Криминалистикалық болжаулар және тергеуді жоспарлау туралы
Кіріспе
Негізгі бөлім
1 ТАРАУ КРИМИНАЛИСТИКАЛЫҚ БОЛЖАУЛАР ЖӘНЕ ТЕРГЕУДІ ЖОСПАРЛАУ
1. Тергеу болжауының және тергеу жоспарының түсінігі, олардың өзара байланысы
2. Тергеу жоспарының негізгі кагидалары, элементтері және жоспар жасау техникасы
3. Тергеушінін жедел.іздестіру, анықтама және басқа да органдармен байланысы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізмі
Негізгі бөлім
1 ТАРАУ КРИМИНАЛИСТИКАЛЫҚ БОЛЖАУЛАР ЖӘНЕ ТЕРГЕУДІ ЖОСПАРЛАУ
1. Тергеу болжауының және тергеу жоспарының түсінігі, олардың өзара байланысы
2. Тергеу жоспарының негізгі кагидалары, элементтері және жоспар жасау техникасы
3. Тергеушінін жедел.іздестіру, анықтама және басқа да органдармен байланысы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізмі
Қылмыстын тез арада ашылуы, тергеудің сапасы, тергеушінің істі тергеуге байланысты жұмысының мақсатты жөне ұйымдас-қан түрде жүргізілуі тергеудің белгілі бір жоспармен жүргі-зілуіне тікелей байланысты. Қылмыстық іс қозғалғаннан кейін тергеу жоспарын жасау арқылы тергеуші тергеу барысында шешілетін сұрақтарды толық айқындап алып, осы сұрақтарды нақтылы қандай тергеу әрекеттерін, жедел-іздестіру және басқа да ұйымдастырушылық шаралар жүргізу арқылы шешуге болатынын анықтап белгілейді.
Сұрақтар тергеп отырған кылмыстың мән-жайын анықтауға байланысты болу керек. Сондықтан жоспарға кіретін сұрақтар осы қылмыс жөнінде тергеушінің ойша жасаған болжауынан туындайды. Тергеп отырған қылмыстың қалай, қандай жағдайда болғанын тергеуші, әрине, өз көзімен көрген жоқ. Бірақ қылмысты толық және объективті тергеу үшін тергеуші қылмыс-тың қалай болғанын ойша болса да болжап, қылмыстың жасалу жольш көз алдына елестетіп керіп, оның бейнесін ойша жасап көруі керек. Осындай ойша шығармашылық талдау процесінің үстінде қылмыстың қандай жағдайда болғандығы, қылмысқа катынасқан адамдар және де қылмыстық оқиғаның басқа да мән-жайлары жөнінде белгілі бір болжаулар пайда болады. Тергеушінің бұл ойша талдау арқылы жүргізетін шығармашылық, белгілі бір сұрақтарды шешуге бағытталған іздеу процесі логикалық гипотеза әдістеріне негізделеді. Сондықтан тергеу болжауы логикалық табиғаты жағынан алғанда гипотезаның бір түріне - жұмыс гипотезасына жатады.
Сұрақтар тергеп отырған кылмыстың мән-жайын анықтауға байланысты болу керек. Сондықтан жоспарға кіретін сұрақтар осы қылмыс жөнінде тергеушінің ойша жасаған болжауынан туындайды. Тергеп отырған қылмыстың қалай, қандай жағдайда болғанын тергеуші, әрине, өз көзімен көрген жоқ. Бірақ қылмысты толық және объективті тергеу үшін тергеуші қылмыс-тың қалай болғанын ойша болса да болжап, қылмыстың жасалу жольш көз алдына елестетіп керіп, оның бейнесін ойша жасап көруі керек. Осындай ойша шығармашылық талдау процесінің үстінде қылмыстың қандай жағдайда болғандығы, қылмысқа катынасқан адамдар және де қылмыстық оқиғаның басқа да мән-жайлары жөнінде белгілі бір болжаулар пайда болады. Тергеушінің бұл ойша талдау арқылы жүргізетін шығармашылық, белгілі бір сұрақтарды шешуге бағытталған іздеу процесі логикалық гипотеза әдістеріне негізделеді. Сондықтан тергеу болжауы логикалық табиғаты жағынан алғанда гипотезаның бір түріне - жұмыс гипотезасына жатады.
1 Қазақстан Республикасының Конституциясы. – А., 1995.
1 Н.Ә. Назарбаев. Қазақстан экономикалық әлеуметтік саяси жедел жаңару жолында ҚР Президенттің Қазақстан халқына жолдауы. Егеменді Қазақстан, 2005ж. 19 ақпан.
2 Крылова Н.Е., Серебренникова А.В. Уголовное право современных зарубежных стран. М., 1997г.
3 Уголовное право. Общая часть. Под ред. В.Н.Петрашева. М., 1999г.
4 Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне түсінік. Алматы, 2001ж.
5 Курс уголовного права. Под ред Н.Ф.Кузнецовой. Т.1. М., 1999г.
6 Уголовное право. Общая часть. Под ред. И.Я.Козаченко и З.А.Незнамовой. М., 1997г.
7 Криминалистика. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2006ж.
8 Қылмыстық құқық Ағыбаев А.Н, Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2006ж.
1 Н.Ә. Назарбаев. Қазақстан экономикалық әлеуметтік саяси жедел жаңару жолында ҚР Президенттің Қазақстан халқына жолдауы. Егеменді Қазақстан, 2005ж. 19 ақпан.
2 Крылова Н.Е., Серебренникова А.В. Уголовное право современных зарубежных стран. М., 1997г.
3 Уголовное право. Общая часть. Под ред. В.Н.Петрашева. М., 1999г.
4 Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне түсінік. Алматы, 2001ж.
5 Курс уголовного права. Под ред Н.Ф.Кузнецовой. Т.1. М., 1999г.
6 Уголовное право. Общая часть. Под ред. И.Я.Козаченко и З.А.Незнамовой. М., 1997г.
7 Криминалистика. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2006ж.
8 Қылмыстық құқық Ағыбаев А.Н, Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2006ж.
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1 ТАРАУ КРИМИНАЛИСТИКАЛЫҚ БОЛЖАУЛАР ЖӘНЕ ТЕРГЕУДІ ЖОСПАРЛАУ
1. Тергеу болжауының және тергеу жоспарының түсінігі, олардың өзара
байланысы
2. Тергеу жоспарының негізгі кагидалары, элементтері және жоспар жасау
техникасы
3. Тергеушінін жедел-іздестіру, анықтама және басқа да органдармен
байланысы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізмі
Кіріспе
Қылмыстын тез арада ашылуы, тергеудің сапасы, тергеушінің істі
тергеуге байланысты жұмысының мақсатты жөне ұйымдас-қан түрде жүргізілуі
тергеудің белгілі бір жоспармен жүргі-зілуіне тікелей байланысты. Қылмыстық
іс қозғалғаннан кейін тергеу жоспарын жасау арқылы тергеуші тергеу
барысында шешілетін сұрақтарды толық айқындап алып, осы сұрақтарды нақтылы
қандай тергеу әрекеттерін, жедел-іздестіру және басқа да ұйымдастырушылық
шаралар жүргізу арқылы шешуге болатынын анықтап белгілейді.
Сұрақтар тергеп отырған кылмыстың мән-жайын анықтауға байланысты болу
керек. Сондықтан жоспарға кіретін сұрақтар осы қылмыс жөнінде тергеушінің
ойша жасаған болжауынан туындайды. Тергеп отырған қылмыстың қалай, қандай
жағдайда болғанын тергеуші, әрине, өз көзімен көрген жоқ. Бірақ қылмысты
толық және объективті тергеу үшін тергеуші қылмыс-тың қалай болғанын ойша
болса да болжап, қылмыстың жасалу жольш көз алдына елестетіп керіп, оның
бейнесін ойша жасап көруі керек. Осындай ойша шығармашылық талдау
процесінің үстінде қылмыстың қандай жағдайда болғандығы, қылмысқа
катынасқан адамдар және де қылмыстық оқиғаның басқа да мән-жайлары жөнінде
белгілі бір болжаулар пайда болады. Тергеушінің бұл ойша талдау арқылы
жүргізетін шығармашылық, белгілі бір сұрақтарды шешуге бағытталған іздеу
процесі логикалық гипотеза әдістеріне негізделеді. Сондықтан тергеу болжауы
логикалық табиғаты жағынан алғанда гипотезаның бір түріне - жұмыс
гипотезасына жатады.
1 ТАРАУ КРИМИНАЛИСТИКАЛЫҚ БОЛЖАУЛАР ЖӘНЕ
ТЕРГЕУДІ ЖОСПАРЛАУ
1. Тергеу болжауының және тергеу жоспарының түсінігі, олардың өзара
байланысы
Болжаудың мазмұны және мағынасына байланысты тергеу болжауы жалпы және
жеке болып екі түрге бөлінеді. Жалпы болжау - ол нақты қандай қылмыстың
болғандығы жөніндегі тергеушінің ой-пікірі. Айталық, оқиға болған жерде
мәйіт табылған жағдайда тергеуші осы оқиға жөнінде мына төмендегідей
болжаулар жасай алады: жәбірленушіні біреу қасакана елтірді, абайсызда
өлтірді, не өзін-өзі өлтірушілік. Атап айтқанда, мұндай жалпы болжауда
қандай кылмыс жасалғандығы жөнінде белгілі бір пікір туындайды. Осы
жасалған жалпы болжаудың әркайсысынан сұрақтар туындап, олар жөнінде жеке
болжаулар жасалады. Мысалы, қылмысты белгілі бір адамның жасағандығы,
қашан, қай мезгілде және қандай қару пайдаланған-дығы жөніндегі, т.б. сұрақ-
болжаулар. Осындай шығармашы-лық талдаудан туындаған тергеу болжауларының
бәрі бірдей тексерілуі қажет. Бастапқы кезде жасалған болжаулардын қайсысы
дұрыс екенін біліп аңғаруға болмайды. Сондықтан жасал-ған болжаулардың
бәрін бір кезекте қосарлы түрде тексеріп анықтау керек. Егер тергеуші осы
сәтте шындыққа жатады деп тапкан бір болжауды ғана тексерумен айналысса,
кейін ол бол-жау кате болған жағдайда, баска болжаулардың тексерілуім
кешіктіріп алады.
Сонымен тергеу болжауы дегеніміз тергеудің белгілі бір кезендерінде
туындаган жагдайларга, жиналған заттай дәлелде-мелерге негізделген
қылмыстың түрі, оның болутетігі және қыл-мыстын басқа да мән-жайлары
жөніндегі тергеушінін ой-пікірі. Қылмыстық іс бойынша жасалған болжауларды
және одан туындайтын сұрактарды шешу үшін арнайы тергеу әрекеттерін, жедел-
іздестіру және басқа да анықтама жұмыстарын жүргізу керек. Бұл жүргізілетін
жұмыстар белгілі бір кезекпен, тәртіппен, жоспарлы түрде өткізілуі керек
болғандықтан, анық-талатын сұрақтарды, тергеу шараларын толық қамтитын
тергеу жоспары жасалады. Тергеу жоспарын осы түрғыдан алып қарастырсақ, ол
негізінен тергеу болжауын тексеріп, аныктауға ба-ғытталған жоспар екендігі
айкын көрінеді. Сонымен тергеу жоспарынын логикалық негізі - тергеу
болжаулары. Тергеу бол-жауларының, оны тексеруге бағытталған тергеу
жоспарының жалпы бір шығармашылық жұмыстың бірімен-бірі байланысты екі
сатысы екендігі, міне, осымен сипатталады. Тергеушінің шығармашылық ой-
пікірі, осыған байланысты жасалған болжаулары қағазға жоспар арқылы түсіп,
жоспарда көрсетілген тергеу шараларын жүргізу арқылы жүзеге асады.
2. Тергеу жоспарының негізгі кагидалары, элементтері және жоспар жасау
техникасы
Тергеу жоспарын жасау белгілі бір қағидаларға негізделеді. Жоспарды
жасау үстінде тергеушінің міндетті түрде ескеретін шартты қағидалары бар.
Олар: жоспардын жекелігі, нақтылығы, серпінділігі, жоспарланған шаралардың
іске асу айқындығы, зандьшығы және қолайлылығы.
Жоспардың жекелілігі дегеніміз ол жоспардың тіке осы қылмысты ашуға,
іске керектігі не осы іске байланысты сұрақтарды анықтауға бағытталуы және
кылмыстық істі жүргізу үстінде жиналған дәлелдемелерге негізделуі.
Анықталатын сұрақтарды, жүргізетін тергеу әрекеттерін және басқа да ұйымдық
жұмыстарын тергеушінің тіке өзінің жоспарлауы оның бұл бағыттағы жұмысын
шығармашылық арнаға түсіреді, сонымен қатар тергеушінің жауапкершілігін
арттырады.
Тергеу жоспарының нақшылыгы дегеніміз — ол анықтауға жататын
сұрақтардың түсінікті және анық болуы, осы сұрақтарды шешу жолдарының
нақтыланып көрсетілуі. Жоспарда жалпы және декларативті сипатта көрсетілген
тармақтардын болмауы шарт. Егер де іс бойынша анықталуға жататын жалпы
сұрақтар болса, олар нақтыланып, анықталып көрсетілуі тиіс. Сұрақтардың
анық көрсетілуі оларды тез арада шешіп, анықтауды жеңіл-детеді.
Жоспардың серпінділігі (динамикалық қағидасы) ол тергеудің әр
кезеңінде әрқилы тергеу ситуациясына сай өзгеріп тұруы. Тергеу процесі
құбылмалы, әр уақытта өзгеріп отыратын процестердің қатарына жатады. Тергеу
үстінде, әрине, бұрын жоспарды құрғанда белгілі болмаған мәселелердің,
сұрақтардың туындауы мүмкін. Осылардың бәрін дер кезінде жоспарға кіргізіп
жасалған тергеу жоспары толықтырылып, өзгертіліп отырылады. Сондықтан
болған өзгерістерді дер кезінде енгізіп, қосып отыруға тергеу жоспары
бейімді болу керек. Тергеу жоспарын құрғанда оған іс жүзінде анықтауға
болатын сұрақтарды жөне белгілі мерзімде нақтылы орындауға мүмкін
жұмыстарды, тергеу шараларын кіргізу қажет. Бұл жоспардың нақты орындалуын
қамтамасыз етеді.
Анықталуы жоспарланған сұрақтар іс бойынша жасалған тергеу
болжауларынан туындайды. Осы тергеу жоспарында көрсетілген сұрақтарды
анықтау үшін өткізілуі тиіс жұмыс әрекеттері заңға қайшы келмеуі керек.
Мұны тергеуді жоспарлаудың заңдылық қағидасы деп атайды. Тергеу
әрекеттерінің, жедел-іздестіру және басқа ұйымдық жұмыстардың дәлелдеме
алуға нәтижелігін және өткізуге қолайлығын арттыру үшін олар-ды ұтымды
кезекпен өткізетіндей етіп жоспарлау қажет. Бірінші кезекте кідіртпей
өткізуді қажет ететін тергеу әрекеттері және жедел-іздестіру жұмыстары
жоспарлануы тиіс. Бұл тергеудің ықшамды және үйлесімді түрде өтуін
қамтамасыз етеді.
Тергеу жоспары белгілі бір элементтерден құралады, осы қылмыс бойынша
жасалған тергеу болжауларына негізделеді және сол болжауларды тексеруге
бағытгалады. Сондықтан жоспардың бірінші элементі - осы іс бойынша жасалған
тергеу болжаулары. Бұл тергеу болжауларын тексеру үшін белгілі бір
сұрақтарды, мәселелерді анықтауға тура келеді. Сондықтан тергеу жоспарын
құрғанда болжаудан туындаған және соған байланысты тексеруді қажет ететін
сұрақтардың тізбегі жоспардың екінші элементі болып саналады. Жоспарға
кірген сұрақгар тергеу әрекеттерін, жедел-іздестіру және басқа да
жұмыстарды жүргізу аркылы анықталып, шешілетін болғандықтан, орындалатын
тергеу шаралары жоспардың үшінші элементі болады.
Жоспарланған жұмыстарды кім және қай мерзімде өткізу керек екендігі де
жоспарда көрсетіледі. Бұл жоспардың төртінші элементі болады. Кей
жағдайларда тергеу шараларын орындай-тын лауазымды адамның аты-жөні өзінше
жеке жазылады. Мұндай жағдайда жоспар бес элементтен құралады.
Енді тергеу жоспарын кесте түрінде көрсетсек, ол терт кейде бес бағаннан
тұратындығы байқалады. Әр бағандағы жоспар бірімен-бірі тікелей байланысып,
бірінен-бірі туындайды. Осындай жоспар бойынша тергеушінің қылмысты
тергеуге байланысты жүргізетін жұмыстары кесте түрінде қағаз бетіне
түсіріліп көрсетіледі.
Тергеу жоспары ойша және жазбаша түрде жасалады. Тергеудің бастапқы
кезеңінде кылмыстық іс бойынша мәліметтердің аз мезгілінде тергеуші өз
жұмысын ойша жоспарлайды. Кейбір кідіртпей жүргізуді қажет ететін тергеу
әрекеттері жоспарсыз да жүргізіледі. Айталық, қылмыс жөнінде хабар алысымен
тергеуші оқиға болған жерге барып қарайды және қараудың қорытындысынан
туындаған тергеу әрекеттерін өткізеді. Осы тергеу шараларын жүргізіп,
орындаудан жиналған дәлелдеме деректерді талдап, оларды айқындап, анықтау
арқылы тергеу болжауларын жасап, болжауларды тексеруді жоспарлайды.
Тергеу тәжірибесіңде тергеу жоспарының бірнеше түрі бар. Жұмыстың
дұрыс жүргізілуі үшін жоғарыда көрсетілген эле-менттердің бәрі де жоспарда
көрсетілуі керек. Жоспар баған-дық және кестелік түрде жасалады.
Қазақстан Республикасынық ҚК-нін ____ бабымен______қарсы козғалған
№ — санды қылмыстық іс бойынша жасалған тергеу
Ж О С П А Р Ы
Тергеу Аныкта- Тергеу Орындау Орындау Шараларды
болжау- латын әрекеттері: мерзімі кімге н
лары сұрактар, жедел- жүктеледі орындалу
істің іздестіру нәтижесі
мән-жайларжәне баска
ы да жұмыстар
Кестеде көрсетілген әр болжау бойынша жеке жоспар жасауға болады.
Кейбір көп көріністі істерде әр керініске жеке-жеке жоспарлар да жасалады.
Жалпы тергеу жоспарына қосымша, оны толықтыруға бағытталған, жиналған айғақ
мәліметтерін бір жүйеге келтіру үшін жоспарлаудың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
Негізгі бөлім
1 ТАРАУ КРИМИНАЛИСТИКАЛЫҚ БОЛЖАУЛАР ЖӘНЕ ТЕРГЕУДІ ЖОСПАРЛАУ
1. Тергеу болжауының және тергеу жоспарының түсінігі, олардың өзара
байланысы
2. Тергеу жоспарының негізгі кагидалары, элементтері және жоспар жасау
техникасы
3. Тергеушінін жедел-іздестіру, анықтама және басқа да органдармен
байланысы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізмі
Кіріспе
Қылмыстын тез арада ашылуы, тергеудің сапасы, тергеушінің істі
тергеуге байланысты жұмысының мақсатты жөне ұйымдас-қан түрде жүргізілуі
тергеудің белгілі бір жоспармен жүргі-зілуіне тікелей байланысты. Қылмыстық
іс қозғалғаннан кейін тергеу жоспарын жасау арқылы тергеуші тергеу
барысында шешілетін сұрақтарды толық айқындап алып, осы сұрақтарды нақтылы
қандай тергеу әрекеттерін, жедел-іздестіру және басқа да ұйымдастырушылық
шаралар жүргізу арқылы шешуге болатынын анықтап белгілейді.
Сұрақтар тергеп отырған кылмыстың мән-жайын анықтауға байланысты болу
керек. Сондықтан жоспарға кіретін сұрақтар осы қылмыс жөнінде тергеушінің
ойша жасаған болжауынан туындайды. Тергеп отырған қылмыстың қалай, қандай
жағдайда болғанын тергеуші, әрине, өз көзімен көрген жоқ. Бірақ қылмысты
толық және объективті тергеу үшін тергеуші қылмыс-тың қалай болғанын ойша
болса да болжап, қылмыстың жасалу жольш көз алдына елестетіп керіп, оның
бейнесін ойша жасап көруі керек. Осындай ойша шығармашылық талдау
процесінің үстінде қылмыстың қандай жағдайда болғандығы, қылмысқа
катынасқан адамдар және де қылмыстық оқиғаның басқа да мән-жайлары жөнінде
белгілі бір болжаулар пайда болады. Тергеушінің бұл ойша талдау арқылы
жүргізетін шығармашылық, белгілі бір сұрақтарды шешуге бағытталған іздеу
процесі логикалық гипотеза әдістеріне негізделеді. Сондықтан тергеу болжауы
логикалық табиғаты жағынан алғанда гипотезаның бір түріне - жұмыс
гипотезасына жатады.
1 ТАРАУ КРИМИНАЛИСТИКАЛЫҚ БОЛЖАУЛАР ЖӘНЕ
ТЕРГЕУДІ ЖОСПАРЛАУ
1. Тергеу болжауының және тергеу жоспарының түсінігі, олардың өзара
байланысы
Болжаудың мазмұны және мағынасына байланысты тергеу болжауы жалпы және
жеке болып екі түрге бөлінеді. Жалпы болжау - ол нақты қандай қылмыстың
болғандығы жөніндегі тергеушінің ой-пікірі. Айталық, оқиға болған жерде
мәйіт табылған жағдайда тергеуші осы оқиға жөнінде мына төмендегідей
болжаулар жасай алады: жәбірленушіні біреу қасакана елтірді, абайсызда
өлтірді, не өзін-өзі өлтірушілік. Атап айтқанда, мұндай жалпы болжауда
қандай кылмыс жасалғандығы жөнінде белгілі бір пікір туындайды. Осы
жасалған жалпы болжаудың әркайсысынан сұрақтар туындап, олар жөнінде жеке
болжаулар жасалады. Мысалы, қылмысты белгілі бір адамның жасағандығы,
қашан, қай мезгілде және қандай қару пайдаланған-дығы жөніндегі, т.б. сұрақ-
болжаулар. Осындай шығармашы-лық талдаудан туындаған тергеу болжауларының
бәрі бірдей тексерілуі қажет. Бастапқы кезде жасалған болжаулардын қайсысы
дұрыс екенін біліп аңғаруға болмайды. Сондықтан жасал-ған болжаулардың
бәрін бір кезекте қосарлы түрде тексеріп анықтау керек. Егер тергеуші осы
сәтте шындыққа жатады деп тапкан бір болжауды ғана тексерумен айналысса,
кейін ол бол-жау кате болған жағдайда, баска болжаулардың тексерілуім
кешіктіріп алады.
Сонымен тергеу болжауы дегеніміз тергеудің белгілі бір кезендерінде
туындаган жагдайларга, жиналған заттай дәлелде-мелерге негізделген
қылмыстың түрі, оның болутетігі және қыл-мыстын басқа да мән-жайлары
жөніндегі тергеушінін ой-пікірі. Қылмыстық іс бойынша жасалған болжауларды
және одан туындайтын сұрактарды шешу үшін арнайы тергеу әрекеттерін, жедел-
іздестіру және басқа да анықтама жұмыстарын жүргізу керек. Бұл жүргізілетін
жұмыстар белгілі бір кезекпен, тәртіппен, жоспарлы түрде өткізілуі керек
болғандықтан, анық-талатын сұрақтарды, тергеу шараларын толық қамтитын
тергеу жоспары жасалады. Тергеу жоспарын осы түрғыдан алып қарастырсақ, ол
негізінен тергеу болжауын тексеріп, аныктауға ба-ғытталған жоспар екендігі
айкын көрінеді. Сонымен тергеу жоспарынын логикалық негізі - тергеу
болжаулары. Тергеу бол-жауларының, оны тексеруге бағытталған тергеу
жоспарының жалпы бір шығармашылық жұмыстың бірімен-бірі байланысты екі
сатысы екендігі, міне, осымен сипатталады. Тергеушінің шығармашылық ой-
пікірі, осыған байланысты жасалған болжаулары қағазға жоспар арқылы түсіп,
жоспарда көрсетілген тергеу шараларын жүргізу арқылы жүзеге асады.
2. Тергеу жоспарының негізгі кагидалары, элементтері және жоспар жасау
техникасы
Тергеу жоспарын жасау белгілі бір қағидаларға негізделеді. Жоспарды
жасау үстінде тергеушінің міндетті түрде ескеретін шартты қағидалары бар.
Олар: жоспардын жекелігі, нақтылығы, серпінділігі, жоспарланған шаралардың
іске асу айқындығы, зандьшығы және қолайлылығы.
Жоспардың жекелілігі дегеніміз ол жоспардың тіке осы қылмысты ашуға,
іске керектігі не осы іске байланысты сұрақтарды анықтауға бағытталуы және
кылмыстық істі жүргізу үстінде жиналған дәлелдемелерге негізделуі.
Анықталатын сұрақтарды, жүргізетін тергеу әрекеттерін және басқа да ұйымдық
жұмыстарын тергеушінің тіке өзінің жоспарлауы оның бұл бағыттағы жұмысын
шығармашылық арнаға түсіреді, сонымен қатар тергеушінің жауапкершілігін
арттырады.
Тергеу жоспарының нақшылыгы дегеніміз — ол анықтауға жататын
сұрақтардың түсінікті және анық болуы, осы сұрақтарды шешу жолдарының
нақтыланып көрсетілуі. Жоспарда жалпы және декларативті сипатта көрсетілген
тармақтардын болмауы шарт. Егер де іс бойынша анықталуға жататын жалпы
сұрақтар болса, олар нақтыланып, анықталып көрсетілуі тиіс. Сұрақтардың
анық көрсетілуі оларды тез арада шешіп, анықтауды жеңіл-детеді.
Жоспардың серпінділігі (динамикалық қағидасы) ол тергеудің әр
кезеңінде әрқилы тергеу ситуациясына сай өзгеріп тұруы. Тергеу процесі
құбылмалы, әр уақытта өзгеріп отыратын процестердің қатарына жатады. Тергеу
үстінде, әрине, бұрын жоспарды құрғанда белгілі болмаған мәселелердің,
сұрақтардың туындауы мүмкін. Осылардың бәрін дер кезінде жоспарға кіргізіп
жасалған тергеу жоспары толықтырылып, өзгертіліп отырылады. Сондықтан
болған өзгерістерді дер кезінде енгізіп, қосып отыруға тергеу жоспары
бейімді болу керек. Тергеу жоспарын құрғанда оған іс жүзінде анықтауға
болатын сұрақтарды жөне белгілі мерзімде нақтылы орындауға мүмкін
жұмыстарды, тергеу шараларын кіргізу қажет. Бұл жоспардың нақты орындалуын
қамтамасыз етеді.
Анықталуы жоспарланған сұрақтар іс бойынша жасалған тергеу
болжауларынан туындайды. Осы тергеу жоспарында көрсетілген сұрақтарды
анықтау үшін өткізілуі тиіс жұмыс әрекеттері заңға қайшы келмеуі керек.
Мұны тергеуді жоспарлаудың заңдылық қағидасы деп атайды. Тергеу
әрекеттерінің, жедел-іздестіру және басқа ұйымдық жұмыстардың дәлелдеме
алуға нәтижелігін және өткізуге қолайлығын арттыру үшін олар-ды ұтымды
кезекпен өткізетіндей етіп жоспарлау қажет. Бірінші кезекте кідіртпей
өткізуді қажет ететін тергеу әрекеттері және жедел-іздестіру жұмыстары
жоспарлануы тиіс. Бұл тергеудің ықшамды және үйлесімді түрде өтуін
қамтамасыз етеді.
Тергеу жоспары белгілі бір элементтерден құралады, осы қылмыс бойынша
жасалған тергеу болжауларына негізделеді және сол болжауларды тексеруге
бағытгалады. Сондықтан жоспардың бірінші элементі - осы іс бойынша жасалған
тергеу болжаулары. Бұл тергеу болжауларын тексеру үшін белгілі бір
сұрақтарды, мәселелерді анықтауға тура келеді. Сондықтан тергеу жоспарын
құрғанда болжаудан туындаған және соған байланысты тексеруді қажет ететін
сұрақтардың тізбегі жоспардың екінші элементі болып саналады. Жоспарға
кірген сұрақгар тергеу әрекеттерін, жедел-іздестіру және басқа да
жұмыстарды жүргізу аркылы анықталып, шешілетін болғандықтан, орындалатын
тергеу шаралары жоспардың үшінші элементі болады.
Жоспарланған жұмыстарды кім және қай мерзімде өткізу керек екендігі де
жоспарда көрсетіледі. Бұл жоспардың төртінші элементі болады. Кей
жағдайларда тергеу шараларын орындай-тын лауазымды адамның аты-жөні өзінше
жеке жазылады. Мұндай жағдайда жоспар бес элементтен құралады.
Енді тергеу жоспарын кесте түрінде көрсетсек, ол терт кейде бес бағаннан
тұратындығы байқалады. Әр бағандағы жоспар бірімен-бірі тікелей байланысып,
бірінен-бірі туындайды. Осындай жоспар бойынша тергеушінің қылмысты
тергеуге байланысты жүргізетін жұмыстары кесте түрінде қағаз бетіне
түсіріліп көрсетіледі.
Тергеу жоспары ойша және жазбаша түрде жасалады. Тергеудің бастапқы
кезеңінде кылмыстық іс бойынша мәліметтердің аз мезгілінде тергеуші өз
жұмысын ойша жоспарлайды. Кейбір кідіртпей жүргізуді қажет ететін тергеу
әрекеттері жоспарсыз да жүргізіледі. Айталық, қылмыс жөнінде хабар алысымен
тергеуші оқиға болған жерге барып қарайды және қараудың қорытындысынан
туындаған тергеу әрекеттерін өткізеді. Осы тергеу шараларын жүргізіп,
орындаудан жиналған дәлелдеме деректерді талдап, оларды айқындап, анықтау
арқылы тергеу болжауларын жасап, болжауларды тексеруді жоспарлайды.
Тергеу тәжірибесіңде тергеу жоспарының бірнеше түрі бар. Жұмыстың
дұрыс жүргізілуі үшін жоғарыда көрсетілген эле-менттердің бәрі де жоспарда
көрсетілуі керек. Жоспар баған-дық және кестелік түрде жасалады.
Қазақстан Республикасынық ҚК-нін ____ бабымен______қарсы козғалған
№ — санды қылмыстық іс бойынша жасалған тергеу
Ж О С П А Р Ы
Тергеу Аныкта- Тергеу Орындау Орындау Шараларды
болжау- латын әрекеттері: мерзімі кімге н
лары сұрактар, жедел- жүктеледі орындалу
істің іздестіру нәтижесі
мән-жайларжәне баска
ы да жұмыстар
Кестеде көрсетілген әр болжау бойынша жеке жоспар жасауға болады.
Кейбір көп көріністі істерде әр керініске жеке-жеке жоспарлар да жасалады.
Жалпы тергеу жоспарына қосымша, оны толықтыруға бағытталған, жиналған айғақ
мәліметтерін бір жүйеге келтіру үшін жоспарлаудың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz