ХХ ғасырдың басы-1940 жылдардағы медицинаның дамуы

Жоспар
Кіріспе

1. ХХ ғасырдың басы.1940 жылдардағы медицинаның дамуы.
2. Денсаулық сақтау соғыс жылдарында.
3. Арал ауданы медицинасының қалыптасуы.
4. Маңғыстау ауданы денсаулық сақтау ісінің дамуы.
5. Қызыл крест аруханасы.
6. Озық әдіс.сапалы білім.

ХХ ғасырдың басында ұйымдастырушылар мен медициналық қызметкерлер қазақ әйелдерінің арасынан да шаға бастайды. М. Асфендиярова Гүлім 1908 жылы Петербург медициналық институтын бітіріп Ташкентте нәрестелер үйі мен ақушерлер мектебін ашады. Орал қаласының түлегі Ниязова Мүбина Ибрагимовна 1917жылы Саратов медучилищесінің стоматология бөлімін бітіреді, Қазақ атты әскерінің тіс дәрігері болып жұмыс істеді. 1934-1936жж. Қазақ ССР Денсаулық сақтау халық комиссариатттың қорғау басқарамасының бастығы болады, ал 1936жылы Алматыда фельдшерлік-акушерлік мктеп ұйымында және оның алғаш директор қызметін атқарды.
Қазан төңкерісіне дейін аумағында 1800 орындық 98 аурахана, 97 амбулаториялық емханалық мекеме болды, оларда 196 дәрігер жұмыс жасады. Ол уақыттан ең үлкен аурухана Верныйдағы 55 орындық аурухана болатын.
РКСФСР Халық Комиссалары Кеңесінің Қырғыз аймағын басқару жөніндегі революциялық комитет ұйымдастыру декретіне В.И.Ленин 1929ж. 12 қыркүйегінде қол қояды. 1919ж. осы комитеттің қаулысымен Қырғыз денсаулық сақтау бөлігі ұйымдастырылады. 1920ж. республикалық денсаулық сақтау органың құрылымы бекітіледі. РКФСР денсаулық сақтау халық комиссарының орынның жалпы саны 5 мыңға жуық госпитальдар берді, көптеген эпидотрядтар жолдады, Орал мен Ордада шешек институты ашылды. 1922 жылдың басына қарай республикада 406 дәрігер 1300 фельдшер мен жәрдем көрсету үшін дәрігерлік учаскелер, ана мен баланы қорғау жөніндегі мекемелер құрыла бастады. Республика денсаулық сақтау халық комиссары М.С: Шашов 1926 жылы көрсеткендей «1913жылы 1600 орнымен салыстырғанда 1925жылы 1 қазанында жалпы емдеу төсектерінің саны 2810-ға жетті. Жетістік аса көп емес біз халықтың әсіресе ауыл мен қышлақ тұрғындарының тарапынан деснаулық сақтау органдарына қойылатын мол талаптар мен толық қанағаттандыруға дәрменсізбіз».

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ХХ ғасырдың басы-1940 жылдардағы медицинаның дамуы.
ХХ ғасырдың басында ұйымдастырушылар мен медициналық
қызметкерлер қазақ әйелдерінің арасынан да шаға бастайды. М.
Асфендиярова Гүлім 1908 жылы Петербург медициналық институтын
бітіріп Ташкентте нәрестелер үйі мен ақушерлер мектебін ашады.
Орал қаласының түлегі Ниязова Мүбина Ибрагимовна 1917жылы
Саратов медучилищесінің стоматология бөлімін бітіреді, Қазақ атты
әскерінің тіс дәрігері болып жұмыс істеді. 1934-1936жж. Қазақ
ССР Денсаулық сақтау халық комиссариатттың қорғау
басқарамасының бастығы болады, ал 1936жылы Алматыда фельдшерлік-
акушерлік мктеп ұйымында және оның алғаш директор қызметін
атқарды.
Қазан төңкерісіне дейін аумағында 1800 орындық 98 аурахана, 97
амбулаториялық емханалық мекеме болды, оларда 196 дәрігер жұмыс
жасады. Ол уақыттан ең үлкен аурухана Верныйдағы 55 орындық
аурухана болатын.
РКСФСР Халық Комиссалары Кеңесінің Қырғыз аймағын басқару
жөніндегі революциялық комитет ұйымдастыру декретіне В.И.Ленин 1929ж.
12 қыркүйегінде қол қояды. 1919ж. осы комитеттің қаулысымен Қырғыз
денсаулық сақтау бөлігі ұйымдастырылады. 1920ж. республикалық
денсаулық сақтау органың құрылымы бекітіледі. РКФСР денсаулық
сақтау халық комиссарының орынның жалпы саны 5 мыңға жуық
госпитальдар берді, көптеген эпидотрядтар жолдады, Орал мен
Ордада шешек институты ашылды. 1922 жылдың басына қарай
республикада 406 дәрігер 1300 фельдшер мен жәрдем көрсету үшін
дәрігерлік учаскелер, ана мен баланы қорғау жөніндегі мекемелер
құрыла бастады. Республика денсаулық сақтау халық комиссары
М.С: Шашов 1926 жылы көрсеткендей 1913жылы 1600 орнымен
салыстырғанда 1925жылы 1 қазанында жалпы емдеу төсектерінің саны 2810-
ға жетті. Жетістік аса көп емес біз халықтың әсіресе ауыл
мен қышлақ тұрғындарының тарапынан деснаулық сақтау органдарына
қойылатын мол талаптар мен толық қанағаттандыруға
дәрменсізбіз.
1931 жылы 20 көкегінде Қызыл әскер үйіндегі Алматның ең
үлкен сарайында Қазақ медицина институтының ашылуына арнайы
салтанатты жиын болып өтті. Жиналысты институтың алғаш
директоры с.А. Асфендияров ашты.
1931жылы институттың бірінші курсына 289 студент қабылданды.
Оның 145-і қазақтар. Институтта тек бір факультет-емдеу факультеті
ғана болды.
1934 жылдан бастап институт тез өркендеп, ами бастады.
Бұл кезде студент жатақханасының құрылысы жүріп жаты. Институттың
алғаш түлектері оқуды 1936 жылы аяқтады. Олардың жалпы саны
66 да, соың 18-і бала емдеу (1938ж)санитарлық-гигиеналық (1951ж) тіс
емдеу факультеті 1959жылы ашылды.
1940 жылға қарай Қазақ медицина институты ірі оқу
орындарының біріне анйалды. Сол жылы институтта 1402 студент
білім алып, профессор-оқушылар құрамы 120 адмға жетті. Ол кезеңде
институт 4 дүркін түлектер тобын, яғни 534 дәрігер даярлап
шығарған болатын.
Халық денсаулығына және медицина ғылымының КСРО жоғарғы
Совет Президиумының нұсқауымен институт Еңбек Қызыл Ту орденімен
наградталды.
1989ж. 11 қантарында Қазақ КСРО министрлер С.А.
Асфендияровтың есімін беру туралы қаулы қабылдады.
1996 жылы 26 тамызда ол Қазақ мемлекеттік медицина
университеті мәртебесін алды. Оның құамында дәрігерлерді жетілдіру
институты мен медицина колледждерді жетілдіру инстиуты мен
медицина колледждері кірді.
Бүгінгі таңда университеттің 82 кафедрасында 1115 оқытушы
соның ішінде 143 ғылыми докторы мен 508 ғғылыми кандидаты
жұмыс істейді. 5 факультетте 4400 студент, оның 830-ы қазақ
бөлімінде, 771-і әлемнің 18 елінен келген шетелдік студенттер, 30
процентке жуық студентер ақылы негізде білім алуда.
Екі жалдаң соң осынау жоғарғы оқу орны өзінің 70 жылдығын
шығармашылық және негізгі мақсат-Республика дәрігер мамандарын
дайындауда іскерлікке міндеттейді.
өз жетістіктерін ең алдымен адамдарды қырып жоюға
жұмсағаны-күні кеше тарих қойнауына енген ХХ ғасырдың сұмдық
сорақылығы еді десек артық емес пе? Алайда сонымен бірге бұл
ғасырда бұдан алыңғы мыңжылдықтарда етек жайған жұқпалы
аурулардың беті қайтып, кейі шегіне бастады. Бактерияға қарсы
дәрі-дәрмектердің орасан зор тобының жасалуы адмза баласының
аурушаңдық сипатына түбегейлі дәрістер енгізеді. Дәрі егу,
паразиттік, микробтық, вирустық және саңырауқұлақтық жұкпалардың
алдын алу шаралары өнім-жеттімнің азаюына және адамның
өмірін ұзартуға айтарлықтай ықпал жасады.

Денсаулық сақтау соғыс жылдарында.
Ұлы Отан соғысы жылдарында мемлекеттің барлық күштері мен
құрамдары жауды жеңуге жұмылдырылды. Партияның Барлығы майдан
үшін!-деген ұраны миллиондаған совет халқының күрестегі,
еңбектегі бағарламасына айналды.
Отан соғысы кезінде Қазақ денсаулық сақтау органдары алдында
халықтың денсаулығын сақтауды қамтамасыз ету, медицина қызметін
даярлау және майданға жіберу, Совет Армиясының жаралаған және
ауырған жуангерлерін емдеп, қайтадан қатарға қосу жөнінде үлкен
міндеттемелер тұрды.
Соғыс басталысымн Қазақстаннан жүздеген дәрігерлер,
фельдшерлер медициналық бибілер майданға аттанды.
Олар бомбалар мен сарядтардың гүрілі астында далалық
лазареттерде, медсанбатарда, армияның эвакуациялық ауруханаларында
жан қиярлықпен еңбектенді, жаудың бораған оғы астында соғыс
даласынан жаралыларды ерлікпен алып шықты.
336- атқыштар ивизиясының әрігерлік санитарлық батальоны
Алматыдан атандырылған түұңғыш медицина қызмткерлері еді. 1942
жылының 19 тамызында 25 адам түрлі саланың дәрәгерлері, бибілер
мен санитарлар толық дәрігерлік жабдығымен дивизияның құрамында
соғыс қимылдары жүріп жатқан ауданға аттанды. Москва түбіндегі
кескілескен соғыс кезінде Қазақстанның дәрігерлері өздеріне
жүктелген міндетті ерлікпен орындады.
Сол қаһарман жылдардың баспасөздері мен архив құжаттары
баспа сөздері мен архив құжаттры қазақстандық медиктердің
жанқиярлық ерліктерінің жарқын айғағы іспетті.
Ұлы Отан соғысы жылдарында Алматы медицина институты маңызды
роль атқарды. Бұл оқу орнын 1940 жылы 146 жас бітіріп,
дәрігерлік маманығын алған болса, 1941 жылы 437 адам бітірді және
олардың көпшілігіөз еріктерімен майданға аттанды. Дрігердің
білімін жетілдіру, әсіресе әскери- медициналық мамандығын
арттыру құрастырынан өткізілді. Институттың бұрыңғы студенттері,
кейіннен Совет Одағының Батыры атағына ие болған Мәншүк
Мәметова мен Владимир Иванилов, Брест қорғаны соғысына қатысушы
М.А. Нығматуллин институтының алғаш түлектері Б.Н. Нұрғазин, Қ.
Ыбыраев т.б. осы курсты бітіргендер еді.
Тылда еңбек еткен медицина қызметкерлеріне де оңай болған
жоқ. Соғыс кезінің ауыр жағдайына ұарамастан олар жоралы
жауынгерлерді зор қамқорлық пен емдеп, қаторға қосуға күш
салды, ауыл-село тұрғысындарына соғыс жүріп жатқан жерлерден
көшіп келгендерге дәрігерлік көмек көрсетті. Түрлі аурудың
алдын алу шараларын жүргізді.
Қазақстанның ғалымдары ауруларды, жоралымдарды, соғыс
мүгедектерін емдеп жазудың жолдарын табандық пен зерттеді.
Соғыс жылдарында Қазақстанның медициналық қызметі едәуір өсіп,
нығайды, денсаулық қажетіне қаржы бөлу жақсарды, емдеу-
сауықтыру мекеменің жүйесі көбейді, олардың жұмыс сапасы артты.
Балалардың денсаулығына ерекше қамқорлық жасалды, соның
нәтижесінде балалардың ерекше қамқорлық жсалады, соғысқа
дейінгі дәрежеден азайтуға қол жетті.
Сөйтіп Ұлы Отан соғысы жылдарында Қазақстанның денсаулық
сақтау органдарының қызмектерлері жапай патриотизм мен
жанқиярлық көрсетті. Олардың майдандағы және еңбектегі ерлігі
Жеңіске елеулі үлес болып қосылды. Соғыс жылдарында олар
жинатқтаған бай тәжірибе Советтік медицинаны онан әрі
дамытуға қызмет етуде.

Арал ауданы медицинасының қалыптасуы.
Арал қаласы бұрын Алтықұдық аталып ол шағын елді
мемкемелерде бірнеше алшық не қалыстан салынған тәпелтек
тамдар болған. Ел басқы-балгерлердің еміне жүгінді тұрғындар
арасында жұқпалы індеттер көп болды. әсіресе әйелдер мен
балалар көп зардап шекті. 1917-1925 жылы ауданда егін шықпай,
аштық жайлар алды, жүт болды. Бұл халық денсаулығын оан әрі
қиындата түсті.
1905 жылы Арал станциясында ең алғашқы ресми емдеу мекемесі-
темір жол дәрігерлік кабинеті ашылды.
Сексеуіл қыстағанда 1920 жылдан бастап алғашқы дәрігерлік
амбултория жұмыс істеді.
1923 жылы 15 төсектік аудандық аурухана, Аманөткел, райбөген
елді мекендерде фельдшерлік пунктері ашылды.
Қазақстанда жүздеген ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.