Сыныптан тыс жұмыстар

Жоспар
Кіріспе

I. Кіріспе.

II. Математикадан сыныптан тыс жұмысқа жалпы сипаттама.
1. Сыныптан тыс жұмыстың негізгі мақсаты.
2. Сыныптан тыс жұмыстардың негізгі сипаттамалық ерекшеліктері.

III. Сыныптан тыс жұмыстың мазмұны немесе қолданылатын тапсырмалар жүйесі.

IV. Сыныптан тыс жұмыс түрлері және оларға сипаттама, өткізілу тәртібі, оқу тәрбиелік мақсаттары.
1. Математикалық үйірмелер.
2. Математикалық олимпиадалар.
3. Математикалық кештер.

V. Сыныптан тыс жұмыстың мектеп өміріндегі маңызы.

Орта мектептегі математика пәні математика ғылымының негізінен туындайды, содан нәр алады. Ол мектепте өтілетін басты пәндердің алдыңғы сабында.
Математика араласпайтын ғылым, шаруашылық салаларының кем де кемдігін еске алсақ, оның өмірдегі орны ерекшелене, айқындала түседі. Сондықтан оның қазіргі қоғамдағы мәні мен маңызын, пайдасын, қолданысын оқушыларға жан-жақты терең түсіндіріп, олардың пәнге қызығушылығын ақыл - ой қабілетін арттыруда оқу құралдарының міндеті зор.
Қазіргі кезде мамандғы математик емес әуесқойлар аз ба? Сонда осы екі топтағы адамдарды күрделі де қиын ғылымға қызықтыра тартатын қандай күш? Ол математикаға құштарлық. Ал математикаға құштарлық сезімін оятуға тек математика сабағының өтілуі жеткіліксіз. Оның негізгі жетекші құралы - математикадан сыныптан тыс жұмыс шаралары.
Ал математика есептерінің қатаңдығына, күрделілігіне, қиындығына оқушылардың бәрі бірдей төтеп бере алмайтыны қалай? Бір есептің шешімі біреуді тебірентпестен, толқытпастан, бей-жай күйде қалдырып, ол екіншісінің ой – ұшқырлығын шыңдап, көңіл- күйін көтеретіні несі? Өйткені математика-кең өрісіті ғылым. Бірі оның шешімін дайын формуладан, белгілі бір ережеден тапса, ал екінші біреу шығармашылық ізденістен бастайды, оған фантастикалық шабытпен қарайды. Логикалық ой - жүйесінің оның тамашалығын, кереметтігін байқайды. Оқушылардың бойына осы тамашаларды сипаттайтын, шығармашылық ізденістерге құлшындыратын элементтерді егу, дарыту- қазіргі оқу құралының көтерер күй. Осыған сай оның ғылыми деңгейінің де жоғары болуы қазіргі өмір талабынан туындайды.
Осы айтылған мәселелерден келіп сыныптан тыс жұмыстың маңызды көрінеді. Сыныптан тыс жұмыс неғұрлым тартымды өтсе, оқушылардың пәнге қызығушылығы соғұрлым арта түсетіні сөзсіз.
Әрбір оқушыға өз күйіне сай, әрі қызықты тапсырмаларды таңдап алуға, өз қабілеттерін дамытуға көмектесетін оқу – тәрбиелік әрекеттер жүйесі қажет.
Сондықтан, орта мектептің кіші және орта біліктерінде математикадан (кең таралған) көлемі кең сыныптан тыс жұмыстар жүргізуі керек.
5-8 сынып оқушыларының факультативке дейінгі дайындықтарының тексерілген түрі, олардың жас ерекшеліктері мен қабілеттерін ескеретін сыныптан тыс жұмыстар болып табылады.
Сыныптан тыс жұмыстар орта білім беру мекемелерінің жалпы жүйесінде жоғарғы математикалық дайындығын қамтамасыз етеді.
Сыныптан тыс жұмыстар орта білім беру мекемелерінің жалпы жүйесінде жоғарғы математикалық дайындығын қамтамасыз етеді.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

I. Кіріспе.

II. Математикадан сыныптан тыс жұмысқа жалпы сипаттама.
1. Сыныптан тыс жұмыстың негізгі мақсаты.
2. Сыныптан тыс жұмыстардың негізгі сипаттамалық ерекшеліктері.

III. Сыныптан тыс жұмыстың мазмұны немесе қолданылатын тапсырмалар
жүйесі.

IV. Сыныптан тыс жұмыс түрлері және оларға сипаттама, өткізілу тәртібі,
оқу тәрбиелік мақсаттары.
1. Математикалық үйірмелер.
2. Математикалық олимпиадалар.
3. Математикалық кештер.

V. Сыныптан тыс жұмыстың мектеп өміріндегі маңызы.

II. Математикадан сыныптан тыс жұмысқа жалпы сипаттама.

Орта мектептегі математика пәні математика ғылымының негізінен туындайды,
содан нәр алады. Ол мектепте өтілетін басты пәндердің алдыңғы сабында.
Математика араласпайтын ғылым, шаруашылық салаларының кем де кемдігін
еске алсақ, оның өмірдегі орны ерекшелене, айқындала түседі. Сондықтан оның
қазіргі қоғамдағы мәні мен маңызын, пайдасын, қолданысын оқушыларға жан-
жақты терең түсіндіріп, олардың пәнге қызығушылығын ақыл - ой қабілетін
арттыруда оқу құралдарының міндеті зор.
Қазіргі кезде мамандғы математик емес әуесқойлар аз ба? Сонда осы екі
топтағы адамдарды күрделі де қиын ғылымға қызықтыра тартатын қандай күш? Ол
математикаға құштарлық. Ал математикаға құштарлық сезімін оятуға тек
математика сабағының өтілуі жеткіліксіз. Оның негізгі жетекші құралы -
математикадан сыныптан тыс жұмыс шаралары.
Ал математика есептерінің қатаңдығына, күрделілігіне, қиындығына
оқушылардың бәрі бірдей төтеп бере алмайтыны қалай? Бір есептің шешімі
біреуді тебірентпестен, толқытпастан, бей-жай күйде қалдырып, ол
екіншісінің ой – ұшқырлығын шыңдап, көңіл- күйін көтеретіні несі? Өйткені
математика-кең өрісіті ғылым. Бірі оның шешімін дайын формуладан, белгілі
бір ережеден тапса, ал екінші біреу шығармашылық ізденістен бастайды, оған
фантастикалық шабытпен қарайды. Логикалық ой - жүйесінің оның тамашалығын,
кереметтігін байқайды. Оқушылардың бойына осы тамашаларды сипаттайтын,
шығармашылық ізденістерге құлшындыратын элементтерді егу, дарыту- қазіргі
оқу құралының көтерер күй. Осыған сай оның ғылыми деңгейінің де жоғары
болуы қазіргі өмір талабынан туындайды.
Осы айтылған мәселелерден келіп сыныптан тыс жұмыстың маңызды көрінеді.
Сыныптан тыс жұмыс неғұрлым тартымды өтсе, оқушылардың пәнге қызығушылығы
соғұрлым арта түсетіні сөзсіз.
Әрбір оқушыға өз күйіне сай, әрі қызықты тапсырмаларды таңдап алуға, өз
қабілеттерін дамытуға көмектесетін оқу – тәрбиелік әрекеттер жүйесі қажет.
Сондықтан, орта мектептің кіші және орта біліктерінде математикадан (кең
таралған) көлемі кең сыныптан тыс жұмыстар жүргізуі керек.
5-8 сынып оқушыларының факультативке дейінгі дайындықтарының тексерілген
түрі, олардың жас ерекшеліктері мен қабілеттерін ескеретін сыныптан тыс
жұмыстар болып табылады.
Сыныптан тыс жұмыстар орта білім беру мекемелерінің жалпы жүйесінде
жоғарғы математикалық дайындығын қамтамасыз етеді.
Сыныптан тыс жұмыстар орта білім беру мекемелерінің жалпы жүйесінде
жоғарғы математикалық дайындығын қамтамасыз етеді.
Сыныптан тыс жұмыстар өзінің атына сай сабақтан басқа уақыттарда
өткізіледі. Оған барлығы да қатысуы керек. Оның енгізгі түрлері: үйірме,
жарыстар, математикалық кештер, жиындар, сынақтар, математикалық қабырға
газеттері, т.с.с.
Бұл жұмыста осы түрлердің көпшілігі қарастырылған.
Негізгі жұмыстарда оқушылардың негізгі математикалық қабілеттері мен
психологиялық ерекшеліктерін, мектепте өткізетін уақыттарын ескере отырып,
белгіленген сағаттарды тақырыбы бойынша бірқалыпты таратып ұйымдастыру
керек.
Сыныптан тыс жұмыстар - күшті әсер етуші педагогикалық әдіс. Оның пайдасы
үлкен, алайда ісіне тиянақсыз қарайтын мұғалімнің колында мұндай жұмыстар
кері әсер етуі мүмкін.
Қосымша сабақтар оқушы денсаулығына зақым келтіруі мүмкін. Сондықтан
оқушылардан барлық есептің шығарылуын талап ету міндетті емес. Әркім өз
мүмкіндігінше шығару керек. Бұл жекелеген оқушылар мен тұтас сыныптың бірте-
бірте математикалық білімдерінің дамуына жеткілікті.
Бір өқу жылында, шамамен, 25 үйірме, 2 сынақ, 1 мектепішілік олимпиада, 1-
2 математикалық кеш өткізілуі керек. Бұл ұсынысты қажетінше төмендетуге
болады. Сыныптан тыс жұмыстарды өткізу оқушыларың басқа сабақтар мен үй
тапсырмаларын орындауға кері әсерін тигізбеуі керек.

II. 1. Сыныптан тыс жұмыстың басты мақсаты
Сыныптан тыс жұмыстың басты мақсаты - оқушылардың пәнге қызығушылығын
арттыру деп айтып өттік. Осы осы қызығушылық арттыру барысында шәкірттерге
ұлттық тәлім- тәрбие беруге, қазақтың тұрмыстық салт- дәстүрлері, әдет-
ғұрыптары туралы түсінік беруге әбден болады. Бұл – математикадан сыныптан
тыс жұмыстың екінші бір басты мақсаты болып табылады. Математика сабағын
халық педагогикасымен байланыстырудың өзіндік қиын жақтары бар. Оның басты
себебі - мектептегі математика оқулықтарының ішіндегі мысалдар мен
есептердің көпшілігінің біздің халыққа тән еместігі, яғни ұлттық
педагогикамызда оншалықты сай еместігі. Қайта кейінгі жылдары басқа тілден
аударылған оқулықтардың біртіндеп құруы мен есептердің бірді - екілі болса
да өз педагогикамызға бір табан жақындауы аз да болсын қуантады.
Дегенмен, халқымыздың ертегілерінде, аңыз әңгімелерінде, шешендік, тапқыр
сөздерінде, салт - дәстүрлерінде математикамен байланысқан тұстарын көптеп
байқауға болады. Халқымыздың асыл қазынасын сыныптан тыс жұмыс шараларының
кейбір тұстарында тиімді пайдалану, оқушыларды өз ұлтын сүюге, оның салт-
дәстүрі мен мәдениетіне құрметпен қарауға үйретері сөзсіз.
Азияда ғылым дамып Еуропа ғалымдары
Нұрын шашты жан жаққа Бастау алды бұлардан
Көп ұзамай- сөнді жарық Барын алып, жоғын тауып, Алақайлап,
Тұсау боп дін аяққа қуанған!

Немесе
Геометрия ғылым болып
Грецияда қаланған
Сонан кейін Азия мен
Еуропаға таралған, - дей отырып, ғылымның қай елдерде бұрын, қай елдерде
кейін дамығанын оқушылар санасына көркем сөзбен жеткізсе, ол санада жақсы
сақталады, сол сияқты ана- тілінің қадір қасиетін түсініп, оны сыйлай
білуге, олардың сөз қорын кеңейтуге, математикалық ойлау қабілетін одан әрі
дамытуға көмегін тигізеді, оқушыларды математика тарихынан хабардар
етеді.Сол сияқты оқушылардың есте сақтау қабілеттерін, жадын берік
қалыптастыру үшін мектеп бағдарламасындағы кейбір мәселелерді, мысалы, атап
айтсақ, геометриялық фигураларды 5 сыныпта өту барысында мынандай айтыс
түрінде мектептен тыс шараларда қолдануға әбден болдаы:
Бір бұрышым тік болса Тағы солай доғал болам
Тік бұрышты үшбұрыш Бұрышыма қатысты
Деп аталам сүйір болса Бәрі дұрыс ойы айтқаным
Сүйір бұрышты үшбұрыш Демеңіздер шатасты
Бір қабырғам тең болса егер, “Тең бүйірлі” болам тағы
“Тең қабырғалы үшбұрыш” Тең болса егер екеуі
Деп аталам тең болмаса, Сөз беремін бауырыма
“Әр қабырғалы үшбұрыш” “Кетпесін деп кетеуі”.
Бұларға қоса сыныптан тыс жұмыста математикалық сиқырлар, ертегі есептер
мен санамақтар қарастырылады. Ертегі есептер оқушылардың математикаға
қызығуын арттырып, ой өрістерін кеңейтсе, математикалық сиқырлар олардағы
математикалық құпияны білуге жетектейді.
Оқушылардың жан- жақты қызығушылықтары мен талаптарын, орта мектептерде
кәсіптік қалыптасуын дамыту мақсатында оқушылардың өз таңдауы бойынша
факультатив сабақтары жүргізіледі. Осы мақсатта арнайы пәндер үшін
теориялық және тәжірибелік тұрғыдан тереңдетілген мектептер немесе гимназия
сыныптары да ашылап жатады. Алайда бұл барлық жағдайда мүмкін емес. Жалпы
кез- келген пән бойынша жақсы білім беру, оқушылардың бойында алғаш
білімдерін үздіксіз дамытып, өз бетімен толықтырып отыруға, оларды
практикада қолдануға (үйрету) тәрбиелеу үшін сабақтан тыс жұмыстар
жүргізілуі керек.
Факультатив сабақтар мен пәнді тереңдетіп оқытатын сыныптардағы
жұмыстарды құрудың маңызды принциптерінің бірі белгілі бір салаға деген
қызығушылық білдірген, сәйкес оқыту түріне қатысуға ниет білдірген кез-
келген оқушының дайындығын қалыптастыру.
Сонымен математикадан сыныптан тыс жұмыс шараларының негізгі мақсаттары
атап айтсақ- оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру, математикалық
фактілер мен мәліметтердің, іскерліктер дағдылардың, толықтырушы және
дамытушы білімдердің белгілі бір көлемін жинақтау.
Ең алдымен оқушылардың көпшілігінің сыныптан тыс жұмыстарға, әсіресе,
үйірмеге қатысуын қамтамасыз ету керек. Тек осы жағдайда ғана математикалық
қабілеттері бар оқушылар алған білімдерін одан әрі дамытып, басқа
математикамен байланысты іскерлік түрлерінде қолдана алады.

II.2. Математикадан сынаптан тыс жұмыстардың негізгі сипаттамалық
ерекшеліктері:
– Оқушылармен жұмыс істеудің әр түрлілігі
– Оқушыларды математика пәнімен етене айналысуға баулу
– Салыстырмалы түрде бір тақырыпқа бөлінетін сағаттың аздығы
5-8 сыныптардағы сыныптан тыс жұмыстардың өзіне тән өзіндік ерекшеліктері
бар. Олардың бірі- көптеген оқушылардың пәнге деген соңына дейін
қалыптаспаған қызығушылығы. Онымен қатар, осы этапта оқушылардың сәйкес
қызығушылдықтары қатыптаса бастауы керек. Әрине математикамен айналысудың
нәтижелі болуы сыныптан тыс жұмыстардың басталу уақытына байланысты емес.
Нақтылы адамның математикалық дарыны мен қабілеттері кез - келген жаста
ашылуы мүмкін, тек қажеті шарттар жақсы әсер етсе болғаны. Бұл жағдайда
математикалық теориялар мен оның салаларының әр түрлілігі әр түрлі
сипаттағы қабілеттерді қажет ететінін ескеру керек. Белгілі бір оқушының
қандай қабілеті дамуы мүмкін екенін анықтау үшін оған мүмкін болатын әр
түрлі математикалық іскерліктерге қатысуы крек. Әрине, оқушылардың әр түрлі
тақырыптарға байланысты қабілеттерін тексеру үшін өте көп оқу сағаты керек
болады.
Оқытушы сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыруды қадағаламаса, көптеген
оқушылардың математикаға деген қызығушылығы мүлде жоғалуы мүмкін Бұл
жағдайлар сыныптан тыс жұмыстардың тағы бір ерекшелігін көрсетеді –
сабақтарға оқушыларды өз еркінен тыс шақыра білуі крек. Бірте- бірте оны
тартып, келесі сыныптарда өз бетімен келетіндей дәрежеге жеткізу керек. Ал
бұл жерде оған мұғалімнің шеберлігі жауап береді десе болады. Математикадан
сыныптан тыс жұмыс барлық оқушылардың кемінде үштен бірін () қамтитын
болу керек. Әрине, бұл бағыт – бағдар беретін сан, әр сыныпта оқушылар саны
көптеу не болмаса аз болуы да мүмкін. Барлық мәселе оқушылардың санында
емес, олардың алатын білімінің сапасына байланысты екені өзінен -өзі
түсінікті.
Тағы бір ерекшелік оқушыны мадақтау болып табылады. Әсіресе төменгі
сыныптың қосымша математикалық іскерліктерінде оқушылардың дұрыс
жауаптарын, сәтті ескерту- түзетулерін байқаусыз қалдыруға болмайды.
Оқытушының өз шәкіртерінің басымсыз болып көрінетін нәтижелерін көре
отырып, оларға таңырқап уақытында мақтап отыруы оның педагогикалық
шеберлігін, оның оқушылардың қызығушылығын дамытуға әсер ету деңгейін
көрсетеді.
5-8 сынып оқушырарының ерекшеліктерін жақсы білетін мұғалім олардың ұсақ –
түйегі көп есептеулер мен жіктеулерді орындауды жақсы көретінін ескереді.
Бұл жаста “сынау” аз дамыған, ал құрбыларын асып түсу, көшіріп алу,
біріншілікке ұмытылу басым болады. Олар көп жағдайларда жекелеген
тапсырмалар орындағанды ұнатады. Мысалы, баяндама дайындау, қабырға
газетіне мәлімет жинау кезекшілік атқару, тізім жасау, т.б.
Бұл жастағы оқушылардың ертегі, қызықты, көңілді оқиғалары, ойындарға деген
сүйіспеншілігін ескеріп, осы фактілерді сынаптан тыс жұмыстарды
ұйымдастырғанда пайдалана білу керек.

III. Халық есептері.

Қасқыр, қой және шөпті судан өткізу.
Ерте заманда бір адамға қасқыр, қой және бір бау шөпті біріне- біріне
жегізбей, судан алып өту қажет болған. Судың жағасында бір ғана қайық және
қайыққа әлгі адам өзімен бірге бір ғана орынға қасқырға, не қойды немесе
бір бау шөпті алып өте алады. Сонда әлгі адам бір- бірлеп қандай әдіспен
үшеуін судың екінші жағасына алып өте алады?
Шешуі: Бірінші қойды алып өтеді, өйткені қасқыр шөпті жемейді. Екінші шөпті
алып өтеді де, қой шөпті жемес үшін, қойды қайтадан екінші жағаға алып
кетеді. Ақырында қойды қайтадан алып өтеді.
Бұл есеп оқушылардың логикалық ойлауын дамытады.

Алма бөлу.
Жеті алманы он екі балаға қалай тең етіп бөлуге болады? Бір алманы бес
бөліктен артық бөлуге болмайды.
Шешуі: Төрт алманың әр қайсысын тең үш бөлікке бөлеміз. Сонда 4 алма 4(3=12
бөлік болады. 12 балаға бөліктерді бір- бірден үлестіреміз. Енді қалған 3
алманы тең төрт бөлікке бөлеміз. Сонда 4(3=12 бөлік шығады.Тағы бір- бірден
таратып береміз. Сонда біз бір алманы бестен артық бөліктерге бөлген
жоқпыз.

Өрік бөлу.
45 өрікті 9 табаққа, әр табақтағы өрік саны әр түрлі болатындай етіп, қалай
бөліп салуға болады?
Шешуі: Бірінші табаққа біреу, екіншісіне екеу, тағы сол сияқты
тоғызыншысына тоғыз өріктен бөліп салу керек. Өйткені 1+2+3+4+ ... 8+9=45
екенін байқау қиын емес. Мұны теңдеу құрып та, арифметикалық өрнекті
пайдаланып та шығаруға болады.

Ертегі есеп:
Ұрылар мен кемпір (тапқырлыққа арналған есеп).
Ертеде байлардың есігінде жүріп күн кешкен, панасы жоқ, сүйенері жоқ
кемпір жалғыз қалады. Жаз шығып, ел жайлауға көшкенде, сүйенері жоқ кемпір
жалғыз қалады. Түн ішінде кемпірдің сиырын ұрламақ болып ұрылар келеді.
Кемпір: -Ә, бұлар менің жалғыз сиырымды нысанаға алған екен, мен де бұларды
алдайын;- деп ойлайды. Сөйтіп жалма- жан бір шелек суды сапырып отырып,
мынандай өлең айтыпты:
“Сапырып- сапырып Сарманға бер,
Құйып- құйып Құрманға бер,
Есіктегі екеуге бер,
Төрдегі төртеуге бер
Өзің іш те маған бер”,- деген екен.
Мұны естіген ұрылар: “Қой мұнымыз бекер болар. Бұл үй толы кісі, әрі бізден
екі есе артық екен кетейік”,- деп кетіп қалыпты. Кемпір тапқырлығымен
ұрыларды осылай қорқытыпты. Сонда үйдегі адам нешеу, ұры нешеу?
Шешуі: 1+1+2+4+1+1=10 адам
10 : 2=5
Жауабы: 10 адам, 5 ұры.

Санамақтар:
Халқымыздың тұрмысы жан-жануарлармен тығыз байланысты болғандықтан, осы
тақырыпта төмендегідей өлең есептерді қарастырып, төрт түлікті халқымыздың
қалай есепке қосқанын айта кетейік:
Түйе, бота, маң басқан, Мынау да бір санамақ,
Төрт аяғын тең басқан, Өздерің көр саралап,
Шұнақ құлақ бес ешкі, Төбеден төрт бөктергі,
Қос лақты қос ешкі, Аңдыпты қос кептерді,
Төрт қозылы екі қой, Шаңқылдаса көк қарға
Бәрін бірге ойлап қой. Үн қоспапты көк қарға.
(Он жеті) Секем ап бір дауыстан
Безектеп бес сауысқан
Алты белден асыпты
Ым- тырақай қашыпты
Үш үкі үркіп ұшыпты
Тасқа құлап түсіпті
Жарда жеті жапалақ,
Отырғанда қайталап,
Топ –топ тоғыз тоқылдақ
Қарғып кетекен топырлап,
Сөйтіп қызық іс болды,
Бәрі қанша құс болды.
(Отыз бір)

Ермек есептер:

Арифметака және алгебра.

Ерте заманда бір шаһ мына бір есепті дұрыс шығарған адамнан ешқандай сыйлық
аямайтынын жариялаған екен:
- Мен үш ыдыста інжу сақтаған едім. Үлкен ұлыма бірінші ыдыстағы інжудің
үштен бір бөлігін, ал кіші ұлыма соңғы ыдыстағының тек төрттен бірін ғана
сыйладым.
Сонан соң мен үлкен қызыма бірінші ыдыстан ең әдемі төрт інжуді, ортаншы
қызыма- екінші ыдыстағы алты, ал кіші қызыма үшінші ыдыстағы тек екі інжуді
ғана сыйға тарттым. Осыдан соң бірінші ыдысымда 38, екіншіде 12, ал
үшіншіде 19 інжу қалды.
Мен ыдыстардың әрқайсысына қанша інжуден сақтағанмын?
Шаһ сарайына әр түрлі елдерден данышпандар келіпті. Соның ішінен тәуекелшіл
бір данышпан бас ие тағзым етіп:
- О, мәртебелі, патшам! Егер бірінші ыдыста 38 інжу қалған болса, ал сен
үлкен қызыңа сол ыдыстан 4 інжуді сыйға тартсаң, олай болса, осы 42 інжу
ыдыстағы інжудің жартысы еді. Сен осы ыдыстағы інжулердің екінші жартысын
үлкен ұлыңа сыйладың емес пе? Олай болса, бірінші ыдыста 84 інжу сақталсын.
Екінші ыдыста 12 інжу қалған, сен 6 інжуді ортаншы қызыңа бердің. Осы 18
інжу екінші ыдыста сақталған інжудің үштен екісін құрайды. Сен бұл
ыдыстағының үштен бірін ортаншы ұлыңа сыйладың емес пе? Олай болса, екінші
ыдыста 27 інжу болған. Ал үшінші ыдыста 19 інжу қалды, сен екі інжуді кіші
қызыңа сыйладың. Осы 21 інжу үшінші ыдыстағы інжудің төрттен үш бөлігі, ал
төртен бірін кіші ұлыңа сыйладың емес пе? Олай болса, бұл ыдыста 28 інжу
болған,- деген кезде шаһ орнынан атып тұрып қолын шапалақтап жіберген екен.
Аса ризашылықпен үлкен сыйлық беріп, қонақ етіпті.
Ал оған бұл есепті шешуге сандардың қасиеттері мен есептеу ережелері
жайындағы ғылым- арифметика жәрдемдесті. Бұл өте ежелгі ғылым. Бұл ғылымның
атауы гректің “Арифмос”, яғни “Сан” деген сөзінен шыққан.

Математикалық сиқырлар:

Ойдағы санды табу.

Біз әрине бұл тақырыптағы есептермен көптеп кездестік. Сиқыршы әдетте
мынандай әрекет жасауды ұсынады: бір сан ойла, екіні қос, үшке көбейт,
бесті азайт, ойлаған санды азайт, т.с.с.- барлығы - бес, кейде ондаған
амал орындалады. Сонан соң сиқыршы шыққан нәтижені сұрап ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.