Міндетті әлеуметтік сақтандыруды құқықтық реттеу
I. Кіріспе
Міндетті әлеуметтік сақтандыру құқығының түсінігі
және әлеуметтік құқықтық мәні
II. Негізгі бөлім
Міндетті әлеуметтік сақтандыру құқығының түрлері
2.1 Еңбек ету қабілетінен айрылған жағдай;
2.2 Асыраушысынан айрылған жағдай;
2.3 Жұмысынан айрылған жағдай;
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Міндетті әлеуметтік сақтандыру құқығының түсінігі
және әлеуметтік құқықтық мәні
II. Негізгі бөлім
Міндетті әлеуметтік сақтандыру құқығының түрлері
2.1 Еңбек ету қабілетінен айрылған жағдай;
2.2 Асыраушысынан айрылған жағдай;
2.3 Жұмысынан айрылған жағдай;
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Қазақстан Республикасының қазіргі заманғы сақтандыру құқығы аса көлемді, күрделі әрі құқық саласы ретінде дамытудың, сақтандыру ісін және сақтандыру қызметін ұтымды ұйымдастырудың, қоғам мен мемлекеттің мүліктік мүдделерін сақтандыру құқықтық мәселелерін шешуге ат салысып отыр.
Сақтандыру құқығы Қазақстан Республикасының сақтандыру ісі мен сақтандыру қызметін, сақтандыру жүйесін ұйымдастыру, өмірді және мүліктік сақтандырудың түрлерін, аннуитеттік, міндетті және ерікті, мемлекеттік және жекеше (жеке меншік) сақтандыру резервтерін қалыптастыру және олардың қаражаттарын сақтандыру жағдайларының орын алуына байланысты сақтандыру қорғаумен қамтылуға тиіс нақтылы тұлғалар және аумақтар бойынша бөлу, сақтандыру ұйымдарының, сақтандыру субъектілері мен өзге де қатысушыларының қызметін және қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы болып табылады.
Сақтандыру жүргізу формасына қарай екіге бөлінеді:
• міндетті
• ерікті.
Міндетті әлеуметтік сақтандыру халықты әлеуметтік қорғау жүйесінде жұмыс істейтін «Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» ҚР Заңының шеңберімен қамтылатын жеке тұлғалардың еңбек ету қабілетінен және жұмысынан айрылуына, сондай ақ асыраушысынан айырылуына байланысты өздеріне тиесілі табысты (кірісті) толығымен ала алмауына орай, олар алуға тиісті кірістің белгілі бір бөлігін айқындалған тұлғаларға өтеу мақсатында мемлекет тарапынан ұйымдастырылатын, бақыланатын және кепілдік беретін шаралар мен іс қимылдар жиынтығын білдіреді.
Сақтандыру құқығы Қазақстан Республикасының сақтандыру ісі мен сақтандыру қызметін, сақтандыру жүйесін ұйымдастыру, өмірді және мүліктік сақтандырудың түрлерін, аннуитеттік, міндетті және ерікті, мемлекеттік және жекеше (жеке меншік) сақтандыру резервтерін қалыптастыру және олардың қаражаттарын сақтандыру жағдайларының орын алуына байланысты сақтандыру қорғаумен қамтылуға тиіс нақтылы тұлғалар және аумақтар бойынша бөлу, сақтандыру ұйымдарының, сақтандыру субъектілері мен өзге де қатысушыларының қызметін және қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы болып табылады.
Сақтандыру жүргізу формасына қарай екіге бөлінеді:
• міндетті
• ерікті.
Міндетті әлеуметтік сақтандыру халықты әлеуметтік қорғау жүйесінде жұмыс істейтін «Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» ҚР Заңының шеңберімен қамтылатын жеке тұлғалардың еңбек ету қабілетінен және жұмысынан айрылуына, сондай ақ асыраушысынан айырылуына байланысты өздеріне тиесілі табысты (кірісті) толығымен ала алмауына орай, олар алуға тиісті кірістің белгілі бір бөлігін айқындалған тұлғаларға өтеу мақсатында мемлекет тарапынан ұйымдастырылатын, бақыланатын және кепілдік беретін шаралар мен іс қимылдар жиынтығын білдіреді.
1. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі (Ерекше бөлім), ЮРИСТ.2007 ж
2. «Сақтандыру қызметі туралы» Заңы.
3. «Қазақстан Республикасының Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» ҚР Кодексі (Салық кодексі).Алматы: ЮРИСТ,2007
4. Жолдасбаев С., «Міндетті әлеуметтік сақтандыру-халықтарды әлеуметтік қорғау». Заң газеті. 2005ж
5. «Қызметкер еңбек міндеттерін атқарған кезде оның өмірі мен денсаулығына зиян келтіргені үшін жұмыс берушінің азаматтық құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру туралы» ҚР 07.02.05 №30 Заңы.
6. «Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» 25 сәуірдегі 2003 жылғы ҚР Заңы(2006.11.12 берілген өзгертулер мен толықтырулар)
7. С.М. Найманбаев «Сақтандыру құқығы» Жалпы және Ерекше
бөлімдері, Алматы «Жеті Жарғы» 2007ж
8. Худяков А.И. «Страховое право»
2. «Сақтандыру қызметі туралы» Заңы.
3. «Қазақстан Республикасының Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» ҚР Кодексі (Салық кодексі).Алматы: ЮРИСТ,2007
4. Жолдасбаев С., «Міндетті әлеуметтік сақтандыру-халықтарды әлеуметтік қорғау». Заң газеті. 2005ж
5. «Қызметкер еңбек міндеттерін атқарған кезде оның өмірі мен денсаулығына зиян келтіргені үшін жұмыс берушінің азаматтық құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру туралы» ҚР 07.02.05 №30 Заңы.
6. «Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» 25 сәуірдегі 2003 жылғы ҚР Заңы(2006.11.12 берілген өзгертулер мен толықтырулар)
7. С.М. Найманбаев «Сақтандыру құқығы» Жалпы және Ерекше
бөлімдері, Алматы «Жеті Жарғы» 2007ж
8. Худяков А.И. «Страховое право»
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Міндетті әлеуметтік сақтандыруды құқықтық реттеу
Алматы – 2008 жыл
Ж о с п а р
I. Кіріспе
Міндетті әлеуметтік сақтандыру құқығының түсінігі
және әлеуметтік құқықтық мәні
II. Негізгі бөлім
Міндетті әлеуметтік сақтандыру құқығының түрлері
2.1 Еңбек ету қабілетінен айрылған жағдай;
2.2 Асыраушысынан айрылған жағдай;
2.3 Жұмысынан айрылған жағдай;
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
К і р і с п е
Қазақстан Республикасының қазіргі заманғы сақтандыру құқығы аса
көлемді, күрделі әрі құқық саласы ретінде дамытудың, сақтандыру ісін және
сақтандыру қызметін ұтымды ұйымдастырудың, қоғам мен мемлекеттің мүліктік
мүдделерін сақтандыру құқықтық мәселелерін шешуге ат салысып отыр.
Сақтандыру құқығы Қазақстан Республикасының сақтандыру ісі мен
сақтандыру қызметін, сақтандыру жүйесін ұйымдастыру, өмірді және мүліктік
сақтандырудың түрлерін, аннуитеттік, міндетті және ерікті, мемлекеттік және
жекеше (жеке меншік) сақтандыру резервтерін қалыптастыру және олардың
қаражаттарын сақтандыру жағдайларының орын алуына байланысты сақтандыру
қорғаумен қамтылуға тиіс нақтылы тұлғалар және аумақтар бойынша бөлу,
сақтандыру ұйымдарының, сақтандыру субъектілері мен өзге де қатысушыларының
қызметін және қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы
болып табылады.
Сақтандыру жүргізу формасына қарай екіге бөлінеді:
• міндетті
• ерікті.
Міндетті әлеуметтік сақтандыру халықты әлеуметтік қорғау жүйесінде
жұмыс істейтін Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы ҚР Заңының
шеңберімен қамтылатын жеке тұлғалардың еңбек ету қабілетінен және жұмысынан
айрылуына, сондай ақ асыраушысынан айырылуына байланысты өздеріне тиесілі
табысты (кірісті) толығымен ала алмауына орай, олар алуға тиісті кірістің
белгілі бір бөлігін айқындалған тұлғаларға өтеу мақсатында мемлекет
тарапынан ұйымдастырылатын, бақыланатын және кепілдік беретін шаралар мен
іс қимылдар жиынтығын білдіреді.
Н е г і з г і б ө л і м
Міндетті әлеуметтік сақтандыру – еңбек ету қабілетінен айрылуына және
(немесе) жұмысынан айрылуына, сондай ақ асыраушысынан айрылуына байланысты
кірістің бір бөлігін өтеу үшін мемлекет ұйымдастыратын, бақылайтын және
кепілдік беретін шаралар жиынтығы.
Міндетті әлеуметтік сақтандыру мынадай түрлерге бөлінеді:[1]
1) еңбек ету қабілетінен айрылған жағдай;
2) асыраушысынан айрылған жағдай;
3) жұмысынан айрылған жағдай.
Еңбек ету қабілетінен айрылған жағдайдағы әлеуметтік төлем өзі үшін
әлеуметтік аударымдар жүргізілген міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне
қатысушыға, әлеуметтік төлем алуға өтініш берген уақытта жұмысты
тоқтатқанына немесе істеп жатқанына қарамастан тағайындалады.
Еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесін куәландыру, белгілеу тәртібін
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес азаматтардың денсаулығын сақтау
саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның келісімі бойынша әлеуметтік
төлемдерді тағайындау жөніндегі уәкілетті орган айқындайды. құжаттарды
рәсімдеу мерзімі өтініш берілген күннен бастап бір айдан аспауға тиіс.
Еңбек ету қабілетінен айрылған жағдайда әлеуметтік төлем адам
әлеуметтік төлемдер тағайындауға өтініш берген күннен бастап, еңбек ету
қабіліетінен айрылды деп белгіленген барлық кезеңге тағайындалады.
Еңбек ету қабілетінен айрылған жағдайда ай сайынғы әлеуметтік
төлемдердің мөлшері әлеуметтік аударымдар объектісі ретінде ескерілген
соңғы жиырма төрт ай ішіндегі табыстың Қазақстан Республикасының заң
актілерінде белгіленген ең төмен жалақының сексен процентін шегергендігі
орташа айлық мөлшерін табысты алмастырудың, еңбек ету қабілетінен айрылу
мен қатысу стажының тиісті коэффиценттеріне көбейту арқылы айқындалады.
Бұл ретте табысты алмастыру коэффиценті – 0.6 болады. Еңбек ету
қабілетінен айрылу коэффиценті: жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесі
сексеннен жүз процентке дейін болатын еңбек ету қабілетінен айрылған
адамдар үшін – 0.7; жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесі алпыстан
сексен процентке дейін болатын еңбек ету қабілетінен айрылған адамдар үшін
– 0.5; жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесі отыздан алпыс процентке
дейін болатын еңбек ету қабілетінен айрылған адамдар үшін – 0.3 болады.
Алушы жасына қарай зейнетақы төлемдерін алуға құқық беретін жасқа
жеткен кезде еңбек ету қабілетінен айрылу жағдайында берілетін әлеуметтік
төлемдер тоқтатылады.
Асыраушысынан айрылған жағдайда: қайтыс болған (сот хабар ошарсыз
кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушысының – өзі
үшін әлеуметтік аударымдар жүргізілген мінддеті әлеуметтік сақтандыру
жүйесіне қатысушысының мына отбасы мүшелері асыраушысынан айрылған жағдайда
әлеуметтік төлемдер тағайындалуына және алуға құқылы:
1) он сегіз жасқа толмаған және, егер олар он сегіз жасқа толғанға дейін
мүгедек болып қалса, осы жастан асқан балалары, оның ішінде асрыпа
алған балалары, аға інілері, апа сіңлілері мен немерелері. Бұл ретте
аға інілері, апа сіңлілері мен немерелерінің еңбек етуге қабілетті ата
аналары болмаған немесе олар ата аналарынан алимент алмаған жағдайда.
Егер осы тармақшада аталған адамдар жалпы орта, бастауыш кәсіби білім
беретін оқу орындарының орта кәсіби және жоғарғы кәсіби білім беретін
күндізгі нысанында оқыған жағдайда, әлеуметтік төлем оқу орнынан
бітіргенге дейін беріледі.
2) жасына және еңбекке қабілеттілігіне қарамастан, ата анасының біреуі
немесе жұбайы, не атасы, әжесі, аға інісі немесе апа сіңлісі, егер ол
өайтыс болған (сот хабар ошарсыз кеттті деп таныған немесе қайтыс
болды деп жариялаған) асыраушының бір жарым жасқа толмаған балаларын,
аға інілерін ,апа сіңлілерін немесе немерелерін күтіп бағумен
айналысатын болса.
Өздері үшін міндетті әлеуметтік аударымдар жүргізілген ата-ананың –
міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының қамқорлығынсыз қалған
балаларға тағайындалған әлеуметтік төлемдер Қазақстан Республикасының заң
актілеріне сәйкес айрылып қалған әрбір адам үшін асырап алушыға,
қорғаншыға (қамқоршыға) төленеді. Бала кезінен I немесе II топтағы
мүгедектер деп танылған адамдарға әлеуметтік төлемдер мүгедектік
белгіленген мерзімге тағайындалады.
Қайтыс болған (сот хабар ошарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды
деп жариялаған) асыраушының асырауында болған, асыраушысынан айрылған
жағдайда әлеуметтік төлем тағайындалуына және алуға құқығы бар отбасының
барлық мүшелеріне бір әлеуметтік төлем тағайындалады.
Қайтыс болған (сот хабар ошарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды
деп жариялаған) асыраушының асырауында болған отбасы мүшесінің жазбаша
өтініші бойынша оның әлеуметтік төлем үлесі бөлінеді және оған бөлек
төленеді.
Әлеуметтік төлемнің үлесін бөлу әлеуметтік төлемдер тағайындау
жөніндегі уәкілетті органға өтініш жасалған күнннен бастап жүргізіледі.
Қайтыс болған (сот хабар ошарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс
болды деп жариялаған) асырауында болған отбасы мүшелері санының өзгергені
және тиісінше әлеуметтік төлемдерді қайта есептеу туралы шешімді
әлеуметтік төлемдер тағайындау жөніндегі уәкілетті орган қайтыс болған
(сот хабар ошарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған)
асыраушының асырауында болған отбасы мүшесінің жазбаша өтініші негізінде
жүргізеді. Бұл ретте әлеуметтік төлемнің мөлшері әлеуметтік төлем алуға
құқығы бар отбасы мүшелерінің санына қарай тиісінше көбейеді немесе
азаяды.
Асыраушысынан айрылған жағдайда ай сайынғы әлеуметтік төлемдердің
мөлшері әлеуметтік аударымдар объектісі ретінде ескерілген соңғы жиырма
төрт ай ішіндегі табыстың Қазақстан Республикасының заң актілерінде
белгіленген ең төмен жалақының сексен проценті шегерілген орташа айлық
мөлшері табысты алмастыру, асырауындағылар санының және қатысу стажының
тиісіті коэффиценттеріне көбейту арқылы айқындалады.
Асыраушысынан айрылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлемдер қайтыс
болған (сот хабар ошарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп
жариялаған) асыраушының асырауында болған отбасы мүшелеріне қайтыс болған
(сот хабар ошарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған)
асыраушының отбасы мүшесінің (мүшелерінің) әлеуметтік төлем алу құқығы
сақталатын кезең бойына ай сайын төленіп тұрады.
Асырауындағылар санының коэффиценттері міндетті әлеуметтік сақтандыру
жүйесіне өзі үшін әлеуметтік аударымдар жүргізілген қатысушы қайтыс
болғанға дейін асырауында болған адамдар санына қарай айқындалады және
асырауындағы бір адам болса – 0.4, асырауында екі адам болса – 0.5,
асырауында үщ адам болса – 0.6, асырауында төрт және одан да көп адам
болса – 0.8 болады.
Бұл ретте табысты алмастыру коэффиценті – 0.6 болады. Еңбек ету
қабілетінен айрылу коэффиценті: жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесі
сексеннен жүз процентке дейін болатын еңбек ету қабілетінен айрылған
адамдар үшін – 0.7; жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесі алпыстан
сексен процентке дейін болатын еңбек ету қабілетінен айрылған адамдар үшін
– 0.5; жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесі отыздан алпыс процентке
дейін болатын еңбек ету қабілетінен айрылған адамдар үшін – 0.3 болады.
Жұмысынан айрылған жағдайда берілетін әлеуметтік төлем жұмыспен қамту
мәселелері жөніндегі уәкілетті органға адам жұмыссыз ретінде тіркеуге
өтініш берген күннен бастап тағайындалады.
Жұмысынан айрылған жағдайда әлеуметтік төлем тағайындау үшін
өтінішке:
1) жеке басын куәландыратын құжат;
2) тұрғылықты жері бойынша мәліметтер;
3) жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органның анықтамасы
қоса тіркеледі.
Жұмысынан айрылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлемнің мөлшері
әлеуметтік аударымдар объектісі ретінде ескерілген соңғы жиырма төрт ай
ішіндегі табыстың орташа айлық мөлшерін тиісінше табысты алмастыру
коэфиценттеріне және қатысу стажының коэфиценттеріне көбейту арқылы
айқындалады.
Бұл ретте кірісті алмастыру коэффиценті – 0.3 болады, ал қатысу
стажының коэффиценті Еңбек ету қабілетінен айрылу коэффиценті: жалпы еңбек
ету қабілетінен айрылу дәрежесі сексеннен жүз процентке дейін болатын еңбек
ету қабілетінен айрылған адамдар үшін – 0.7; жалпы еңбек ету қабілетінен
айрылу дәрежесі алпыстан сексен процентке дейін болатын еңбек ету
қабілетінен айрылған адамдар үшін – 0.5; жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу
дәрежесі отыздан алпыс процентке дейін болатын еңбек ету қабілетінен
айрылған адамдар үшін – 0.3 болады.
Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы үшін әлеуметтік
аударымдар жүргізілген жағдайда, оның жұмысынан айрылуы бойынша әлеуметтік
төлемдерді күнтізбелік есептеумен алғанда:
алты айдан он екі айға дейін – кемінде бір ай үшіін;
он екі айдан жиырма төрт айға дейін – екі ай бойы;
жиырма төрт айдан жоғары – төрт ай бойы алуға құқығы бар.
Өзі үшін әлеуметтік аударымдар жүргізілген міндетті әлеуметтік
сақтандыру жүйесіне қатысушы жұмысынан айрылуы бойынша әлеуметтік төлемдер
алып тұрса, бірақ жұмысқа орналасуына байланысты жұмысынан айрылуы бойынша
әлеуметтік төлемдер алу құқығынан айрылған жағдайда, кезекті әлеуметтік
төлемдер жұмысынан айрылуы бойынша әлеуметтік төлем алған әрбір айы үшін
міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің әлеуметтік аударымдар жүргізілген
мұндай қатысушысы үшін он екі ай шегеруді негізге ала отырып тағайындалады.
Міндетті әлеуметтік сақтандырудың негізгі принциптері: [2]
1) Қазақстан Республикасының міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы
заңдарын сақтау мен орындаудың жалпыға бірдейлігі;
2) ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Тақырыбы: Міндетті әлеуметтік сақтандыруды құқықтық реттеу
Алматы – 2008 жыл
Ж о с п а р
I. Кіріспе
Міндетті әлеуметтік сақтандыру құқығының түсінігі
және әлеуметтік құқықтық мәні
II. Негізгі бөлім
Міндетті әлеуметтік сақтандыру құқығының түрлері
2.1 Еңбек ету қабілетінен айрылған жағдай;
2.2 Асыраушысынан айрылған жағдай;
2.3 Жұмысынан айрылған жағдай;
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
К і р і с п е
Қазақстан Республикасының қазіргі заманғы сақтандыру құқығы аса
көлемді, күрделі әрі құқық саласы ретінде дамытудың, сақтандыру ісін және
сақтандыру қызметін ұтымды ұйымдастырудың, қоғам мен мемлекеттің мүліктік
мүдделерін сақтандыру құқықтық мәселелерін шешуге ат салысып отыр.
Сақтандыру құқығы Қазақстан Республикасының сақтандыру ісі мен
сақтандыру қызметін, сақтандыру жүйесін ұйымдастыру, өмірді және мүліктік
сақтандырудың түрлерін, аннуитеттік, міндетті және ерікті, мемлекеттік және
жекеше (жеке меншік) сақтандыру резервтерін қалыптастыру және олардың
қаражаттарын сақтандыру жағдайларының орын алуына байланысты сақтандыру
қорғаумен қамтылуға тиіс нақтылы тұлғалар және аумақтар бойынша бөлу,
сақтандыру ұйымдарының, сақтандыру субъектілері мен өзге де қатысушыларының
қызметін және қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы
болып табылады.
Сақтандыру жүргізу формасына қарай екіге бөлінеді:
• міндетті
• ерікті.
Міндетті әлеуметтік сақтандыру халықты әлеуметтік қорғау жүйесінде
жұмыс істейтін Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы ҚР Заңының
шеңберімен қамтылатын жеке тұлғалардың еңбек ету қабілетінен және жұмысынан
айрылуына, сондай ақ асыраушысынан айырылуына байланысты өздеріне тиесілі
табысты (кірісті) толығымен ала алмауына орай, олар алуға тиісті кірістің
белгілі бір бөлігін айқындалған тұлғаларға өтеу мақсатында мемлекет
тарапынан ұйымдастырылатын, бақыланатын және кепілдік беретін шаралар мен
іс қимылдар жиынтығын білдіреді.
Н е г і з г і б ө л і м
Міндетті әлеуметтік сақтандыру – еңбек ету қабілетінен айрылуына және
(немесе) жұмысынан айрылуына, сондай ақ асыраушысынан айрылуына байланысты
кірістің бір бөлігін өтеу үшін мемлекет ұйымдастыратын, бақылайтын және
кепілдік беретін шаралар жиынтығы.
Міндетті әлеуметтік сақтандыру мынадай түрлерге бөлінеді:[1]
1) еңбек ету қабілетінен айрылған жағдай;
2) асыраушысынан айрылған жағдай;
3) жұмысынан айрылған жағдай.
Еңбек ету қабілетінен айрылған жағдайдағы әлеуметтік төлем өзі үшін
әлеуметтік аударымдар жүргізілген міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне
қатысушыға, әлеуметтік төлем алуға өтініш берген уақытта жұмысты
тоқтатқанына немесе істеп жатқанына қарамастан тағайындалады.
Еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесін куәландыру, белгілеу тәртібін
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес азаматтардың денсаулығын сақтау
саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның келісімі бойынша әлеуметтік
төлемдерді тағайындау жөніндегі уәкілетті орган айқындайды. құжаттарды
рәсімдеу мерзімі өтініш берілген күннен бастап бір айдан аспауға тиіс.
Еңбек ету қабілетінен айрылған жағдайда әлеуметтік төлем адам
әлеуметтік төлемдер тағайындауға өтініш берген күннен бастап, еңбек ету
қабіліетінен айрылды деп белгіленген барлық кезеңге тағайындалады.
Еңбек ету қабілетінен айрылған жағдайда ай сайынғы әлеуметтік
төлемдердің мөлшері әлеуметтік аударымдар объектісі ретінде ескерілген
соңғы жиырма төрт ай ішіндегі табыстың Қазақстан Республикасының заң
актілерінде белгіленген ең төмен жалақының сексен процентін шегергендігі
орташа айлық мөлшерін табысты алмастырудың, еңбек ету қабілетінен айрылу
мен қатысу стажының тиісті коэффиценттеріне көбейту арқылы айқындалады.
Бұл ретте табысты алмастыру коэффиценті – 0.6 болады. Еңбек ету
қабілетінен айрылу коэффиценті: жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесі
сексеннен жүз процентке дейін болатын еңбек ету қабілетінен айрылған
адамдар үшін – 0.7; жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесі алпыстан
сексен процентке дейін болатын еңбек ету қабілетінен айрылған адамдар үшін
– 0.5; жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесі отыздан алпыс процентке
дейін болатын еңбек ету қабілетінен айрылған адамдар үшін – 0.3 болады.
Алушы жасына қарай зейнетақы төлемдерін алуға құқық беретін жасқа
жеткен кезде еңбек ету қабілетінен айрылу жағдайында берілетін әлеуметтік
төлемдер тоқтатылады.
Асыраушысынан айрылған жағдайда: қайтыс болған (сот хабар ошарсыз
кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушысының – өзі
үшін әлеуметтік аударымдар жүргізілген мінддеті әлеуметтік сақтандыру
жүйесіне қатысушысының мына отбасы мүшелері асыраушысынан айрылған жағдайда
әлеуметтік төлемдер тағайындалуына және алуға құқылы:
1) он сегіз жасқа толмаған және, егер олар он сегіз жасқа толғанға дейін
мүгедек болып қалса, осы жастан асқан балалары, оның ішінде асрыпа
алған балалары, аға інілері, апа сіңлілері мен немерелері. Бұл ретте
аға інілері, апа сіңлілері мен немерелерінің еңбек етуге қабілетті ата
аналары болмаған немесе олар ата аналарынан алимент алмаған жағдайда.
Егер осы тармақшада аталған адамдар жалпы орта, бастауыш кәсіби білім
беретін оқу орындарының орта кәсіби және жоғарғы кәсіби білім беретін
күндізгі нысанында оқыған жағдайда, әлеуметтік төлем оқу орнынан
бітіргенге дейін беріледі.
2) жасына және еңбекке қабілеттілігіне қарамастан, ата анасының біреуі
немесе жұбайы, не атасы, әжесі, аға інісі немесе апа сіңлісі, егер ол
өайтыс болған (сот хабар ошарсыз кеттті деп таныған немесе қайтыс
болды деп жариялаған) асыраушының бір жарым жасқа толмаған балаларын,
аға інілерін ,апа сіңлілерін немесе немерелерін күтіп бағумен
айналысатын болса.
Өздері үшін міндетті әлеуметтік аударымдар жүргізілген ата-ананың –
міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының қамқорлығынсыз қалған
балаларға тағайындалған әлеуметтік төлемдер Қазақстан Республикасының заң
актілеріне сәйкес айрылып қалған әрбір адам үшін асырап алушыға,
қорғаншыға (қамқоршыға) төленеді. Бала кезінен I немесе II топтағы
мүгедектер деп танылған адамдарға әлеуметтік төлемдер мүгедектік
белгіленген мерзімге тағайындалады.
Қайтыс болған (сот хабар ошарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды
деп жариялаған) асыраушының асырауында болған, асыраушысынан айрылған
жағдайда әлеуметтік төлем тағайындалуына және алуға құқығы бар отбасының
барлық мүшелеріне бір әлеуметтік төлем тағайындалады.
Қайтыс болған (сот хабар ошарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды
деп жариялаған) асыраушының асырауында болған отбасы мүшесінің жазбаша
өтініші бойынша оның әлеуметтік төлем үлесі бөлінеді және оған бөлек
төленеді.
Әлеуметтік төлемнің үлесін бөлу әлеуметтік төлемдер тағайындау
жөніндегі уәкілетті органға өтініш жасалған күнннен бастап жүргізіледі.
Қайтыс болған (сот хабар ошарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс
болды деп жариялаған) асырауында болған отбасы мүшелері санының өзгергені
және тиісінше әлеуметтік төлемдерді қайта есептеу туралы шешімді
әлеуметтік төлемдер тағайындау жөніндегі уәкілетті орган қайтыс болған
(сот хабар ошарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған)
асыраушының асырауында болған отбасы мүшесінің жазбаша өтініші негізінде
жүргізеді. Бұл ретте әлеуметтік төлемнің мөлшері әлеуметтік төлем алуға
құқығы бар отбасы мүшелерінің санына қарай тиісінше көбейеді немесе
азаяды.
Асыраушысынан айрылған жағдайда ай сайынғы әлеуметтік төлемдердің
мөлшері әлеуметтік аударымдар объектісі ретінде ескерілген соңғы жиырма
төрт ай ішіндегі табыстың Қазақстан Республикасының заң актілерінде
белгіленген ең төмен жалақының сексен проценті шегерілген орташа айлық
мөлшері табысты алмастыру, асырауындағылар санының және қатысу стажының
тиісіті коэффиценттеріне көбейту арқылы айқындалады.
Асыраушысынан айрылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлемдер қайтыс
болған (сот хабар ошарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп
жариялаған) асыраушының асырауында болған отбасы мүшелеріне қайтыс болған
(сот хабар ошарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған)
асыраушының отбасы мүшесінің (мүшелерінің) әлеуметтік төлем алу құқығы
сақталатын кезең бойына ай сайын төленіп тұрады.
Асырауындағылар санының коэффиценттері міндетті әлеуметтік сақтандыру
жүйесіне өзі үшін әлеуметтік аударымдар жүргізілген қатысушы қайтыс
болғанға дейін асырауында болған адамдар санына қарай айқындалады және
асырауындағы бір адам болса – 0.4, асырауында екі адам болса – 0.5,
асырауында үщ адам болса – 0.6, асырауында төрт және одан да көп адам
болса – 0.8 болады.
Бұл ретте табысты алмастыру коэффиценті – 0.6 болады. Еңбек ету
қабілетінен айрылу коэффиценті: жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесі
сексеннен жүз процентке дейін болатын еңбек ету қабілетінен айрылған
адамдар үшін – 0.7; жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесі алпыстан
сексен процентке дейін болатын еңбек ету қабілетінен айрылған адамдар үшін
– 0.5; жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесі отыздан алпыс процентке
дейін болатын еңбек ету қабілетінен айрылған адамдар үшін – 0.3 болады.
Жұмысынан айрылған жағдайда берілетін әлеуметтік төлем жұмыспен қамту
мәселелері жөніндегі уәкілетті органға адам жұмыссыз ретінде тіркеуге
өтініш берген күннен бастап тағайындалады.
Жұмысынан айрылған жағдайда әлеуметтік төлем тағайындау үшін
өтінішке:
1) жеке басын куәландыратын құжат;
2) тұрғылықты жері бойынша мәліметтер;
3) жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органның анықтамасы
қоса тіркеледі.
Жұмысынан айрылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлемнің мөлшері
әлеуметтік аударымдар объектісі ретінде ескерілген соңғы жиырма төрт ай
ішіндегі табыстың орташа айлық мөлшерін тиісінше табысты алмастыру
коэфиценттеріне және қатысу стажының коэфиценттеріне көбейту арқылы
айқындалады.
Бұл ретте кірісті алмастыру коэффиценті – 0.3 болады, ал қатысу
стажының коэффиценті Еңбек ету қабілетінен айрылу коэффиценті: жалпы еңбек
ету қабілетінен айрылу дәрежесі сексеннен жүз процентке дейін болатын еңбек
ету қабілетінен айрылған адамдар үшін – 0.7; жалпы еңбек ету қабілетінен
айрылу дәрежесі алпыстан сексен процентке дейін болатын еңбек ету
қабілетінен айрылған адамдар үшін – 0.5; жалпы еңбек ету қабілетінен айрылу
дәрежесі отыздан алпыс процентке дейін болатын еңбек ету қабілетінен
айрылған адамдар үшін – 0.3 болады.
Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы үшін әлеуметтік
аударымдар жүргізілген жағдайда, оның жұмысынан айрылуы бойынша әлеуметтік
төлемдерді күнтізбелік есептеумен алғанда:
алты айдан он екі айға дейін – кемінде бір ай үшіін;
он екі айдан жиырма төрт айға дейін – екі ай бойы;
жиырма төрт айдан жоғары – төрт ай бойы алуға құқығы бар.
Өзі үшін әлеуметтік аударымдар жүргізілген міндетті әлеуметтік
сақтандыру жүйесіне қатысушы жұмысынан айрылуы бойынша әлеуметтік төлемдер
алып тұрса, бірақ жұмысқа орналасуына байланысты жұмысынан айрылуы бойынша
әлеуметтік төлемдер алу құқығынан айрылған жағдайда, кезекті әлеуметтік
төлемдер жұмысынан айрылуы бойынша әлеуметтік төлем алған әрбір айы үшін
міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің әлеуметтік аударымдар жүргізілген
мұндай қатысушысы үшін он екі ай шегеруді негізге ала отырып тағайындалады.
Міндетті әлеуметтік сақтандырудың негізгі принциптері: [2]
1) Қазақстан Республикасының міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы
заңдарын сақтау мен орындаудың жалпыға бірдейлігі;
2) ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz