Қазақстанда кеңестік мемлекет пен құқық жүйесінің пайда болуы және қалыптасуы



1. Қазақстандағы кеңестік мемлекет
2. Құқық жүйесінің пайда болуы
3. Жаңа мемлекет
1917 жылғы социалистік революция Қазақстанда тұратын халықтардың өмірін түбірімен өзгертті. Мемлекеттік өкімет билігі кеңестердің қолына көшті. Кеңес өкіметі: патшалық империяның бұғауында зардап шеккен халықтарды революция құлдықтан құтқарады, - деп жариялады. 1917 жылдың 15(2) қарашасында Ресей халықтары құқығының декларациясы қабылданды, ол Кеңес мемлекеті ұлт саясатының негізгі принциптерін жариялады. Онда былай делінген: патшалық заманында Ресей халықтары бір-біріне айдап салынды. Сондай саясаттың нәтижесінде халықтар бір-бірімен қырқысты, олар жаппай қырғынға ұшырады, құлдыққа түсті. Декларацияда мынадай уәде берілді: халықтарды бір-біріне жауықтырудың мұндай масқара саясатына тыйым салынады. Халықтардың бір-біріне толық сенімі орнайтын ашық та адал саясат жүргізіледі. Одан кейін ұлт саясатының мынадай негіздерге сүйенетіні жарияланды: Ресей халықтарының теңдігі мен тәуелсіздігі. Ресей халықтарының өзін-өзі емін-еркін билеуге құқықтылығы, тіпті одан бөлініп кетіп, дербес мемлекет құруға дейін еріктілігі. Ұлттық және ұлттық – діни артықшылықтар мен шектеушіліктердің қандай түрлерінің болса да жойылатындығы. Ресей аумағында мекендейтін аз ұлттар мен этникалық топтардың емін – еркін даму бостандығы. «Ресей халықтары құқығының декларациясы» ұлт мәселесі жөніндегі ең алғашқы құжат болды. Дәл осындай тарихи маңызы болған басқа бір құжат «Ресей мен Шығыстың барлық еңбекші мұсылмандарына» арналған Ресей халық комиссарлары кеңесінің үндеуі (1917 ж. 3-желтоқсан) еді. Үндеуін мұсылмандарға оның ішінде қазақтарға да арнай отырып, Кеңестік Ресей үкіметі былай деп мәлімдеді: « Бұдан былай сіздердің діни сенімдеріңіз бен әдет – ғұрыптарыңыз, сіздердің ұлттық және мәдени мекмелеріңіз ерікті және оларға ешкім қол сұға алмайды деп жарияланады.

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:   
Жоспар:
1. Қазақстандағы кеңестік мемлекет
2. Құқық жүйесінің пайда болуы
3. Жаңа мемлекет

Қазақстанда кеңестік мемлекет пен құқық
жүйесінің пайда болуы және қалыптасуы.
1917 жылғы социалистік революция Қазақстанда тұратын халықтардың өмірін
түбірімен өзгертті. Мемлекеттік өкімет билігі кеңестердің қолына көшті.
Кеңес өкіметі: патшалық империяның бұғауында зардап шеккен халықтарды
революция құлдықтан құтқарады, - деп жариялады. 1917 жылдың 15(2)
қарашасында Ресей халықтары құқығының декларациясы қабылданды, ол Кеңес
мемлекеті ұлт саясатының негізгі принциптерін жариялады. Онда былай
делінген: патшалық заманында Ресей халықтары бір-біріне айдап салынды.
Сондай саясаттың нәтижесінде халықтар бір-бірімен қырқысты, олар жаппай
қырғынға ұшырады, құлдыққа түсті. Декларацияда мынадай уәде берілді:
халықтарды бір-біріне жауықтырудың мұндай масқара саясатына тыйым салынады.
Халықтардың бір-біріне толық сенімі орнайтын ашық та адал саясат
жүргізіледі. Одан кейін ұлт саясатының мынадай негіздерге сүйенетіні
жарияланды: Ресей халықтарының теңдігі мен тәуелсіздігі. Ресей халықтарының
өзін-өзі емін-еркін билеуге құқықтылығы, тіпті одан бөлініп кетіп, дербес
мемлекет құруға дейін еріктілігі. Ұлттық және ұлттық – діни артықшылықтар
мен шектеушіліктердің қандай түрлерінің болса да жойылатындығы. Ресей
аумағында мекендейтін аз ұлттар мен этникалық топтардың емін – еркін даму
бостандығы. Ресей халықтары құқығының декларациясы ұлт мәселесі жөніндегі
ең алғашқы құжат болды. Дәл осындай тарихи маңызы болған басқа бір құжат
Ресей мен Шығыстың барлық еңбекші мұсылмандарына арналған Ресей халық
комиссарлары кеңесінің үндеуі (1917 ж. 3-желтоқсан) еді. Үндеуін
мұсылмандарға оның ішінде қазақтарға да арнай отырып, Кеңестік Ресей
үкіметі былай деп мәлімдеді: Бұдан былай сіздердің діни сенімдеріңіз бен
әдет – ғұрыптарыңыз, сіздердің ұлттық және мәдени мекмелеріңіз ерікті және
оларға ешкім қол сұға алмайды деп жарияланады.
Қазақстан халқының басым көпшілігі большевиктік ұрандарға сенді және
кеңес үкіметінің іс-қимылдарын қолдады. Сондықтан да ол қантөгіс азамат
соғысында жеңіп шықты. Кеңес мемлекеті өзінің уәделерін орындауға кірісті.
Қазақстанда кеңестік мемлекет органдары құрыла бастады.
1920 жылы 26-тамызда Қазақ Автономиялық Республикасын құру туралы РКФСР
Орталық Атқару Комитеті мен Халық Комиссарлары Кеңесінің декреті
қабылданды. Қазақ АКСР – ы Ресей Федерациясының бір бөлігі деп жарияланды
да, оған байырғы қазақ жерлері кіргізілді. Декретті әзірлеу кезінде
Қазақстанның жер аумағы туралы мәселе үкіметте Қазақстанмен шекаралас Ресей
аудандары өкілдерінің қатысуымен бірнеше рет талқыланды. Қазақтардың өткен
тарихын, олардың мекендеген жерлерін толық ескере отырып, Қазақстанның
шекаралары анықталды. Қазақ автономиялық республикасының құрамына бұрыңғы
әкімшілік шекараларын сақтай отырып, төмендегідей облыстар енгізілді:
а) Құрамында Павлодар, Семей, Өскемен, Зайсан, Қарқаралы уездері бар
Семей облысы;
ә) Құрамында Атбасар, Ақмола, Көкшетау, Петропавл уездері және Омбы
уезінің бір бөлігі бар Ақмола облысы;
б) Құрамында Қостанай, Ақтөбе, Ырғыз, Торғай уездері бар Торғай облысы;
в) Құрамында Орал, Ілбішін, Темір және Гурьев уездері бар Орал облысы;
г) Закаспий облысының Маңғышлақ уезі
ғ) Красноводск уезінің адайлық бес болысының төртеуі.
Қазақстан аумағының едәуір бөлігі ол кезде Түркістан кеңестік
республикасына қарайтын. Декретте ол аумақтардың тағдыры сондағы
халықтардың өз қалауымен шешіледі деп көрсетілді. 1924 жылы Түркістан
республикасында ұлттық аумақтық межелену жүргізілді. Соның нәтижесінде
Қызылорда, Шымкент, Алматы (Жетісу) облыстары Қазақ автономиялық
республикасына берілді. Сөйтіп, 20-шы жылдардың ортасына таман Қазақстанның
аумақтық құрылымы толық анықталып болды, сол құрылым осы уақытқа дейін
сақталып келеді. Қазақстанның қазіргі аумағы қазақтардың ежелден бері
мекендеп келе жатқан байырғы, ата-баба жерлері болып табылады.
1920 жылы қазан айында жоғарыда айтылған жарлықтың негізінде Қазақ
республикасының алғашқы астанасы Орынбор қаласында құрылтай съезі
шақырылып, ол Қазақ автономиялық республикасының құрылғаның жариялады.
Съезд Қазақ республикасы еңбекшілерінің құқықтары декларациясын қабылдады.
Бұл жай ғана декларация емес, кеңестік Қазақстанның тұңғыш негізгі заңы
еді. Бүкіл үкімет билігі жоғарыдан төмен қарай заң жүзінде формальды түрде
толығымен кеңестерге тиісті болды. Ерлер мен әйелдердің құқықтары тең
екендігі жария етілді. Декларацияда еңбекшілердің тегін білім алуына,
олардың денсаулығын қорғауға, кошпелілердің отырықшы тұрмыс салтына
ауысуына, ұлттық тілді пайдалануына, еңбекшілердің рухани, саяси және
әлеуметтік дамуына қамқорлық жасап, жағдай туғызуды мемлекет өз міндетіне
алатыны жарияланды.
Дұрысын айту керек, белгіленген мақсаттардың бірсыпырасына қол
жеткізілді. Халықтың сауытсыздығын жоюды қамтамасыз ететіндей білім беру
жүйесі жасалды. Жас ұрпақ түгелдей оқуға тартылды. Ғылыми мекемелер жүйесі
құрылды, ғылыми және техникалық интеллигенцияның көптеген өкілдері
қалыптасты. Қазақтардың дүниежүзілік өркениет жетістіктеріне қол
жеткізуінде орыс тілі прогресті рөл атқарады. Қазақ тілі ғылымының кәсіби
өнер мен әдебиеттің тіліне ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қазақстан Республикасының Конституциясы азаматты қоғамды қалыптастырудың негізгі іргетасы
Азаматтық қоғам және құқықтық мемлекеттің арақатынасы
ҚҰҚЫҚ ТАРИХЫНЫҢ ДАМУ МЕН ҚАЛЫПТАСУЫ
Қазақстан Республикасындағы президенттік республика ерекшеліктері
Қазақстан Ресубликасындағы құқықтық мемлекеттің қалыптасуы
Азаматтық қоғамның қалыптасуы барысындағы жеке тұлға мен мемлекеттің арақатынасы мәселелері
Қазақстан Республикасында президенттік институттың қалыптасу кезеңдері
Халықаралық құқықтық көптеген жаңа нормалары
Қылмыстық саясаттың негізгі бағыттары
АЗАМАТТЫҚ ҚОҒАМ МЕН ҚҰҚЫҚТЫҚ МЕМЛЕКЕТТІҢ АРАҚАТЫНАСЫ
Пәндер