Радио жайлы
1. Радио жайлы.
2. Қазақ радиосы мен басқа радиолардың ерекшелігі.
3. Радио аудиториясының көңілін таба білу ерекшеліктері.
4. Аудиторияны зерттеу тәсілдері.
5. Аудитория радионың еңбегін бағалаушы құрал.
Қолданылған әдебиеттер.
2. Қазақ радиосы мен басқа радиолардың ерекшелігі.
3. Радио аудиториясының көңілін таба білу ерекшеліктері.
4. Аудиторияны зерттеу тәсілдері.
5. Аудитория радионың еңбегін бағалаушы құрал.
Қолданылған әдебиеттер.
Әр мемлекеттің тыныс-тіршілігінен, мәдениет, әдебиет, тарихынан, салт-дәстүрінен,тілінен, ділінен тағы басқаларынан хабардар ететін бұқаралық ақпарат құралдары жұмыс істейді. БАҚ белгілі бір дәрежеде халықтың тыныс-тіршілігінің айнасы тәрізді. Осы бұқаралық ақпарат құралдардың жұмыс істеу бағыттарына орай сол елдің, халқының бет-бейнесімен танысуға, өзіндік пікір қалыптастыруға болады. Ондай ақпараттық ұйымдар мемлекеттік дәрежеден басталып, шағын елдімекендік дәрежеге дейін жұмыс істей береді. Әрине, сол елдің тарихи демографиялық дәрежесіне байланысты қалыптасады.Халықаралық эфирде осындай 160 астам елдің радостудиялары жұмыс істейді. Олардың тыңдармандарының саны 200 миллионнан аса екендігі социологиялық институттар зерттеулері арқылы зерделенген.
Қазақстанда 115 телерадио арнлары жұмыс істейді. Олардың бәрі атқаратын қызметіне қарай мемлекеттік, жекеменшік, коммерциялық, аралас болып бөлінеді. бөлінеді.
Мемлекеттік арналар деген – үкімет идеологиясын насихаттайтын, мемлекет бюджетінен қаржыландырылатын, тәуелді арна. Қазақстандағы мемлекеттік арна бұл – FM 101 жиілігіндегі Қазақ радиосы.
Радиохабар тарату құрылымына қарай – республикалық, қалалық, аймақтық, аумақтық болып бөлінеді. Халықаралық, республикалық арналар республика көлемінде болып жатқан жаңалықтарды, оқиғаларды қамтып, өз хабарларын Қазақстан аумағына таратады.Облыстық арналардың хабарлары тек өздері қамтитын облыстық аумаққа таралатын болса, қалалық арналар қала көлемінде ғана хабар таратады. Қазіргі кезде аймақтық радиолар жұмыс істемейді.
Алты миллионнан астам тыңдарманы бар Қазақ ардиосы 101-FM жиілігінен беріледі және заман талабына орай қызмет істеуде. Радионың ішкі құрылымы да , хабар тарату бағыттары да тәуелсіз Қазақстанның даму тенденцияларына қарай өзгеріске түскен. Республикалық радио хабарлары жосапрлы түрде жүргізіледі.
Қазақстанда 115 телерадио арнлары жұмыс істейді. Олардың бәрі атқаратын қызметіне қарай мемлекеттік, жекеменшік, коммерциялық, аралас болып бөлінеді. бөлінеді.
Мемлекеттік арналар деген – үкімет идеологиясын насихаттайтын, мемлекет бюджетінен қаржыландырылатын, тәуелді арна. Қазақстандағы мемлекеттік арна бұл – FM 101 жиілігіндегі Қазақ радиосы.
Радиохабар тарату құрылымына қарай – республикалық, қалалық, аймақтық, аумақтық болып бөлінеді. Халықаралық, республикалық арналар республика көлемінде болып жатқан жаңалықтарды, оқиғаларды қамтып, өз хабарларын Қазақстан аумағына таратады.Облыстық арналардың хабарлары тек өздері қамтитын облыстық аумаққа таралатын болса, қалалық арналар қала көлемінде ғана хабар таратады. Қазіргі кезде аймақтық радиолар жұмыс істемейді.
Алты миллионнан астам тыңдарманы бар Қазақ ардиосы 101-FM жиілігінен беріледі және заман талабына орай қызмет істеуде. Радионың ішкі құрылымы да , хабар тарату бағыттары да тәуелсіз Қазақстанның даму тенденцияларына қарай өзгеріске түскен. Республикалық радио хабарлары жосапрлы түрде жүргізіледі.
1. Намазалы Омашев. Радиожурналистика
2. Клара Қабылғазина. Аудиотехника және радиохабарларының технологиясы.
3. Бейсенқұлов Аязби. Тыңдарман таңдауының мәнісі мен «мотив» термині туралы. ҚазҰУ хабаршысы.
4. Рахима Бегімтаева. Әлем радиоларындағы діни хабарлар. ҚазҰУ хабаршысы.
5. Әуе толқынында Қазақ радиосы.
2. Клара Қабылғазина. Аудиотехника және радиохабарларының технологиясы.
3. Бейсенқұлов Аязби. Тыңдарман таңдауының мәнісі мен «мотив» термині туралы. ҚазҰУ хабаршысы.
4. Рахима Бегімтаева. Әлем радиоларындағы діни хабарлар. ҚазҰУ хабаршысы.
5. Әуе толқынында Қазақ радиосы.
Жоспар
1. Радио жайлы.
2. Қазақ радиосы мен басқа радиолардың ерекшелігі.
3. Радио аудиториясының көңілін таба білу ерекшеліктері.
4. Аудиторияны зерттеу тәсілдері.
5. Аудитория радионың еңбегін бағалаушы құрал.
Қолданылған әдебиеттер.
Әр мемлекеттің тыныс-тіршілігінен, мәдениет, әдебиет, тарихынан, салт-
дәстүрінен,тілінен, ділінен тағы басқаларынан хабардар ететін бұқаралық
ақпарат құралдары жұмыс істейді. БАҚ белгілі бір дәрежеде халықтың тыныс-
тіршілігінің айнасы тәрізді. Осы бұқаралық ақпарат құралдардың жұмыс істеу
бағыттарына орай сол елдің, халқының бет-бейнесімен танысуға, өзіндік пікір
қалыптастыруға болады. Ондай ақпараттық ұйымдар мемлекеттік дәрежеден
басталып, шағын елдімекендік дәрежеге дейін жұмыс істей береді. Әрине, сол
елдің тарихи демографиялық дәрежесіне байланысты қалыптасады.Халықаралық
эфирде осындай 160 астам елдің радостудиялары жұмыс істейді. Олардың
тыңдармандарының саны 200 миллионнан аса екендігі социологиялық институттар
зерттеулері арқылы зерделенген.
Қазақстанда 115 телерадио арнлары жұмыс істейді. Олардың бәрі
атқаратын қызметіне қарай мемлекеттік, жекеменшік, коммерциялық, аралас
болып бөлінеді. бөлінеді.
Мемлекеттік арналар деген – үкімет идеологиясын насихаттайтын,
мемлекет бюджетінен қаржыландырылатын, тәуелді арна. Қазақстандағы
мемлекеттік арна бұл – FM 101 жиілігіндегі Қазақ радиосы.
Радиохабар тарату құрылымына қарай – республикалық, қалалық,
аймақтық, аумақтық болып бөлінеді. Халықаралық, республикалық арналар
республика көлемінде болып жатқан жаңалықтарды, оқиғаларды қамтып, өз
хабарларын Қазақстан аумағына таратады.Облыстық арналардың хабарлары тек
өздері қамтитын облыстық аумаққа таралатын болса, қалалық арналар қала
көлемінде ғана хабар таратады. Қазіргі кезде аймақтық радиолар жұмыс
істемейді.
Алты миллионнан астам тыңдарманы бар Қазақ ардиосы 101-FM
жиілігінен беріледі және заман талабына орай қызмет істеуде. Радионың ішкі
құрылымы да , хабар тарату бағыттары да тәуелсіз Қазақстанның даму
тенденцияларына қарай өзгеріске түскен. Республикалық радио хабарлары
жосапрлы түрде жүргізіледі.
Қазақ радиосы қаншалықты үкімет идеологиясын насихаттап, тәуелділік
танытқанмен де бұқара халықтың мұңын мұңдап, жоғын жоқтайтын халықтық арна.
Ал қалған радиолар тәуелсіз болғанмен көбіне музыкаға әсіресе, шетел
музыкасын көп көрсетеді.
Қазақстанда тәуелсіз арналардың көбейіп отырғандығы алдымен нарық
жағдайына байланысты десек те болады. Бұқаралық электронды ақпарат
құралдарының бизнес көзіне айналуының тікелей әсерінен, қазіргі кезде
Қазақстан әуе толқындарында хабар таратып отырған 31 радио (103,5 FM ),
Европа плюс Қазақстан, Русское радио, Радиосити (104 FM), NS (106
FM), Радио Ретпро (91,7 FM), Авторадио(105,4 FM ) Хит-FM (102 FM)
сияқты радиоарналардың бәрінің жұмыс принциптері коммерциялық болып
саналады. Олардың басты мақсаттары – жарнама арқылы табыс табу. Сондықтан
да жиі-жиі ақпарат беріп, эфир кеңістігін әртүрлі музыкамен толтыра отыра,
әлсін-әлсін жарнамаларды қайталау – бұлардың жұмыс стилі. Музыкалық
қорлары да батыстық, ресейлік эстрада жұлдыздарын дәріптеуге толы. Батыстық
коммерциялық радиолар тәжірибесінде тыңдарман аудиториясын зерттеу – ең
маңызды да басты міндет. Өйткені, табысты, қалталы, тыңдармандарды тарту,
солардың талабына, талғамына қарай қызмет ету – жарнаманың молаюына
әкелетін фактор болып есептеледі. Мысалы, өсіп келе жатқан жастарды болашақ
бизнес көзі деп қарай отырып, солардың тілек-талаптарына орай түнгі
хабарлар ұйымдастырып, тікелей эфирге тарту, өз радиоларының имиджін
арттыру, жас ерекшеліктеріне қарай музыкалық топтамалар беру сияқты
әрекеттер тәуелсіз арналардың регізгі қолданатын тәсілдері болып табылады.
Аралас радиолар тарататын хабарларының бір бөлігі жарнамалық бағытта
болса, ендігі бір саласы насихатшылық қызмет атқаруы мүмкін. Осы аталмыш
арналардың бәрінің қызметі әлеуметтік зерттеу институты арқылы зерттеліп,
өзіндік рейтингілерге ие болады. Тыңдармандардың жоғары бағасына ие болған
радиолардың жарнамашылдық сипаты да алдыңғы қатарда болатыны аян. Жалпы
алғанда ұлт, халық болашағын ойластырған арналар жаңа заманға бейімделудің
тәсілдерін игеріп қана қоймай, ұлттық ерекшкліктерді ұстана отырып,
мемлекетті нығайтумен сәйкестендіріп, қоғамдық ортақ мүддені жүзеге асыру
мақсатына үйлестіре отырып қызмет атқаруы тиіс.
Ал Қазақ радиосында тек ақпарат пен музыка ғана емес, оның жер-
шарындағы өз салты, дәстүрі, тарихы, мәдениеті, әдебиеті, ерекшелігі бар
халық ретінде толық қалыптасуы үшін ұлағатты хабарлар да көптеп беріледі.
Мұндай бағдарламалар аудиторияны демалдырады, яғни оның көңілінен шығуы
мүмкін. Яғни, Намазалы Омашев айтпақшы: өткенді білу үшін де, өркениетке
өту үшін де адамгершілік қасиеттерді қалыптастыра отырып, атқару жолында
қызмет көрсететін арна – Қазақ радиосы болуы қажет.
Әлемнің бүгінгі келбетін коммуникация айқындайды. Ол қаншалықты
дамып, өскелең сұраныстарды қанағаттандырса, арзан әрі сапалы болса, сол
қоға ашық деп есептеледі.Осы тұрғыдан алғанда, Қазақстанда ашық
экономикалық саясат орнығып мменшік формаларының қатар өмір сүруіне жол
ашылды, техника мен технологиялар нарығы қалыптасты. Бірақ бүгінгі БАҚ
күрделі жанды организм және ол көп бағытты. Оның бір жағында шығармашылық
ұжым, олардың ізденісі мен ұстанған бағыт – бағдары тұрса, екінші жағында
одан да күрделі аудиторисы тұр - дейді, Намазалы Омашев.Бұқаралық
коммуникайия құралдарының арасында радионың мүмкіндігі кең, әрі таралуы
еркін. Радиосигналдың жетпейтін жері жоқ., аз шығынмен оны қандай да болсын
қашықтыққа жеткізуге болады. Тіпті телевизияның мұндай қамтуға мүмкіндігі
жоқ . Шағын қатты күшейткіштер телевизиялық сигналды ары кетсе 5-10 шақырым
радиусқа жеткізеді, ал сол қуатпен радиосигнал одан ондаған есе қашықтыққа
тарайды. Мұны социологиялық зерттеулер де дәлелдеп отыр. БАҚ саласында
мониторинг жүргізумен айналысатын Гэллап медиа Азия фирмасының
мағлұматтары бойынша қазақстандықтар радионы 220 минут
тыңдаса, телевизияны 176 минут көреді. Орташа тәуліктік тыңдарман саны
500 мыңға дейін жетеді. Яғни әрбір үшінші қазақстандық радиионың күнделікті
ссенімді белсенді тыңдаушысы болып табылады. Радио адамдардың сенімді
серіктесіне айналып, күнделікті тыныс - тіршілігіне біте қайнасып
араласып кеткен, әлеммен және айналасымен қарым – қатынастың қайнар
көзіне айналған.
Радионың мұндай кең ауққымды таралуы оның физикалық және
психологиялық табиғатынан туындайды:
- біріншіден, ақпарат жеткізетін электромагнитті тербелістер
радиокүшейткіш қуаты жететін аумақты түгел қамтиды, яғни
радиохабарлар барлық жерге дерлік жетеді;
- екіншіден, радиосигналды бірқалаыпты және сапалы қабылдайтын
қазіргі заманғы қабылдағыштар шағын ғана болып келеді, әрі
қуатты үнемді пайдаланады, соның есебінен адам кез -
келген жағдайда, тәулік бой радиотолқынға құлақ түріп жүре
алады.
Радиоақпараттың аудиториямен қатынасы әр уақытта осылай
болған жоқ , ол тарихи бірнеше кезеңді бастан кешіріп барып
сақталды. Оның аудиторияға бағытталуы да өзгерді, хабар тарату
стилі де күрделі өзгерістерге ұшырады, алғашқы ұрандау, үндеу
тәсіліне жақын, жылы қарым - қатынасқа дейін жетілді, қазір
адамдардың көңілін аулау, демеуге, эмоциялық тепе – теңдікке
жетті.
Радиохабар тарату бүгін де кең аудиторияға бағытталады және
оны екі категорияға бөлуге болады. Бірінші - мүмкін аудитория,
яғни радиохабар аумағының барлығы соған жатады.
Екінші - нақты аудитория, сол станция хабарларын ұдайы тыңдап,
өзінікә санайтын тыңдарман. Біріншісі көбіне техникалық
мүмкіндігімен байланысты болса, нақты аудиторя уақыт өте келе,
көбіне радиоарнаның шығармашылық күш – қуаты мен қарымына қарай
байланысты қалыптасады. Тиісінше, нақты аудитория радиостанцияның
беделін, тартымдылығын, рейтингін және соған орай жарнама тарту
мүмкіндігін анықтайды.
Радионың аудиториясы кеңістікте шашырап жатыр, соған
қарамастан оның жиынтық белгілері де жоқ емес. Радио миллиондар
аудиториясына бағытталғанымен, оны көбіне жеке немесе шағын топ
тыңдайды. Сондықтан да журналистің әуе толқынындағы әңгімесі
солардың әрқайсысының жүрегіне жол табуы тиіс. Барлық аудиторияның
сұраныстары мен қажеттіліктерін дөп басу, ортақ тақырып таңдау,
оларға қызықты әңгіме қозғау, көңіл күйін табу, соған сәйкес
қарым – қатынас стилін қалыптастыру журналистен кәсіби біліктілік
пен білімді, парасаттылықты талап етеді. Аудитория дөрекілік
пен менсінбеушілікті кешірмейді, мүмкіндігінше жылы сөлеп, жоғары
мәдениет таныту керек. Сонда ғана екі арадағы қатынас сенімге
ие болады, хабар ашыла түседі, діттеген мақсатына жетеді.
Радионың аудиториясы тек қана шашыраңқы емес, сонымен бірге
психологиялық әркелкі де. Өйткені, сол сәттегі тыңдарманның көңіл
– күйі әртүлі болып келеді және хабар тыңдаудағы
мақсаты, оны жетектеген мотив әрқалай болып жатады. Біреу ақпарат
алғысы келеді, екіншісі көңіл көтеругек бейім, ерді біреу
тілдесуге, сұхбаттасуға зәру. Міне, осының бәрінің ортақ белгісін
тауып, көңіл хошын қанағаттандыру, назарын аудару күрделі
психолгиялық міндет.
Радиохабарын қабылдау көптеген психологиялық факторлардың
басын қосатын өзгермелі де қарқынды процесс. Радионы тыңдаудың
өзіндік ерекшелігі бар және оны төрт түрге бөлуге болады.
1. Тыңдарман – іздеуші радиоқабылдағышты бұрап отырып, өзінің
рухани сұранысна және эмоциялық көңіл – күйіне байланысты арнаны
таңдайды.
2. Радиохабарды негізгі іспен айналысып жүріп, саналы түрде
қабылдамай екінші қатарда да тыңдауға болады, бұл фондық деп
аталады. Яғни, радиодан тарап жатқан сөз бен сазға аса зейін қоя
бермейсіз, бірақ не айтылып жатқаны көммескі болса да белгілі,
қажет жағдайда назарыңды аударып, толыққанды тыңдарманға ауыса
аласыз.
4. Іріктеп тыңдау - әркім талғамына сай өзін қызықтыратын
мағлұматтар мен хабарларды іздеп отырып тыңдайды, зейін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1. Радио жайлы.
2. Қазақ радиосы мен басқа радиолардың ерекшелігі.
3. Радио аудиториясының көңілін таба білу ерекшеліктері.
4. Аудиторияны зерттеу тәсілдері.
5. Аудитория радионың еңбегін бағалаушы құрал.
Қолданылған әдебиеттер.
Әр мемлекеттің тыныс-тіршілігінен, мәдениет, әдебиет, тарихынан, салт-
дәстүрінен,тілінен, ділінен тағы басқаларынан хабардар ететін бұқаралық
ақпарат құралдары жұмыс істейді. БАҚ белгілі бір дәрежеде халықтың тыныс-
тіршілігінің айнасы тәрізді. Осы бұқаралық ақпарат құралдардың жұмыс істеу
бағыттарына орай сол елдің, халқының бет-бейнесімен танысуға, өзіндік пікір
қалыптастыруға болады. Ондай ақпараттық ұйымдар мемлекеттік дәрежеден
басталып, шағын елдімекендік дәрежеге дейін жұмыс істей береді. Әрине, сол
елдің тарихи демографиялық дәрежесіне байланысты қалыптасады.Халықаралық
эфирде осындай 160 астам елдің радостудиялары жұмыс істейді. Олардың
тыңдармандарының саны 200 миллионнан аса екендігі социологиялық институттар
зерттеулері арқылы зерделенген.
Қазақстанда 115 телерадио арнлары жұмыс істейді. Олардың бәрі
атқаратын қызметіне қарай мемлекеттік, жекеменшік, коммерциялық, аралас
болып бөлінеді. бөлінеді.
Мемлекеттік арналар деген – үкімет идеологиясын насихаттайтын,
мемлекет бюджетінен қаржыландырылатын, тәуелді арна. Қазақстандағы
мемлекеттік арна бұл – FM 101 жиілігіндегі Қазақ радиосы.
Радиохабар тарату құрылымына қарай – республикалық, қалалық,
аймақтық, аумақтық болып бөлінеді. Халықаралық, республикалық арналар
республика көлемінде болып жатқан жаңалықтарды, оқиғаларды қамтып, өз
хабарларын Қазақстан аумағына таратады.Облыстық арналардың хабарлары тек
өздері қамтитын облыстық аумаққа таралатын болса, қалалық арналар қала
көлемінде ғана хабар таратады. Қазіргі кезде аймақтық радиолар жұмыс
істемейді.
Алты миллионнан астам тыңдарманы бар Қазақ ардиосы 101-FM
жиілігінен беріледі және заман талабына орай қызмет істеуде. Радионың ішкі
құрылымы да , хабар тарату бағыттары да тәуелсіз Қазақстанның даму
тенденцияларына қарай өзгеріске түскен. Республикалық радио хабарлары
жосапрлы түрде жүргізіледі.
Қазақ радиосы қаншалықты үкімет идеологиясын насихаттап, тәуелділік
танытқанмен де бұқара халықтың мұңын мұңдап, жоғын жоқтайтын халықтық арна.
Ал қалған радиолар тәуелсіз болғанмен көбіне музыкаға әсіресе, шетел
музыкасын көп көрсетеді.
Қазақстанда тәуелсіз арналардың көбейіп отырғандығы алдымен нарық
жағдайына байланысты десек те болады. Бұқаралық электронды ақпарат
құралдарының бизнес көзіне айналуының тікелей әсерінен, қазіргі кезде
Қазақстан әуе толқындарында хабар таратып отырған 31 радио (103,5 FM ),
Европа плюс Қазақстан, Русское радио, Радиосити (104 FM), NS (106
FM), Радио Ретпро (91,7 FM), Авторадио(105,4 FM ) Хит-FM (102 FM)
сияқты радиоарналардың бәрінің жұмыс принциптері коммерциялық болып
саналады. Олардың басты мақсаттары – жарнама арқылы табыс табу. Сондықтан
да жиі-жиі ақпарат беріп, эфир кеңістігін әртүрлі музыкамен толтыра отыра,
әлсін-әлсін жарнамаларды қайталау – бұлардың жұмыс стилі. Музыкалық
қорлары да батыстық, ресейлік эстрада жұлдыздарын дәріптеуге толы. Батыстық
коммерциялық радиолар тәжірибесінде тыңдарман аудиториясын зерттеу – ең
маңызды да басты міндет. Өйткені, табысты, қалталы, тыңдармандарды тарту,
солардың талабына, талғамына қарай қызмет ету – жарнаманың молаюына
әкелетін фактор болып есептеледі. Мысалы, өсіп келе жатқан жастарды болашақ
бизнес көзі деп қарай отырып, солардың тілек-талаптарына орай түнгі
хабарлар ұйымдастырып, тікелей эфирге тарту, өз радиоларының имиджін
арттыру, жас ерекшеліктеріне қарай музыкалық топтамалар беру сияқты
әрекеттер тәуелсіз арналардың регізгі қолданатын тәсілдері болып табылады.
Аралас радиолар тарататын хабарларының бір бөлігі жарнамалық бағытта
болса, ендігі бір саласы насихатшылық қызмет атқаруы мүмкін. Осы аталмыш
арналардың бәрінің қызметі әлеуметтік зерттеу институты арқылы зерттеліп,
өзіндік рейтингілерге ие болады. Тыңдармандардың жоғары бағасына ие болған
радиолардың жарнамашылдық сипаты да алдыңғы қатарда болатыны аян. Жалпы
алғанда ұлт, халық болашағын ойластырған арналар жаңа заманға бейімделудің
тәсілдерін игеріп қана қоймай, ұлттық ерекшкліктерді ұстана отырып,
мемлекетті нығайтумен сәйкестендіріп, қоғамдық ортақ мүддені жүзеге асыру
мақсатына үйлестіре отырып қызмет атқаруы тиіс.
Ал Қазақ радиосында тек ақпарат пен музыка ғана емес, оның жер-
шарындағы өз салты, дәстүрі, тарихы, мәдениеті, әдебиеті, ерекшелігі бар
халық ретінде толық қалыптасуы үшін ұлағатты хабарлар да көптеп беріледі.
Мұндай бағдарламалар аудиторияны демалдырады, яғни оның көңілінен шығуы
мүмкін. Яғни, Намазалы Омашев айтпақшы: өткенді білу үшін де, өркениетке
өту үшін де адамгершілік қасиеттерді қалыптастыра отырып, атқару жолында
қызмет көрсететін арна – Қазақ радиосы болуы қажет.
Әлемнің бүгінгі келбетін коммуникация айқындайды. Ол қаншалықты
дамып, өскелең сұраныстарды қанағаттандырса, арзан әрі сапалы болса, сол
қоға ашық деп есептеледі.Осы тұрғыдан алғанда, Қазақстанда ашық
экономикалық саясат орнығып мменшік формаларының қатар өмір сүруіне жол
ашылды, техника мен технологиялар нарығы қалыптасты. Бірақ бүгінгі БАҚ
күрделі жанды организм және ол көп бағытты. Оның бір жағында шығармашылық
ұжым, олардың ізденісі мен ұстанған бағыт – бағдары тұрса, екінші жағында
одан да күрделі аудиторисы тұр - дейді, Намазалы Омашев.Бұқаралық
коммуникайия құралдарының арасында радионың мүмкіндігі кең, әрі таралуы
еркін. Радиосигналдың жетпейтін жері жоқ., аз шығынмен оны қандай да болсын
қашықтыққа жеткізуге болады. Тіпті телевизияның мұндай қамтуға мүмкіндігі
жоқ . Шағын қатты күшейткіштер телевизиялық сигналды ары кетсе 5-10 шақырым
радиусқа жеткізеді, ал сол қуатпен радиосигнал одан ондаған есе қашықтыққа
тарайды. Мұны социологиялық зерттеулер де дәлелдеп отыр. БАҚ саласында
мониторинг жүргізумен айналысатын Гэллап медиа Азия фирмасының
мағлұматтары бойынша қазақстандықтар радионы 220 минут
тыңдаса, телевизияны 176 минут көреді. Орташа тәуліктік тыңдарман саны
500 мыңға дейін жетеді. Яғни әрбір үшінші қазақстандық радиионың күнделікті
ссенімді белсенді тыңдаушысы болып табылады. Радио адамдардың сенімді
серіктесіне айналып, күнделікті тыныс - тіршілігіне біте қайнасып
араласып кеткен, әлеммен және айналасымен қарым – қатынастың қайнар
көзіне айналған.
Радионың мұндай кең ауққымды таралуы оның физикалық және
психологиялық табиғатынан туындайды:
- біріншіден, ақпарат жеткізетін электромагнитті тербелістер
радиокүшейткіш қуаты жететін аумақты түгел қамтиды, яғни
радиохабарлар барлық жерге дерлік жетеді;
- екіншіден, радиосигналды бірқалаыпты және сапалы қабылдайтын
қазіргі заманғы қабылдағыштар шағын ғана болып келеді, әрі
қуатты үнемді пайдаланады, соның есебінен адам кез -
келген жағдайда, тәулік бой радиотолқынға құлақ түріп жүре
алады.
Радиоақпараттың аудиториямен қатынасы әр уақытта осылай
болған жоқ , ол тарихи бірнеше кезеңді бастан кешіріп барып
сақталды. Оның аудиторияға бағытталуы да өзгерді, хабар тарату
стилі де күрделі өзгерістерге ұшырады, алғашқы ұрандау, үндеу
тәсіліне жақын, жылы қарым - қатынасқа дейін жетілді, қазір
адамдардың көңілін аулау, демеуге, эмоциялық тепе – теңдікке
жетті.
Радиохабар тарату бүгін де кең аудиторияға бағытталады және
оны екі категорияға бөлуге болады. Бірінші - мүмкін аудитория,
яғни радиохабар аумағының барлығы соған жатады.
Екінші - нақты аудитория, сол станция хабарларын ұдайы тыңдап,
өзінікә санайтын тыңдарман. Біріншісі көбіне техникалық
мүмкіндігімен байланысты болса, нақты аудиторя уақыт өте келе,
көбіне радиоарнаның шығармашылық күш – қуаты мен қарымына қарай
байланысты қалыптасады. Тиісінше, нақты аудитория радиостанцияның
беделін, тартымдылығын, рейтингін және соған орай жарнама тарту
мүмкіндігін анықтайды.
Радионың аудиториясы кеңістікте шашырап жатыр, соған
қарамастан оның жиынтық белгілері де жоқ емес. Радио миллиондар
аудиториясына бағытталғанымен, оны көбіне жеке немесе шағын топ
тыңдайды. Сондықтан да журналистің әуе толқынындағы әңгімесі
солардың әрқайсысының жүрегіне жол табуы тиіс. Барлық аудиторияның
сұраныстары мен қажеттіліктерін дөп басу, ортақ тақырып таңдау,
оларға қызықты әңгіме қозғау, көңіл күйін табу, соған сәйкес
қарым – қатынас стилін қалыптастыру журналистен кәсіби біліктілік
пен білімді, парасаттылықты талап етеді. Аудитория дөрекілік
пен менсінбеушілікті кешірмейді, мүмкіндігінше жылы сөлеп, жоғары
мәдениет таныту керек. Сонда ғана екі арадағы қатынас сенімге
ие болады, хабар ашыла түседі, діттеген мақсатына жетеді.
Радионың аудиториясы тек қана шашыраңқы емес, сонымен бірге
психологиялық әркелкі де. Өйткені, сол сәттегі тыңдарманның көңіл
– күйі әртүлі болып келеді және хабар тыңдаудағы
мақсаты, оны жетектеген мотив әрқалай болып жатады. Біреу ақпарат
алғысы келеді, екіншісі көңіл көтеругек бейім, ерді біреу
тілдесуге, сұхбаттасуға зәру. Міне, осының бәрінің ортақ белгісін
тауып, көңіл хошын қанағаттандыру, назарын аудару күрделі
психолгиялық міндет.
Радиохабарын қабылдау көптеген психологиялық факторлардың
басын қосатын өзгермелі де қарқынды процесс. Радионы тыңдаудың
өзіндік ерекшелігі бар және оны төрт түрге бөлуге болады.
1. Тыңдарман – іздеуші радиоқабылдағышты бұрап отырып, өзінің
рухани сұранысна және эмоциялық көңіл – күйіне байланысты арнаны
таңдайды.
2. Радиохабарды негізгі іспен айналысып жүріп, саналы түрде
қабылдамай екінші қатарда да тыңдауға болады, бұл фондық деп
аталады. Яғни, радиодан тарап жатқан сөз бен сазға аса зейін қоя
бермейсіз, бірақ не айтылып жатқаны көммескі болса да белгілі,
қажет жағдайда назарыңды аударып, толыққанды тыңдарманға ауыса
аласыз.
4. Іріктеп тыңдау - әркім талғамына сай өзін қызықтыратын
мағлұматтар мен хабарларды іздеп отырып тыңдайды, зейін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz