Сыра өндірісі

Оптимальды ұнтақталған материал (помол) мүмкіндігінше максималды экстракты шығымын және де суслоны сүзудің жоғарғы жылдамдығын береді. Ұнтақталған материалдың сапасына байланысты оның езуіне және сүзуіне әсер етеді. Уытты өңдеу кезінде (сапасы жақсы) сүзу аппаратында езіндіні сүзгенде ұнтақталған уыттың құрамы келесі болуы ұсынылады. (% оның массасына тиісті) қабықшалар 15-18 %. Ірі ұнтақ 18-22 % ұсақ ұнтақ 30-35% ұн 25-30%. Сүзгіш прессте /майш сүзгіш . Бұл жерде сүзгіштің негізі болып сүзгіш пластиналар табылады. Мұнда ұсақ фракцияның құрамы көп болуы ұсынылған. Қабықшалар 9-12 % ірі ұнтақ 12-15 % ұсақ ұнтақ 30-35%, ұн 40-45 %. Ұнтақтау материалында бүтін дәндер кездеспеуі керек. Сыра зауыттарында ұнтақтауды айналуы бірдей 4 және 6 білікті ұнтақтағыштарда жүргізіледі. Бұл ұнтақтағыштарда уыттың тек қана езілуі көзделген.

Сыра суслосын алу. Езіндіні дайындаудың мақсаты.

Езу деп - ұнтақталған уытпен уыттандырылмаған дәнді шикізатты сумен араласытыруды оны ысытуды және алынған қоспаны белгілі t ⁰ режиміне ұстау процессін айтамыз. Ұнтақталған дән шикізатын сумен араласытырған сосын езуге бағыттаған қоспаны езінді деп атайды. Езінді аппаратына дәнді шикізат массасын засыпь деп атайды. Ал осы езіндіге жұмсалған су мөлшерін налив деп атайды. Езудің мақсаты - уыт пен уыттандырылмаған дәннің ерітінді заттарын экстракциялау және де ферменттердің әсерінен ерімейтін үлкен бөлігін ерігіш заттарға айналдыру. Сыра суслосын дайындаудың аппараттары болып: езінді сүзу, қайнату аппараттары табылады. Олар өзара құбырларымен жалғанып бөлек бір жүйе құрайды. Бұны қайнату агрегаты деп атайды. Схемада езінді аппаратын айдау үшін, насос бұлыңғыр суслосын және ыстық құлмақталған суслоны айдау үшін насос сонымен бірге құлмақ бөлгіш, бақылау және басқару приборлары қарастырылған. Негізі қайнату агрегаттары 2-4 және 6 аппаратты болып бөлінеді. Сұлбада қайнату “4” агрегатында 2 езінді аппараты “4” 1 сүзу аппараты “1”, 1 сусло қайнату су ысытқыш - 3 және құлмақ бөлгіш берілген.

Езінді аппаратының біреуінде уытты және уыттандырылмаған материалды езіндіні езу және қанттандыру жүргізіледі. Езінді дайындаудың екінші аппаратында езінді массасын ысытады және қайнатады. Екі аппарат бір-біріне ұқсас, бұл олардың жұмысын үйлесімді жүргізуіне ыңғайлы. Төрт аппаратты агрегатты екі езінді аппараты жұмыс кезінде 50% болады. Сондықтан екі біріне-бірін жақын орналастырған. 2-4 аппаратты агрегаттан осы 4 езінді аппаратынан екеуін ғана қалдыруға болады. Нәтижесінде: өнімділігі екі еселенген аппараты одан жоғарырақ сүзілген сусло қайнату аппаратына өздігінен ағу 6 аппаратты агрегатын аламыз. Езінді және сусло қайнату аппараттарын горизонтальды бір ауданда орналастырады, ал сүзу үшін қайнату агрегаттарын мынандай өнімділіктеріне дайындайды - бір тонна, 1, 5 т; 3т; 3, 5; 8, 5; 10т; (бір мезгілде уыт және уыттандырылмаған материалдың массасына қарай есептеп уыт және уыттандырылмаған шикізатты сумен араластыруды, ысытуды езінді массасын қайнатуды езінді аппаратында жүргізеді) .

Ол цилиндрлі түбі 2 сфералы болып келген жейдесі бар, ол езінді массасын ысытуға және қайнатуға тағайындалған оған бу құбырынан бірнеше нүктелерден ысытылған бу беріледі, конденсатты- отводчикке беріледі. Конденсацияланған бу жейдесінен құбыр арқылы шығарады.

Езінді дайындау кезіндегі ферментативті процесстер.

Уыт сыра дайындаудың негізігі шикізаты бола отырып экстракты заттардың көзі ғана боламай ферменттерге бай (амилолитикалық, протелитикалық субтатикалық т. б. осы фермантативтердің әсерінен ерімейтін заттар ерітіндіге өтеді, уыт және уыттандырылмаған заттар құрамына өтеді. Негізгі езінді дайындауда басты мақсат ферменттердің жерінен уыттан және уыттандырылмаған материалдан максималды мөлшерде құрғақ және экстракты заттар алу. Ферменттер биологиялық катализатор бола отырып белгілі бір t-да PH ортада әрекетті болады. Олар белгілі бір затқа таңдай отырып әсер етеді. Ортаның қышқылдылығын температурасын тығыздығын өзгерте отырып ферменттердің бағытын өзгертіп және шыдамдығын басқарып яғни бір ферменттің әрекетін тоқтата отырып екі ферменттің әрекетін үдете аламыз. Осыдан бір дәнді шикізатта әр түрлі сыра Осыдан бір дәнді шикізатта әр түрлі сыра суслосын алуға мүмкіндігі бар. суслосын алуға мүмкіндігі бар.

Езіндіні дайындаудың әдістері. Тұндыру әдісі.

1. Тұндыру

2. Қайнату

Тұндыру әдісінің маңызы мынада:

Ұнтақталған уыт жылы сумен араласып белгілі температуралық график бойынша қанттануға дейін баяу ысытылады.

Қайнату әдісінің мәнісі мынада:

Ұнтақталған уыт пен уыттандырылмаған дәнді шикізат ыстық сумен бір езінді аппаратында араластырылады. Езіндінің бір бөлігін екінші езінді аппаратына жібереді. Онда ол ысытылады, қанттандырылады, қайнатады сосын осы бөлігін қайнатпа деп атайды. Қайтадан бірінші аппаратқа қайтарылады, мұнда ол ферментативтік өңдеуге ұшырайды. Қайнатпаға езіндінің қою бөлігін алады, өйткені ол бүкіл езіндінің температурасын жоғарылатып қана қоймай уыт өсіру кезіндегі дәндер жақсы ерімеген компоненттерді пісіреді және крахмалды клейстірлейді. Қайнату әдісі бойынша езінді дайындау үшін, кем дегенде екі езінді дайындау қазандығы қажет.

Тұндыру әдісі қарапайым және мағынасы мынада, ұнтақталған уыт араластырғыш қосылып тұрғанда сумен араласады, судың температурасы 37-40 ⁰ сумен араласу 20-30 мин аралығнда жүреді, сосын температураны 50-52 ⁰ -қа көтереді, кейіннен үзіліс жасайды, үзіліс 20 минутқа созылады. Осы кезде белоктардың протолиз(яғни ақуыз проталитикалық ферменттер әсер етеді) жүреді. Үзіліс уақытында араластырғыш тоқтап тұрады. Кейін езіндінің температурасын 62-64 ⁰ дейін көтереді. Жылдамдығы 1 ⁰ минутына сосын уыттың сапасына қарай 10-30 минут аралығында ұстайды. (мальтозалық пауза) .

Езінді араластырып температурасын 70-72 ⁰ жеткізеді, сонымен езіндіні соңына дейін қанттандырады. Қанттанған езіндіні иод сынамасы арқылы анықтайды. Қанттанған езінді 75 ⁰ дейін жеткізіп, сүзуге бағыттайды.

Езіндіні қайнату әдістері.

Судың 2/1 бөлігін езінді қазандығына бағыттап, оны сол температураға дейін жеткіземіз, уыт пен уыттандырылған затпен араластырғаннан кейін температураны 50-52 ⁰ болуы керек, араластырғышты қосамыз сосын бункерден ұнтақталған уыт беріледі. Сол бір кезеңде судың екінші мөлшері беріледі. Араластырып болғаннан соң езінді массасының температурасы 50-52 ⁰ орнатылады. Бұл протолитикалық ферменттердің оптимумы болып табылады. (жақсы жұмыс істейді) . Осы температурада үзілісті 30 минут аралығында ұстайды. (белокты үзіліс) сосын, араластырғышты қоспай қайнату қазандығына езіндіні 3/1 бөлігі яғни, (қою бөлігін қайнатпаны) жібереміз. Қайнату қазандығында массаны араластыра отырып 62-63 ⁰ температураға жеткізіп (1 минут 1 ⁰ -қа дейін ысытамыз) сосын 20 минут үзіліс аралығын (мальтозалық пауза ) сосын, температурасын 70-72 ⁰ жеткізіп, 15 минут крахмал қанттануы үшін ұстаймыз. Үзіліс аралығында араластырғыш тоқтап тұрады.

Езінді қанттанғаннан соң оны қайнатуға дейін ысытады және 20минут араластырғышты қосып қойып қайнатады. Сосын осы қайнату кезінде крахмалдың клейстрилизациясы, белоктардың, коагуляциясы мен тұнуы, ферменттердің инактивациясы, микроорганизмдердің жойылуы, сонымен қатар меланоидиндердің пайда болуы жүреді. Қайнатпамен негізгі езіндіні араластыру нәтижесінде температура 71-73 ⁰ қа дейін көтеріледі. Осы температурада езіндіні тыныштыққа 30 минут аралығында қойып, қанттану дәрежесін тексереді иод сынамасы арқылы анықтайды, сосын езіндіні араластыра отырып температураны 76-77 ⁰ дейін жеткізеді, сосын сүзу аппаратына бағыттайды.

Ферменттер жақсы сақтану үшін қайнатпаны негізгі езіндіге бағыттаған кезде 2-езінді аппаратындағы араластырғыштарды қосып, баяу қайнатпаны езіндінің орталығына бағыттай отырып, ауыстырады. Бір қайнату әдісінде жақсы еріген, қайнату дәрежесі жоғары уытты өңдегенде және ұнтақтағыштардың жұмысы жақсы болған кезде қолданады.

Екінші қайнату әдісінде. Бұл әдіс көбірек тараған, өйткені әр түрлі сапалы уытты өңдеуге болады, сонымен қатар езіндіні әр түрлі режимдерін өзгерте отырып қолдануға болады езінді аппараттарын

Сүзудің мақсаты .

Сүзу деп-біртекті емес жүйелерді саңылаулы тосқауыл арқылы қатты заттарды ұстап қалып және сұйықтықты өткізетін бөлу процессін айтады. Сүзуді мүмкіндігінше толық және жылдам ерімеген қатты заттардан сусланы бөліп жүргізеді. Сусланы дробиладан бөліп алу үшін сүзгіш аппараттар немесе сүзгіш престер қолданады. Сүзгіш аппаратының електі тосқауылы дробилаға тіреу болады және сүзгіш қабат болып табылады. Сүзгіш процесстерде сүзудің негізі болып мембраналар қызмет етеді. Езіндіні сүзуді көп тараған әдісінің бірі сүзгіш аппаратта сүзу. Езіндіні сүзу алдында оның t ⁰ сы 76-77 ⁰ болады. Бұл кезде барлық ферменттер α-амилазадан басқа инактивацияланады. α амилаза сүзу процесінде езіндіге әсер етіп қана қоймай, крахмалдың қалдықтырын қанттандырады. Сүзу кезінде және шайылатын судың температурасы 78 ⁰ С тан көп болмауы керек, температураны онда бұл α-амилазаның активтілігін жоғалтуына әкеледі. Нәтижесінде дәннің ұштарындағы қиын өңделетін крахмалдар ыдырамай қалып қалады, бұл экстрактының шығымын төмендетеді және сүзуді қиындатады. Суслодан клейстерлі тұнба пайда болуы мүмкін . Егер де сүзіліп жатқан қабаттан температурасы жоғарыласа бұл ақуыздардың ыдырауынан және сыраның белоктық тұрақтылығының төмендеуіне әкеледі. Сонымен қатар ерітіндіге полифинолды заттардың өтуіне, кремнийлі және фосфорлы қышқылдардың калий оксидінің өтуі жүреді.

Езіндінің ерімеген бөлшектері, соның ішінде шелуха суслоға қарағанда тығыздығы көп. Сондықтан сүзгіш електе олар тұнып сүзгіш қабат құрайды. Алдымен тез ірі бөлшектер тұнады, бұлардың ішіне дәннің қабығы, эндоспермнің қалдықтарымен бірге ұнтақ және коагулянттың ірі бөлшектері кіреді. Сосын осы ауыр ірі бөлшектерде кіші рет майдан бөлшектер жиналады. Ең жоғарғы бөлімінде жұқа суспензия тұнады. Ол коагуляцияланған белоктардан және басқа заттардан тұрады. Езіндінің бөлшектерінің тұнуына ұнтақ құрамына, температурасы және езіндінің тығыздығы әсер етеді.

Сүзгіш қабаттың қалыптасуын жоғары температурада және езіндінің аз концентрацияларында жылдам жүреді. Езіндіні тұндыру кезінде ұнтақтың биіктігі 30-40 см тең. Егер де суланған уыт әдісін қолдансаң бұл сүзу процессін жылдамдатады. Бірақ мөлдірлену спасын төмендетеді. Сондықтан қабатын 50-60 см дейін көбейтеді.

Сүзу жылдамдығы деп -1м ² сүзгіш тосқауылдан уақыт аралығында үлкен фильтраттың мөлшері.

Фильтр пресс.

Кейбір өнеркәсіптерде сүзгіш аппараттың орнына езінді сүзгіш прессін қолданады. Сүзгіш тосқауыл ретінде мұнда сүзгіш шыт немесе синтетикалық мата қызмет етеді. Сүзгіш-пресс станинода тік рамаларменплиталардан тұрады. Рамалар мен плиталарды станинаның балкісіне вертикальды түрде орналастырады. Әр плитаға сүзгіш матадан салфетка кіргізеді. Рамалар мен плиталарды гидрамикалық қысқышпен сызады. Қанттанған езінді массасының суслосын сүзгендеканалмен береді, ол саңылау арқылы рамалардың ішкі жағына түседі. Сусло мата салфеткалардан өтеді, плиталардан крандарға өтеді.

Сыра суслосын құлмақ ұнтақтарынан айырып алу.

Суслосыны құлмақпен қайнатып болғаннан соң бірден суслоны құлмақ айырғыш аппаратта, ол сусло қайнату аппаратының астында орнатылады. Құлмақ ұнтағында суслоның 6-7 дм ³ 1 кг құлмаққа шаққанда қалады. Сондықтан құлмақ ұнтағын ыстық сумен шайып, шайындыны суслоға қосады сосын аппаратты сумен толтырып құлмақ ұнтағымен араластырып насос арқылы қалдықтар шығарылады. Құлмақ ұнтағымен бірге коагуляцияланған ақуыздардың да басым бөлігі жойылады.

Тасымалдау және салқындату кезеңінде булану арқылы азаюы қажет. Соңғы шайында суды езінді дайындау кезінде пайдалануға болады.

Суслоны сепараторда түссіздендіру .

Сыра суслосы ортадан тепкіш сепараторда жақсы түссізденеді. Сепараторды қолдану барысында, суслоның түссіздену процессі қысқарады, экстракттың шығыны төмендейді тұндыру аппаратын қолданбай-ақ және суслоны аспалы заттардан бөліп алу үшін пресстерді қолданбауға мүмкіндігі бар. Процесстің стерильдігі мөлдірлігі жақсы. Сыра суслосын түссіздендіру үшін сепараторларды қолданады, барабандары конустық табақшалармен қамтамасыздандырылған. Бұл сепараторлар өздігінен қамтамасыз етілетін автоматты пульсті ортадан тепкіш тұнбаны шығарады, барабанды тоқтатпай-ақ.

2. Технологиялық есептер.

2. 1 Өнім есебі.

Сыра қайнату зауытын жобалау кезінде өнім есебі және шикізат пен қалдықтар есептерінің шешімдерін табады.

Дәнді дақыл өнімдерінің 100 кг-на шаққандағы әр сыра өнімінің түріне жұмсалған есебі бойынша шыққан шығымды 1 дал және 1 жылда шығарылатын өнім көлемін шығарамыз. Мысалы, сыра қайнату зауыттың қуаттылығы 1, 3 млн дал сыра 1 жылда дайындайды.

Өндірістік бағдарлама

Сыра өнімдерінің түрлері

Сенчу -75%

Рига сырасы -15%

«130» сырасы-10%

Есепте дәндідақылдардың экстрактивтілігі және ылғалдылығы мен өнеркәсіп шығындары ескеріледі.

Есеп өнеркәсіп рецептурасы бойынша жасалады.

Рига сырасы

Ашық түсті уыт 100%

Уытты жылтырлатуға кететін шығын 0, 001 тең. Бұл уыт салмағынан

100*0, 001=0, 1 кг

Ұнтақталуға түскен уыттар есебі

Ашық түсті уыттың 100-0, 1=99, 9

Ашық түсті уыттың ылғалдылығы 5, 6%

Уыттағы құрғақ заттар құрамы 99, 9(1-0, 056) =94, 31 кг

Ашық түсті уыттың экстрактивтілігі 76%

Құрғақ ұнтаққа шаққандағы көлемі 94, 31*0, 76=71, 68

Ашық түсті уыттың көрсеткіші

Сондықтан суслоға экстрактивтің белгілі бір бөлігі ұнтақта жоғалады (езілетін дән өнімдерінің салмағынан 2, 2%)

71, 68(1-0, 022) = 70, 10 кг экстракт құрғақ заттар өтеді.

Бөлшектердегі құрғақ ұнтақтар қалдықтарының салмағы

94, 31-70, 10=24, 21 кг

Сенчу сырасы

Күнгүрт түсті уыт 70%

Карамельді уыт 30%

Уытты жылтырлатуға кететін шығын 0, 01 тең. Бұл уыт салмағынан

70*0, 001=0, 07 кг

Ұнтақталуға түскен уыттар есебі

Күнгірт түсті уыттың 70-0, 07=69, 93

Күнгірт түсті уыттың ылғалдылығы 5%

Уыттағы құрғақ заттар құрамы 69, 93(1-0, 05) =66, 43 кг

Карамельді уыттың ылғалдылығы 6% 30(1-0, 06) =28, 2 кг

Құрғақ заттар 66, 43+28, 2 = 94, 63 кг

Кунгірт түсті уыттың экстрактивтілігі 74%

Карамель уыттың экстрактивтілігі 72%

Құрғақ ұнтаққа шаққандағы көлемі 66, 43*0, 74=49, 16 кг

Карамельді уытт экстраткивтілігі 28, 2*0, 72=20, 30 кг

Барлық экстракт заттар 49, 16+20, 30=69, 46 кг

Сондықтан суслоға экстрактивтің белгілі бір бөлігі ұнтақта жоғалады (езілетін дән өнімдерінің салмағынан 2, 2%)

69, 46(1-0, 022) = 67, 93 кг экстракт құрғақ заттар өтеді.

Бөлшектердегі құрғақ ұнтақтар қалдықтарының салмағы

94, 63-67, 93=26, 7 кг

«130» сырасы

Ашық түсті уыт 100%

Уытты жылтырлатуға кететін шығын 0, 001 тең. Бұл уыт салмағынан

100*0, 001=0, 1 кг

Ұнтақталуға түскен уыттар есебі

Ашық түсті уыттың 100-0, 1=99, 9

Ашық түсті уыттың ылғалдылығы 3, 6%

Уыттағы құрғақ заттар құрамы 99, 9(1-0, 036) =96, 30 кг

Ашық түсті уыттың экстрактивтілігі 82%

Құрғақ ұнтаққа шаққандағы көлемі 96, 30*0, 82=78, 97 кг

Ашық түсті уыттың көрсеткіші

Сондықтан суслоға экстрактивтің белгілі бір бөлігі ұнтақта жоғалады (езілетін дән өнімдерінің салмағынан 2, 2%)

78, 97(1-0, 022) = 77, 23 кг экстракт құрғақ заттар өтеді.

Бөлшектердегі құрғақ ұнтақтар қалдықтарының салмағы

96, 30-77, 23=19, 07 кг

Аралық өнім есебі

Аралық өнімнің мөлшерін есептеудің бастапқы берілгендері болып бастапқы сусло концентрациялары және сыра өндірісінің сатылары бойынша көлемдік шығындар шамалары болып табылады. Аралық өнім мөлшерін бағыт көрсету есептері үшін технологиялық нұсқауларының кестелері бойынша табуға болады немесе келесі жолмен есептей отырып.

Ыстық сусло.

Рига- 70, 10 кг

Сенчу -67, 93 кг

«130» - 77, 23 кг

Рига 12%, Сенчу 11%, «130» 12% белгіленген концентрациядан алынған экстрактивтік заттардың мөлшерінен келесідей сусло алынады.

Рига (70, 10 *100) /12 =584, 17 кг

Сенчу (67, 93*100) /11 =617, 55 кг

«130» (77, 23*100) 12 = 643, 58 кг

Рига 1, 0482, Сенчу 1, 056, «130» 1, 0442

Салыстырмалы тығыздығында 34 кестеден 20 ⁰ С сусло көлемі төмендегідей:

Рига 584, 17/1, 0482 =557, 31 л

Сенчу 617, 55/1, 056 =584, 8 л

«130» 643, 58/1, 0442=616, 34 л

1, 04 есе жылулық кеңеюді ескере отырып ыстық суслоның кеңеюі мынаған тең:

Рига 557, 31*1, 04=579, 60 л

Сенчу 584, 8*1, 04=608, 2 л

«130» 616, 34*1, 04=640, 99 л

Суық сусло . 20 ⁰ та көлемге келтірілген ыстық суслодан Рига сырасы 6, 3 %, Сенчу 6, 3%, «130» сырасы 5, 8% технологиялық шығындар нормаларын сәйкес құбырларды ылғалдауға, сығылуға, сепорациялау кезінде тұндыруға, құлмақ ұнтағында сусло шығындары. Сонымен, суық сусло көлемі төмендегідей:

Рига 557, 31(1-0, 063) =522, 2 л

Сенчу 584, 8(1-0, 063) =547, 96 л

«130» 616, 34(1-0, 058) =580, 59 л

Жас сыра. Суық сусло көлеміне шаққанда Рига сырасы үшін 2, 2 %, Сенчу сырасы үшін 2, 2 % және «130» сырасы үшін 2, 5% ашыту бөлімшесіндегі шығындар. Осы шығындарды ескере отырып сыра көлемі мынаған тең:

Рига 522, 2(1-0, 022) = 510, 71л

Сенчу 547, 96 (1-0, 022) =531, 52 л

«130» 580, 59(1-0, 025) =566, 08 л

Сүзілген сыра. Рига 2, 4 %, Сенчу 2, 6%, «130» 2, 3%. Жас сыралардың көлеміне шаққандағы соңына дейін ашыту және сүзу бөлімшесіндегі шығындар. Осы шығындарда сүзілген сыра мөлшері төмендегідей:

Рига 510, 71(1-0, 024) = 498, 45 л

Сенчу 531, 52 (1-0, 026) =517, 7 л

«130» 566, 08(1-0, 023) =553, 06 л

Тауарлық сыра. Барлық сыралар үшін шөлмекке қойылатын сүзілген сыра көлеміне шаққандағы тауарлық сыра шығыны 2, 5 %. Тапсырма шарттары бойынша Рига 0, 195 млн дал, Сенчу сырасы 0, 975 млн дал, «130» 0, 13 млн дал шөлмектен сыра тасушыларға, бұл пайыздың қатынаста жалпы Рига, Сенчу, «130» сыралары 1, 3 млн дал жылына мөлшерін құрайды.

Нәтижесінде тауарлық сыра төмендегідей болады:

Рига 498, 45(1-0, 025) = 486 л

Сенчу 517, 7 (1-0, 005) =515, 11 л

«130» 553, 06 (1-0, 025) =539, 23 л

Сұйық фаза бойынша көрінетін шығындар қосындысы ыстық сусло мен тауарлық сыра көлемдерінің айырмасынан анықталады:

Рига 579, 60-486 = 93, 60л

Сенчу 608, 2-515, 11 = 93, 09л

«130» 640, 99-539, 23 = 101, 76л

Немесе пайызбен ыстық сусло көлеміне шаққанда:

Рига 93, 60*100/579, 60 = 16, 15%

Сенчу 93, 09*100//608, 2=15, 3%

«130» 101, 76*100/640, 99= 15, 88%

Қалдықтың мөлшерін анықтау . Сыра ұнтағы . Ылғалыдылығы 86 %-дық пайда болатын сыра ұнтағының мөлшерін, ұнтақтап қалған құрғақ заттардың мөлшерін 100/ (100-86) = 7, 14 коэффициентінен көбейту мен анықталады. Сыра суслосын қайнату кезіндегі сыра ұнтағының мөлшері:

Рига 24, 21*7, 14 = 172, 86 кг

Сенчу 26, 7*7, 14= 190, 63 кг

«130» 19, 07*7, 14 =136, 16 кг.

Құлмақ ұнтағы. Шығындалған құлмақ массасынан 60% сусыз құмақ ұнтағы пайда болады, ал ылғалдылығы 85% ұнтақтан 6, 67 есе ұнтақ пайда болады. [100/ (100-85) ] =6, 67 дал сыраны дайындағанда келесі ылғал ұнтақ пайда болады:

Рига 1, 458*0, 6 *6, 67= 5, 83 кг

Сенчу 1, 13*0, 6 *6, 67= 4, 52 кг

«130» 1, 078*0, 6*6, 67 =4, 31 кг.

Сепаратор шламмы. 100 кг дәнді өнімнен сыра түріне байланыссыз 80%-дық 1, 75 кг шламм пайда болады.

Артылған ашытқылар. Классикалық сұлба бойынша 10 дал ашытылатын сыраға ылғалдылығы 86 % ашытқылардың шығыны - 1, 0л, үздіксіз ашыту және соңына дейін ашыту батареясында - 1, 5 л цилиндрлі конусты ашыту аппараттарында ашыту және соңына дейін ашыту ЦКАА- 1, 53 л. Артық ашытқылардың жартысы тұқымдық ашытқы ретінде, ал келесі жартысы қалдық болады. Қалдыққа кететін ашытқылардың мөлшері, тауарлық сыраның литрмен мөлшерін 0, 01 ге көбейтумен анықталады.

Рига 486*0, 01=4, 86л

Сенчу 515, 11 *0, 01=5, 15л

«130» 536, 23*0, 01=5, 39л

Көміртек диоксиді. Ашу тепе-теңдігінен анықталғандай 342г ашытылған малтозадан 176 г көміртек диоксиді пайда болады. Егер ашытылатын экстрактты мальтоза ретінде қабылдасақ, онда пайда болатын көміртек диоксидінің мөлшерін келесі жолмен есептеуге болады. Бас ашыту бөлімшесінің сыраның суслосы келіп түсті:

Рига 522, 2*1, 0482 =547, 37 кг

Сенчу 547, 96*1, 056=578, 64 кг

«130» 580, 59*1, 0442 = 606, 25кг

Ондағы экстрактты заттың құрамы .

Рига 547, 37*0, 12=65, 68 кг

Сенчу 578, 64*0, 11=63, 65 кг

«130»606, 25*0, 12= 72, 75 кг

Нағыз ашыту дәрежесінде Рига 55%, Сенчу 50, 5%, «130» 46%, төмендегідей көміртек диоксиді пайда болады:

Дербес кл 66, 13*0, 51 (176/342) =17, 36 кг

Алма-ата 66, 35*0, 5 (176/342) =17, 07 кг

Дербес күңгірт 65, 81*0, 46 (176/342) = 15, 58 кг

Пайда болатын көміртегі диоксидінің бөлігі (суық суслосынан 35%) сырамен байланысады:

Дербес кл 551, 12*0, 0035=1, 93 кг

Алма-ата 603, 21*0, 0035=2, 11 кг

Дербес күңгірт 506, 20*0, 0035= 1, 77 кг

Сыра сұрыптары бойнша атмосфераға келесі көміртек диоксид мөлшері бөлінеді:

Дербес кл 17, 36-1, 93 =15, 43 кг

Алма-ата 17, 07-2, 11=14, 96 кг

Дербес күңгірт 15, 58-1, 77= 13, 81 кг

20 ⁰ С-та және 0, 1 МПа-да 1м ³ көміртек диоксидінің массасы 1, 832 кг құрайды. Атмосфераға көміртегі диоксидінің көлемі бөлінеді. :

Дербес кл 15, 43/1, 832=8, 42 м ³

Алма-ата 14, 96/1, 832= 8, 17м ³

Дербес күңгірт 13, 81/1, 832= 7, 54 м ³

Бас ашыту кезінде 1 дал тауарлық сыраға бөлінетін утилизацияланатын көміртек диоксидінің мөлшері (38 кестені қара) .

Дербес кл 15430/50, 242=307 г

Алма-ата 14960/53, 648= 279 г

Дербес күңгірт 13810/45, 405= 304 г

38 кесте. Өнім есебі

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс