ҚР Салық кодексі, оның құрылымы және мазмұны

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

ҚР Салық кодексі, оның құрылымы және мазмұны.
Салық салудың қағидалары.
Салық есебі жекеше ақпараттық жүйе ретінде.
Корпоративтік табыс салығы. Корпоративтік табыс салығының жалпы мазмұны.
Салық есебін жүргізу және ұйымдастыру тәртібі. Салық салатын табысты қалыптастыру барысындағы салық есебінің ережелері.

Салық есебі және оның есеп жүйесіндегі орны.

1. ҚР Салық кодексі, оның құрылымы және мазмұны.

Қазақстан Республикасының салықтық қызметінің құықытық негізін қазіргі кезде 2001 жылдың 12 маусымда қабылданаған салық кодексі құрайды. Салық кодексі екі бөлімнен тұрады:

Жалпы бөлім
Ерекше бөлім

Жалпы бөлімде салық төлеушілердің, салық қызметі органдарының, салық агентінің құықытары мен міндеттері көрсетілген (Салық агенті - төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығы бюджетке есептеп төлеу міндеті жүктелген заңды тұлға, жеке кәсіпкер, адвокат, нотариус) .

Жалпы бөлімде салық салу қағидалары салық міндеттемесінің орындалуы салықты төлеу тәртібі белгіленген. Салық қарызын өтеу тәртібі анықталған. (Салық міндеттемесі - салық төлеушінің СТТН алу, салықтарын төлеу, салық қарызын өтеу барысында мемлекет алдында туындайтын міндеті) .

Ерекше бөлімде салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің (алымдардың, баждардың, төлемдердің) есептелу мен төлену тәртібі белгіленген. Салықтық бақылаудың нысандары мен түрлері, оларды жүргізу тәртібі, айыппұл есептеу механизмі көрсетілген. Соынмен бірге салық қызметі органдарының іс-әрекетіне шағым жасау, оларды құрау, шара қолдану тәртібі белгіленген.

Салық қызметі органы өз міндетін атқару барысында статистика, құқық қорғау, кеден, коммуналды қызмет, санитарлы-эпидемиялогиялық орталық органдарымен өзара бірлесіп жұмыс жасайды. Табысқа салынатын салықтарды, меншікке салынатын салықтарды қамтамасыз ету мақсатында заңды және жеке тұлғаларды тіркеу номері мен қамтамасыз ету барысында әділет органдарымен арнайы нұсқама негізінде бірлесіп жұмыс жасайды.

2. Салық салудың қағидалары.

Жалпы, салықтар дегеніміз - заңды және жеке тұлғалардан белгілі бір мөлшерде, мерзімде мемлекеттік бюджетке төленетін міндетті төлем.

Салық салу белгілі бір қағидалар негізінде ұйымдастырылады:

классикалық теория негізіндегі қағидалар;
А. Смит теориясы бойынша салық салу қағидалары;
экономикалық теорияның өкілдерінің қағидалары бойынша салық салу;
Қазақстан Республикасы салық салу қағидалары.

Қазақстан Республикасының салық салу қағидалары:

әділдік - салық төлеушінің табысына қарай салық салынуы тиіс;

салық салудың міндеттілігі - салық төлеуші өзіне жүктелген салықтарды белгілі бір мерзімде және мөлшерде төлеуге міндетті;
біртұтастылық - Қазақстан Республикасының барлық аумағында біртұтас салық жүйесі жұмыс жасайды;
айқындылық - салық төлеуші үшін салықтарды не үшін, қайда, қашан төлеуі тиіс екені айқын болуы керек;
жариялылық - Қазақстан Ресупбликасы Салық кодексіне және салыққа қатысты заңнамалы құжаттарға енгізілген өзгерістер мен толықтырулар баспасөз құралдарында жариялануы тиіс, ол туралы ақпарат алуға әрбір салық төлеушіге мүмкіндік жасалуы керек.

3. Салық есебі жекеше ақпараттық жүйе ретінде.

Салық есебі - ұйымның қаржылық-экономикалық қызметінің маңызды ақпараттық жүйесі болып табылады, ол салық салу базасын анықтау мақсатында бухгалтерлік есеп қағидаларына негізделіп жасалады және мемлекеттік бюджет есебіне салықтарды аударуға негізделеді. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бухгалтерлік есеп «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» заңнамаға негізделіп жүзеге асырылса, ал салықтық есеп - әкімшілік құқық негізінде жүзеге асырылады, ол ҚР Салық кодексіндегі нормаларымен бекітілген.

Салық есебінің мақсаты - салық салу мақсаттарын қалыптастыру үшін ағымды (салық) кезең ішіндегі шаруашылық операциялардың есебі туралы дәйекті ақпаратты, сыртқы және ішкі қолданушыларды ақпаратпен, салықтар мен басқа да бюджетке төленуге тиісті төлемдер мен алымдардың төленуі мен толық және уақтылы аударылуын қамтамасыз ету.

Салық есебінің пәні болып кәсіпорынның өндірістік және өндірістік емес қызметінің нәтиіжесінде салық төлеушінің салықты төлеу және есептеумен байланысты міндеттемесінің туындауы табылады.

4. Корпоративтік табыс салығы. Корпоративтік табыс салығының жалпы мазмұны.

2002 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енгізілген салық кодексіне сәйкес заңды тұлғалардың табысына корпоративтік табыс салығы салынатын болды.

Корпоративтік табыс салығы (КТС) - заңды тұлғалардың табысына салынатын жалпымемлекеттік тікелей салық.

КТС төлеушілер - салық жылы ішінде салық салынатын табысы бар барлық заңды тұлғалар. Ондағы заңды тұлғалардың өзі резидент және резидент емес болып бөлінеді. Резидент емес заңды тұлғалар тұрақты мекеме құрған және тұрақты мекеме құрмаған болады.

КТС бойынша салық объектісі болып мыналар табылады:

салық салынатын табыс;
таза табыс;
төлем көзінен салық салынатын табыс.

Салық салынатын табысты анықтау барысында 1 жыл ішінде алынған табыстарға түзетулер жүргізіліп, құрамы нақтыланады, яғни жылдық жиынтық табыс анықталады және жекелеген шығындар одан шегеріліп тасталынады, оларды шегерімдер деп атайды.

КТС ставкалары келесідей:

барлық заңды тұлғалар үшін - 30%;
негізгі құралы жер болып табылатын заңды тұлғалар үшін - 10%;
тұрақты мекеме құрған резидент емес заңды тұлғалар үшін - 15%;
тұрақты мекеме құрмаған резидент емес заңды тұлғалардың табысына салынатын табыс салығы ставкалары келесідей:дивидендтер, сыйақылар үшін - 15 %; тәуекелдерді сақтандыру келісімарттары бойынша төленетін сақтандыру сыйақылары үшін - 10 %; тәуекелдерді қайта сақтандыру келісімшарттары бойынша төленетін сақтандыру сйыақылары - 5 %; халықаралық тасымалдағы көлік қызметі үшін табыстар - 5 %; басқа да табыстары - 20 %.

КТС аванстық төлем негізінде төленеді. Салық декларациясы есепті жылдан кейінгі жылдың 31 наурызына дейін тапсырылады.

Салық уақтылы төленбеген жағдайда, салық төлеуден жалтарған жағдайда, салық декларациясын уақтылы тапсырмаған жағдайда ҚР әкімшілік істер жөніндегі кодексі негізінде қаржылық жазалау шаралары қолданылады.

Тұрақты мекеме құрған резидент емес заңды тұлғалар КТС-пен қоса таза табыс салығын 15% ставкамен төлейді: Таза табыс салығы сомасы = (салық салынатын табыс - КТС сомасы) * салық ставкасы

5. Салық есебін жүргізу және ұйымдастыру тәртібі. Салық салатын табысты қалыптастыру барысындағы салық есебінің ережелері.

Табыс салық салынатын және есепке алынатын табыс болып бөлінеді. Салық салынатын табыс - Салық кодексіне сәйкес жылдық жиынтық табыс пен шегерімдердің айырмасы ретінде есептелінеді. Есепке алынатын табыс - жиынтық табыс немесе ағымдағы кезең үшін залалдар, яғни табыстар мен шығыстар есебінде көрсетілген салықты шегеруден бұрынғы барлық баптары немесе есептелінген салықтың сомасының, залалдардың болуы себебінен, төмендеуі.

Әдетте, салық салынатын табыс пен есепке алынатын табысты есептеу үшін қолданылатын ережелерден өзгеше болады. Сондықтан бұл екі есептеудің арасында айырмашылық пайда болады, негізгі айырмашылықтары біреуіне кейбір баптар енгізілсе, басқасына олар енгізілмейді. Мысалы, кейбір шығыстар салық салынатын табысты анықтаған кезде шегерім болып есептелмейді, бірақ бұл шығыстар есепке алынатын табысты есептеген кезде шегерім болып есептелінеді. Мұндай айырмашылықтар тұрақты айырмашылықтар деп аталады.

Тұрақты айырмалар ағымдағы есеп кезеңінде пайда болып, келесі кезеңдерде өтелмейді. Тұрақты айырмалар жиынтық табыс салығын есептеумен байланысты пайда болады. Тұрақты айырмалар тек жиынтық салық сомасына әсер етеді және табыс салығын қайта бөлу кезінде практикада да, теорияда да ешқандай қиындық туғызбайды.

Егер салық салынатын табысты анықтаған кезде амортизация әдісі қолданылса, ол есепке алынатын табысты анықтау кезіндегі амортизациялық әдістен өзгеше. Осы кезде уақытша айырмалар пайда болады. Уақытша айырмалар ешбір кезеңде есепке алынбайды. Уақытша айырмалардың пайда болуы немес олард есепке алмау бірнеше есепті кезеңде пайда болуы мүмкін. Осы уақытша айырмалар түрі және сомасы туралы ақпарат қаржылық есеп қолданушылары үшін қажет ақпарат болып келеді. Кейде бұл ақпарат қаржылық есепке түсініктеме ретінде толықтырылуы мүмкін, ал кей жағдайда уақытша айырмалар бухгалтерлік есеп әдістерін қолдану арқылы көрсетілуі мүмкін.

КТС-тың төленуге тиісті сомасы салық заңнамасына сәйкес салық салынатын табыс сомасынан анықталады.

Бухгалтерлік есепте КТС заңды тұлғаның табыс алу мақсатында кеткен шығындары болып есепке алынады, сәйкесінше бухгалтерлік есепте бұл шығындар табыс пайда болған есепті кезеңде есепке алынуы тиіс.

7710 шотының «КТС бойынша шығындар» дебетінде КТС сомасы көрсетілуі керек.

Бюджет алдындағы міндеттеме екі шоттың кредитінде көрсетіледі: 3110 «Төленуге тиісті КТС» және 4310 «КТС бойынша кейінге қалдырылған міндеттемелер». 3110 шотының кредитінде бюджет алдындағы ағымдағы есепті кезең үшін есептелінге міндеттемелер жазылады. Ал 4310 шотында келесі кезеңде төленуге тиісті бюджет алдындағы міндеттемелер жазылады.

Ағымдағы есепті кезеңде төленген бюджет алдындағы міндеттемелер, бірақ келесі есепті кезең есептілігінің шығысы болып табылса, 1410 шотының «КТС» дебетінде көрсетіледі.

Салық салынатын табыс мына формуламен анықталады:

Салық салынатын табыс = Бухгалтерлік табыс ± Тұрақты

айырмалар ± Уақытша айырмалар

Бухгалтерлік есепке сай бухгалтерлік табысты анықтаған кезде шығыстардың бір бөлігі ағымдағы кезең шығыстарына жатқызылады, ал салықтық есеп бойынша салық салынатын табысты анықтау кезінде осы шығыстар ағымдағы кезең шығыстарына жатқызылмайды. Мұндай шығыстарды салықтық есепте шартты түрде келесі кезеңдердегі салықтық шегерімдер деп атауға болады.

Мысалы, кәсіпорынның есепті кезең ішіндегі бухгалтерлік есебінде тауарды сатудан түскен табысы 1 000 000 теңге болсын. Негізгі құралдар бойынша амотризациялық бухгалтерлік шығыстар 100 000 теңгені құрайды, негізгі құралдардың амортизациясы бойынша салықтық шегерімдер 50 000 теңге. Барлық басқа да теңдей шарттарда салық салынатын табыс сомасы 950 000 теңге, ал бухгалтерлік табыс 900 000 теңге. Басқа да шарттар деп отырғанымыз мұнда салық салынатын табыс пен бехгалтерлік табыс арасындағы тұрақты айырма нөлге тең болсын деп есептейміз.

Сонда,

Салық салынатын табыс = Бухгалтерлік табыс ± Уақытша

айырмалар = 900 000 + 50 000 = 950 000

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.