Отбасы мен мектептің өзара әрекеті

Кіріспе

Отбасы - адам үшін ең жақын әлеуметтік орта. Отбасы белгілі дәстүрлердің, жағымды өнегелердің, мұралар мен салт-дәстүрлердің сақтаушысы. Отбасында бала алғаш рет өмірмен, қоршаған ортамен танысып, мінез-құлық нормаларын игереді. Ол баланың азамат болып өсуінің негізі болып табылады.
Отбасының басты қызметі - бала тәрбиелеу. Отбасы тәрбиесі - бұл жалпы тәрбиенің ең басты бір бөлігі. Отбасы - сапасы бірқатар өлшемдермен анықталатын бала өмірі мен дамуының ортасы. Отбасының әлеуметтік-мәдени өлшемі ата-аналарының білімділік деңгейімен және олардың қоғам өміріне қатысуымен анықталады. Отбасының әлеуметтік-экномикалық өлшемі дүние-мүліктік сипаттамасымен және ата-аналарының жұмыспен қамтылуымен анықталады. Техникалық-гигиеналық өлшемі өмір сүру жағдайымен, баспананың жабдықталумен, өмір салтының ерекшелігімен анықталады. Демографиялық өлшемі отбасы құрылымымен анықталады. Бала дамуының қандай қырын, қай жас кезеңін алмайық, оның тиімді болуында отбасының рөлі ерекше.
Қазіргі отбасының басты қызметтері мен міндеттеріне тоқталайық.
Басты қызметтері:
- тәрбиелік;
- сауықтыру;
- рухани-адамгершілік;
- танымдық-білімдік;
- тұрмыстық;
- еңбек;
- мәдени-ағартушылық;
- демалыс-шығармашылық;
- тұлғаның өзіндік тәжірибесін ынталандырушы;
- қорғаушы.

Басты міндеттері:
- баланы үйлесімді дамыту;
- бала-денсаулығына қамқорлық жасау;
- оқуына көмек қөрсету;
- еңбек тәрбиесін жүзеге асыру және мамандық таңдауға көмектесу;
- тұлғаның әлеуметтенуіне көмектесу;
- Ізгілік, эмоционалды адамгершілік қатынас тәжірибиесін қалыптастыру;
- жалпы мәдени және интеллектуалдық дамуына қамқорлық жасау;
- қызығушылығын, қабілетін, бейімділігі мен шығармашылығын дамыту;
- өзін-өзі тәрбиелеу мен өзін-өзі дамытуға дайындау;
- жыныстық тәрбие, болашақ отбасылық өмірге даярлау.
Сонымен қатар отбасы тәрбиесінің мәңгілік басты құрауыштары бар. Олар:
- отбасы тәрбиесінің ахуалы (дәстүрі, қатынасы, жайылдығы);
- отбасы өмірінің күн тәртібі;
- әрекеттер мазмұны (әкенің, шешенің, әженің, атаның, балалардың),
Баланың отбасындағы өмірін және іс-әрекетін ұйымдастыруда күн тәртібін жасау мен талап коя білудің мәні ерекше. Күн тәртібі баланың еңбегі мен демалысының парасаттылықпен, жас және дербес ерекшелігіне сәйкес өтуін қамтамасыз етуі тиіс. Отбасы мүшелері бала бойында жақсы әдеттерді қалыптастыруды және оның дүниетанымын, өмірлік бағыт-бағдары мен көзқарастарын дұрыс қалыптастыруды мақсат тұтады.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Отбасы мен мектептің өзара әрекеті

Отбасы - адам үшін ең жақын әлеуметтік орта. Отбасы белгілі
дәстүрлердің, жағымды өнегелердің, мұралар мен салт-дәстүрлердің
сақтаушысы. Отбасында бала алғаш рет өмірмен, қоршаған ортамен танысып,
мінез-құлық нормаларын игереді. Ол баланың азамат болып өсуінің негізі
болып табылады.
Отбасының басты қызметі - бала тәрбиелеу. Отбасы тәрбиесі - бұл жалпы
тәрбиенің ең басты бір бөлігі. Отбасы - сапасы бірқатар өлшемдермен
анықталатын бала өмірі мен дамуының ортасы. Отбасының әлеуметтік-мәдени
өлшемі ата-аналарының білімділік деңгейімен және олардың қоғам өміріне
қатысуымен анықталады. Отбасының әлеуметтік-экномикалық өлшемі дүние-
мүліктік сипаттамасымен және ата-аналарының жұмыспен қамтылуымен
анықталады. Техникалық-гигиеналық өлшемі өмір сүру жағдайымен, баспананың
жабдықталумен, өмір салтының ерекшелігімен анықталады. Демографиялық өлшемі
отбасы құрылымымен анықталады. Бала дамуының қандай қырын, қай жас кезеңін
алмайық, оның тиімді болуында отбасының рөлі ерекше.
Қазіргі отбасының басты қызметтері мен міндеттеріне тоқталайық.
Басты қызметтері:
- тәрбиелік;
- сауықтыру;
- рухани-адамгершілік;
- танымдық-білімдік;
- тұрмыстық;
- еңбек;
- мәдени-ағартушылық;
- демалыс-шығармашылық;
- тұлғаның өзіндік тәжірибесін ынталандырушы;
- қорғаушы.

Басты міндеттері:
- баланы үйлесімді дамыту;
- бала-денсаулығына қамқорлық жасау;
- оқуына көмек қөрсету;
- еңбек тәрбиесін жүзеге асыру және мамандық таңдауға көмектесу;
- тұлғаның әлеуметтенуіне көмектесу;
- Ізгілік, эмоционалды адамгершілік қатынас
тәжірибиесін қалыптастыру;
- жалпы мәдени және интеллектуалдық дамуына қамқорлық жасау;
- қызығушылығын, қабілетін, бейімділігі мен шығармашылығын дамыту;
- өзін-өзі тәрбиелеу мен өзін-өзі дамытуға дайындау;
- жыныстық тәрбие, болашақ отбасылық өмірге даярлау.
Сонымен қатар отбасы тәрбиесінің мәңгілік басты құрауыштары бар. Олар:
- отбасы тәрбиесінің ахуалы (дәстүрі, қатынасы, жайылдығы);
- отбасы өмірінің күн тәртібі;
- әрекеттер мазмұны (әкенің, шешенің, әженің, атаның, балалардың),
Баланың отбасындағы өмірін және іс-әрекетін ұйымдастыруда күн тәртібін
жасау мен талап коя білудің мәні ерекше. Күн тәртібі баланың еңбегі мен
демалысының парасаттылықпен, жас және дербес ерекшелігіне сәйкес өтуін
қамтамасыз етуі тиіс. Отбасы мүшелері бала бойында жақсы әдеттерді
қалыптастыруды және оның дүниетанымын, өмірлік бағыт-бағдары мен
көзқарастарын дұрыс қалыптастыруды мақсат тұтады.
Отбасы бала тәй-тәй басып жүре бастаған кезден-ақ оны жинақылыққа,
тілалғыштыққа, еңбекке, мұқияттылыққа, жауапкершілікке, әдептілікке
үйретеді. Отбасы баланың күн тәртібін құруда өз отбасының үй жағдайын,
баланың денсаулығын, дәрігер, тәрбиені не мұғалімдер кеңесін, мектеп пен
отбасы талаптарының бірлігін есепке алғаны дұрыс. Өйткені, бала өмірінде
еңбек, демалыс, ойын, үй тапсырмасын орындау, ұйқы және т,б. дұрыс
кезектесіп отыруы тиіс. Педагог-психолог ғалымдардың пікірлері бойынша,
белгілі бір реттелген күн тәртібін сақтау нәтижесінде бала миының үлкен
жарты шарының қабында динамикалық таптаурын болады. Мысалы, баланың нақты
бір мезгілде тамақтануы, ұйқыға кетуі берік қалыптасса, оның ағзасы сол
уақытта оған даяр болып, денсаулығы нығая түспек. Белгілі дағды дертке
айналады.
Баланың күн тәртібін ұйымдастырудағы отбасының іс-әрекеті:
- сабақ үлгерімін бақылау, сабақтан себепсіз қалмауына ат салысу;
-оқуда үлгеруіне, достарымен қарым-қатынасының дұрыс болуына
көмектесу, жағдай туғызу;
- сынып жетекшісімен, мектеппен тығыз байланыс орнату;
- қызығушылығын дамыту, танымдық өрелерін кеңейту үшін үйірмелер мен
факультативтерді таңдауына көмектесу;
-ақыл-ой еңбегін ғылыми ұйымдастыруға үйрету, ұсыныстар беру,
психологпен бірге әңгімелесу;
-адамдармен араласа білуге, қоғамдық орындарда өзін дұрыс ұстай білуге
баулу;
-қоғамдық пайдалы және өнімді еңбекке, имандылыққа, салауаттылыққа
тәрбиелеу;
- санитарлық-гигиеналық дағдыларын сіңірту;
- адамгершілік-жыныстық эстетикалық мәдениетін қалыптастыру. Бала
толыққанды отбасы мүшесі, сондықтан оның отбасындағы өзінің міндеттері мен
борышын адал атқаруы отан да, отбасы мүшелеріне де қуаныш сезімін сыйлайды.
Ол үшін отбасы мүшелері бала еңбегіне артық салмақ түсірмей, не жеңіл-желпі
қарамай, парасатты және әділетті болғандары абзал. Яғни, оқудан келген соң
демалуын, оқуын пайдалы еңбекпен ұштастыруын бақылап, дұрыс бағыт-бағдар
беріп отырулары керек. Отбасы мүшелері баланы түрлі іс-әрекеттерге және өз
бетімен еңбек етуге үйретулері қажет.
Отбасында ата-ана балаларының іс-әрекетін ұйымдастыруда төмендегідей
шарттарды есепке алуы тиіс:
- баланың қызығушылығын, ішкі сезімдері мен көңіл-күйлерін
тұрақтандыру мақсатында міндеттерін бөлуді жоспарлау мен жүзеге асыруда
онымен санасу жағын қарастыру;
-балаға сенім білдіру және жас және дербес ерекшелігіне сәйкес болуын
қадағалау;
- әр баланың міндеттерін дәл, нақты анықтау;
- әр істің балалардың өзара қатынасының дамуы мен нығаюына және
рухының өсуіне қажетті тәрбиелік мәнінің болуы;
-жалпы отбасы тәрбиесінің тұлға дамуының факторы болуын қамтамасыз
ету;
-баланың дербестігі мен ынтасын есепке алу;
-балаларға өзара сыйласымдылық пен мейірімділікке, сеніміге
негізделетін іс-әрекетгер тапсыру;
-тапсырманы орындау барысында қолдау көрсету, түрткі қалыптастыру.
Қазақ отбасы тәрбиесінің кезекті мәселелері педагог-ғалымдар С.Қалиев,
М.Смайылова, М,Орачаев, С.Ұзақбаева, К.Ж.Қожахметова Р.М.Қоянбаев,
Ж.Б.Қоянбаевтардың еңбектерінде жан-жақты сөз болған.
Ж.Б.Қоянбаев "Семья және балалар мен жеткіншіктер тәрбиесі" атты
еңбегінде отбасының өзіне тән ерекше қызметтері деп: халықтың өсуін,
адамзат ұрпағын әрі қарай жалғастыруын, қажетті шаруашылық функциясын,
отбасының тәрбиелік функциясын, отбасы мүшелерінің өзара және туған-
туысқандармен қарым-қатынас жасау функциясын есептейді.
Аталған еңбекте отбасы тәрбиесінін бірқалыпты жағдайда іске
асырылмайтындығы және отбасы тәрбиесінің сәтсіз болуының басты себебі
ересек адамдардың педагогикалық көзқарастарының қауқарсыздығынан дей келе,
отбасындағы бала тәрбиесіне игі ықпал етуде мәні бар төмендегі белгілерді
атап көрсетеді:

1. Отбасының этикалық құрамы және құрылымы толық емес
отбасы: бір баланы, көп балалы отбасы, бір ұлттық, көп ұлттық отбасы;
2. Тіршілік әрекетінің және ортаның жағдайлары:
отбасы мүшелерінің білім дәрежесі, еңбектену, кәсіптік құрамы, бюджеті,
жалпы материалдық әл-ауқаты, ауылдық және қалалық отбасы;
3. Отбасының мәдени қуаты: күнделікті тұрмыстың
жалпы мәдениеті, күн тәртібі, демалыс, оның формалары,
кітапхананы, теледидарды, музыка аспаптарын пайдалана білуі, спортпен
айналысу, үйелмендік дәстүрлі мерекелер;
4. Ішкі отбасылық қатынастар, отбасы
микроахуалының сипаттамасы, отбасындағы көзқарастың бірлігі және
айырмашылығы, отбасы мүшелерінің өз міндеттеріне көзқарасы;
5. Қоғамға көзқарасы: еңбек және қоғамдық міндеттерге, қоғамдық
тәрбие институттарына қатысы;
6. Отбасының тәрбиелік қуаты: отбасылық тәрбие, қолданылатын
әдістер, ата-аналарының және басқа мүшелердің педагогикалық мәдени
дәрежесі.
Бұл белгілерді отбасы тәрбиесінде есепке алудың маңызы зор.
Бүгінгі қоғам алдындағы мақсат - өмірдің барлық санасында белсенді
шығармашылық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.