықаралық маркетингпен айналысатын фирма
өзінің жеке жоспарларының стандарттау деңгейі анықталу керек.
Стандартталынған, стандартталынбаған жоспарлардың өздеріне сәйкес
артықшылықтары мен кемшіліктері шектеулері бар.
Стандартты немесе ғаламды тәсіл негізінде компания өз қызметін жүзеге
асыратын барлық елдерге қолдануға болатын жалпы маркетингтік жоспарды
анықтауы керек. Мұндай жоспар (үлкен маркетингтік және экономикалық)
(өндірістік) үнемдеуге себеп болады, себебі өнім әрленімі (дизайны), оны
өндіру, жинау, жарнама, қораптау және басқа шығындар үлкен ауқымдағы
өндіріс пен маркетингке байланысты. Әр мемлекеттерге қызметкерлерді
дайындауға кететін уақытты бір-бірімен сәйкестендіру (унификация) мақсатты
қысқарту және компания тарабынан қадағалануы және операцияларға
орталықтандырылған бақылау енгізілуі тиіс. Мұндай жоспарлар шетел рыногы
жергілікті рынокқа ұқсас болып келетін жағдайларда, фирманың ішкі рыногы
мен сұраныстың қалыптасу жағдайлары әр елде біркелкі болған кезде өте
пайдалы. Бірақ, бұл тәсіл дербес шетел рыноктарының ерекшеліктерімен
мұқтаждықтарын ескермейді, сондықтан шет мемлекеттегі өндіріс шектеліп
қалуы мүмкін: жоспарлауға ғаламдық маркетинг тәсілі жұмыс істеген кезде бұл
өндірісте, қораптауда, жарнамада, ынталандыруға, фирманың миллиондаған
долларларын үнемдеп қалады. Колгейт-Пальмолайв компаниясы өзінің тіс
шірігіне қарсы тіс пастасын 40-тан астам елге таныстырды. Мұнда әр елде
өзінің жеке жарнама стратегиясының екіден біреуін көрсетті. Есептеп
қарағанда, бұл тек өндірістік шығындар есебін жуықтап алғанда 2 млн.
долларды үнемдеп қалды.
Бірақ та, егер ғаламдық стратегия жұмыс немесе мұндай үнемдеуді
болдыру мүмкін емес. Осылайша Америка компаниялары көптеген проблемалармен
соқтығысты.Айталық, француздар таңертеңгілік аста апельсин шырынын ішпейді,
арабтар тіс пастасы дәмінің татымды болғанын ұнатады. Жапондықтар суық
тигізіп ауырғанда шөпті пайдаланады, Мексикада кір жуатын ұнтақты ыдыс
жууға да қолданылады т с.с.
Ал стандартталынбаған тәсіл бойынша, әр шетел рыноктары бірыңғай
болмағандықтан, олар өзінің жеке маркетингтік жоспаларының болуын талап
етеді. Бұл стратегия барлық жеке рынок сұраныстарында өте сезімтал келеді
және шетел менеджерлерімен жекелей әдіс қолдануға мүмкіндік береді. Егер
фирма әр түрлі рынокта қызмет істейтін немесе әр түрлі өнім өндіретін болса
онда мұндай тәсіл өте ыңғалылықты білдіреді. Бұған мысал ретінде Нестле
фирмасын алсақ болады. Мұндай тәсіл жапон кофе рыногына 70 пайызды бақылау
жасап отыр.Бұрын бұл елде ешбір шетел компаниясы осындай үлкен табысқа ие
болған емес.
Қазіргі уақытта халықаралық компаниялардың көпшілігі халықаралық
маркетингті жоспарлауда аралас тәсілді қолданады. Аралас тәсіл өндіріс
тиімділігін арттыру. Тауардың және фирманың белгілі бір атақ бейнесін
(имиджін) белгілсу , бас фирма тарапынан қатаң бақылауды орнату, жергілікті
қажеттіліктер мен мұқтаждықтарды қанағаттандыру мақсатында стандартталған
және стандартталынбаған тәсілдерді пайдалауы тиіс. Мысал ретінде Блэк энд
Деккер фирмасын алуға болады.Бұл ыирма ешқандай өзгеріссіз техникалық
толықтырулар мен әр елдегі жарнама саясаты ғана өзгеріп отыратын электр
тауарларын өндіреді.
Халықаралық маркетингті жоспарлауда тәсілді анықтау кезінде мына
жағдайларды ескеру керек ол:
1) шетел рыноктарының әртүрлілігі;
2) маркетинг элементтерінің стандарттау мүмкіндігінің дәрежесі;
3) осы екі тәсілдің пайдалылығы.

2.2Халықаралық маркетингте үлестіруді жоспарлау.
Халықаралық маркетингте үлестіру жоспарын жасағанда тауар үлестіру
арнасы және оның негізі қағидаларын анақтап алған жөн.
1. Тарату арналары.
2. Тарату арналарын таңдаудағы негізгі қағидалар.
Халықаралық маркетингтегі үлестіру арналарының тәсімі келесі түрде
болады: Өндіруші – көтерме сауда делдалы- Экспортшы-Импортшы- Көтерме сауда
делдалы – Жеке сауда делдалы- Тұтынушы.
Халықаралық үлестіруді жоспарлау үлестіру арналарының түрлерін таңдау
мен пайдаланудан және халықаралық саудадағы сол тауардың жылжытылуының
нақты үдерісінің өзінен тұрады. Жоғарыда атап кеткендей фирма өзінің
тауарын өз күшімен сату мүмкін немесе сол елдің жергілікті резидентінен
делдал жалдау арқылы сату мүмкін. Тауарды сату арналарының түрлері жөнінде
шешім қабылдау кезінде, фирма келесілерді басшылыққа алу керек.
Аталған мемлекет пен дәстүрлі қарым-қатынастарды.
Сенімді делдалдардың (контрагенттердің) болуын
Аталған мемлекеттегі және фирманың өз еліндегі көтерме және жеке сауда
айырмашылықтары.
Мемлекеттік шектеулерді.
Тауардың жылжытылуын болашақтағы шығындарын.
Мысалы:
• Бразилияда Пепси Кола өзінің сусындарын жергілікті
(Брахмабир компаниясы арқылы өткізеді, себебі Брахмабир
компаниясы кең тармақталған сауда және бөлу тараптарына ие.
• Европадв Наик фирмасы тауарларын аз қорларды талап ететін
кішкене тәуеслсіз дүкендер арқылы таратады.
• Европада Тайз фор Ас фирмасы үш жүзден астам өзінің жеке
меншік дүкендерін салды. Олардың жалпы құны 1,5 млрд доллар
құралады.
Үлестірілуді жоспарлауда тауар тұрпатының маңызы өте зор. Мысалы,
Сити банк өзінің несиелік карточкаларын тікелей өзінің тұтынушыларына
сатады. Ал Сони фирмасы өзінің аудио кассеталарын делдалдар және таратушы
сауда тораптары арқылы сатады. Сонымен қатар,тауар түрлері (ассортименті)
мен мөлшері де маңызды орын алады.
Мысалы, ол былай: Қазақстандық өндірушілерге бидай жылдың соңында
түгелдей сату пайдалы соған қарамастан бір жылғы нанды тұтыну бірқалыпты
ассотиментте сол сияқты. Карметкомбинатқа металл өнімдерін аз
ассортиментте өндірген пайдалы. Дегенмен, шетелдік әріптестер түрлерді
(ассортиментті) кеңейтуді талап етуде.
Халықаралық маркетингте осындай айырмашылықтарды білу үшін
үлестірудің екі стратегиясы қолданылады: шоғырландыру (аккумулированные)
және бөлу (дисогрегирование).
Шоғырландыру – тауарды көптеген шағын өндірушілерден сатып алуды
қамтамасыз етеді. Бұл көбінесе ауыл шаруашылығына қатысты болады.
Шоғырландырушы компаниялар халықаралық рынокта, көбінесе көлік шығындарын
үнемдеу есебінен, тиімді жұмыс істейді.
Бөлу- тауардың үлкен партияларын ұсақ көлемге жарады. Бұндай әдіс
бірнеше делдалдарды қажет етеді, олар көтерме саудагерлер немесе жеке
саудагерлер болулары мүмкін. Болу процесінде түрлі көздерден тауарларды
жинау сұрыптау деп аталады және әмбебап дүкендерінде қолданылады.
Тауардың нақты жылжытылуы арнайы жоспарлауды талап етеді.
Мемлекетаралық транспорт құжаттарын рәсімдеудің маңызы өте зор, өйткені ол
көп уақыт алады. Жүкті сақтандыру сондай-ақ тасымалдау құралы және
инфрақұрылым жекеменшік транспорт құралдарын пайдалануға сай келмеуі сияқты
қолайсыз мүмкіндіктер болуы мүмкін (порттағы құрылыстардың баламалы болмауы
(сай келмеуі), жолдардың жаман болуы, жүк машиналары құралдарының аз болуы
т.с.с). Көлік қорларының және тауар менеджментінің де атқаратын рөлі өте
жоғары (олар қанша болуы керек, қандай мөлшерде, қандай мөлшерде жеткізу
керек, сақтауға кететін шығындар қашан төмендейді). Бұл жерде халықаралық
маркетинг ерекшелігі- ел ішіндегі тауар қорларына қарағанда дайындау
қорлары көп бөлікті алады.
Халықаралық маркетингте көлік (транспорт) түрін таңдаудың рөлі де
өте жоғары. Мысалы, құм тасымалдаған кезде көлік бағасы құм бағасының 55
пайызын құрайды, көмірдікі 42%, бидайдікі – 38%, -нерк2с3пт3к заттарында
-8%, электр тауарлары 3%, д2р3-д2рмек болса-1%. Осыған байланысты көлік
түрін таңдауда көптеген қиыншылықтар кездеседі. Өйткені ол бекітілген
өзара шарттарға байланысты. Егер шарттарды тез жеткізу маңызды болса онда
ұшақ арқылы тасымалдаған жөн. Таратудағы икемділікті автомобиль
транспортымен тасымалдау қамтамасыз етеді. Ал теміржол арқылы тасымалдау
басқаларға қарағанда едәуір арзандау.Теңіз тораптары өткізу рыногын
кеңейтеді. Көп жағдайларда халықаралық саудада әр түрлі транспорттық
жүйелер пайдаланылады. Сонымен қатар тасымалдаудағы маршруттаудың да маңызы
өте зор, яғни транспорт құралын таңдаумен бірге қысқа және үнемді маршрутты
таңдауды ескеру керек.
Сыртқы рыноктарды жылжытылуды және ынталандыруды жоспарлау. Тауарды
өткізуді ынталандыру бойынша компаниялар стандартталған , стандартталмаған
және аралас болуы мүмкін. Әр түрлі Еуропа мемлекеттерінде жұмыс істеуші
компаниялар үшін ынталандырушы, жарнамалық компанияларды стандарттаудың
белгілі бір деңгейі өте қажет, өйткені Еуропа елдері өте жақсы
біріктірілген. Мысалы, немістер көтеген Еуропа елдерінің теледидарын көре
алады; Пари-Матч тек қана Франциядағы әйгілі журнал емес, ол сондай-ақ
Белгияда , Швейцарияда, Люксембургте , Германияда, Италияда және
Голландияда да әйгілі.
Ынталандыруға стандартталмаған әдісті қолданудың бірнеше себептері
бар. Бірінші кезекте бұл түрлі елдегі мәдениеттің әр түрлілігіне
байланысты, атап айтсақ: дәстүрлік, тілдік, сиволдар мен түстердегі,
сауаттылық деңгейіндегі айырмашылықтар. Кейбір елдерде баспа қағаздарының
өзі жақсы жарнамалық компаниялар үшін жарамсыз болып қалады. Үшінші әлемнің
көптеген елдерінде көпшілік тұрғындардың теледидарды сатып алуға
мүмкіншіліктері аз болса онда теледидар арқылы жарнама жасау тиімсіз.
Сондықтан да көп жағдайда стандартталмаған жарнама және ынталандырулар
қажет етіледі.
Көбінесе , компаниялар ынталандырушы компанияларға аралас тәсілді
қолданады. Мысалы, Экссон компаниясының символы – жолбарыс. Жолбарыс
белгісі дүниежүзінің көптеген мемлекеттері үшін аталған компанияның күшін,
қуатын, жетекшілігін көрсетеді. Бірақ та, Экссон жарнамалық ынталандырушы
компанияларға стандартталмаған тәсілді қолдану мақсатында , жұмыс жасп
жүрген немесе болашақта жұмыс жасайтын барлық шетел рыноктарын толығымен
зерттейді.
1999 жылы жарнамаға кеткен жалпы дүниежүзілік шығындар (АҚШ-тан тыс
) 136 млрд . долларды құрады. Осы аталған шығын бойынша компаниялар
арасында жетекшілері Юниливр , Проктер энд Гембл , Нестле, Ниссан
. Осы компаниялардың әрқайсысы жарнамаға бір жыл ішінде жүздеген миллион
долларларын жұмсайды. Орта есеппен плпнетаның бір тұрғынына бір жылда
жарнамаға 55 доллар жұмсалады; АҚШ-та -500 доллар, еуропада-100 доллар.
Жарнама арналарын таңдау тәсілдері де әр түрлі. АҚШ-та жарнамаға кететін
шығындардың 22 %- теледидарға, 7 % - радиоға жұмсалады. Колумбияда 52% -
теледидарға, 25% - радиоға кетеді.

2.3 Халықаралық маркетингте бағалауды жоспарлау.
Халықаралық бағаны жоспарлаудың негізі болып табылатындар: бағаны
стандарттау, баға деңгейін белгілеу, сауда жағдайын және бағаның валюталық
негізін анықтау.
Егер фирма жалпы рынок сияқты экономикалық қоғамдастық ішінде жұмыс
істемесе бағаны стандарттау қиынға соғады. Халықаралық операциялармен
айналысатын фирмалар үшін салықтар, тарифтер, валюта бағамдары тауардың
құнын жоғарылатудағы қосымша факторлар болып табылады. Мысалы, Жапонияда
жергілікті сыра Будвайзерге қарағанда едәуір арзан, себебі жергілікті
сыра (Будвайзерден айырмашылығы) тарифтерді төлеуден және теңіз
транспортының шығынынан босатылған.
Баға деңгейін орнатуда фирма тұрғындарының жан басына шаққандағы
Жалпы Ұлттық Өнім (ЖҰӨ) сияқты жергілікті экономикалық жағдайларды ескеріп
отыруы керек. Осы себепке байланысты батыстағы көптеген фирмалар өздерінің
дамушы және нашар дамыған елдерде сатылатын тауарларына бағаның төменгі
деңгейін орнатуға тырысады. Бұл тауарды арзандату мен ықшамдау, сонымен
қатар еңбекақы деңгейі төмен мемлекеттер мен аймақтарда өндіру арқылы
жүзеге асырылады. Екінші жағынан индустриалды елдерде сатылатын жоғары
сапалы тауарлар жоғары сапалылығына байланысты бағаның жоғары деңгейіне ие
болады.
Кейбір фирмалар басқа мемлекеттерде рынок үлесін жоғарылату; өз
еліндегі ұсыныстарды төмендету; өз мемлекеттерінде рыноктың баға құрылымын
сақтау мақсатында тауарларға бағаның төмен деңгейін орнатады. Мысалы:
демпинг-тауарларды өз еліндегіге қарағанда басқа елдерде, тіпті өзіндік
құнының немесе барлығын бірге алғандағы бағадан да төмен бағамен сатудағы
баға саясаты. Демпинг- тауардың экспорттық бағасы осыған ұқсас тауардың
базалық бағасынан төмен болған жағдайларда анықталады. Базалық құн деп-
экспортталатын елде немесе оның шығарылған еліндегі тұтынысқа арналған
ұқсас тауарға белгіленген сауданың әдеттегі жағдайларындағы бағаны
салыстыруды айтамыз.
Экспортшы жеңілдік беру туралы нақты дәлелдемелер ұсынбаса,
сатылатын тауардың бағасынан барлық жеңілдіктер алынып тасталынуы керек.
Еуропалық қоғам (ЕҚ) заңдары бойынша экспорттық баға дегеніміз- осы
қоғамдастыққа экспортталатын, төленетін немесе нақты төленіп қойылған баға.
Экспорттық баға сауданы жүзеге асырумен байланысты барлық салықтармен
жеңілдіктерден тазартылуы керек. Демпинг мөлшерін (демпинг айырмашылығын)
анықтау үшін базистік құн деңгейімен экспорттық баға салыстырылады. Осымен
бірге тауардың сипаттамасы, жанама салықтар айналым шығындары (транспорттық
шығындар, сақтандыру т.с.с.) жеткізілетін тауардың мөлшері және сауда
жағдайы ескеріледі.
Демпингтің негізгі өлшемі-тауар экспортталған елде нақты экспорттық
және ішкі бағаларды салыстыру. Егер демпингтің бар екені дәлелденсе , онда
демпингке қарсы реттемелер (процедура) келесі жағдайларда жабылуы мүмкін:
экспортшы не бағаны көтеруге немесе жеткізілетін тауар көлемін қысқартуға
міндеттеме алады; не осы тауарға демпингке қарсы тұрақты баж белгіленеді.
Демпингке қарсы процедура жанасқан халықаралық сауданың көлемі 80-жылдары
әлемдік импорттың 2,5 процентін құрады (жанармайды есепке алмағанда)
демпингті кіналау саны айтарлықтай өсуде. Демпингке қарсы тергеулердің
объектілері болатын тауар түрлері болатын тауар түрлері көбеюде. Бұрын да
бұлар шикізат тауарлары мен жартылай фабрикаттар болатын содан кейін оларға
дайын өнімдер ал соңғы жылдары- өнеркәсіптің жаңа салаларының өнімдері
қосылды.Антидемпингке қарсы саясат ЕҚ қызметінде ерекше айқын көрінеді.
Демпингпен күресудің ресми заңдылығы арнайы демпингке қарсы кодекс түрінде
Дүниежүзілік сауда бірлестігі шеңберінде рәсімделді.
Баға саясатының үшінші негізі- баға белгілеу мен өткізудің валюта
негізін орнату болып табылады. Мысалы, егер батыс фирмасы бағаны тұрақты
валютамен орнатса, онда жергілікті валютаны девальвация қаупін шетел сатып
алушысы мойнына алады, осылай бола тұра фирма тауарды сатуда жақсы қаржылық
бақылауға ие болды. Бірақ та аталған тәсілдің өзіндік шектеулері де болады.
Көптеген сатып алушылар әсіресе, құнсыздану (инфляция) деңгейі жоғары
елдерде барлық тауарларды жергілікті валютамен сатып алуға ұмтылады,
сонымен бірге көптеген елдерде валютаның еркін айналуына байланысты үлкен
проблемалар туындайды. Бұның барлығы тұрақты валютадағы бағаның қалыптасуын
қиындатады. Халықаралық операциялар кезінде валюта айырбастау бағамдарының
есебі де өте маңызды. Айырбастау бағамдарының аталымды және нақты түрлері
болады. Аталымды айырбастау бағамы – бұл қандай да бір ел валютасының басқа
елдердің ақша бірлігімен ресми ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.