Экологиялық қылмыстар туралы

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 50 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ:

Кіріспе . . . 2 - 6

I тарау Экологиялық қылмыстарға түсінік:

Экологиялық қылмыстардың түсінігі және басқа да қылмыстық құрамдардан айырмашылығы . . . 7 - 14
Экологиялық қылмыстардың түрлері . . . 15 - 28

II тарау Экологиялық қылмыстар белгілерінің құқықтық сипаттамасы:

2. 1. Экологиялық қылмыстардың объектісі және объективтік жағын анықтаудың кейбір құқықтық мәселелері . . . 29 - 34

2. 2. Экологиялық қылмыстардың субъектісі мен субъективтік жағының кейбір құқықтық мәселелері . . . 35 - 40

III тарау Экологиялық қылмыстарды саралаудың құқықтық проблемалары:

3. 1. Экологиялық қылмыстарды саралаудың түсінігі . . . 41 - 42

3. 2. Экологиялық қылмыстарды саралаудың түрлері . . . 43 - 44

3. 3. Экологиялық қылмыстардың криминологиялық мәселелері . . . 45 - 49

Қорытынды . . . 50 - 52

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 53 - 54

КІРІСПЕ

Ғылыми жұмыстың жалпы сипаттамасы. Ғылыми жұмыста Қазақстан Республикасында орын алып отырған экологиялық қылмыстар қарастырылған. Зерттеу жұмысында Қазақстан Республикасындағы экологиялық қылмыстарға жалпы түсінік, ол үшін қылмыстық жауаптылық белгілейтін заңнама және де экологиялық қылмыстарды саралау проблемалары қарастырылған.

Ғылыми жұмыс тақырыбының өзектілігі . Қазақстан Республикасы Конституциясының 31 - бабының 1-бөлігінде: «Мемлекет адамның өмір сүруі мен денсаулығына қолайлы айналадағы ортаны қорғауды мақсат етіп қояды», - делінген. Президентіміз Н. Ә. Назарбаев «Қазақстан 2030» стратегиялық кітабында «2030 жылы Қазақстан ауасы таза, мөлдір сулы, жасыл желекті елге айналуы тиіс» деген болатын. Жоспарлау, орналастыру, қайта өңдеу сияқты ұйымдарда, мекемелердің құрылыстарында не тағы басқа объектілерде қажетті технологиялық тәртіпті, қоршаған ортаның бұзылуын сақтау үшін, оларды қамтамасыз ету мақсатында бірінші рет ҚР ҚК - де аталған қылмыстар үшін қылмыстық жауаптылық белгіленген. Аталған қылмыстардың қауіптілігі сол, ол ең алдымен ҚР Конституциясының 31 - бабында белгіленген ережелерді бұза отырып, адам денсаулығы мен өміріне елеулі зиян тигізеді. Мұнымен қатар елеулі зардап (өсімдіктер мен жануарлар әлеміне, ауаға, суға, жер қыртысына т. б. ) табиғи объектілердің тікелей өзіне тигізіледі.

Республикамызда экологиялық жағдай өте ауыр, қазіргі табиғаттың күйі мүшкіл. Ол баршаға мәлім. Экологиялық апатты аймақтар жылдан жылға көбеюде. Табиғатпен өзара қарым - қатына жасап, сан - алуан іс - әрекетке бара отырып, адамдар бір жағынан оған ықпал етеді, яғни басқаша сөзбен айтқанда, оны өзгертеді, сондай - ақ оны қайта өзгерту барысында өзі де өзгерістерге ұшырайды. Қоғам мен табиғаттың бір - біріне деген өзара әсер ету процесі жүреді. Адамзат табиғат байлығын жан - жақты пайдалана отырып, оны әр түрлі өндіріс қалдықтарымен, жер мен суды және атмосфераны ластап, қоршаған ортаға орасан зиянын тигізе бастады.

Қазақстан Республикасы - табиғи ресурстармен қамтамасыз етілген әлемдегі ең бай мемлекеттердің бірі. Алайда біздің еліміздің табиғи ресурстарының соншама молдығына қарамастан, оған қамқорлықпен қарау қажеттілігі әрқашан туындап отырады. Әрине, қоғамның қазіргі дамуы табиғи ресурстардың шаруашылық мұқтаждықтарына белсенді түрде пайдаланылуына сүйенеді. Бұл процесс нарықтық қатынастар дами түскен сайын одан әрі күрделене береді.

Қазіргі таңда адамдарға тиесілі ресурстардың көбісі толығымен қолданысқа алынған, өмір сүру ортасының нашарлауы, құрлықтардың химиялық және радиоактивті заттармен улануы, климаттың өзгеруі, өсімдіктер мен жануарлардың азаюы орын алып отыр. Осы туындап отырған жағдайлар жер бетінде табиғи реакцияның бұзылуына, адамдар арасында түрлі - түрлі аурулардың пайда болуына апарып отыр.

Бұл жағдай біздің елімізге де қатысты болып отыр. 1992 жылы 18- қаңтардың № 1162 - XII Жоғарғы кеңестің қаулысы бойынша Арал аймағы экологиялық апат аймағы болып жарияланды. Арал суының тартылуы сол аймақтың жалпы табиғатына, өсімдіктер мен жануарларға да зиянды әсер етуде. Қазіргі Арал - басынан бағы тайған бақытсыз экологиялық өлке. Арал теңізі және ондағы аймақта тұратын халықты әлеуметтік қорғау үлкен проблемалардың бірі.

Каспий жағалауының әсем табиғатына, оның экологиялық жағдайына атмосфераның, топырақ жамылғысының, судың ластануы үлкен қауіп төндіруде. Атмосфераның ластануына мұнай-газ өндіретін және оны қайта өңдейтін кәсіпорындар әсер етуде. Мұнай кен орныдарында мұнай өнімдерін өңдеу кезінде мұнай мен қалдық сулардың топырақ пен грунтқа төгілуі оларды ластайды. Солтүстік Каспий жағалауының мұнай өнімдері қалдықтарымен ластанған аумағы 194 мың га жерді алып жатса, төгілген мұнай мөлшері 1млн. тоннадан асады. Теңіз жағалауының мұнай өнімдерімен, улы газдармен ластануы теңіз суында тіршілік ететін жануарлар мен өсімдіктердің жаппай жйылуына әкелуде. Каспий жағалауы аймағының ластануы онда тіршілік ететін организмдерге ғана емес, жергілікті тұрғындардың денсаулығына да үлкен қауіп төндіруде.

Батыс Қазақстанның мұнай - газ конденсат кен орындары, Өскемен қорғасын - мырыш комбинаты, Өскемен титан - магний комбинаты, Лениногор полиметалл комбинаты, Жамбылдағы суперфосфат заводы мен фосфор заводы, Балқаш және Жезқазған тау-кен комбинаттары, Павлодар алюминий заводы, Ақтөбе хром қосылыстары мен химия заводы, Екібастұз энергетикалық кешені, Қарағанды металлургия заводы, «Фосфор» Шымкент өндіріс бірлестігі, қорғасын заводтары және т. б. өзге де ұйымдар қоршаған ортаға орасан зиянын тигізеді. Статистикалық мәліметтерге сәйкес әрбір үшінші өндіріс ортасы заңды сақтамайды. Мысалы, Қарағанды облысын алып қарасақ, бұл аймақта 426 ластаушы өндіріс ортасы бар екен. Облыс бойынша Теміртау қаласы бірінші орында тұр. Жыл сайын Қарағанды облысы бойынша 112 млн. тонна өндіріс қалдықтары, металлургиялық шлактар шығарылады. Тап осындай жағдай Республиканың басқа да аймақтарында туындап отыр. Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан, Жезқазған, Батыс Қазақстан облыстарында соңғы 15 жыл ішінде түрлі жұқпалы аурулардың күрт көбеюі байқалды. Химиялық радиоактивті және биологиялық заттарды өндіру мен пайдалану кезінде экологиялық талаптардың бұзылуы нәтижесінде Қазақстан Республикасы аумағында улану, сәулелену көздері пайда бола бастады.

Қоршаған ортаға қауіпті ірі өндіріс орындары экологиялық сараптамадан өткізілінбей жобаланып, орналастырылып жатыр.

Осыған орай экологиялық қауіпсіздік мәселесі қазіргі таңдағы актуальді мәселелердің бірі екені сөзсіз. Сондықтан осы проблема өз кезегінде зерттеуді талап етеді.

Сондықтан ғалымдардың бүкіл қоғамның табиғи ресурстарын пайдаланудың адам үшін қажеттілігі мен табиғи ортаны қорғаудың қажеттілігі арасындағы қарама - қайшылықтарға байланысты дабыл қағуы өте орынды болып табылады. Осыған байланысты зор маңызды: табиғи ресурстарды өте көп мөлшерде шаруашылық мақсатқа пайдаланудың қоршаған ортаға тигізетін теріс зардаптары мен залалдарын жою, барынша азайту және табиғи байлықтарды молайту жөнінде қамқорлық жасау міндеті туындайды. Табиғатты тиімді түрде әрі үнемді пайдалану және оны қорғау шаралары, оның ресурстарын пайдалану кезіндегі тепе - теңдікті белсенді түрде сақтау, қоршаған табиғи ортаны жақсарту, ал бұл талаптар бұзылған жағдайда оны қалпына келтіру жөнінде пәрменді шараларды жүзеге асыру қажеттігін туындырып отыр. Табиғатты қорғау және оның байлығын тиімді пайдалану мәселесін шешуді қамтамасыз ететін әдіс - тәсілдер жүйесін жасауға әр - түрлі құқықтық институттар белсенді түрде қатысады. Олардың бәрінің де маңызды мән - жайы бар және экологиялық дағдарыс мәселесін шешуге белгілі бір дәрежеде ықпал жасайды. Алайда, олар тигізетін ықпалдар табиғатты қорғау орындарының өзара қарым - қатынасын дамыту мен жетілдірудегі мемлекеттік басқарудың ролін көтеруге негізделуі тиіс.

Жер мен оның қойнауын, ормандар мен су байлықтарын заңды тұлғалар мен жеке азаматтардың ұтымды пайдалану жөніндегі қызметіне бақылау жасаудың, есеп жүргізудің белгілі бір тәртібін енгізе отырып, мемлекеттік басқару институты іс жүзінде табиғатты пайдалану мен оны қорғауды қамтамасыз етудің барлық саласын қамтиды. Сонымен қатар, қоршаған табиғи ортаның сапасын қамтамасыз ету мемлекет пен оның органдары жүргізетін шараларының жүйесіне тікелей байланысты. Осы жәйттің өзі қоғамдық қатынасқа қатысатын субъектілердің ерекше құқықтармен қамтамасыз етілуін қажет етеді. Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алғаннан бері табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен табиғат қорғау саласындағы мемлекеттік басқаруды одан әрі жақсарту жөнінде бірқатар шаралар қабылданды. Қоршаған ортаны қорғауды жақсартуда соңғы жылдары бірқатар жұмыстар атқарылып келеді. Соның нәтижесінде табиғат қорғауға барлық жерде ерекше көңіл бөліне бастады. Браконьерлерге қарсы күрес күшейді және т. б. бірқатар игі шаралар қолға алынуда.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. Экологиялық қылмыстар, яғни қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік басқаруды құқықтық реттеудің теориялық мәселелері көп жылдардан бері заңгер ғалымдардың назарын өзіне аударып келеді. Қазақстан ғалымдары бұл мәселені зерттеуге зор үлес қосқаны баршаға мәлім. Мәселен, С. Б. Байсаловтың, Н. Б. Мұхитдиновтың, Д. Л. Байдельдиновтың, А. Н. Ағыбаевтың, Г. И. Баймурзиннің, И. И. Роговтың, Ә. С. Стамқұловтың, К. А. Шойбековтың, Ә. Е. Ереновтың, Ә. Е. Бектұрғановтың еңбектері табиғат ресурстарын қорғау, реттеу мәселесіне арналған. Қоршаған ортаны қорғауды құқықтық реттеудің кейбір өзекті мәселелері Г. А. Аксененок, О. С. Колбасов, Н. И. Краснов, А. В. Петров, Ю. С. Шемшученко, Б. В. Ерофеев, С. А. Боголюбов, А. М. Плешаков, Ю. И. Ляпунов, О. Л. Дубовик, А. Э. Жалинский, Э. Н. Жевлаков, П. Ф. Повелицына және т. б. сияқты Тәуелсіз Мемлекеттер Достығы елдері ғалымдарының еңбектерінде зерттелген. Алайда жоғарыда аталған ғалымдардың көптеген еңбектері мемлекетіміздің нарықтық қатынасқа өтуінен бұрынғы кезеңдердегі зерттеулері болғандықтан оларда қазіргі жаңа заң актілерінің ерекшеліктері мен жаңадан қалыптастырған ғылыми көзқарастар көрініс таппаған. Сонымен бірге мемлекеттің нарық жағдайындағы табиғи ресурстарды пайдаланушылардың қызметіне араласуының шегі туралы мәселелер де қажетті деңгейде талданып, зерттелмеген.

Ғылыми жұмыстың мақсаты. Экологиялық қылмыстармен байланысты күрделі ғылыми мәселелердің деңгейін қарастыру, оларға қылмыстық құқықтық талдау жасау, сондай - ақ экологиялық қылмыстармен күрес жүргізудің тиімді шараларын анықтау, табиғи ресурстарды игеру, табиғат ресурстарын пайдалану мен қорғау саласындағы мемлекеттік басқарудың құқықтық мәселелерін кешенді түрде зерттеу, сонымен бірге осы мәселелер бойынша заң шығару ісін жетілдіру жөнінде нақты тәжірибелік, теориялық ұсыныстар жасау осы ғылыми жұмыстың мақсаты болып табылады.

Ғылыми жұмыстың міндеттері. Жоғарыда аталған мақсаттарға жету үшін төмендегідей міндеттерді шешу көзделген:

Экологиялық құқық бұзушылықтарды реттейтін құқықтық нормалардың құқық жүйесіндегі орнын анықтау;
Табиғатты қорғау қатынастарын дамыту мен жетілдірудегі мемлекеттік басқарудың ролін анықтау және көтеру;
Нарық жағдайындағы табиғи байлықтарды пайдаланушылар қызметіне мемлекеттік органдардың қазіргі жүйесін танып - білу және айқындау;
Жоғарыда қарастырылған проблемалар бойынша табиғи ресурстарды қорғау саласындағы мемлекеттік басқару органдарының қызметін жетілдіру мен дамытуға, оның тиімділігін арттыруға бағытталған қағидалар мен тәжірибелік ұсыныстар жасау мен оны ашып көрсету;

Зерттеудің объектісі. Экологиялық қылмыстардың салдарынан залал келтірілетін, қылмыстық заңмен қорғалатын және олардың алдын алу кезінде пайда болатын қоғамдық қатынастар зерттеудің объектісі болып табылады.

Зерттеудің пәні. Экологиялық қылмыстардың қылмыстық құқықтық және криминологиялық сипаттамасы, осы қылмыстар үшін жауаптылық көздейтін қылмыстық құқықтық нормалар және экологиялық қылмыстардың алдын алу шаралары зерттеудің пәні болып табылады.

Ғылыми жұмыс көлемі және құрылымы. Ғылыми жұмыс кіріспеден, жеті параграфты қамтитын үш тараудан, қорытындыдан, қолданылған нормативтік - құқықтық актілер мен әдебиеттер тізімінен тұрады.

І-тарау. Экологиялық қылмыстар туралы жалпы түсінік және әртүрлі ғылыми көзқарастар

Экологиялық қылмыстардың ұғымы және басқа да қылмыс құрамдарынан айырмашылығы

Экологиялық қылмыстар өзіндік мазмұны мен арнайы белгілері бар құқыққа қайшы іс-әрекет болып табылады. Алғаш рет «экология» түсігін ғылыми айналысқа өзінің 1866 жылы «Жалпы морфология» деген еңбегінде Э. Геккель енгізген болатын. «Экология» сөзі ұзақ уақыт бойы тірі организмдер мен қоршаған ортаның арақатынасын реттейтін биологияның бөлімі ретінде қолданады. Соңғы үш онжылдықта «экология» ұғымы әлеуметтік ұғымға айнала бастады. Бұның себебі, адамдардың өмір сүру ортасының өздерінің жеке қызметтерінің арқасында нашарлауы, өндірістік қызмет сипаттының өзгеруімен, табиғи ресурстарды пайдаланудың жаңа жолдарының пайда болумен тікелей байланысты. Қазіргі жаңа ұғымы бойынша «экология» қоғам мен қоршаған табиғи ортаның байланысын реттейтін ғылым болып табылады.

Сонымен қатар көптеген экологиядан туындайтын ұғымдар пайда бола бастады. Олар: адам экологиясы, экологиялық қағидалар, экологиялық кризис, экологиялық саясат және т. б. Осыған орай әлеуметтік экология қоғамда ерекше орынға ие болды. Адамдар арасында моральдық аспектілері бар ұғымға айналып, осыдан «экологиялық этика», «экологиялық мәдениет», «экологиялық құқықтық сана», тіпті «экологиялық наным-сенім» концепциялары пайда болды.

Құқық саласында «экология» термині алғаш рет 1972 жылы КСРО-ның Жоғарғы Сотының Пленумындағы табиғатты қорғау жөніндегі заңдардың қолдану тәжірибесі жөніндегі талқылауда О. С. Кольасов қолданады. Ал экологиялық құқықбұзушылықтар жөніндегі мәселелер КСРО - ның Жоғарғы Кеңесінің 1989 ж. «О неотложных мерах экологического оздоровления страны» деген қаулысында қарастырылды.

Экологиялық қылмыс жөнінде заңгер -ғалымдардың берген анықтамалары бірнеше. В. В. Петровтың пікірінше, экологиялық құқық бұзушылық - ол айыпты, құқыққа қайшы, адам денсаулығына нақты қауіп төндіретін әрекет болып табылады.

1998 жылы бұл мәселе негізгі мәселелердің қатарына енді. КСРО Жоғарғы Кеңесі құқық қорғау органдарына “ экологиялық құқық бұзушылық” фактілерін анықтау жөнінде бірқатар тапсырмалар берді. Онымен қоса лауазымды тұлғалардың болған апаттардың экологиялық зардаптарын, тұрғылықты халықтың денсаулығы және өмір сүру ортасының ластануы жайлы ақпараттарды қасақана жасырғаны үшін жауаптылық мәселесі қарастырылды. Заң шығару органының бұл шешімі қылмыстық құқық теориясына “ экологиялық қылмыстар” түсінігін енгізу арқылы, басқа экологиялық құқық бұзушылықтардан айырмашылықтарын, сол сияқты қоғамдық қауіпсіздікке қарсы бағытталған қылмыстардан, адамның жеке басына және денсаулығына қарсы қылмыстардан, меншікке қарсы қылмыстардан, меншікке қарсы бағытталған қылмыстардан ажыратып алуға үлкен септігін тигізді.

Заң әдебиеттерінде табиғатты қорғау саласында «экологиялық қылмыстар» жөнінде бірнеше көзқарастар бар. В. И. Андрейцев экологиялық қылмыстар деп - қоршаған табиғи ортаның табиғи ресурстарын пайдалану және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша заңмен белгіленген режимді бұзуға бағытталған әрекеттерді түсінуді айтады.

Э. Н. Жевлаковтың айтуынша, экологиялық қылмыстар - адамдардың өмір сүруінің биологиялық негізіне, өміріне, денсаулығына және шаруашылық қызметіне қол сұғушылық болып табылады. Экологиялық қылмыстар - бұл табиғат арқылы, оған әсер ету негізінде адамға қарсы бағытталған қылмыс деп түсіндіреді.

Қоршаған ортаны қорғау саласындағы қылмыстар - бұл қоғамға қауіпті, құқыққа қайшы түрде қоршаған ортаны қорғау немесе табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануға қауіп - қатер төндіру не оған зиян келтіру деп есептейді И. М. Тяжкова.

О. Л. Дубовик пен А. Э. Жалинский экологиялық қылмыс деп заңмен белгіленген қоғамға қауіпті әрекет ( әрекет және әрекетсіздік) арқылы қоршаған ортаға, оның компоненттеріне, адам өміріне қажетті және әлеуметтік құндылық ретінде саналатын табиғи объектілерге, оны қорғауға, ұтымды пайдалануға тигізетін қолсұғушылықты айтады.

П. Ф. Повелицынаның пікірінше, экологиялық қылмыстар - бұл қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды пайдалану ережелерін сақтауға және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қарсы қарсы бағытталған қоғамға қауіпті заңмен белгіленген қолсұғушылықтар болып табылады.

Экологиялық қылмыстардың түсінігі Қазақ ССР - нің «Қоршаған табиғи ортаны қорғау туралы» Заңында да берілген. Ондағы 72 бапта: экологиялық қылмыс деп экологиялық құқықтық тәртіпке, адамдардың денсаулығына немесе қоршаған ортаға нақты қауіп төндіретін экологиялық зардап тудыратын, қылмыстық заңмен белгіленген қоғамға қауіпті іс - әрекет ( әрекет немесе әрекетсіздік) түсіндіріледі.

Экологиялық қылмыстар дегеніміз қоршаған ортаға, оның ресурстарына, халықтың экологиялық қауіпсіздігіне қол сұғатын қоғамға қауіпті, қылмыстық заңға қайшы іс - әрекеттер болып табылады.

Экологиялық қылмыстардың заты - нақты табиғат ресурстары: жер, су, ауа, жануарлар дүниесі, орман - тоғай, мал т. б.

Экологиялық қылмыстардың топтық объектісі қоршаған ортаны қорғау, табиғат ресурстарын тиімді пайдалану, тірі организмдерге қолайлы табиғи жағдайларды сақтау және адамдардың экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастар болып табылады. Қылмыстың тікелей объектісі экологиялық қылмыстарды реттейтін нақты қоғамдық қатынастар. Тікелей объектісінің ерекшеліктеріне байланысты ҚК-тің 11 - тарауындағы экологиялық қылмыстар мына төмендегі түрлерге бөлінеді: экологиялық қауіпсіздікке қол сұғатын қылмыстар : шаруашылық және өзге де қызметке қойылатын экологиялық талаптардың бұзылуы; ықтимал экологиялық қауіпті химиялық, радиоактивті және биологиялық заттарды өндіру мен пайдалану кезінде экологиялық талаптардың бұзылуы; микробиологиялық немесе басқа биологиялық агенттермен немесе улы заттармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік ережелерінің бұзылуы ; мал дәрігерлік ережелердің және өсімдіктердің аурулары мен зиянкестеріне қарсы күресу үшін белгіленген ережелердің бұзылуы; экологиялық ластау зардаптарын жою жөнінде шара қолданбау; Су және атмосфераны тиімді пайдалануға және қорғауға қол сұғатын қылмыстар: суларды ластау, бітеу және сарқу; атмосфераны ластау; теңіз аясын ластау; Жерді, құрлықтық шельф, жер қойнауын қорғау және пайдалану ережелеріне қол сұғатын қылмыстар : Қазақстан Республикасының құрлықтық шельфі туралы және Қазақстан Республикасының айрықша экономикалық аймағы туралы заңдарының бұзылуы; жерді бүлдіру; жер қойнауын қорғау және пайдалану ережелерін бұзу; Жануарлар дүниесін тиімді пайдалану, сақтау және қорғау ережелеріне қарсы қылмыстар: су жануарлары мен өсімдіктерін заңсыз алу; жануарлар дүниесін қорғау ережелерін бұзу; заңсыз аңшылық; Өсімдіктер дүниесін қорғау және тиімді пайдалану ережелеріне қарсы қылмыстар : ағаштар мен бұталарды заңсыз кесу; ормандарды жою немесе зақымдау; Ерекше табиғи - биологиялық түрдегі дүниелерді қорғау ережелеріне қарсы қылмыстар: жануарлар мен өсімдіктердің сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерімен заңсыз іс - әрекеттер; ерекше қорғалатын табиғи аумақтар режимінің бұзылуы;

Экологиялық қылмыстардың негізін бір ғана заң категориясымен анықтау мүмкін емес. Бұл мәселені кешенді әрі жүйелі түрде қарастырған жөн. Ол үшін қоғам мен табиғаттың арақатынасының негізін, адамның табиғатта алатын рөлі мен орнын анықтау қажет.

Қылмыс туралы сөз болған жерде қылмыстық құрам туралы сұрақ қойылады. Қылмыстық құрам қылмыстық құқық теориясындағы даулы мәселелердің бірі болып табылады. Соның ішінде экологиялық қылмыстық құрам қылмыстық құқық теориясында ең күрделі шиеленіскен мәселелердің негізгісі болып табылады.

Бұл мәселе жөнінде бірнеше авторлардың айтқан пікірлері бар. Экологиялық қылмыстық құрамдар туралы әртүрлі көзқарастар, соның ішінде экологиялық қылмыстардың объектісі, яғни реттелінетін қоғамдық қатынастардың ішкі құрылысы және оның элементтерінің мазмұны туралы қарама - қайшы көзқарастардың орын алуда.

Қылмыстық құрамды дұрыс анықтау теориялық және практикалық мәнге ие. Құрамды дұрыс анықтау қылмыстың әлеуметтік - саяси мәнін және оның қоғамдық қауіптілік дәрежесі мен сипатын ашуға көмектеседі.

Экологиялық қылмыстық құрамдарды заң әдебиеттерінде басқа қылмыстық құрамдармен алмастыру бірнеше заңгер ғалымдардың еңбектерінде айтылған.

Экологиялық қылмыстардың қылмыс құрамдарын талдай келе, шаруашылық қылмыстардың қылмыс құрамдарынан өзіндік айырмашылықтары бар екенін көруге болады. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы қылмыстардың негізінде зардап тек халық шаруашылығына ғана емес, қоршаған ортаға да келеді. Мысалы: экологиялық жүйенің өзгеруі, энергетикалық, жылу, радиациялық баланстың өзгеруі, климаттың өзгеруі және т. б. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы қылмыстардың қылмыстық құрамдарын шаруашылық қылмыстардың қылмыстық құрамдарымен ғана айырмашылығын көрсету жеткіліксіз.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.