Өсу, кедейшілік және табыстарды бөлу



Кіріспе
Өсу, кедейшілік және табыстарды бөлу
Экономикалық теңсіздік пен кедейшілік өлшемі.
Пайдаланған әдебиеттер
Кедейшілік дегеніміз – күрделі құбылыс, оның әлеуметтік – экономикалық және мәдени – психологиялық терең тамырлары бар. Кедейшілік уақыт пен кеңістікке қарай салыстырмалы. Кедейшілікке баға беру мен өлшеуді әр елдің дамуындағы тарихи жағдайларды ескеру арқылы жүргізу қажет.
Кедейлікті өлшеудің бірнеше тәсілдері бар, олар: абсолютті, салыстырмалы және субъективті тәсілдер. 1997 жылдағы адам дамуы туралы Баяндамада БҰҰ даму Бағдарламасы кедейщілікті адам дамуы көзқарасы тұрғысынан қарауды ұсынды. Осы контекстте табыс деңгейі, күнкөріс минимумы және сатып алу қабілеті сияқты дәстүрлі қатар адам дамуының көрсеткіштері (болжалды өмір ұзақтығы, жұмыссыздық, нәрестелердің шетінеуі мен аналар өлімі және т.б.) қолданылады.
Кез- келген мемлекеттің әлеуметтік дамуы, іске асырылатын экономикалық даму үлгісіне тәуелсіз, белгілі бір себептерге қарай (экономикалық, демографиялық, әлеуметтік, физикалық, психологиялық және т.б.) қоғамнан «тысқары» қалған халық арасындағы топтардың тұрмыс деңгейі бойынша сарапталады, оған қоғамда қабылданған тіршілік стандарттарын (тамақ ішуге, киінуге,бос уақыт өткізуге және т.б.) тіпті ең төмеңгі даеңгейде ұстауға шамалары келмейтіндер де жатады. Ондай адамдарды кедей деп атайды.
Кедейшілік ұғымына және сараптауға қолданылатын дәстүрлі қалыптасқан абсолютті және салыстырмалы тәсілдер ең алдымен адамның табыстарын немесе оның оның тұтыну деңгейін қарайды. Адам егер организмнің физиологиялық мұқтаждарынан туындайтын деңгейде өз қажеттіліктері мен ең төменгі әлеуметтік стандарттарды қамтамасыз ете алмаса, онда мұндай тұрмыс жағдайларын «абсолютті кедейшілік» деп атайды, ал ал «салыстырмалы кедейшілік» кезінде қоғамда ең көп тараған стандарттарға сай өмір сүруге материалдық мүмкіндіктері жоқ адамдарды жатқызады. Одан басқа, кедейшілік адамдардың тұтынуға қажет деңгейі туралы пікірлерінің негізінде бағалануы мүмкін, осындай жағдайда олар өздерін кедеймін деп санамайды. Бұл жағдайда әңгіме «субъективті кедейшілік» туралы қозғалады.
1. МСЖас алаш 2005 ж 13-шілде. Қай облыста жалақы жоғары, қайда төмен?
2. Алматы ақшамы 2004ж. 2-маусым. Жұмыссыз қалған қандай қиын. Сауытова Ж.
3. Ақиқат №6 2005ж. Базарда – жұмыс күші. Нұрақым Райхан.
4. Саясат №1 2004ж. Рынок труда.
Қазақстан және оның аймақтары 2003ж №3. Жұмыспен қамту және еңбек нарығы. К.Жантөреев

Пән: Экономика
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:   
Жоспар
Кіріспе
Өсу, кедейшілік және табыстарды бөлу
Экономикалық теңсіздік пен кедейшілік өлшемі.
Пайдаланған әдебиеттер

Өсу, кедейшілік және табыстарды бөлу

Кедейшілік дегеніміз – күрделі құбылыс, оның әлеуметтік –
экономикалық және мәдени – психологиялық терең тамырлары бар. Кедейшілік
уақыт пен кеңістікке қарай салыстырмалы. Кедейшілікке баға беру мен өлшеуді
әр елдің дамуындағы тарихи жағдайларды ескеру арқылы жүргізу қажет.
Кедейлікті өлшеудің бірнеше тәсілдері бар, олар: абсолютті,
салыстырмалы және субъективті тәсілдер. 1997 жылдағы адам дамуы туралы
Баяндамада БҰҰ даму Бағдарламасы кедейщілікті адам дамуы көзқарасы
тұрғысынан қарауды ұсынды. Осы контекстте табыс деңгейі, күнкөріс минимумы
және сатып алу қабілеті сияқты дәстүрлі қатар адам дамуының көрсеткіштері
(болжалды өмір ұзақтығы, жұмыссыздық, нәрестелердің шетінеуі мен аналар
өлімі және т.б.) қолданылады.
Кез- келген мемлекеттің әлеуметтік дамуы, іске асырылатын
экономикалық даму үлгісіне тәуелсіз, белгілі бір себептерге қарай
(экономикалық, демографиялық, әлеуметтік, физикалық, психологиялық және
т.б.) қоғамнан тысқары қалған халық арасындағы топтардың тұрмыс деңгейі
бойынша сарапталады, оған қоғамда қабылданған тіршілік стандарттарын (тамақ
ішуге, киінуге,бос уақыт өткізуге және т.б.) тіпті ең төмеңгі даеңгейде
ұстауға шамалары келмейтіндер де жатады. Ондай адамдарды кедей деп атайды.
Кедейшілік ұғымына және сараптауға қолданылатын дәстүрлі қалыптасқан
абсолютті және салыстырмалы тәсілдер ең алдымен адамның табыстарын немесе
оның оның тұтыну деңгейін қарайды. Адам егер организмнің физиологиялық
мұқтаждарынан туындайтын деңгейде өз қажеттіліктері мен ең төменгі
әлеуметтік стандарттарды қамтамасыз ете алмаса, онда мұндай тұрмыс
жағдайларын абсолютті кедейшілік деп атайды, ал ал салыстырмалы
кедейшілік кезінде қоғамда ең көп тараған стандарттарға сай өмір сүруге
материалдық мүмкіндіктері жоқ адамдарды жатқызады. Одан басқа, кедейшілік
адамдардың тұтынуға қажет деңгейі туралы пікірлерінің негізінде бағалануы
мүмкін, осындай жағдайда олар өздерін кедеймін деп санамайды. Бұл жағдайда
әңгіме субъективті кедейшілік туралы қозғалады.
1997 жылғы адам дамуы туралы БҰҰДБ Баяндамасында кедейшілікті адам
әлеуетінің даму контекстінде қарау ұсынылды, бұл тұрғыдағы кедейшілік адам
дамуы үшін базалық мүмкіндіктердің болмауымен және оның таңдау
шектеулілігімен анықталады, олар: ұзақ, салауатты және баянды өмір сүруге,
лайықты тұрмыс деңгейін иеленуге, жеке қадір – қасиет сезіміне қысым
жасаусыз еркіндіктен ләззат алуға, өзгелердің тарапынан сый - құрметке
бөленуге шамалардың жоқтығы. Проблемаға адам дамуы көзқарасы тұрғысынан
қарау кедейшілікті көп аспектті әлеуметтік құбылыс ретінде пайымдауға
мүмкіндік береді.

Экономикалық теңсіздік пен кедейшілік өлшемі.

Кедейшілік пен экономикалық теңсіздікке сан және сапа жөнінен баға
берудің мемлекеттің экономикалық және әлеуметтік саясатын әзірлеу үшін
үлкен маңызы бар.
Табыс (кіріс) бойынша кедейшілікті өлшеу үшін пайдаланатын ең көп
тараған көрсеткіштер – елдегі бүкіл халықтың ішіндегі кедей тұрмыстылар
үлесі, кедейшіліктің тереңдігі мен өткірдігі.
Кедейшілік деңгейі немесе кедей кедей тұрмысты халықтың үлесі – табысы
немесе тұтынуы әдетте күнкөріс минимумына теңгерілетін елде белгіленген
табалдырық белгісінен (кедейшілік шегінен) төмен деңгейде күнелтетін
адамдар үлесі. Кедейшілік ауқымдарын сараптау үшін күнкөріс минимумын
қолданудың екі қасиеті бар. Біріншіден, күнкөріс минимумы адамға белгілі
бір ең төменгі деңгейде қажет тауарлар мен қызмет көрсетулерді тұтынумен
анықталады, ол елдің дәстүрлері мен климаттық жағдайларына сәйкес тамақ
пен киімге қатысты ұлттық ерекшелікті көрсетеді. Екіншіден, күнкөріс
минимумын қолдану түрлі елдер және уақыт бойынша адамдардың тұрмыс
деңгейін салыстыруға мүмкіндік жасайды. Елдегі кедейшілік ауқымдарын
сипаттай отырып, кедейшілік деңгейінің көрсеткіші, соған қарамастан кедей
тұрмысты халықтың жағдайларындағы өзгерістерді көрсетпейді. Табыс бойынша
кедейшілікке тереңдетілген сапалы сипаттама беру үшін кедейшіліктің
тереңдік және өткірлік индекстерін қолданады.
Кедейшілік тереңдігі кедей адамның қаншалықты кедей екендігін
көрсетеді және кедей тұрмысты халықтың табыстары мен кедейшілік шегіне
сәйкес ең аз қажеттіліктегі табыстар деңгейі арасындағы айырмашылықты
білдіреді. Кедейшілік тереңдігі осылайша кедей тұрмысты халық
табыстарының тапшылығы мен кедейшілік шегіне сәйкесетін табыстардың
қатынасы кедейшілік тереңдігінің индексін көрсетеді. Кедейшілік өткірлігі
қоғамдағы ең кедей адамның қаншалықты кедей екендігін көрсетеді, яғни
кедей тұрмысты халықтың арасындағы теңсіздікті сипаттайды. Кедейшілік
өткірлігінің индексі де салыстырмалы көрсеткіш болып табылады және ол
кедейшілік тереңдігі индексінің негізінде есептеледі. Кедейшілік тереңдігі
мен өткірлігі индекстері белгілерінің ұлғаюы кедей тұрмысты адамдардың
жағдайларының нашарлауы туралы айғақтайды. Осы индекстерді қолдану кедей
тұрмыстылар табыстарының тапшылығынан арылу үшін қажет қаржылық
қаражаттардың көлемдерін белгілеуге мүмкіндік береді. Кедейшіліктің
тереңдік және өткірлік индекстері сондай – ақ ең кедей тұрмысты халыққа
мемлекеттің атаулы әлеуметтік көмек жүйесін ұйымдастыру кезінде де
пайдаланулары мүмкін.
Кедейшілікті экономиканың даму деңгейімен және қоғамның барлық
жіктерінің әл-ауқат деңгейімен өзара байланысты қарау қажет, яғни
қоғамдағы экономикалық теңсіздікпен сабақтастыру керек. Қоғамдағы
экнономикалық теңсіздік онда салыстырмалы кедейшіліктің болуы туралы
айғақтайды, бірақ абсолютті кедейшіліктің орын алуын міндетті түрде
білдірмейді. Қоғамдағы экономикалық теңсіздік деңгейіне ықпал ететін
факторларды бірнеше топқа бөлуге болады:
- табыстар деңгейіндегі айырмашылықтар. Осы топқа жеке меншік
мөлшерлерінен болатын, сондай – ақ адамдардың әркелкі санатарының
байлық жинаулары деңгейіне байланысты айырмашылықтарды қосуға болады;
- білім деңгейіндегі айырмашылықтар. Осы топқа сондай – ақ білімнің
деңгейі мен сапасындағы өзгерістерді, жеке жетістіктер және шығу
тегімен сбақтасатын айырмашылықтарды қосады;
- адамдардың жастарына қарай және физиологиялық айырмашылықтары, сондай-
ақ түрлі материалдық игіліктердің мүмкіндігі
Осы факторлардың ықпал етуімен қоғамның негізгі әлеуметтік жіктері
қалыптасып, олар материалдық молшылық пен тұтыну әрекеттеріне қарай
бөлінеді. Тұрмыс деңгейі жөніндегі Бүкілресейлік орталықтың мамандары
халықтың тұтыну бюджеттерінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
КЕДЕЙШІЛІК ЖӘНЕ ОНЫҢ ӨЛШЕМІ
Адам дамуы тұжырымдамасының қалыптасуы және дамуы
Экономика ғылымдар жүйесіндегі экономикалық дамудың орны
Кедейшілік және оның белгілері. Қазақстандағы кедейшіліктің ерекшеліктері
Кедейшілік
Халықтың өмір сүру деңгейінің және кедейшіліктің индикаторлар жүйесі
Кедейшілікпен күресу және Қазақстандағы халықтың тұрмыс деңгейін көтеру жөнінде
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ КЕДЕЙШІЛІКТІҢ ОСЫ ЗАМАНҒЫ ЖАҒДАЙЫ ЖАЙЛЫ
Қазақстанның әлеуметтік жағдайы және кедейшілік деңгейін талдау
Қазақстан Республикасы тұрғындарының жұмыспен қамту деңгейін және әлеуметтік жағдайын талдау
Пәндер