Мәдениеттану теориялары

1. Қоғамдық тарихи мектеп .
2. Мәдениеттану концепциялары
3. Соркиннің әлеуметтік теориялары .
4. Ясперс теориясы .

ХХ ғасырға келетін болсақ , бұл кезеңде мәдениеттану философиядан тысқары тұратын , бірақ онымен мәдениет философиясы арқылы байланысқан жеке ғылым саласы ретінде қалыптаса бастады . Мәдениет философиясынан мәдениеттануға көшу – мәдениеттің тоқырауын түсінумен және адам мен табиғаттың үйлесімділігі бұзылғанын ұғынған уақытта жүзеге асырылады . Бұрыннан қалыптасқан үйлесімділіктің рационалдық негіздерін іздеуден бас тартылды ,ал мұның өзі мәдени дәстүрлерді ой елгінен өткізіп қайта қарау болып табылатын сана - сезімнің философиялық ізденістерін тығырыққа тіреді . Өзіміз байқағандай , өмірлік философияның қойнауында және оның әсерімен мәдениетті ұғынуға деген мәдениеттану теорияларының дамуына ерекше ықпал етті . Мәдениеттің сан салалары мен түрлеріне жаңаша көзқараспен қарау – мәдениет мәселелеріне байланысты тікелей ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуге мол мүмкіндік туғызды . Міне , осы жағдайларға байланысты ХХ ғасырда өткен кезеңдердегі қол жеткен дәстүрлі жетістіктердің негізінде бірнеше мәдениеттану мектептері қалыптасты. Олар: а)Қоғамдық-тарихи мектеп ;
б)Натуралистік мектеп ;
в)социологиялық мектеп
г)рәміздік мектеп . Енді осы мектептерді жеке-жеке қарастырып көрелік .
а)Қоғамдық-тарихи мектеп .Бұл мектептің қалыптасуының тамыры тереңде жатыр , өйткені оның классикалық дәстүрі Кант , Гегель мен Гумбольд сияқты ұлы философтардың шығармашылығымен тығыз байланысты болды. Қоғамдық – тарихи мектептің қалыптасуына тарихшылар мен философтар ерекше ат салысты , бірақ олардың қатарында діни адамдардың да болғандығын атап өтуіміз қажет. Бұл ағымның негізгі қайраткерлері : Батыс Еуропада – Шпенглер мен Тойнби , ал Ресейде – Н . Я . Данилевский болды . Освальд Шпенглер (1880-1936) - әрі философ , әрі тарихшы . Өз заманында дүниені дүр сілкіндірген «Закат Европы» деген еңбектің авторы.