Саяси партиялар мен қоғамдық қозғалыстар
1. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2
2. Негізгі бөлім
• Саяси партиялар мен қоғамдық қозғалыстар. Шығу тарихы ... ... ... 3
• Қазіргі кездегі Саяси партиялар және Қоғамдық
қозғалыстар (бірлестіктер) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
• Саяси партиялардың және қозғаластардың қазақстандық
қоғамның консолидациясы мен тұрақтандыруды нығайтудағы ролі ... ... ... ... 6
• Қазақстандағы саяси партиялар және қоғамдық қозғалыстар ... ... .7
• Қазақстандағы саяси партиялар мен қоғамдық бiрлестiктер
туралы заң ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
3. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
4. Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
2. Негізгі бөлім
• Саяси партиялар мен қоғамдық қозғалыстар. Шығу тарихы ... ... ... 3
• Қазіргі кездегі Саяси партиялар және Қоғамдық
қозғалыстар (бірлестіктер) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
• Саяси партиялардың және қозғаластардың қазақстандық
қоғамның консолидациясы мен тұрақтандыруды нығайтудағы ролі ... ... ... ... 6
• Қазақстандағы саяси партиялар және қоғамдық қозғалыстар ... ... .7
• Қазақстандағы саяси партиялар мен қоғамдық бiрлестiктер
туралы заң ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
3. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
4. Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
Қазіргі кезде мемлекетті, саяси партияларды және қоғамдық қозғалыстарды (бірлестіктерді) зерттеу актуальді тақырыпқа айналды. Олардың барлығы саяси жүйенің субъектілдері болып табылады.
Қазақстандық қоғамның тоталитарлы, бірпартиялы, әкімшілік басқару жүйесінен демократиялық перспективасына көшуі 1986 жылдыңсоңында басталды.
Қазақстан Республикасының егемендiгiнiң жариялануы және мемлекеттік тәуелсiздiк алуы, бiрпартиялық өктемдiктiң және әлеуметтік. саяси жүйенiң ыдырауы демократиялық принциптер негiзiнде қызмет жасайтын сан алуан саяси партиялар мен қоғамдық бiрлестiктердiң қызметiне жол ашты. Көппартиялылық жүйеге өтумен республика халықтарының мақсат-мүдделерiн, талап-тiлектерiн жүзеге асыру жолында қызмет жасаған саяси партиялар қалыптасты.
Жаңадан құрылған қоғамдық бiрлестiктер мен саяси партиялар қоғамдық-саяси өмiрдi демократияландыру, саяси әр алуандық, халықтың әр түрлi әлеум. топтардың мүдделерi мен құқықтарын қорғау, тұрақты әлеум.-экон. дамуға қол жеткiзу мақсатында кеңiнен қызмет жасады. 1990 ж. 1 наурызға қарай республикада 100-ге жуық қоғамдық ұйым қызмет iстеп тұрды.
Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар республикада экологияны қорғау, тәуелсiздiкке қол жеткiзу жолында күресу мақсатында саяси сахнаға шығып, қоғам өмiрiндегi маңызды мәселелердiң шешiлуiне септiгiн тигiздi.
Қазақстандық қоғамның тоталитарлы, бірпартиялы, әкімшілік басқару жүйесінен демократиялық перспективасына көшуі 1986 жылдыңсоңында басталды.
Қазақстан Республикасының егемендiгiнiң жариялануы және мемлекеттік тәуелсiздiк алуы, бiрпартиялық өктемдiктiң және әлеуметтік. саяси жүйенiң ыдырауы демократиялық принциптер негiзiнде қызмет жасайтын сан алуан саяси партиялар мен қоғамдық бiрлестiктердiң қызметiне жол ашты. Көппартиялылық жүйеге өтумен республика халықтарының мақсат-мүдделерiн, талап-тiлектерiн жүзеге асыру жолында қызмет жасаған саяси партиялар қалыптасты.
Жаңадан құрылған қоғамдық бiрлестiктер мен саяси партиялар қоғамдық-саяси өмiрдi демократияландыру, саяси әр алуандық, халықтың әр түрлi әлеум. топтардың мүдделерi мен құқықтарын қорғау, тұрақты әлеум.-экон. дамуға қол жеткiзу мақсатында кеңiнен қызмет жасады. 1990 ж. 1 наурызға қарай республикада 100-ге жуық қоғамдық ұйым қызмет iстеп тұрды.
Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар республикада экологияны қорғау, тәуелсiздiкке қол жеткiзу жолында күресу мақсатында саяси сахнаға шығып, қоғам өмiрiндегi маңызды мәселелердiң шешiлуiне септiгiн тигiздi.
1. Аяганов Б. Политические партии и общественные объединения Алматы, 1994. Выпуск 1-2 .
2. «Қазақстан Республикасының Заңы» 13 20 беттер, Ақиқат журналы. №9, 2002 жыл.
3. «Саяси партиялар туралы», Егемен Қазақстан, 23 желтоқсан, 1998 жыл.
4. «Қазақстандағы саяси партиялар: бағат пен байып» Жас Алаш, 23маусым, 1997 жыл.
5. Кочетков А.П. Политические партии и партийные системы. // Вестник Московского университета. -Серия 12.-1998.-№6.-с.3.
6. Партии и движения: что есть что. // Деловая неделя.-1998.-№20-24.-22 мая-19 июня.
7. Мурзалин Ж.А. Тенденции развития партийной системы в Казахстане. // Саясат.-1999.-№10.-с.37.
8. Қазақ энциклопедиясы. 5 том
9. Кочетков А.П. Политические партии и партийные системы. // Вестник Московского университета. -Серия 12.-1998.-№6.-с.3.
10. Дьяченко С. Роль политических партий и движений в укреплении стабильности и консолидации казахстанского общества. // Евразийское сообщество.-1999.-№2.-с.59.
2. «Қазақстан Республикасының Заңы» 13 20 беттер, Ақиқат журналы. №9, 2002 жыл.
3. «Саяси партиялар туралы», Егемен Қазақстан, 23 желтоқсан, 1998 жыл.
4. «Қазақстандағы саяси партиялар: бағат пен байып» Жас Алаш, 23маусым, 1997 жыл.
5. Кочетков А.П. Политические партии и партийные системы. // Вестник Московского университета. -Серия 12.-1998.-№6.-с.3.
6. Партии и движения: что есть что. // Деловая неделя.-1998.-№20-24.-22 мая-19 июня.
7. Мурзалин Ж.А. Тенденции развития партийной системы в Казахстане. // Саясат.-1999.-№10.-с.37.
8. Қазақ энциклопедиясы. 5 том
9. Кочетков А.П. Политические партии и партийные системы. // Вестник Московского университета. -Серия 12.-1998.-№6.-с.3.
10. Дьяченко С. Роль политических партий и движений в укреплении стабильности и консолидации казахстанского общества. // Евразийское сообщество.-1999.-№2.-с.59.
ЖОСПАР
1. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2
2. Негізгі бөлім
• Саяси партиялар мен қоғамдық қозғалыстар. Шығу тарихы ... ... ... 3
• Қазіргі кездегі Саяси партиялар және Қоғамдық
қозғалыстар (бірлестіктер) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
• Саяси партиялардың және қозғаластардың қазақстандық
қоғамның консолидациясы мен тұрақтандыруды нығайтудағы ролі ... ... ... ... 6
• Қазақстандағы саяси партиялар және қоғамдық қозғалыстар ... ... .7
• Қазақстандағы саяси партиялар мен қоғамдық бiрлестiктер
туралы заң ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...1 1
3.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... 13
4. Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
КІРІСПЕ
Қазіргі кезде мемлекетті, саяси партияларды және қоғамдық қозғалыстарды
(бірлестіктерді) зерттеу актуальді тақырыпқа айналды. Олардың барлығы саяси
жүйенің субъектілдері болып табылады.
Қазақстандық қоғамның тоталитарлы, бірпартиялы, әкімшілік ( басқару
жүйесінен демократиялық перспективасына көшуі 1986 жылдыңсоңында басталды.
Қазақстан Республикасының егемендiгiнiң жариялануы және мемлекеттік
тәуелсiздiк алуы, бiрпартиялық өктемдiктiң және әлеуметтік. саяси жүйенiң
ыдырауы демократиялық принциптер негiзiнде қызмет жасайтын сан алуан саяси
партиялар мен қоғамдық бiрлестiктердiң қызметiне жол ашты. Көппартиялылық
жүйеге өтумен республика халықтарының мақсат-мүдделерiн, талап-тiлектерiн
жүзеге асыру жолында қызмет жасаған саяси партиялар қалыптасты.
Жаңадан құрылған қоғамдық бiрлестiктер мен саяси партиялар қоғамдық-
саяси өмiрдi демократияландыру, саяси әр алуандық, халықтың әр түрлi әлеум.
топтардың мүдделерi мен құқықтарын қорғау, тұрақты әлеум.-экон. дамуға қол
жеткiзу мақсатында кеңiнен қызмет жасады. 1990 ж. 1 наурызға қарай
республикада 100-ге жуық қоғамдық ұйым қызмет iстеп тұрды.
Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар республикада экологияны қорғау,
тәуелсiздiкке қол жеткiзу жолында күресу мақсатында саяси сахнаға шығып,
қоғам өмiрiндегi маңызды мәселелердiң шешiлуiне септiгiн тигiздi.
САЯСИ ПАРТИЯЛАР МЕН ҚОҒАМДЫҚ ҚОЗҒАЛЫСТАР.
Шығу тарихы.
Партия сөзі латын тілінен аударғанда ірі қауымның бөлігі (часть более
крупной общности) деген мағына береді. Саяси өмірде әр түрлі одақтар,
ассоциациялар, азаматтардың бірлестіктері маңызды роль атқарады. Олар өз
алдына билікті оз қолына алу мақсатын көздемейді, бірақ осы процесске
елеулі ықпал етеді. Осылардың барлығын қоғамдық ( саяси қозғаластар да деп
атауға болады.
Саяси партиялар туралы алғашқы деректер Ежелгі Дүниенің ғалымдары мен
ойшылдарының деректерінде кездеседі. Осылай Аристотель (б.з.д. 384 ( 322ж.)
үш партияның (Аттикадағы теңіз жағалауының тұрғандары, жазық жерлердің
тұрғындары және тау тұрғындары) арасындағы күрес туралы жазды.
Орта ғасырларда саяси топтар (партиялар) негізінен, уақытша
бірлестіктер ретінде қызымет атқарды. Көбінесе, олар таптық және ішкі
таптық қақтығыстар негізінде пайда болды. Оған мысал: Рим империясы мен
папствоның арасындағы үстемдік үшін саяси күрес бола алады.
Саяси топтар өзінің экономикалық және саяси талаптарын білдіре отырып,
мемлекеттегі билік үшін таласа да, олардың қызыметі ұзаққа созылмады,
құрылымы тұрақсыз болды.
Буржуазиялық революциялар барысында ыдырап жатқан феодалдық қоғамдық (
саяси жүйе, мемлекеттік ( саяси өмірдің жаңа механизмін бекітудің
қажеттілігін керек етті. Соның ішінде саяси партияларға да орын берілді.
VIII ( XIX ғасырлардағы бружуазиялық парламенттік жүйенің қалыптасуы
және сайлау тек шектелген түрде жүргізілген кездегі болған саяси партиялар,
қазіргі кездегі партияларға қарағанда міндеттері, ұйымдастыру тәсілдері мен
қызыметі бойынша елеулі айырмашылықтар болды. Саны бойынша аз, олар шын
мәнісінде,тек парламент айналасында ғана қызымет істейтін элитарлы клубтар
қызыметін атқарды. Қазіргі кездегі партиялардың прототипі феодалды қоғамның
дағдарыстың жағдайлары кезінде, яғни мемлекеттік басқаруға ірі қоғамдық
топтарды тарту нәтижесінде пайда болады. Австриялық социолог және политолог
Макс Вебер саяси партиялардың пайда болуының үш кезеңін бөледі:
Аристократтық ұйымдар;
Саяси клубтар;
Бұқаралық партиялар;
XX ғасырдың соңында ең ірі партиялар: Қытайдың коммунистік партиясы (50
миллионнан астам адам), Кеңес Одағының ыдырауына дейінгі 1991 жылдағы КСРО
коммунисттік партиясы (18 миллион адам) болды.
Әлеуметтік топтың, партияның немесе жеке азаматтың саяси ұстанымы,
әдетте оңшыл, солшыл, центристтік бағыттар негізінде бөлінетіндігі
мәлім. Бұдан арғы жіктелу оңшыл ( радикалдық, оңшыл ( центристтік,
солшыл(центристік, солшыл ( радикалдық, т.б. болып тамырлана береді.
Тарихқа жүгінсек оң, солға бөліну XVIII ғасырдағы Ұлы Француз
революциясы тұсында өткізілген жалпы жиылыстармен байланысты. Франциядағы
мұндай басқосуда биліктегі тәртәпті жақтаушылар төрағаның оң қапталына,
тәртіпті түбегейлі және жедел өзгертуді қостайтындар сол қапталды ала
жайғасатын болған. Содан бері үстемдік етуші саяси жүйені қош
көретіндер(Оңшылдар, қарсылар ( Солшылдар деп атала бастады.
Саяси өмірде мемлекеттік органдар мен саяси партиялар басқа да
бірлестіктер бар.
Қазіргі кездегі Саяси партиялар және Қоғамдық қозғалыстар
(бірлестіктер).
Бүгінге республикадағы көппартиялықтың даму деңгеін әрқилы бағдарлауға
болады, алайда Қазақстандағы саяси процесстердің өркендеуіне партиялардың
барған сайын елеулі ықпал етіп отырғандығы сөссіз. Бұл жөнінде Президент Н.
Ә. Назарбаевтың Қазақ халқына Жолдауында да айтылады. Қоғамның саяси
жүйесіндегі партияның рөлін нығайту жөніндегі мемлекеттің бағдары,
Парламенттің төменгі палатасының құрамын саяси партиялардың сайлауға
қатысуын қамтамассыз ету мақсатында 10 депутаттық орынға кеңейту
республиканың демократияландыру жолымен одан әрі алға жылжуының дәлелі
болып табылады.
Жоғарыда атап кеткендей, Қазақстанда да Оңшыл және Солшыл партиялар
бар. Қазақстанда қазіргі кезде саяси спектрдің оң қанатында тапшылық
байқалатындай. Елдегі партиялар мен қозғалыстарды үлкен екі топқа бөлуге
болады: президентті жақтайтындар және антипрезиденттік( оппозициялық
күштер.
Мұның алғашқыларының бағдарламалық мәлімдемелеріне сүйінсек, олар
центристік, солшыл ( центристтік бағытты дұрыс көретін тәрізді. Осы
санаттағылар Президент саясатын қолдайтындарын қанша мәрте қайталағанмен
әлі күнге дейін алып шығатын дәйекті, салауатты бағдарламалар баламасын
ұсынған емес. Оны айтасыз, бұл бағыттағылар экономикаға деген өздерінің
аморфты позициясы арқылы реформаның іске асуына тежегіш қойып отыр. Олардың
реформаға қатыстылығы ( әлеуметтік саладағы Үкімет жұмысын сынап ( мінеумен
шектеледі.
Екінші топ ашықтан ( ашық кеңестік саяси жүйеге оралуға шақырып тұр.
Бұл реттегі солшыл ( радикалдардың жұртты ара ( тұра қарсылық акцияларына
үндеп, қоғамды саяси тұрақтылықтың іргесін шайқалтуды көздейтін пиғылы
аландатарлық жайт.
Қоғамдық(саяси қозғалыстар ( бағытталған қоғамдық қызымет.
Саяси партиялардың және қозғаластардың қазақстандық қоғамның
консолидациясы мен тұрақтандыруды нығайтудағы ролі
Қазіргі кезде қазақстандық қоғамдағы саяси партиялар, қоғамдық ( саяси
қозғалыстар және басқа да құрылымдары мемлекеттік ( құқықтық институттарын
пайдаланып, мемлекеттік ( құқықтық шеңберде іс ( әрекет жасай отырып,
өзінің ұсыныстарын жасап, және олардың орындалу мақсатына жетіп, олар
республиканың қоғамдық өмірдің нақты факторына айналды.
Өзінің әр күнгі қызыметі арқылы саяси партиялар қақстандық қоғамына
саяси процесстер субъектілерінің тұстас және ақиқат информациясын
жеткізеді. Олар қазіргі кездегі негізгі мәселесі болып келетін азаматтық
татулық пен келісушілікті сақтау да да маңызды роль атқрады. Келесі
принциптер бойынша ғана қоғамның ілгері қарай жылжуы мүмкіндігі
орындалатындығы айқын:
• Азаматтық татулықты сақтау және қоғамдық келісушілікке жету;
• Азаматтардың бостандық, әділеттік, мейрімділік, азаматтық,
патриотизмнің идеалдары мен жоғары принциптерінің негізінде
бірігу;
• Революция арқылы емес, ілгерімелі даму;
• Ашық және еркін экономика, жеке инициатива мен әлеуметтік
қорғаныстың, бостандықтың және әділдіктің шектелген байланыстығы;
Модернизация, демократизация және барлық құрылымдардың жаңару жолын
таңдаған қоғам, осының барлығы уақыт өте өзінің экономикалық, әлеуметтік
және тағы басқа жағымды нәтижелерді әкелетіндігіне үміттене алады.
Ұлттық және ұлтаралық қатынастардың дамуындағы мемлекеттің,
партиялардың, қоғамдық қозғалыстардың бағдарлаушы ролі төменгіден құрылу
керек:
• Жаңарып тұрған қоғамның және оның негізгі өмір өрісінің
бағдарланған саясатында;
• Республикадағы барлық ұлттардың өмір сүруіне қолайлы жағдайлар
туғызуда;
• Тарихи кезеңнің ерекшеліктерін ескере отырып, дұрыс ұлттық
саясатты өндірудегі ұйымдастырушылық ( практикалық қызыметінде;
• Қазақстандық халықтың бірлігі мен топтасқандығын нығыйтудың
жолдары мен әдістерін іздеуде;
• Салт ( дәстүрлердегі, мәдениетіндегі, тұрмыстағы ұлтық және
ұлтаралық үндестірудіжүзеге асыруда;
• Бардық ұлттарды достастық, қазақстандық патриотизм, ұлттық
байлықтарды және адамзаттық құрметтеу рухында тәрбиелеуде;
Партиялардың және қоғамдық қозғалыстардың саяси күресті сайлаушылар
арасында өз жақтаушыларын өзіне тарту жолымен өзінің әлеуметтік базасын
кеңейте түсті.
Партиялардың және олардың ішкі саяси процесстерге, мемлекеттік
шешімдерді қабылдауға әсері баяу болса да, бұлжытпай өсіп жатыр.
Қазақстандағы саяси партиялар және қоғамдық қозғалыстар.
САЯСИ ПАРТИЯЛАР.
Отан Республикалық саяси партиясы.
Партия Қоғамдық штаб негізінде және Президенттіке сайлаудағы кандитат
Н. Назарбаевті қолдау үшін құрылды. Осыған байланысты сайлаушылардың 80% Н.
Назарбаевқа дауыс берді.
Партия 1999 жылғы 13 қаңтарда құрылтай жиналысында Қазақстанның
Демократиялық париясы, Қазақстанның Халықтық бірлік партиясы, Қазақстанның
Либералды қозғалысы және Қазақстан ( 2030 үшін атты қоғамдық қозғалыстың
бірігуінің нәтижесінде пайда болды. 1 нурызда болған Отан партиясының
бірінші құрылтайы нда парияның төрағасы болып Н. Назарбаев сайланды. Бірақ
Қазақстан Республикасының Конституциясының 43 б., 2 п. бойынша мемлекет
басшысына сол қызыметтен бас тартуға мәжюүр болған.
Әлеуметтік негізді бюджеттік ұйымдардың жұмысшылар, мемлекеттік
қызыметшілер, студеттер, ғылыми және творчестволық интеллегенция, кіші және
орта бизнес өкілдері құрайды. Саны жағынан ең көп партия айқын центристтік
позицияда тұр. Өткен сайлауда партия 30,89% жинап, партиялық тізім бойынша
Парламент Мәжілісінде төрт дерутатық орын алды.
Отан Республикалық саяси ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2
2. Негізгі бөлім
• Саяси партиялар мен қоғамдық қозғалыстар. Шығу тарихы ... ... ... 3
• Қазіргі кездегі Саяси партиялар және Қоғамдық
қозғалыстар (бірлестіктер) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
• Саяси партиялардың және қозғаластардың қазақстандық
қоғамның консолидациясы мен тұрақтандыруды нығайтудағы ролі ... ... ... ... 6
• Қазақстандағы саяси партиялар және қоғамдық қозғалыстар ... ... .7
• Қазақстандағы саяси партиялар мен қоғамдық бiрлестiктер
туралы заң ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...1 1
3.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... 13
4. Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
КІРІСПЕ
Қазіргі кезде мемлекетті, саяси партияларды және қоғамдық қозғалыстарды
(бірлестіктерді) зерттеу актуальді тақырыпқа айналды. Олардың барлығы саяси
жүйенің субъектілдері болып табылады.
Қазақстандық қоғамның тоталитарлы, бірпартиялы, әкімшілік ( басқару
жүйесінен демократиялық перспективасына көшуі 1986 жылдыңсоңында басталды.
Қазақстан Республикасының егемендiгiнiң жариялануы және мемлекеттік
тәуелсiздiк алуы, бiрпартиялық өктемдiктiң және әлеуметтік. саяси жүйенiң
ыдырауы демократиялық принциптер негiзiнде қызмет жасайтын сан алуан саяси
партиялар мен қоғамдық бiрлестiктердiң қызметiне жол ашты. Көппартиялылық
жүйеге өтумен республика халықтарының мақсат-мүдделерiн, талап-тiлектерiн
жүзеге асыру жолында қызмет жасаған саяси партиялар қалыптасты.
Жаңадан құрылған қоғамдық бiрлестiктер мен саяси партиялар қоғамдық-
саяси өмiрдi демократияландыру, саяси әр алуандық, халықтың әр түрлi әлеум.
топтардың мүдделерi мен құқықтарын қорғау, тұрақты әлеум.-экон. дамуға қол
жеткiзу мақсатында кеңiнен қызмет жасады. 1990 ж. 1 наурызға қарай
республикада 100-ге жуық қоғамдық ұйым қызмет iстеп тұрды.
Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар республикада экологияны қорғау,
тәуелсiздiкке қол жеткiзу жолында күресу мақсатында саяси сахнаға шығып,
қоғам өмiрiндегi маңызды мәселелердiң шешiлуiне септiгiн тигiздi.
САЯСИ ПАРТИЯЛАР МЕН ҚОҒАМДЫҚ ҚОЗҒАЛЫСТАР.
Шығу тарихы.
Партия сөзі латын тілінен аударғанда ірі қауымның бөлігі (часть более
крупной общности) деген мағына береді. Саяси өмірде әр түрлі одақтар,
ассоциациялар, азаматтардың бірлестіктері маңызды роль атқарады. Олар өз
алдына билікті оз қолына алу мақсатын көздемейді, бірақ осы процесске
елеулі ықпал етеді. Осылардың барлығын қоғамдық ( саяси қозғаластар да деп
атауға болады.
Саяси партиялар туралы алғашқы деректер Ежелгі Дүниенің ғалымдары мен
ойшылдарының деректерінде кездеседі. Осылай Аристотель (б.з.д. 384 ( 322ж.)
үш партияның (Аттикадағы теңіз жағалауының тұрғандары, жазық жерлердің
тұрғындары және тау тұрғындары) арасындағы күрес туралы жазды.
Орта ғасырларда саяси топтар (партиялар) негізінен, уақытша
бірлестіктер ретінде қызымет атқарды. Көбінесе, олар таптық және ішкі
таптық қақтығыстар негізінде пайда болды. Оған мысал: Рим империясы мен
папствоның арасындағы үстемдік үшін саяси күрес бола алады.
Саяси топтар өзінің экономикалық және саяси талаптарын білдіре отырып,
мемлекеттегі билік үшін таласа да, олардың қызыметі ұзаққа созылмады,
құрылымы тұрақсыз болды.
Буржуазиялық революциялар барысында ыдырап жатқан феодалдық қоғамдық (
саяси жүйе, мемлекеттік ( саяси өмірдің жаңа механизмін бекітудің
қажеттілігін керек етті. Соның ішінде саяси партияларға да орын берілді.
VIII ( XIX ғасырлардағы бружуазиялық парламенттік жүйенің қалыптасуы
және сайлау тек шектелген түрде жүргізілген кездегі болған саяси партиялар,
қазіргі кездегі партияларға қарағанда міндеттері, ұйымдастыру тәсілдері мен
қызыметі бойынша елеулі айырмашылықтар болды. Саны бойынша аз, олар шын
мәнісінде,тек парламент айналасында ғана қызымет істейтін элитарлы клубтар
қызыметін атқарды. Қазіргі кездегі партиялардың прототипі феодалды қоғамның
дағдарыстың жағдайлары кезінде, яғни мемлекеттік басқаруға ірі қоғамдық
топтарды тарту нәтижесінде пайда болады. Австриялық социолог және политолог
Макс Вебер саяси партиялардың пайда болуының үш кезеңін бөледі:
Аристократтық ұйымдар;
Саяси клубтар;
Бұқаралық партиялар;
XX ғасырдың соңында ең ірі партиялар: Қытайдың коммунистік партиясы (50
миллионнан астам адам), Кеңес Одағының ыдырауына дейінгі 1991 жылдағы КСРО
коммунисттік партиясы (18 миллион адам) болды.
Әлеуметтік топтың, партияның немесе жеке азаматтың саяси ұстанымы,
әдетте оңшыл, солшыл, центристтік бағыттар негізінде бөлінетіндігі
мәлім. Бұдан арғы жіктелу оңшыл ( радикалдық, оңшыл ( центристтік,
солшыл(центристік, солшыл ( радикалдық, т.б. болып тамырлана береді.
Тарихқа жүгінсек оң, солға бөліну XVIII ғасырдағы Ұлы Француз
революциясы тұсында өткізілген жалпы жиылыстармен байланысты. Франциядағы
мұндай басқосуда биліктегі тәртәпті жақтаушылар төрағаның оң қапталына,
тәртіпті түбегейлі және жедел өзгертуді қостайтындар сол қапталды ала
жайғасатын болған. Содан бері үстемдік етуші саяси жүйені қош
көретіндер(Оңшылдар, қарсылар ( Солшылдар деп атала бастады.
Саяси өмірде мемлекеттік органдар мен саяси партиялар басқа да
бірлестіктер бар.
Қазіргі кездегі Саяси партиялар және Қоғамдық қозғалыстар
(бірлестіктер).
Бүгінге республикадағы көппартиялықтың даму деңгеін әрқилы бағдарлауға
болады, алайда Қазақстандағы саяси процесстердің өркендеуіне партиялардың
барған сайын елеулі ықпал етіп отырғандығы сөссіз. Бұл жөнінде Президент Н.
Ә. Назарбаевтың Қазақ халқына Жолдауында да айтылады. Қоғамның саяси
жүйесіндегі партияның рөлін нығайту жөніндегі мемлекеттің бағдары,
Парламенттің төменгі палатасының құрамын саяси партиялардың сайлауға
қатысуын қамтамассыз ету мақсатында 10 депутаттық орынға кеңейту
республиканың демократияландыру жолымен одан әрі алға жылжуының дәлелі
болып табылады.
Жоғарыда атап кеткендей, Қазақстанда да Оңшыл және Солшыл партиялар
бар. Қазақстанда қазіргі кезде саяси спектрдің оң қанатында тапшылық
байқалатындай. Елдегі партиялар мен қозғалыстарды үлкен екі топқа бөлуге
болады: президентті жақтайтындар және антипрезиденттік( оппозициялық
күштер.
Мұның алғашқыларының бағдарламалық мәлімдемелеріне сүйінсек, олар
центристік, солшыл ( центристтік бағытты дұрыс көретін тәрізді. Осы
санаттағылар Президент саясатын қолдайтындарын қанша мәрте қайталағанмен
әлі күнге дейін алып шығатын дәйекті, салауатты бағдарламалар баламасын
ұсынған емес. Оны айтасыз, бұл бағыттағылар экономикаға деген өздерінің
аморфты позициясы арқылы реформаның іске асуына тежегіш қойып отыр. Олардың
реформаға қатыстылығы ( әлеуметтік саладағы Үкімет жұмысын сынап ( мінеумен
шектеледі.
Екінші топ ашықтан ( ашық кеңестік саяси жүйеге оралуға шақырып тұр.
Бұл реттегі солшыл ( радикалдардың жұртты ара ( тұра қарсылық акцияларына
үндеп, қоғамды саяси тұрақтылықтың іргесін шайқалтуды көздейтін пиғылы
аландатарлық жайт.
Қоғамдық(саяси қозғалыстар ( бағытталған қоғамдық қызымет.
Саяси партиялардың және қозғаластардың қазақстандық қоғамның
консолидациясы мен тұрақтандыруды нығайтудағы ролі
Қазіргі кезде қазақстандық қоғамдағы саяси партиялар, қоғамдық ( саяси
қозғалыстар және басқа да құрылымдары мемлекеттік ( құқықтық институттарын
пайдаланып, мемлекеттік ( құқықтық шеңберде іс ( әрекет жасай отырып,
өзінің ұсыныстарын жасап, және олардың орындалу мақсатына жетіп, олар
республиканың қоғамдық өмірдің нақты факторына айналды.
Өзінің әр күнгі қызыметі арқылы саяси партиялар қақстандық қоғамына
саяси процесстер субъектілерінің тұстас және ақиқат информациясын
жеткізеді. Олар қазіргі кездегі негізгі мәселесі болып келетін азаматтық
татулық пен келісушілікті сақтау да да маңызды роль атқрады. Келесі
принциптер бойынша ғана қоғамның ілгері қарай жылжуы мүмкіндігі
орындалатындығы айқын:
• Азаматтық татулықты сақтау және қоғамдық келісушілікке жету;
• Азаматтардың бостандық, әділеттік, мейрімділік, азаматтық,
патриотизмнің идеалдары мен жоғары принциптерінің негізінде
бірігу;
• Революция арқылы емес, ілгерімелі даму;
• Ашық және еркін экономика, жеке инициатива мен әлеуметтік
қорғаныстың, бостандықтың және әділдіктің шектелген байланыстығы;
Модернизация, демократизация және барлық құрылымдардың жаңару жолын
таңдаған қоғам, осының барлығы уақыт өте өзінің экономикалық, әлеуметтік
және тағы басқа жағымды нәтижелерді әкелетіндігіне үміттене алады.
Ұлттық және ұлтаралық қатынастардың дамуындағы мемлекеттің,
партиялардың, қоғамдық қозғалыстардың бағдарлаушы ролі төменгіден құрылу
керек:
• Жаңарып тұрған қоғамның және оның негізгі өмір өрісінің
бағдарланған саясатында;
• Республикадағы барлық ұлттардың өмір сүруіне қолайлы жағдайлар
туғызуда;
• Тарихи кезеңнің ерекшеліктерін ескере отырып, дұрыс ұлттық
саясатты өндірудегі ұйымдастырушылық ( практикалық қызыметінде;
• Қазақстандық халықтың бірлігі мен топтасқандығын нығыйтудың
жолдары мен әдістерін іздеуде;
• Салт ( дәстүрлердегі, мәдениетіндегі, тұрмыстағы ұлтық және
ұлтаралық үндестірудіжүзеге асыруда;
• Бардық ұлттарды достастық, қазақстандық патриотизм, ұлттық
байлықтарды және адамзаттық құрметтеу рухында тәрбиелеуде;
Партиялардың және қоғамдық қозғалыстардың саяси күресті сайлаушылар
арасында өз жақтаушыларын өзіне тарту жолымен өзінің әлеуметтік базасын
кеңейте түсті.
Партиялардың және олардың ішкі саяси процесстерге, мемлекеттік
шешімдерді қабылдауға әсері баяу болса да, бұлжытпай өсіп жатыр.
Қазақстандағы саяси партиялар және қоғамдық қозғалыстар.
САЯСИ ПАРТИЯЛАР.
Отан Республикалық саяси партиясы.
Партия Қоғамдық штаб негізінде және Президенттіке сайлаудағы кандитат
Н. Назарбаевті қолдау үшін құрылды. Осыған байланысты сайлаушылардың 80% Н.
Назарбаевқа дауыс берді.
Партия 1999 жылғы 13 қаңтарда құрылтай жиналысында Қазақстанның
Демократиялық париясы, Қазақстанның Халықтық бірлік партиясы, Қазақстанның
Либералды қозғалысы және Қазақстан ( 2030 үшін атты қоғамдық қозғалыстың
бірігуінің нәтижесінде пайда болды. 1 нурызда болған Отан партиясының
бірінші құрылтайы нда парияның төрағасы болып Н. Назарбаев сайланды. Бірақ
Қазақстан Республикасының Конституциясының 43 б., 2 п. бойынша мемлекет
басшысына сол қызыметтен бас тартуға мәжюүр болған.
Әлеуметтік негізді бюджеттік ұйымдардың жұмысшылар, мемлекеттік
қызыметшілер, студеттер, ғылыми және творчестволық интеллегенция, кіші және
орта бизнес өкілдері құрайды. Саны жағынан ең көп партия айқын центристтік
позицияда тұр. Өткен сайлауда партия 30,89% жинап, партиялық тізім бойынша
Парламент Мәжілісінде төрт дерутатық орын алды.
Отан Республикалық саяси ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz