Тіл мәдениеті және сөз мәдениеті

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 4

1. Тіл мәдениеті және сөз мәдениеті туралы жалпы түсінік

2. Лингвистиканың болжау орталықтары мен лингвистиканың сараптама мәселелері

3. Көлік коммуникациясындағы мәтін үлгілеріне лингвистикалық болжау

4. Жеке лингвистикалық болжау нәтижесі

Қорытынды . . .

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . .

КІРІСПЕ

Біз қазақ халқының санғасырлық дәстүрін, тілі мен мәдениетін сақтап, түлете береміз. Сонымен қатар, ұлтаралық және мәдениетаралық келсімді, біртұтас Қазақстан халқының ілгері дамуын

қамтамасыз етеміз.

«Біз барша қазақстандықтарды біріктірудің басты факторының бірі еліміздің мемлекеттік тілін барлық Қазақстандықтардың ана тілін одан әрі дамытуға бар күш-жігерімізді жұмсауымыз керек»

Н. Ә. Назарбаев.

Орамды ой, қорғасындай салмақты, алмастай асыл Жолдаудың басты негізінде қазақ халқының тілі мен мәдениетіне, туған тілімізге қатты көңіл бөлінген. «Біз қазақ халқының сан ғасырлық дәстүрін, тілі мен мәдениетін сақтап, түлете береміз. Сонымен қатар ұлтаралық және мәдениет аралық келісімді, біртұтас Қазақстан халқының ілгері дамуын қамтамасыз етеміз» деген жолдар мәдениет қайраткерлерінің ғана емес, елін сүйер әр адамның жүрегінен жол табары зайыр. Кез-келген ұлттың тек мәдениет арқылы ғана ұлт болып қалатыны баршаға аян, ал елдігімізді сақтау - туған тіліміз бен мәдениетімізді сақтау деген сөз.

Мен ең әуелі, кіріспемнің алғы сөзін, биссмилласын елбасымыз Н. Ә. Назарбаев ағамыздың мына бір қанатты сөзімен бастағанды жөн көрдім. Жалпы бұл бітіру жұмысымда негізгі сөз етпек болған түйінді мәселе-тілге байланысты болмақ. Әрине, кез-келген нәрсенің (сөздің болсын) негізіне, қосымшасына мән берместен бұрын, әуелі оның түбіріне, түп-төркініне назар аудармасқа тіптен болмас. Сол себепті, мен негізгі тақырыбымды яғни, тіл мәдениеті, сөз мәдениеті және лингвистикалық болжау орталықтар жайында сөз қозғамастан бұрын, жалпы тіл деген мәселеге тоқталуды жөн көрдім. Тіл, мемлекеттік тіл жайлы сөз еткен ғалымдарымыздың пікірімен таныса отырып, осы жайында біраз мәселенің басын ашуға бел будым.

Тіл-мәдениеттің ажырамас бөлігі, ел мәдениеті тілден бастау алатыны белгілі. Тіл ұлттық мәдениетіміздің үлкен бір саласы болып саналатындықтан, ана тілді құрметтеу, тілді құрмет тұту-мәдениетке қойылатын басты талаптардың бірі.

Бүгінгі күні елімізде мемлекеттік тіл саясатына ерекше көңіл бөлінуде. Конституцияға сәйкес мемлекеттік тіл-қазақ тілі екені баршаға аян. Ата заңда «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік тіл-қазақ тілі»(7бап) деп көрсетілгеніне, «Тіл туралы» Заңның қабылданғанына, «Тілдерді қолдану мен дамытудың 2001-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының» іске қосылғандарына қарап отырып мемлекеттік тілдің мәртебесін көтеретін заңнамалық құжаттардың жетіп артылатынына көз жеткізе аламыз. Бүгінге дейін тілдік қарым-қатынастар мен тіл құрылысын қалыптастырудың басымдықтары мен бағыттары нақты айқындалып, ауқымды мақсат-міндеттерді іс жүзіне асырудың кешенді бағдарламалары, жоспарлары жасалды. Соған орай, елімізде мемлекттік тілдің өрісі кеңейіп, қолдану аясы біртіндеп ұлғайып келеді.

Туған тіліміз арқылы келетін рухани азықты еш тілден таппаймыз. Тіл негізінде дамитын рухани мәдениетімізге халқымыздың ғасырлар бойы қалыптастырыған бай ауыз әдебиетінің сан алуан үлгілері, небір дүлдүл ақын-жырауларымыз бен шешен де ділмәр дана бабаларымыздың кейінгі ұрпаққа қалдырған бай мұрасы, ертегі, қисса, әңгімелері мен мақалалары, тәрбиелі аталы сөздері жататыны белгілі. Осы орайда ана тіліміздегі ақын- жазушылардың шығармаларын оқып-білу арқылы өмір талабына сай оқырмандарды тілді меңгеруге баулып, тілді дамытуға тәрбиелеуде, әдеби сөйлеуге дағдыландыруда, тіл игеруді үйретуде кітапханаларда өткізілетін шаралардың маңызы аса зор. Тіліміздің орасан зор байлығын қолданушылардың жандүниесіне сіңіру, одан нәр алу- бүгінгі күн талаптарының бірі. Сондықтан да кітапханалар кітапхана қорындағы мемлекеттік тілді барынша насихаттайтын, тіл саясатына қатысты шараларды ауқымды түрде жалғастырып, мемлекеттік тілдің өрісін одан әрі кеңейтіп, қазақ жерінде татулық пен келісімнің нығая түсуіне ықпал етіп, мемлекеттік тілдің өркендеп, қанат жаюына мұрындық болып, тіл абыройын арттыра, мәртебесін көтеріп, тіліміздің ұлттық мәдениетімізге қатыстығын көрсетіп, оны бағалай білуге баулитын тартымды көпшілік жұмыстармен оқырмандарды қызықтыра білгендері абзал.

Осы орайдағы «Тіл-мәдени қазынаның қайнар бұлағы», «Туған тілім- тірлігімнің айғағы», «Ана тілі-асыл нәрі бабамның», «Тіл-ұлт рухының ұясы», «Тіл-мәртебе, ұлт мерейі», «Тіл-тірек, кітап-білім», «Тіл байлығы-ой байлығы», «ТІл- ұлттың жаны, халық үні», «Төл тілің-күре тамырың», «Тілді қорғау- ұлтты қорғау», «Тіл-тәрбие басы», «Тіл аса қадірлі байлық», «Ана тілім-айбыным», «Тілге құрмет-елге құрмет», «Ұлт қасиеті-туған тілінде», «Тіл-білімнің кілті», «Тіл-жұрттың жаны», «Ана тіліміз-рухани азаттығымыз», «Тіл мүддесі-ел мүддесі», «Тіл-ұлттығымыздың қайнар көзі», «Тіл-тіршіліктің тетігі», «Туған тіл-қыдырың» тақырыптарындағы кітап көрмелерінің, кітап сөрелерінің, дөңгелек үстел, конференция, пікірталас, талқылау, әдеби-сазды сайыс, тіл байқауы, тіл сайысы, тіл жарысы сияқты тартымды да, қызықты шаралардың ойлау қабілетінің дамуына, тілді еркін меңгеріп, дамытуға, рухани мәдениетіміз бен ұлттық сананы игеруге беретін тәрбиелік міні аса зор болып қала бермек.

Қазақ мәнінде бір дүниесімен мақтанар болса, ол-фольклорымыздың байлығы ғой. Ежелден сөз өнерін қасиет тұтқан елміз. «Қазақ халқының фольклоры жүз томнан асады» деген әңгімені біз естігелі қанша заман болды! Сөйте тұра, осы шаруада да істен гөрі сөз көбірек болды. Ертегісі бар, батырлар жыры бар, айтысы мен дастаны бар оннан астам кітаптарды анау бір жылдары шығарғаны есімізде. Сосын оның аяғы да құрдымға кетті. Осыған байланысты мамандарға ауыз әдебиетінің бар байлығын жарқырата шығарып, қазақтың әдет-ғұрпы мен салт-дәстүрін зерделеудің тұтастай жүйесін жасау міндеттеледі. Ұлттық әдебиет пен жазуымыздың көп ғасырлық тәжірибесін қорытып, том-том етіп оларды кітап түрінде тарату жүктелді. Кеңес дәуірінде баяғыда қазақ тіліне көп шығармалар аударылған сияқты көрінетін және әлемдік классиканы түгел аударып тастағандай сезілетін. Сөйтсек, бұл шаруада да тындырғандары шамалы болып шықты. Аударма саласында мүлдем жүйе болған жоқ. Әлемдік классика да үзіп- жұлып қана аударылған. Әйтеуір, орыстың классикалық әдебиеті ғана біршама қамтылыпты. Содан кейінгі аудармалардың баршасы дерлік кеңес әдебиеттің де ең үздік туындыларын жүйелі түрде ана тілімізге аудару қажеттігі туды. Оған қосымша әлемдік ғылыми ой-сананың, мәдениеттің озық үлгілерін қазақшалау негізінде гуманитарлық білім берудің мемлекеттік болып қалыптасуымыз үшін, ұлт болып топтасуымыз үшін қажет жағдай. Әлемдік ғылым мен мәдениеттің озық жетістіктерін бойымызға сіңіре отырып, Қазақстандықтардың рухани кемелденуі, өркениет көшінен кейін қалмауы ең негізгі мақсат етілді. Өздеріңізге таныс, кейінгі жылдарда Қазақстанның Ресейдегі жылы, Ресейдің Қазақстандағы жылы деп атаудың арқасында біз Абай бабамыздың ескерткіші Мәскеудің дәл ортасына орнатқызылды. Бұл да үлкен жетістік болып табылады. Ал рухани-мәдени таным арқылы, тарихи сана негізінде патриоттық сезім, отаншылдық рух қалыптасатыны белгілі. Әсіресе бүгінгі жастарды отаншылдық рухта тәрбиелеу-мемлекеттік идеологияның темірқазығы болуы тиіс. Әлемдік ғылым мен білімнің асыл қазыналарын қазақшалау арқылы біз мемлекеттік тілдің мәртебесін көтеру мәселесін негізігі мақсат етіп қойдық. Әлемдік ақыл-ой мұраларын қазақ тіліне аудару жұмысында аудармашыларға қойылар талапты күшейтіп, сапа жағына қаттырақ көңіл бөлген жөн болар. Аудармамен ең алдымен тілдің мамандары, кәнігі қаламгерлер айналысқаны жөн. Ғалымдар көбіне сарапшылық, кеңесшілік қызмет атқарса ортақ іске көбірек пайда тигізеді. Қандай күрделі шығармалар да қазақтың қара тілімен төгіліп, жатық сөйлеп тұрмаса, біз адамзаттың алтын қорын төл мұрамызға айналдырдық деп айта алмаймыз.

Ата-бабаларының асыл сөзін жүз томға жинап, бастырып шығара алатын ел- бақытты ел, бақуатты ел, болашағы кемел ел. Қазақ елі-сондай ел. Әлем әдебиетіндегі әйгілі жүз кітапты емін-еркін, жатық етіп аударып, бар бояуымен, өзгеше өрнегімен төгіліп түсіретін тіл-қуатты тіл, құнарлы тіл, құдіретті тіл. Қазақ тілі-сондай тіл.

Еліміз Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың «Ана тілі» апталығының бас редакторы Мереке Құлкеновке берген «Қазақстанның болашағы-қазақ тілінде » атты сұхбатында мемлекеттік тіл жайлы орамды сөз айтылды. Негізгі тамаша айтылған сөздерге келсек, «Мемлекеттік қызметке қабылданған қазақ қазақша сөйлеуі керек» деген әділетті талап алдымен Мемлекеттік қызмет жөніндегі агенттіке қойылып отырғаны анық.

Яғни, бұл мемлекеттік қызметке келгісі келетін азамат қазақша білмейтін қазақ болса мемлекеттік қызметке алынбауы керек деген сөз. Барлық қатынас қағаздары ана тілімізде жүргізіледі. Сол кезде тек аудармашылардың қызметіне иек сүйеп отырған кейбір жауапты қызметкерлер «қолымды мезгілінен кеш сермедім» деп өкініш қалып жүрмесін.

Қазақстан ғылымын қазақ тілінде сөйлету- тіл мәселесіндегі өзекті тұс.

«Дауға салса алмастай қиған, сезімге салса қырандай қалқыған, ойға салса қорғасындай балқыған, өмірдің кез- келген орайында әрі қару, әрі қалқан болған, әрі байырғы, әрі мәңгі жас, отты да ойнақы Ана тілінен артық қазақ үшін бұл дүниеде не бар екен?! Ғасырлар бойы қазақтың ұлт ретіндегі мәдени тұтастығына ең негізгі ұйытқы болған- оның ғажайып тілі »- деп халқым деп, қабырғалы қазағым деп, тайсаң-таған тарықсаң- панаң боламын деп айтқан имани сөзім! Деп Елбасымыз өз сөзімен айтқандай, қазақ тілі- Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі дегенді қайталай бергеннен де қазақ тілі- қазақтардың Ана тілі деген қарапайым ойды санаға сіңірудің мәні үлкенірек. Ана тіліміз, ең алдымен, осы мемлекеттің түпиесі-қазақтар үшін керек. Айдың- күннің аманында қара аспанды суға алдырып, қолдағы барымыздың бағасын білмей сөйлейтін ағайын арамызда аз емес. Олардың түптеп келгенде ниеті игі, көңілі таза екендігіне күмән жоқ. Әйтсе де аптықпай да асығуға болатынын ұмытпасақ болғаны. Асыққандар алға озады, ал аптыққандардың арасынан арандайтындары да аз табылмайды.

Қоғамымыздың даму қисыны бойынша қазақ тілі қалайда осы мемлекеттің негізгі тіліне-іс қағаздарының да, ғылымының да, техникның да, білімнің де, әскердің де, юриспруденцияның да-бәрінің-бәрінің басты тіліне айналады. Елбасымыз тағы бір тұста: «Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары кезіккен қоңторғай қиындыққа- салауат, қазіргі мейманалы дәуреніне қанағат айтып отырған еңбеккер ел- жұрттың аузынан небір әуезді сөздерді естіп мейірленемін. Бір кездесуде ортаға шыққан қария: «Қоңырау таққан құба нардай боп», -деп сөз бастады. Қараңызшы біздің тіл-қандай бейнелі, құдіретті тіл. Мұндай ұлы байлықтың арнасы ортаймақ емес» деп тамсана айтты. Енді бір ретте: «Сөз бұзылса, ой да бұзылады. Тіліміз ішкі әуезінен айырылып, сынын жоғалтады. Жалпы біз сөйлеу мәдениетін қалыптастыруға тиіспіз», -деп тіл маманындай тереңдік танытады. «Жасырары жоқ Кеңес дәуірінде қазақ тілінің болашағы бұлыңғыр деген пікір қалыптасты. «Орысша оқымаса нан сұрап жей алмайды» деп жас балаларды өзге тілге ауыздандырып бақты емес пе? Енді керісінше, қазақ тілін білмесе, несібесінен қағылуы ғажап емес. »

Қазақ халқының дербестігін ұлттық сипатын сақтап қалудың бірден-бір құралы-тілін сақтау. Ойшылдардың бірінің былай дегені бар: белгілі бір халықтың өмір сүру үшін күрес жолында ең соңғы құлайтын қамалы- тілі. Тарқатып айтқанда, әрбір халық өзінің тарих төрінен ығысуын қаламайды, ол үшін күреседі, қабат-қабат «қамалдар» соғады. Бір қабат қорғаны-мекен етіп отырған жері (территориясы) болса, екіншісі-машықтанған шаруашылық түрі, күнкөріс амал-тәсілі, ал үшінші қамалы-атадан келе жатқан салт- дәстүрі, төртінші- бір- бірімен қандастығы мен өзге жұрттан бөлекше көрінетін түр- тұрпаты, ең соңғы-тілі дегендей бірнешеу болады екен. Солардың ішінде сан ғасырлық, кейде бірнеше жылдық тарихында белгілі бір халық сыртқы жаудың қарулы күшінен жеңіліп, атамекенінен айырылып қалуы мүмкін, немесе «мылтықсыз» майданда әдет- ғұрпынан көз жазып қалуы ықтимал. Сол сияқты мекен-тұрағынан айырылып, өзге жұртқа барып араласуының нәтижесінде өзгелерге қыз беріп, қыз алысып дегендей сыртқы бет- әлпеті өзгеріп кетуі де мүмкін, немесе күнкөріс үшін баырғы кәсіптерінен жаңылып, шаруашылық қарекеттері де жаңаруы ықтимал. Осылардың барлығын басынан кешіріп, бірақ тілін сақтап қалса, ол халық сол өз атауымен тарих көшінде өзгелерге ілесіп жүріп отырады. Ал аталған төрт- бес «қамалдың» бәрі сақталып бірақ санқилы себептермен тілін жоғалтып алса, ол халық өзін де жоғалтады. Заты: мекені, шаруашылығы, түр- әлпеті, тіпті не бір күшті салт-дәстүрі, мықты діні-баршасы сақталғанымен, аты жоғалады, яғни сол халық ретінде тарих сахнасынан түседі (әрине, адамдары, тегіс қырылып қалмайды, өмір сүре береді, бірақ жоғалған халықтың өкілі, жоқтаушысы ретінде заты- табиғаты жойылады) . Осы схемаға салып қарасақ, бүгінгі «қазақ» аталатын халықтың қорғандарының көбі сақталып келеді: өз жерімізде, бабаларымыз қалдырған ата жұртымызда тұрып жатырмыз, негізгі айналысқан күнкөріс қарекетіміз- ауыл шаруашылығы мен егіншілік ұласып келеді, едәуір салт- дәстүрімізді оп-оңай, теп-тез «жаңа заманның» құрбандығына шала салдық. Ал ең соңғы қамалымыз, қорғанымыз-тіліміздің іргесі сөгіліп, қабырғасы қирай бастағанының бүгінгі куәгері болып отырмыз.

Тілге байланысты барлық игі шаралар, жаңа идеялар дереу, бірден, немесе тіпті бір-екі жылда жүзеге аспай жатыр деп байбалам салуға да болмайды. Тіл- миллиондардың, іштегі-сырттағы 15-16 миллион қазақтың құзырындағы, иелігіндегі, керегіндегі дүние. Оның тағдырын жеке адамдар, тіпті бір үкімет бірден шеше алмайды. Тіл проблемаларын шешуде «уақыт» деген фактор үлкен рөл атқарады.

Тіл мәдениетінің ақсап жатқан тұстары осы мәдениетті сақтайтын құралдардың ғылыми ізденістердің жоқтығынан емес, бугінгі үлкен қасіретіміз- тілге деген немқұрайдылық, салақтық, жауапсыздық бел алып отырғандығынан деп ашыны айта аламыз.

Мемлекеттік тілдің мәртебесі ірі-ірі халықаралық жиындарда ескеріле бермейтіні ешкімге таңсық емес. Елдің тізгін ұстар басшылары ырым үшін екі ауыз қазақшасын айтып, артынша ұзын-сонар баяндамасын ресми тілде жасап жүргені көкірек көзі ашық қазақтың намысын шимен шұқығандай-ақ. Шын мәнінде мемлекетті басқарып отырған адамның шетелдік меймандардың алдында өзге тілде емес, өз тілінде, қазақ тілінде еркін көсілуі еліміздің абыройын бір асқақтата түскені сөзсіз.

Қазақ тілі ғылымның, техниканың тіліне айналмайынша, оның көсегесі көгеруі неғайбыл. Ал қазіргі жағдайда қыл аяғы ең қарапайым техниканың тізгінін орыстар немесе орыс тілділер ұстап отыр емес пе? Ірі өндіріс орындарына қазақ тілді маманның қажеті шамалы секілді. Со себепті де техникалық мамандарды мемлекеттік тілде даярлауға жоғары оқу орындары да құлықсыздық танытып отыр. Бұл жөнінде Президент: «Дүниеде қазір ағылшын тілі бизнестің, ең жоғары технологияның тілі болды. Ал біз ағылшыннан орысшаға аударылған біліммен жүрміз. Қазақ тілін ондай дәрежеге жеткізу үшін уақыт қажет», - дейді.

«Елдің туын жықпай, ұлттың ұлылығын паш ететін-бүгінгі жастар. Ал шетелде оқып-шоқып келген жастарымыздың көп жағдайда өз ана тілінен мақұрым болып жататыны көкейдегі түйткілдің бірі. «Болашақ» бағдарламасы бойынша шетелдерге оқуға жіберілетін жастарымыз қазақ тілін білгені жөн. Ана тілінде екі ауыз сөздің басын құрай алмайтындар ендігі жерде ойланулары қажет». Президент осылай дейді. Ұлтының ұлы тілінде нан сұрап та жей алмайтын тұрғыластарына 2-курс студенті

«Өз тіліңді өшірме,

Өшіргенді кешірме!

Тілін, өзін ұмытқан

Ұшырайды кесірге»-деп өлең жолдарымен үндеу тастады.

Парламенттегі қазақ ұлтының өкілдері өз анасының тілінде сөйлесін деген ұсыныс айтып едік, көзге шыққан сүйелдей көріндік. Өз анасын мойындамаудың қасіреті, киесі болатынын рухани тілмен де, ғылыми тілмен де дәлелдеп бақтық. Бірақ билік оны да қаперіне ілген жоқ», -деген Қазақстан республикасы Парламенті мәжілісінің депутаты Мұхтар Шаханов ағамыздың саралы пікірі орынсыз айтылмаған. Мемлекеттік тілдің елімізде кең қанат жая алмай келе жатқаны биліктегі шенеуніктердің тікелей кінәсі екеніне толық көз жеткізіп келеміз. Осы үшін де болу керек Мұхтар ағамыздың «МАНСАБЫ ҮШІН ТІЛІН САТҚАН ҰЛТСЫЗ» атты сыйлық белгіледік дегені. «Әрине бұл сыйлықты жарияларда біз қалың көпшіліктің пікірін ескереміз, баспасөз арқылы талқылау да өткіземіз. Енді бұдан былай, баласының баласына, шөбересінен шөпшегіне ауысатын сол абыройсыз сыйлықты иеленіп қалу қаупінен билік басындағы барлық шенеуніктеріміздің сақтанғаны абзал», -дейді Мұхтар ағамыз.

«Баспасөз беттерінде, теледидарда қазақ тілінің мәртебесін арттыру жайлы көп жазылып, көп айтылады. Бірақ қазақ тілінде шығатын газет журналдар мен телерадио орыстар тұрмақ, өзіміздің шала қазақтарға үні жетпейді. Сонда азғантай тіл жанашырлары өздері бірін-бірі үгіттеп, арамтер болып жүр деуге болады. Сондықтан өз тілін әзірше білмейтін қандастарымыз үшін қазақтың тілін, дінін, әдет-ғұрпын, салт-дәстүрін уағыздайтын республикалық орыстілді газет шығару керек немесе «Казахстанская правда» орыстар мен орыстілділердің сойылын соғып жүргені баршаға мәлім.

Қазақ тіліне мемлекеттік тіл статусын берген- республика Парламенті. Ендеше алдымен Парламент қазақ тілінде сөйлеуі керек. Сонан кейін Президент аппараты, Үкімет мүшелері. Бұл қағида қатаң сақталуы керек. Балық басынан шірімеуі керек.

Көптен бері мекемелерде қазақ тілін үйрену курстары жұмыс жасайды. Мекеме қабырғасында оның іс шаралары, бағдарламасы да жазулы. Бірақ оның бәрі-өтірік, өлі нәрсе, еш қимылсыз дүние. Сол курсты бітіріп, қазақша сайрап кетті деген кісіні естіген де көрген де жоқпыз. Ол-жоғарыда өтірік ақпар беру үшін ғана жасалған көзбояу. Тіл үйренгісі келген адамға барлық жағдай бар. Оқулық та, сөздікте те, әдістемелік құрал да бәрі жеткілікті. Жоғы-ықылас, ынта. Ал ондайларға қатаң жаза қолдануы керек. Олардың бір тобын жұмыстан қуып жатса, қалғандары еріксіз өздері үйрене бастайды.

Әрине, біздің бұл ұсынысымыз бұрын айтылмаған, жазылмаған, тың тақырып дей алмаймыз. Бірақ осы кеге дейін қолдау таппай келе жатқаны хақ. Орвстар немесе өзгелер келіп біздің қисығымызды түзеп бермейтіні белгілі. Мысқалдай ұлттық намысы, ары, қаны бар қазақ өзінше үлес қосса, иншалла, шаруамыз ілгері басар», -деп газет бетіне бір оқырман пікірін жазған екен.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.