Мемлекет және саясат

Алғашқы қауымдық құрылыстың ыдырауы және мемлекеттің пайда болуының алғы шарттары. Мемлекеттің пайда болуына өзінің сипатына, бағытталуы мен ерекшеліктеріне сәйкес, нысандардың қажет етпеген және мемлекет болғанға дейінгі, басқа нысандарды пайдаланып келген алғашқы қауымдық
Қоғамның даму кезеңдері тікелей ізашар болып отыр.Экономика мен басқа да тіршілік ету салаларының өте төмен деңгейімен ерек-шеленетін алғашқы қауымдық қоғам алдын ала қоғамдық өмірдің жабайы сатысынан обьективті түрде өтіп,мемлекеттік деңгейіне дейін өсуі керек. Ол жануарлар әлемінен енді ғана бөлініп шыққан,өзінің өткен өмірінің ашық та анық таңбасы бар адамның көп жағдайда табиғаттың дүлей де соқыр күштерінің алдында дәрменсіз болып қалатындығымен, жағдайды бірден бағдарлай алмайтындығымен,өзінің іс-әрекеті мен қылығымен аяғы неге апарып соғатындығын болжай алмайтындығымен сипатталатын.Ол тамақ,киім және басқа тіршілікке қажетті заттарды табудың жетілмеген,дөрекі құралдарын пайдаланды,соған қалып қалуына мүмкіндік жасай алмады.Осындай қиын жағдайларда,тіршілік ету үшін адамдардың алғашында шағын ғана отбасылық кезбе топ құруға,кейінірек –қауымның құрамы бойынша одан әлдеқайда көбірек болып топтасуы қажет болды.Бұл топтар негізіене туыстық қатысы бар адамдардан құрылды.Біртіндеп қоғамның негізін салған рудың адамдары бөлектеніп шыға бастайды.Ол үшін олардың мынадай ерекшеліктері болуы керек болды:1) сол кездегі іс-әрекеттің негізгі салаларын қамтуға мүмкіндік беретін қоғамдық өмірдің өзіндік бір нысаны ретінде ортақ шаруашылықты жүргізе алатын,ұжымдық тұтынуды жүзеге асыратын,ұжым мүшелерінің қажетін қанағаттандыратын болуы керек;
2)туыстық жағынан аса жақын емес,сондай-ақ таяудағы мақсат, мүдделері де бөлектеу ру мүшелері айтарлықтай ұйымщылдық көрсетіп,бір–біріне көмектесіп,қауіп-қатерден бірлесіп қорғануы керек;
Ру дәуірінде адамдар тек жаратылыстың даяр өнімдерін жинап қорек етіп, өмір сүрген. Келе-келе адамдар өндіріс құралдарын жасап алып, өздері шаруашылыққа кіріседі. Сөйтіп, жинау-терімшілік шаруашылығынан өндіту шаруашылығына ауыса бастайды. Мал өнімдерімен күнелтуден диқаншылыққа ауысады. Диқаншылықтың нәтижесінде отырықшылық қалыптасып,елді мекендер,қалалар салына бастайды. Қалаларда қол өнері пайда болып, ол мал шаруашылығы және диқаншылық сияқты табыс көзіне айналады. Экономиканың аталған салалары бірінен-бірі бөлініп шығып,дербес өмір сүре бастағаннан кейін, бірінің өндірген өніміне бірі мұқтаж екендігі байқалады. Диқандарға мал өнімі, малшыларға жер өнімі, қолөнершілерге тамақ қажет болады. Құрал-саймандардың жетілдірілуіне байланысты еңбек өнімділігі де өседі.Соның нәтижесінде ортақ өнім пайда болады. Рулық қауымда барлық жиналған,табылған өнім ру мүшелерінің жалпы меншігі болған еді. Енді еңбек өнімділігінің өсуіне байланысты артық өнім жеке адамдардың жеке отбасыларының меншігіне айнала бастайды. Ақырында ру қауымының жалпы меншігінің орнына жеке адамдардың меншігі пайда болып, меншіктің айрықша түрі-жеке меншік қалыптасады. Жеке меншіктің пайда болуына байланысты қоғам таптарға бөліне бастайды.

1. Алина С «Монополисты, трепещите» //Известия Каз. 2004 24авг с7//
2. Бибатырова И.А. «Монополизм и антимонопольная деятельность в Республике Казахстан» Алматы "Каз унив" 2001
3. Бибатырова И.А. «Государственное регулирование национальной экономики» Алматы “Қазақ университеті” 2004
4. Хэл Р. Вериан «Микроэкономика промежуточный уровень» М-1997
5. Воротной И. «Зокон ограничивает поблажки монополистам» //Известия-Каз. 2004 30июня стр7//
6. Э. Жилкибаева «Антимонопольное законодательство Республики Казахстан» Алматы-1999
7. Камаева В.Д. «Экономическая теория» Москва-1998г
8. Мамыров Н.Қ, Есенғалиева Қ.С., Тілеужанова М.Ә. “Микроэкономика” Алматы “Экономика”-2000
9. Мухамедиев Б.М. “Микроэкономика” Алматы “Қазақ университеті”-2003
10. Эдвин Дж.Долан “Микроэкономика” Санк-Петербург Литера плюс 1997
11. Усенбаев К.А. “Регулирование процеса демонополизации производства – основа экономического роста” //Саясат август 1998//
12. Н.К. Мамыров, Ж.А.Кулекеев, Т.К. Султанбеков. Микроэкономика Алматы 2001