Туберкулез – проблемалы инфекция. Аспектілері

Жоспар
Кіріспе

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім:
• Туберкулез қоздырғышы және
оның қасиеттері
• Потогенез

3. Туберкулез диагностикасы

4. Профилактика
• БЦЖ вакцинациясы және ревакцинациясы
• Туберкулезге қарсы БЦЖ екпесінің әсері

5. Қорытынды

Туберкулез – созылмалы инфекциялық сырқат , туберкулез микобактериялары адамдардың мынандай мүшелері : өкпе , бронхы , жұтқыншақ , ішек , сүйек , буын ,бүйрек, жыныс мүшелері т.б. зақымдайды .
Туберкулез латынша «tubercula» төмпешік , бұдыр деген мағынаны білдіреді . Осы аурумен сырқаттанған адамдардың өкпесінде әр түрлі төмпешіктер табылған . Науқас адам жөтелгенде , түшкіргенде туберкулез микобактериясы түкірік , не қақырықыпен бірге қоршаған ортаға 0,5-1,5 м таралады да , 30-60 мин сақталады .
Туберкулез микобактериялары ағзаға тамақ арқылы жұғуы да мүмкін . Адамға туберкулезге қарсы вакцина егілсе , не бұрын туберкулездің жеңіл түрімен ауырса, ағзада иммунитет болғандықтан ол адам ауырмайды .

Туберкулездің жұқпалы ауру екенін бірінші рет француз дәрігері Вильмент (1865 ж) анықтаған болатын. Ол теңіз шошқалары мен үй қояндарына туберкулезден өлген адамдардың ағзаларынан алынған материалды егіп , осы жануарларда туберкулезге тән өзгерістер дамитындығын көрген .
1882 жылы неміс ғалымы Роберт Кох науқастың қақырығынан туберкулез қоздырушыларын тапты .

Қазір туберкулез микобактериясын өтте қауіпті үш түрі бар : тікелей науқас адам арқылы жұғатын , тұрмыстық және құстар арқылы таралатын . Соңғысы біздің елімізде ең аз зерттелген .
• Mycobacterium tuberculosis – адамға сезгіштігі жоғары;
• Mycobacterium bovis – ірі қара малдарда кездеседі, маститпен ауыратын жануарлардың сүт тағамдарын қолданылатын адамдарда кездеседі.
• Mycobacterium avium – туберкулездің микобактериоз тудыратын сирек түрі. Құстарға , адамдарға жұғады.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Туберкулез – проблемалы инфекция. Аспектілері

Ж о с п а р ы :

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім:
• Туберкулез қоздырғышы және
оның қасиеттері
• Потогенез

3. Туберкулез диагностикасы

4. Профилактика
• БЦЖ вакцинациясы және ревакцинациясы
• Туберкулезге қарсы БЦЖ екпесінің әсері

5. Қорытынды

Туберкулез – созылмалы инфекциялық сырқат , туберкулез микобактериялары
адамдардың мынандай мүшелері : өкпе , бронхы , жұтқыншақ , ішек , сүйек ,
буын ,бүйрек, жыныс мүшелері т.б. зақымдайды .
Туберкулез латынша tubercula төмпешік , бұдыр деген мағынаны білдіреді
. Осы аурумен сырқаттанған адамдардың өкпесінде әр түрлі төмпешіктер
табылған . Науқас адам жөтелгенде , түшкіргенде туберкулез микобактериясы
түкірік , не қақырықыпен бірге қоршаған ортаға 0,5-1,5 м таралады да , 30-
60 мин сақталады .
Туберкулез микобактериялары ағзаға тамақ арқылы жұғуы да мүмкін . Адамға
туберкулезге қарсы вакцина егілсе , не бұрын туберкулездің жеңіл түрімен
ауырса, ағзада иммунитет болғандықтан ол адам ауырмайды .

Туберкулездің жұқпалы ауру екенін бірінші рет француз дәрігері Вильмент
(1865 ж) анықтаған болатын. Ол теңіз шошқалары мен үй қояндарына
туберкулезден өлген адамдардың ағзаларынан алынған материалды егіп , осы
жануарларда туберкулезге тән өзгерістер дамитындығын көрген .
1882 жылы неміс ғалымы Роберт Кох науқастың қақырығынан туберкулез
қоздырушыларын тапты .

Қазір туберкулез микобактериясын өтте қауіпті үш түрі бар : тікелей науқас
адам арқылы жұғатын , тұрмыстық және құстар арқылы таралатын . Соңғысы
біздің елімізде ең аз зерттелген .
• Mycobacterium tuberculosis – адамға сезгіштігі жоғары;
• Mycobacterium bovis – ірі қара малдарда кездеседі, маститпен ауыратын
жануарлардың сүт тағамдарын қолданылатын адамдарда кездеседі.
• Mycobacterium avium – туберкулездің микобактериоз тудыратын сирек түрі.
Құстарға , адамдарға жұғады.

Туберкулез таяқшасы және оның қасиеттері
Туберкулез қоздырғышы микобактериялары жіңішке , сәл иілген , гомогенді
немесе 3-5 мкм дейін және ені 0,3-тен 0,5 мкм дейін болады. Боялған
препараттарда микобактериялардың пішіні мен дәнділігі жақсы көрінеді.
Туберкулез микобактерия жасушасының структуралық ерекшелігін цитологиялық
зерттеулердің көмегімен жақсы анықтауға болады , оларға электронография,
люминицентралық, фазалы-контрастық микроскопия және т.б. жатады .
Фиксация әдістерінің жаңалануы , ультражұқа етіп кесу техникасы және
электронды микроскоптық үлкейткіш қасиеті микобактерияның
ультраструктурасын және локализациясын анықтауға мүмкіншілік тұғызды.
Бактериялық клеткада клеткалық мембрана , цитоплазма жеке органоидтармен
және ядролық субстанциясымен дифференциялданады.

Туберкулез микобактериясының химиялық құрамы .
Жасуша құрамына кіреді : су (85,9 %) , ақуыз , көмірсу , липид және
минералды тұздар. Липидтер құрғақ заттың 10-нан 40%-ын құрайды. Олар
спиртте, эфирде , хлороформда ериді . Ақуыздың компонент – түрлі
туберкулопротеидтер – жасуша құрғақ затының 56 %-н құрайды .
Туберкулез микобактериясында 15,3% дейін көмірсу кездеседі , ол көбінесе
полисахаридтер, жекеленген және фосфатид және ақуызбен қосылған түрде
кездеседі .
Туберкулез микобактерия жасушасы салмағының 6%-н минералды заттар құрайды
. Оларға Са, Р, Мg, К , Fe, Zn, марганец және т.б. жатады .

Қоректік орталар .
Микобактерияның дұрыс өсуіне арнайы қоректік орталар қажет , олардың
құрамында көмірсу, азот, сутегі , оттегі , фосфор , магний, калий , және
темір , хлор, натрий , күкірт керек. Сонымен қатар туберкулез
микобактериясының толық жетілуіне басқа да микроорганизмдер , өсу факторлар
және негізгі қоректік ортаны құраушылар керек. Өсу факторы жасушаның
ферменттік жүйесінің құрамына кірмейді, бірақ олардың құрыман пайданылады.
Белгілі өсу факторлар табиғи жағынан В витамин тобына , бірнеше амин
қышқылдарына , органикалық қышқылға және липидтерге жақын болып келеді.
Барлық бұл өсу факторлары толықтырылған орталарда бар. Олар – жұмыртқалық ,
қан , картофельді.
Патологиялық материалдан алынған микобактерияның біріншілік культурасы
өсу факторының жоқ болуына ерекше сезімтал. Себебі олар организм тінінде
вегетирлену кезеңде бұндай заттарды өзіндік синтездеу қабілетін жоғалтады .
Сондықтан бұл культуралар үшін толықтырылған қоректік орталар керек.
Туберкулез микобактериясын дифференциялдау және культивтеу үшін құрамы
және консистенциясы жағынан әр түрлі қоректік орталар қолданылады . Құрамы
мағынан оларды 3 топқа бөлуге болады : глицерині бар орта, ақуызды орта
(сары су, жұмыртқалық , сары уызды) , синтетикалық (белогі жоқ) орта.
Толығырақ ортаға аралас орта жатады, патологиялық материалдан культураны
бөліп алу үшін қолданылады. Консистенциясы бойынша орталар қатты, жартылай
сұйық және сұйық болып бөлінеді.
Микобактерияны қоректік ортада культивтегенде сутегі иондық (рН)
ортасында концентрациясының маңызы зор. Түрлердің өсуі рН 6,8-7,02
болғанда жақсы анықталады .

Патогенезі
Туберкулез патогенезі макро және микроорганизмнің өзара қарым-қатынасына
байланысты. Микобактерияның вируленттілігінің, оның организмде көп
мөлшерде түсуінің маңызы зор болғанымен де организмнің иммунды жағдайда
шешуші рольді атқарады. Организмнің қорғаушы күштерімен микроорганизмнің
патогендігі арасындағы тепе-теңдік бұзылғанда ғана туберкулез дамиды.
Кейбір жағдайларда туберкулез микобактериялары бүтіндей жойылып, ауру әрі
қарай дамымайды. Қорыта айтқанда туберкулезде кездесетін морфологиялық
өзгерістердің бәрі де иммундық жүйенің тікелей қатысуы арқылы өтеді. Оның
ішінде тимустың, тимусқа тәуелді лимфоциттердің маңызы зор. Осы тимусқа
тәуелді иммунді реакция организмнің туберкулезге қарсы күресінің орталығы
болып есептеледі.

Туберкулез микобактериясының сыртқы әсерлерге тұрақтылығы
Туберкулез- микобактериясы әр түрлі физикалық және химиялық агенттерге ,
суыққа, жылуға , ылғалға және жарыққа өте тұрақты болып келеді.
Қалыпты жағдайда күн сәулесінің болмауынан олар өз өмірлерін бірнеше айға
дейін сақтай алады. Кептірілген микобактериялар теңіз шошқасы үшін 1-1,6
жылға дейін патогенді болады. Сыртқы ортада шаң-тозаңда микобактериялар 10
күнге дейін сақталады. Кітап парақтарында олар 3 айға дейін тірі қалады,
шашыранды жарықта 1-1,5 айда өледі . Суда микобактериялар өте ұзақ
сақталады (150 күндей) . Туберкулез микобактериялар шіру үрдістеріне
тұрақты және жерленген мәйітте бірнеше айға дейін сақталады.
Микобактериялардың тұрақтылығы патологиялық материалдарды, тұрмыста
қолданылатын заттарды дезинфекциялаумен тығыз байланысты. Күн сәулесінің
әсеріне түскен микобактерия культурасы 1,5 сағат ішінде өледі. Ультракүлгін
сәулелер микобактерияларды 2-3 минут ішінде өлтіреді. Ылғалды қақырықтағы
микобактерияларды 5 мин қайнатқанда өледі, ал кептірілген қақырықта тек 45
мин кейін өледі.
Ионды реакция әсерінен туберкулез микобактериялар тұрақты болады. Солай
рентген сәулесінің әсерінен 36 сағ ішінде Н37RV оның өмір суруіне әлсіз
әсер етеді. Бірақ та ультрадыбыстық толқын электромагнитті толқындар 2000
кГц жиілікпен әсер еткенде , туберкулез микобактериясы көбею қасиетін
жоғалтады . Қалыпты жағдайда дезинфекциялық агенттер туберкулез
микобактериясы әлсіз , эффективті болып келеді. Туберкулезді науқастардың
қықырығындағы бірлікті дезинфекцияны препараттармен бос активті хлорды
қолдану арқылы жетуге болады (5 сағ. арасында 3-5 % хлорамин ерітіндісі , 1-
2% хлорамин ерітіндісінің аммоний сульфатымен активтенген 3 сағ ішінде 10-
20% хлорлы әк 2,5 сағ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.