Мұнай және газ

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Мұнай және газ.

Мұнай және газ. Мұнай мен газ қоры негізінен республикамыздың батыс аймағында шоғырланған. Алғаш рет мұнай 1911 жылы Доссор кен орнында өндірілді. 60-жылдардан бастап Маңғыстау түбегінде, Каспий маңы ойпатында Өзен, Жетібай, Қаражамбас, Қаламқас мұнай кен орындары ашылды. Өзен мен Жетібай кен орнынан мұнай 1250-2500 метр тереңдіктен өндіріледі. Бұл еңбағалы мұнай өндіретін кен орнына жатады. Юра мен бор дәуірінде пайда болған Құлсары мұнайы негізінен 50-2400 метр тереңдіктен өндіріледі.

Дүние жүзінде шамамен жылына 3, 4 млрд т шикі мұнай өндіріледі. Мұнайдың өндірістік қоры 140 млрд т шамасында. Оның 2/3 ОПЕК елдерінде, одан басқа 70 млрд т қор ашылуы мүмкін деп болжанады.

Қазақстанның мұнай қоры 3 млрд т, болжамдық қоры 7 млрд т-ға, жетеді, газ қоры 2 трлн м3, көмірдің дәлелденген қоры 35, 8 млрд т. Елімізде мұнай мен газ өндіру жылдан жылға артып келеді, көмір өндіру де бұрынғы шамасына жақындай бастады.

Қалыпты отын-энергетика ресурстарын өндіру және пайда-лану қоршаған ортаға орасан зиян келтіреді. Отын энергетика кешенінің үлесі атмосфераға тұрақты көздерден шығарылатын зиянды заттардың жартысынан астамын және ластанған ақаба сулардың 20%-ын құрайды. Мұнай өнімдерін жататын автокөліктер қалалардағы ластаулардың басым бөлігін бөліп шығарады. Мұнай, газ, көмір өндіру едәуір жерді алып бүлдіреді, жер бе-тіндегі және жер асты суларын ластайды. Сондықтан экологиялық тұрғыдан алып қарағанда дәстүрлі емес балама энергия көздерін пайдалану мәселесінің оңтайлы шешімі болып табылады. Отын-энергия ресурстарын үнемдеу ОЭК ең тиімді жолы және оның мүмкіндіктері өндіру мен пайдаланудын барлық кезеңдерінде бар. Т. Мендебаевтың айтуынша Қазақстанда жер қойнауындағы дәлелденген мұнай қорының 10-15%-ы ғана жер бетіне шығарылады (әлемдегі ең жоғары көрсеткіш - 50%) («ЕҚ» 30. 05. 01) . Мұнай өндіру дәрежесін арттыратын белгілі техиикалық шешімдер: ұңғы бұрғылаудың тамырлы, қигаш-көлбеу оқ-пандары бар жүйесі (мұнай қабатының өнім беруін 4-5 есе арттырады), жер қойнауына су, ыстық су, бу, газ айдау мұнай өндірудің өзіндік құнын, әсіресе «ауыр мұнай» құнын арттырып, , тиімділігін кемітеді.

Одан басқа мұнай өндіргенде қоса шығатын ілеспе газдың жылына 10 млрд м астамы кен орындарында алау болып жа-гылып ауаны, қоршаған ортаны ластауда. Газды тасымалдау мұнайға қарағанда 5-6 есе қымбат, есесіне газдан өндірілген электр куатының өзіндік құны оны мұнайдан өндіруден 3-4 есе, көмірден - 6-7 есе арзан, қоршаған ортаға тигізетіп әсері төмен.

Елімізде мұнай меи газ өңдеу дәрежесі де төменгі деңгейде қалып отыр, 6О-70%-дан аспайды. Дамыған елдерде бұл көрсеткіш АҚШ-та - 94%, ГФР-да - 88%, Жапонияда - 81%. Мұнай өңдеу зауыттары еліміздің қажетін мұнай өнімдерімен және мұнай химия шикізатымен қанағаттандырмайды. Мұнай химия саласы дамымаған.

Мұнай өндеу зауыттары үш аймақта: Шымкент, Атырау, Павлодарда орналасқан. 1999 ж. Теңіз кен орнында мұнай айдау зауыты ААҚ «Конденсат» салынып газойли, отын мазутын, сұйытылған газ шығара бастады. Мұнай өңдеу зауыттарының өндірістік қуатының үштен бірі шамасында ғана мұнай өнімдерін шығарады. Оның басты себебі мұнай өндіруші кәсіпорындарды шикі мұнайды өзіміздің зауыттарға сатқаннан шетелге сату тиімдірек болып отыр.

Елімізде мұнай химиясы мен мұнай өңдеу салаларын дамыту қажет. Ол болашақта ресурс үнемдеудің және қомақты табыстың кепілі болады. Бір-бірімен байланысты мұнай өндеу және мұнай-химия өндірістері жоғары сапалы мұнай өнімдсрі мен қазіргі заманғы өндірістік және тұрмыстық тауарлар шыгаруға мүмкіндік береді. Ал, әзірге мұнай өнімдерінің басым бөлігі (72%) -газойли мен отындық мазут.

Табиғи газ өңдеу зауыттары Жанаозен мен Қарашығанақ кенішінде орналасқан. Газдың құрамындағы пайдалы элементтер: гелий, этан және т. б. толық алынбайды. «Қазтрансгаз» компапиясы Ақтөбе облысында қуаты 430 млн м3 тазартылған газ және 15 мың т сұйытылған газ өндіретін шағын зауытты іске қосты. Қондырғы ілеспе газдан пропан-бутанды айырып сұйылғады. Сонда алыиган газ табиги газга жетеғабыл болады, 90%-дан астамын метаи құрайды. Осы тәжірибенің кеңітілмсй отыргаш өкінішті-ақ. Алау болып жанып жатқам ілеспе газ туралы жоғарыда айттық.

Отьш-энергетика ресурстарын тасымалдау кезінде ысыраиты болдырмау мүнай меп мұнай өнімдері қубырларыида жәие коліктерде апатгыц болмауына байланысты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.