Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Нарықтық экономика жағдайында жалпы қаржы жүйесінің негізгі буыны - кәсіпорын қаржысы болып табылады. Кәсіпорын қаржысы -жалпы ішкі өнімнің құндық бейнеде құрылуына, бөлінуіне, пайдаланылуына қызмет етеді. Сондықтан да бұл деңгейде қоғамға қажетті өнім өндіріліп, қызмет көрсетілуі тиіс. Бұған жағдайлар қазіргі уақытта болып жатқан нарықтық қатынастар шаруашылық субьектілердің құқықтық жағдайларын күшейтіп, олардың көптеген өндірістік және қаржылық мәселелерді өз бетінше шешуіне мол мүмкіншілік жасалды. Ел экономикасының тұрақты өсуін қамтамасыз етуде кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын сақтауды мемлекет пен кәсіпорын басщысы басщылыққа алған жөн. Сонда нарық талабын мемлекетпен бірге аса сауаттылықпен анықтайтын, кәсіпорынға тиімді қаржылық ресурстар тарта білетін, кәсіпорынның барлық құрылымын нарықтық жағдайға сай жүргізе білетін және пайданы көп табуды қамтамасыз ете алатын кәсіпорындар ғана қаржылық тұрақтылыққа жете алады. Ол үшін кәсіпорын қаржысының дұрыс талдау қажет. Сондықтан кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдауды қаржылық тұрақтылықтан бастаған дұрыс.

Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылыққа жету жолында үйлесімді шешімдердің қабылдануы, материалдық, жібек және қаржы ресурстарын тиімді пайдаланып, еліміздің экономикалық өсуіне бағытталатыны белгілі. Таңдалынып алынған тақырыптың өзектілігі осымен анықталады.

Мақсаты: «Қазақмыс» корпорациясы АҚ мысалында қаржы тұрақтылығының талдауы мен болжауын жасай отырып маңыздылығын көрсету. Мынадай нақты міндеттер көзделеді:

Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылық мәнін толығырақ түсіну;
ҚР-ның кәсіпорындарының қаржы көздерін құрудың, жоспарлаудың тиімді жолдарын зерттеу және қаржылық тұрақтылыққа әсер етуші факторларды жіктеу;
Кәсіпорын қаржылық жағдайын бағалауда көрсеткіштердің арақатынасын анықтау;
Шетелдік талдау мен болжау тәжірибелерін үйрену және Қазақстан экономикалық құрылымына сай икемдеу.

Зерттеу обьектісі: «Қазақмыс» корпорациясы АҚ мысалында қаржылық жағдайды талдау және қаржылық тұрақтылыққа жетудің тиімді жолдарын іздеу.

Теориялық әдістемелік негізі: алынған әдебиеттер бойынша ҚР өнеркәсіп саласынан теориялық, статистикалық қорытындылар шығару көзделіп отыр. Теориялық мәліметтер отандық және ресейлік қаржылық талдау әдебиеттерінен алынды. Кәсіпорын қаржы тұрақтылығына оң және кері әсер ететін факторларға қысқаша шолу жасалынды.

1. Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етудің теориялық-әдістемелік мәселелері

1. 1 Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың экономикалық мәні және маңызы

Нарықтық қатынастар жағдайында кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың маңызы зор. Бұл кәсіпорындардың тәуелсіздікке ие болуымен қатар олардың меншік иелері, жұмысшылары, коммерциялық серіктестері мен контрагенттерінің алдында өзінің өндірістік-кәсіпкерлік қызметінің нәтижелері үшін толық жауапкершілікте болумен байланысты. Кәсіпорынның тұрақты қаржы жағдайын қалыптастыруда оның өз контрагенттерімен(салық органдары, банктер, жабдықтаушылар, сатып алушылар, акционерлер, және тағы басқалар) өзара қарым-қатынасы үлкен әсер етеді. Сондықтан серіктестермен реттелген іскерлік қатынаста болу жақсы қаржлық жағдайдың бірден-бір шарты болып табылады. Әрине, акционерлер өз жинақ қорларын тұрақты тиімділікке ие және дивидендтерді ұқыпты төлейтін қаржылық тұрақтылығы қалыпты кәсіпорындарға салады. Инвестициялық тартымдылығы болуы үшін тек бүгінгі күні ғана емес, болашақта да кәсіпорынның қаржылық жағдайы бәсекелестеріне қарағанда жақсы болуы тиіс.

Сондай-ақ бұл жыл сайын өз облигациясы бойынша белгілі пайызбен алғысы келетін, ал қарыз мерзімі біткен уақытта - облигация құнын толық өтеуді талап ететін облигация иелеріне де қатиысты. Кезкелген коммерциялық кәсіпорын сияқты банктер де өз несиелерімен тәуекел ете отырып несие алушының өз уақытында және толық өтеуін қалайды. Сондықтан оны беру туралы шешім қабылдай отырып, кезкелген қарыздың қамтамасыз етілуін тексереді. Басқаша айтқанда, кәсіпорынның қаржылық жағдайы банктер осы кәсіпорынға несие беру орынды ма, жоқ па, ал бұл сұрақты дұрыс шешкен жағдайда -қандай пайызбен және қанша мерзімге деген сұрақтарды шешудегі негізгі белгі болып табылады.

Жабдықтаушылар мен тұтынушылар сенімді және төлемқабілеттілігі жоғары кәсіпорындармен келісім-шартқа үлкен ықыласпен отырады. Тіпті қаржы органдары, әсіресе салық инспекциясы кәсіпорынның қаржылық жағдайы жақсы болғанын қалайды. Себебі тек осындай ғана салықтар мен басқа да міндетті төлемдерді уақытылы және толық төлей алады.

Осылайша, қаржылық жағдай кәсіпорынның бәсекелестік қабілетін және іскерлік қарым-қатынастағы потенциялын анықтайды. Кәсіпорын өзінің серіктестері арасындағы қаржылық және басқа да қатынастар тұрғысындағы өзара экономикалық қызығушылықтарын қандай дәрежеде кепілдендірілгендігін бағалай алады. Кәсіпорынның қаржылық жағдайының обьективті дұрыс бағасын берудің ең жақсы тәсілі, бұл- талдау. Ол-кәсіпорынның даму бағытын бақылауға, оның шаруашылық қызметте кешенді түрде баға беруге мүмкіндік жасайды және осындай жолмен басқарушылық шешімдерді өңдеумен кәсіпорынның өзінің өндірістік-кәсіпкерлік қызметі арасындағы байланыстырушы қызметін атқарады. Нарықтық экономика жағдайында жұмыс істеуші кәсіпорындардың қаржылық жағдайын талдаудың басты мақсаты(міндеті) келесілер болып табылады.

қаржылық жағдайға баға беру және оның есеп беру мерзіміндегі өзгерісі талдау;
активтер мен олардың қалыптасу көздері арасындағы сәйкестікті, оларды таратудағы рационалдылықты және оларды пайдаланудағы тиімділікті зерттеу;
айналым капиталының көлемін, оның өсуі мн кемуін ағымдағы міндеттемелерімен арақатынасын анықтау;
қаржы-есептік және несие ережесін сақтау;
кәсіпорын активтер және оның міндеттемелерінің құрылымын зерттеу;
ағымдағы активтердің айналымдылық есебі, оның ішінде дебиторлық борыш және қорлар есебі жасау;
баланстың өтімділігін, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының және төлемқабілеттілігінің абсолюттік және салыстырмалы көрсеткіштерін анықтау;
кәсіпорын табыстылығын бағалау;
кәсіпорын табысының салыстармалы көрсеткіштерін, сондай-ақ олардың деңгейінің өзгеруіне әсер етуші факторларды есептеп шығару;
кәсіпорынның іскерлік белсенділігін анықтау,
кәсіпорынның қаржылық жағдацының тұрақтьылығын ұзақ және қысқа мерзімді болжау, яғни оның қаржылық стратегиясын анықтау.

Қаржылық жағдайды талдау кәсіпорынның шаруашылық қызметін талдаудың қорытындылаушы кезеңі болып табылады және ол үш сатыдан тұрады: жабдықтау, өндіріс және қаржылық қызментті құрайды. кәсіпорынның қаржылық қызметі -бұл оның осы қызмет нәтижесінде меншікті және тартылғкан капиталдың құрамына өзгеріс әкелетін қызметі болып табылады. Ол қаржы ресурстарының жүйелі түрде түсуі мен тиімді пайдаланылуына, есеп және несие тәртібін сақтауға, меншікті және қарыз қаражаттарының арасындағы қарым-қатынастың рационалдылығына, сондай-ақ кәсіпорынның тиімді қызмет ету мақсатында қаржылық тұрақтылыққа қол жеткізуге бағытталуы тиіс. Кәсіпкерлік қызметтің қаржылық, өндірістік және коммерциялық жақтары арасында тығыз байланыс пен өзара тәуелділік бар. Осылай қаржылық қызметтің жетістігі көбінесе оның өндірістік -сату көрсеткіштерімен анықталады.

Жоғары сапалы өнімді үздіксіз өндіру және өткізу кәсіпорынның қаржылық ресурстарының қалыптасуына оң әсерін тигізеді. Өндіріс процесінде өнім сапасының төмендеу және оны сатудың қйынджықтары кәсіпорын шотына ақша қаражаттарының келіп түсуіне кедергі жасайды, нәтижесінде кәсіпорынның төлемқабілеті төмендейді. Кері байланыс та бар, ол ақша қаражатарының болмауы материалдық ресурстардың келіп түсуінің іркілісіне, демек өндіріс процесінің тоқтауына әкеліп соқтыруы мүмкін.

Шығындар көлемі өндіріс процесінің тиімділік деңгейімен анықталады. Олардың тиімділігі қаншалықты көп болса, кәсіпорын өнімнің өткізу көлемін сақтай отырып ресурстарды, соның ішінде қаржылық ресурстарды соншалықты аз жұмсады. Керісінше жағдайда, шикізат пен материалдар шығындарының нормасының өсуі, еңбек өнімділігі деңгейінің төмендеуі және басқа ресурстардың мөлшерден тыс жұмсалуы мен өндірістік емес шығындар қосымша қаржы қаражаттарының қажеттілігіне себепші болады. Еңбек және материалдық ресурстар шығыны ең алдымен өнімнің өзіндік құнында, содан кейін табыста талданып қорытылады. Соңғы айтылған көрсеткіштің көлемі кәсіпорынның өзіндік қаржы қаражаттарының көлемін өзгерте отырып, оның жалпы қаржылық жағдайында елеулі көрініс табады.

Кәсіпорынның қаржылық қызметінің қалыпты болуы әсіресе, өз кезеңінде қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін қажетті жағдайларды туғызады, оның төлемқабілеттілігінің кепілі болатын өнім өндірудің үздіксіздігін және кәсіпорынның қаржылық жағдайының тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Сондықтан кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдауды қаржылық тұрақтылық бастаған дұрыс және ол мынадай кезеңдерді қамтиды:

кәсіпорын активтерінің құрылымдық және құрамдық динамикасын талдау;
кәсіпорын активтерінің қалыптасу көздерінің құрылымды және құрамдық динамикасын талдау;
кәсіпоынның қаржылық тұрақтылығының абсолюттік және салыстырмалы көрсеткіштерін талдау;
баланс өтімділігін талдау;
кәсіпорынның төлемқабілетілігін және несиеқабілеттілігін талдау;

Кәсіпорынның қаржы жағдайы -осы кәсіпорынның белгілі бір кезеңдегі қаржылық тұрақтылығының және оның өз шаруашылық қызметін үздіксіз жүргізуі мен өзінің қарыз міндеттемелерін уақтылы өтеуі үшін қаржы ресурстарымен қамтамасыз етілуін көрсетеді. Ал кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы нені білдіреді? Бұл сұрақта арнайы оқулықтарда түрліше түсіндіріледі. Бір авторлар қаржылық тұрақтылықты «өз қаражаттарын шебер пайдалану қабілетттілігі, жұмыс процесінде үздіксіздігін қамтамасыз ететін қаржының жеткілікті болуы» -деп түсіндіреді. Қаржылық тұрақтылық-қарыз қаражатттарының байланысы деп жазады.

Шаруашылық субьектілердің қаржылық тұрақтылығы -бұл оның жеке өз қаражатымен активке салынған қаражатты жабуын, дебиторлық және кредиторлық қарыздардың болмауын, қажетті төлемдерді уақытылы төлеу қабілеті. Сондай-ақ айналым қаражатын жоғары деңгейде пайдалану, оны рационалды ұйымдастыра білуі, -қаржы тұрақтылығының негізі болып табылады.

Кәсіпорында тұрақты қалыптасқан табыстың шығыннан артуының өзіне тән айнасы- қаржылық тұрақтылық болып табылады. Ол ақша қаражаттарын еркін пайдаланып, оларды тиімді пайдалану арқылы өнімді өндіру мен өткізу процесінің үздіксіздігін қамтамасыз ететін, сондай-ақ кәсіпорынды кеңейтуге және жаңартуға қажетті шығындарын қаржыландыратын кәсіпорынның қаржы ресурстық жағдайын сипаттайды. Қаржылық тұрақтылық кәсіпорыннның жалпы тұрақтылығының негізгі бөлігі болып табылады.

Қаржылық тұрақтылық - бұл табыстың шығыннан тұрақты дәрежеде артуы. Ол ақша қаражаттарын еркін пайдалануды қамтамасыз етеді және өнімді сату процесінің үздіксіз болуына жағдай жасайды. Сондықтан да қаржылық тұрақтылық барлық өндірістік шааруашылық қызмет процесінде қалыптасады және кәсіпорынның жалпы қаржы тұрақтылығының негізгі бөлігі болып табылады.

Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын оның мынадай қаржы-шаруашылық жағдайын жағымды сипаттамаларымен байланыстыруға болады:

жоғары төлемқабілеттілік;
жоғары баланс өтімділігі;
жоғары несиеге қабілеттілік;
жоғары табыстылық;

Кәсіпорынның қаржы тұрақтылығы- қаржы ресурстарын тиімді пайдаланумен байланысты болады. Себебі, қаржылық тұрақтылықты қалыпты сақтау кәсіпорын қаржы ресурстық жағдайы мен оны пайдаланумен де байланысты. Қаржы ресурстарының құрамы мен құрылымын және оларды басқару стратегиясы дұрыс таңдалып алынуы қаржы тұрақтылығын сақтап қалуға септігін тигізеді. Айта кету керек, кәсіпорын басшысы өз қаржы ресурсын оның ішінде, таза табысы қаншалықты көп болса, соншалықты ол өзін нарықтан қауіпсіз сезіне алатын болады.

1. 2 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы: көрсеткіштері,

бағалау әдістері

Нарықтық қатынастың қалыптасуы шаруашылық қызметiн бiртұтас кешендi талдауды iшкi (басқару) және сыртқы (қаржылық талдау) талдау деп екiге бөлiнедi. Талдаудың бұл түрлерiнiң әрқайсысының өзiнiң негiзгi ақпараттық көздерi және обьектiлерi бар.

Әлемдiк тәжiрибе көрсеткендей, есеп берудiң екi түрi бар:акционерлердi, қалың жұртшылықты, банктердi, сондай-ақ сақтандыру ұйымдары мен үкiмет органдарын кәсiпорынның жұмыс жағдайы мен оның қаржылық жағдайы және есептi кезеңдегi шаруашылығы қызметiндегi нәтижесiмен таныстыру үшiн қаржылық газеттер мен бюллетендерге, арнайы анықтамаларда басылып шығатын қаржылық есеп беру. Сонымен қатар көбiне, есепте субьектiнiң шаруашылық қызметiн динамикада бейнелеп көрсетуге, даму бағыты мен оның алдыңғы кезеңдегi жағдайын болжауға мүмкiндiк беретiн бiрқатар жылдардың мәлiметтерiн жариялайды.

Есеп берудiң екiншi түрi-басқару талдауы, бұл кәсiпорын шығаратын өнiмдердiң жеке түрлерiнiң өзiндiк құнының нормативтерi туралы, сондай-ақ сапасының төмендiгiне немесе тауардың мөлшерден тыс шығарылып, өтпей қалуына байланысты мәлiметтерден тұратын қатаң құпияландырылған, басқа тұлғалар үшiн жабық есеп болып табылады. Iшкi есеп берудiң iшiндегi жауапкершiлiк орталықтары мен пайда болу орындары бойынша шығындар сияқты жеке бөлiмшелердiң жұмыс нәтижелерiн сипаттайтын маңызды есеп түрлерi болады. Кәсiпорынның жеке бөлiмшелерiндегi шаруашылық жүргiзу деңгейiн анықтау шығындар мен нәтижелердi салыстыру, кiм қалай жұмыс iстейтiнiн көруге мүмкiндiк бередi және еңбекке ақы төлеуде қандай да бiр иесiздiктi жояды. Iшкi талдау басқару есебi, ал сыртқы талдау қаржылық есеп негiзiнде жүргiзiледi. Бүгiнгi таңдағы нарық жағдайында кәсiпорынның қаржылық жағдайын бағалауда жаңа амалдар қажет.

Соңғы кездерi мерзiмдi баспасөздерде, сондай-ақ жеке басылымдарда қаржылық талдауды жүргiзу бойынша бiрқатар әдiстемелiк ұсыныстар жарық көрдi. Бұл еңбектiң авторлары кәсiпорынның қаржылық жағдайын және оның жекелей көрсеткiштерiн талдаудың әр түрлi әдiстемелерiн ұсынып отыр. Бұл әдiстемелердiң көпшiлiгiнде олардың маңызды ерекшелiгi болып табылатын, кәсiпорынның қаржылық жағдайының бiздiң отандық тәжiрибеде қолданылмаған жаңа көрсеткiштерiнiң жүйесiн толық талдауда. Кәсiпорынның қаржылық жағдайын талдауды алдымен оның активтерi мен пассивтерiн талдаудан бастап, содан кейiн төлеу қабiлетi мен қаржылық тұрақтылығын, сондай-ақ активтердiң қайтарымдылығын талдауға және оның қаржы жағдайын қысқа мерзiмдi болжауға кеңес беруге болады .

Қаржылық талдаудың тәжiрибесi қаржылық есептi оқудың негiзгi ережелерiн қалыптастырды. Олардың iшiнен алты негiзгi әдiстi бөлiп қарастыруға болады:

Көлденең талдау;
Тiкелей талдау;
Трендтiк талдау;
Салыстырмалы талдау;
Факторлық талдау;
қаржылық коэффициенттер әдiсi;

Көлденең талдау - есеп берудiң әрбiр позициясын өткен кезеңiмен салыстыру. Ол өткен кезеңдегiмен салыстырғандағы бухгалтерлiк есептiң түрлi баптарының абсолюттiк және салыстырмалы ауытқуларын анықтауға мүмкiндiк бередi.

Тiкелей талдау - әрбiр есеп позициясының жалпы нәтижеге тигiзетiн әсерiн айқындай отырып, қорытынды қаржылық көрсеткiштердiң құрылымын анықтау. Ол жалпы баланс немесе оның бөлiмдерi бойынша қорытынды көрсеткiштегi жеке баптардың үлес салмағын анықтауға мүмкiндiк бередi.

Трендтiк талдау - әрбiр есеп позициясын бiр қатар өткен кезеңдермен салыстыруды және трендтi, яғни жеке кезеңдердiң дербес ерекшелiктерi мен кездейсоқ әсерлерiнен тазартылған көрсеткiш динамикасының негiзгi тенденциясын анықтауды көрсетедi. Трендтiң көмегiмен болашақтағы көрсеткiштердiң мүмкiн болатын маңызы қалыптасады, ал одан кейiн перспективтi, болжамдық талдау жүргiзiледi.

Қаржылық коэффициенттер әдiсi - баланстың жеке баптарының арасында болатын өзара математикалық қатынастарға негiзделген. Олар кәсiпорынның қаржылық жағдайын кезектi факторлық талдау үшiн алғашқы база болып табылады. Шешiмдер қабылдау үшiн сәйкес коэффициенттердi талдаудың пайдалылығы оларды дұрыс түсiндiруге байланысты болады. Бұл -қатынастарды талдаудың ең қиын аспектiсi, себебi ол осы қатынастардың қалыптасуының iшкi және сыртқы факторларын бiлудi талап етедi. Мысалы саладағы жалпы экономикалық жағдайлар, кәсiпорын басшылығының саясаты және басқалары жатады. Қаржылық қатынастарды үлкен байыптылықпен талдау қажет, өйткенi тек бiр ғана фактор алымына да бөлiмiне де әсер етуi мүмкiн. Қаржылық жағдайды талдау барысында салыстырмалы көрсеткiштердi зерттеу қажет болады, себебi ол болашақта дұрыс бағалауға мүмкiндiк жасайды.

Салыстырмалы талдау - бұл фирмалардың, еншiлес фирмалардың, бөлiмшелердiң және цехтардың жекелеген көрсеткiштерi бойынша есебiнiң құрама көрсеткiштерiн шаруашылық iшiндегi талдау, сондай-ақ берiлген фирманың көрсеткiштерiн орташа салалық және орташа жалпы экономикалық мәлiметтерi бар бәсекелес фирмалардың көрсеткiштерiмен салыстырғандағы шаруашылық аралық талдау болып табылады.

Факторлық талдау - бұл жекелеген факторлардың қорытынды көрсеткiшке тигiзетiн әсерiн зерттеудiң детерминдiк немесе реттелмеген тәсiлдар көмегiмен талдау. Сонымен қатар факторлық талдау қорытынды көрсеткiштердi оның құрамдас бөлiктерiне жiктегенде - тура, ал оның жеке элементтерiн жалпы қорытынды көрсеткiшке бiрiктiргенде ол - керi (синтез) болуы мүмкiн.

Жоғарыда көрсетiлген әдiстермен қатар, қаржылық жағдайды талдау да экономикалық(элиминирлеу, бухгалтерлiк және тағы басқа), сондай-ақ экономикалық және математикалық статистиканың (топтау, абсолюттi, орташа және салыстырмалы шама, графиктiк және индекстiк әдiстер, корреляция, регрессия, динамикалық қатарлар және тағы басқа) дәст үрлi әдiстер қолданылады. Белгiлi бiр экономикалық ғылым шегiнде жасалған түрлi әдiстер мен тәсiлдердi iскерлiкпен пайдалану кәсiпорынның қаржылық жағдайына терең талдау жасауға және шаруашылық субьектiсiнiң қаржылық тұрақтылығын нығайтуға, жағдайын жақсартуға байланысты ұсыныстарды дайындауға мүмкiндiк бередi.

Кәсiпорынның қаржылық жағдайын сипаттайтын көрсеткiштердi 4 негiзгi топқа бөлуге болады:

-қаржылық тұрақтылығын талдау;

-табыстылығын зерттеу;

-кәсiпоры қызметiнiң тиiмдiлiгi мен iскерлiк белсендiлiгн талдау;

-кәсiпкерлiк тәуекелдiлiк пен потенциалды банкроттығын талдау.

Жоғарыдағы қаржылық жағдайдың көрсеткiштерiнiң жiктелу жүйесiмен шаруашылық субьектiлерiнiң барлық түрiн бағалауға болады. Мұнда 40-тан астам коэффициенттер шығады. Әрбiр кәсiпорын өзiнiң меншiктiк құрылымына, коммерциялық ерекшелiгiне байланысты өзiне қажеттi коэффициенттердi пайдаланады.

Қандай да бiр кәсiпорын болмасын оның қаржылық тұрақтылығының жағдайын бағалайтын жалпыға ортақ көрсеткiштерi болады. Бұл қаржылық тұрақтылықты бағалаудың ортақ көрсеткiштерi 8 негiзгi коэффициентерге бөлiнедi:

меншiктi капиталды шоғырландыру(концентрациялау) ;
қаржылық тәуелдiлiк;
меншiктi қаражаттардың еркiн жұмсау(маневрлық) ;
қарыздық капиталдарды шоғырландыру;
ұзақмерзiмдi салымдардың құрылымы;
ұзақмерзiдi қарыз қаражаттарын тарту;
қарыздық капиталдардың құрылымы;
меншiктi және қарыздық капиталдардың арақатынасы;

Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын бағалауымыз үшін ең алдымен оны сипаттайтын көрсеткіштерін талдап алайық, оған:

Баланс активтерінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау;
Баланс активтерiнiң құрамы мен құрастырылу көздерiнiң құрамынының динамикасын талдау;
Баланс өтiмдiлiгiн талдау;
Кәсіпорын төлем қабілеттілігін талдау;
Кәсiпорынның несиеге қабiлеттiлiгiн талдау.

Баланс активтерінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау:

Кәсiпорынның экономикалық жағдайын екi әдiспен(сипатымен) бағалауға болады: ол кәсiпорының мүлiктiк жағдайы мен қаржылық жағдайы. Бұл екеуi бiр-бiрiне тығыз байланысты. Әрбiр шаруашылық жүргiзушiнiң маңызды мiндетiнiң бiрi болып табылатын және де кәсiпорынның төлеу қабiлетi мен өтiмдiлiгiне қосымша баға беруге мүмкiндiк беретiн мүлiктiк массаның құрылымын бағалаудан бастайды. Кейбiр шаруашылық субьектiлерi алдымен есеп берудiң құрастырылу сапасын тексередi, соның негiзiнде кәсiпорынның қаржы жағдайын бағалайды. Одан кейiн кәсiпорынның мүлiктiк жағдайына және оның қалыптасу көздерiне, қаржылық дербестiгiне және талдау қабiлеттiлiгiне тереңдетiлген талдау жасайды.

Қазіргі кезде кәсiпорынның қаржылық жағдайын талдаудың соңғы (ерекше) әдiстемесi қолданылады. Оларға мыналар жатады: қаржылық жағдайдың жалпы бағасы және есептi кезеңдегi оның өзгерiсi; кәсiпорынның қаржылық тұрақтылығын талдау; баланс өтiмдiлiгiн талдау; кәсiпорынның iскерлiк белсендiлiгiн және төлеу қабiлетiн талдау.

Қаржылық жағдайды және оның есептi кезеңдегi өзгерiсiн салыстырмалы аналитикалық баланс - нетто бойынша бағалау, сондай-ақ қаржылық тұрақтылықтың абсолюттiк көрсеткiштерiн талдау, олардың ойынша, кәсiпорынның қаржылық жағдайын талдаудың басқа бөлiктерiн дамытуға тиiстi оның негiзгi бастапқы пунктiн құрайды. Баланс өтiмдiлiгiн талдау, тұрақтылықты талдаудан туындап, ағымдағы төлеу қабiлеттiлiгiн бағалап, болашақтағы төлем қабiлетi мен қаржылық тепе-теңдiктiң сақталу мүмкiндiгi туралы қорытынды жасауға тиiс.

Баланс активтерінің құрастырылу көздерінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау

Ал, ұзақ мерзiмдi перспективада қаржы көздерiнiң құрылымына, және сыртқы инвесторлар мен кредиторларға деген тәуелдiлiк және тәуелсiздiк дәрежесi жатады. Мұның мәнi бiр ғана - бұл коэффициентке қарап кәсiпорын сырттан тартылған қаржыдан қаншалықты тәуелсiз екендiгiн және өз қаражатын қаншалықты жұмсай алатынын көруге болады. Тәуелсiздiк коэффициентiн меншiктi капиталды барлық авансталған капиталға бөлумен анықтайды. :

К _тс =М _к /А _к (1)

Мұндағы : К _тс -тәуелсiздiк коэффициентi;

М _к -меншiктi капитал;

А _к - авансталған капитал(баланс валютасының жиыны, яғни қаржыландырудың жалпы сомасы) .

Бұл коэффициенттiң өсуi кәсiпорының қаржылық тәуелсiздiгi жоғары екендiгiн көрсетсе, алдағы уақытта қаржылық қиындықтардың азаятындығын көрсетедi.

Келесi, кәсiпорынның қаржылық тұрақтылығын сипаттайтын меншiктi капиталдың қарыздық капиталға қатынасын көрсететiн қаржыландыру коэффициентi болып табылады.

К _қ =М _к /қ _к (2)

Мұндағы: К _қ - қаржыландыру коэффициентi

М _к - меншiктi капитал;

Қ _к - қарыздық капитал.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.