Еуразиялық экономикалық қоғамдастық туралы
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
А) Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы
Ә) Еуразиялық экономикалық қоғамдастық
Б) Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымы
III. Қорытынды
II. Негізгі бөлім
А) Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы
Ә) Еуразиялық экономикалық қоғамдастық
Б) Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымы
III. Қорытынды
1991 жылғы 21 желтоқсандағы Алматы Декларациясы, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы шеңберіндегі ынтымақтастық қағидаттарын сақтау туралы 1992 жылғы 14 ақпандағы декларация, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің егемендігін, аумақтық тұтастығын және шекараларының мызғымастығын сақтау туралы 1994 жылғы 15 сәуірдегі декларация, түрлі екі жақты құжаттар, Одақтық және республикалық деңгейдегі Жоғары Кеңестердің заң актілері бұрынғы КСРО-ның әкімшілік-аумақтық шекарасын межелеуді тану қағидаттарын бекіткен жалпы сипаттағы құқықтық құжаттар болып табылады.Осы құжаттарға сәйкес, Тараптар одақтас республикалардың арасындағы әкімшілік-аумақтық межелеуді шекаралық келіссөздерде негіз ретінде таныды.Бұрынғы одақтас республикалардың арасындағы әкімшілік шекаралардың бәріне ортақ ерекшелік ретінде ондағы кейбір учаскелердегі іс жүзінде орныққан шекара сызықтары қолда бар құқықтық актілердің ережелеріне сәйкес келмейтіндігін айтуға болады. Мұндай жағдайларда тараптар ұлттық және экономикалық мүдделерді ескере отырып, өзара тиімді шешімдер қабылдады, аумақтарды теңдей бөлісті және алмасып отырды.Қазақстан тарапының мемлекеттік шекараны делимитациялау бойынша жұмыстары Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Қазақстан Республикасының Қырғыз Республикасымен, Ресей Федерациясымен, Түрікменстанмен және және Өзбекстан Республикасымен Мемлекеттік шекарасын делимитациялау жөніндегі Қазақстан Республикасының Үкіметтік комиссиясы туралы (ҚР Үкіметінің 2000 ж.24.02. №289, 2000 ж. 06.06. №856, 2002 ж. 17.07. №791, 2003 ж. 02.06. №509, 2004 ж. 01.07. №726 қаулыларымен енгізілген өзгертулері бар) 1999 жылғы 1 қыркүйектегі №1283 қаулысына сәйкес жүргізілді.Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі Комиссияның құрамынан мүдделі министрліктер мен ведомстволардың, облыстық, аудандық және ауылдық әкімдіктердің өкілдерін кіргізе отырып, тиісті Үкіметтік делегацияларды жасақтап отырды. Сапрапшы ретінде әртүрлі мекемелердің мамандары тартылды, геодезистер, картографтар, жерге орналастырушалыр мен гидрологтардан жұмыс топтары құрылды.Орталық Мемлекеттік мұрағаттағы, Қазақстан Республикасының министрліктері мен ведомстволарындағы, арнайы мекемелеріндегі құқықтық база мен онда бар материалдар түпкілікті зерттеліп, әрбір мемлекетпен келіссөздер жүргізудің қағидаттары мен әдістемесі жасалды. Делегацияның мүшелері, сонымен қатар жұмыс топтарының өкілдері қажет кезде жергілікті тұрғындармен, қоғам өкілдерімен және басшылармен кездесіп отырды. Халыққа ақпарат беру мақсатында келіссөздер процесі барысында пресс-конференциялар өткізіліп, бұқаралық ақпарат құралдарына сұхбаттар беріліп отырды. Қажет болған кездерде жергілікті жерлерге далалық сапарлар ұйымдастырылып, шекара белдеуін әуеден және космостан суретке түсірулер және басқа да іс-шаралар жасалып отырды.
1.Қазіргі замандағы Қазақстан, Қаражан, Алматы, 2005 жыл
2.Қазақстан географиясы, оқулық, Алматы, 2006 жыл
3. «Вестник КазНУ» 2005 жыл, 14-17 беттер
4.Қазақстан тарихы, Алматы, трилогия, 2007 жыл
2.Қазақстан географиясы, оқулық, Алматы, 2006 жыл
3. «Вестник КазНУ» 2005 жыл, 14-17 беттер
4.Қазақстан тарихы, Алматы, трилогия, 2007 жыл
Жоспар
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
А) Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы
Ә) Еуразиялық экономикалық қоғамдастық
Б) Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымы
III. Қорытынды
Кіріспе
1991 жылғы 21 желтоқсандағы Алматы Декларациясы, Тәуелсіз Мемлекеттер
Достастығы шеңберіндегі ынтымақтастық қағидаттарын сақтау туралы 1992 жылғы
14 ақпандағы декларация, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы
мемлекеттердің егемендігін, аумақтық тұтастығын және шекараларының
мызғымастығын сақтау туралы 1994 жылғы 15 сәуірдегі декларация, түрлі екі
жақты құжаттар, Одақтық және республикалық деңгейдегі Жоғары Кеңестердің
заң актілері бұрынғы КСРО-ның әкімшілік-аумақтық шекарасын межелеуді тану
қағидаттарын бекіткен жалпы сипаттағы құқықтық құжаттар болып табылады.Осы
құжаттарға сәйкес, Тараптар одақтас республикалардың арасындағы әкімшілік-
аумақтық межелеуді шекаралық келіссөздерде негіз ретінде таныды.Бұрынғы
одақтас республикалардың арасындағы әкімшілік шекаралардың бәріне ортақ
ерекшелік ретінде ондағы кейбір учаскелердегі іс жүзінде орныққан шекара
сызықтары қолда бар құқықтық актілердің ережелеріне сәйкес келмейтіндігін
айтуға болады. Мұндай жағдайларда тараптар ұлттық және экономикалық
мүдделерді ескере отырып, өзара тиімді шешімдер қабылдады, аумақтарды
теңдей бөлісті және алмасып отырды.Қазақстан тарапының мемлекеттік шекараны
делимитациялау бойынша жұмыстары Қазақстан Республикасы Үкіметінің
Қазақстан Республикасының Қырғыз Республикасымен, Ресей Федерациясымен,
Түрікменстанмен және және Өзбекстан Республикасымен Мемлекеттік шекарасын
делимитациялау жөніндегі Қазақстан Республикасының Үкіметтік комиссиясы
туралы (ҚР Үкіметінің 2000 ж.24.02. №289, 2000 ж. 06.06. №856, 2002 ж.
17.07. №791, 2003 ж. 02.06. №509, 2004 ж. 01.07. №726 қаулыларымен
енгізілген өзгертулері бар) 1999 жылғы 1 қыркүйектегі №1283 қаулысына
сәйкес жүргізілді.Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі
Комиссияның құрамынан мүдделі министрліктер мен ведомстволардың, облыстық,
аудандық және ауылдық әкімдіктердің өкілдерін кіргізе отырып, тиісті
Үкіметтік делегацияларды жасақтап отырды. Сапрапшы ретінде әртүрлі
мекемелердің мамандары тартылды, геодезистер, картографтар, жерге
орналастырушалыр мен гидрологтардан жұмыс топтары құрылды.Орталық
Мемлекеттік мұрағаттағы, Қазақстан Республикасының министрліктері мен
ведомстволарындағы, арнайы мекемелеріндегі құқықтық база мен онда бар
материалдар түпкілікті зерттеліп, әрбір мемлекетпен келіссөздер жүргізудің
қағидаттары мен әдістемесі жасалды. Делегацияның мүшелері, сонымен қатар
жұмыс топтарының өкілдері қажет кезде жергілікті тұрғындармен, қоғам
өкілдерімен және басшылармен кездесіп отырды. Халыққа ақпарат беру
мақсатында келіссөздер процесі барысында пресс-конференциялар өткізіліп,
бұқаралық ақпарат құралдарына сұхбаттар беріліп отырды. Қажет болған
кездерде жергілікті жерлерге далалық сапарлар ұйымдастырылып, шекара
белдеуін әуеден және космостан суретке түсірулер және басқа да іс-шаралар
жасалып отырды.
Негізгі бөлім
ТӘУЕЛСІЗ МЕМЛЕКЕТТЕР ДОСТАСТЫҒЫ
ТМД елдерімен қарым-қатынас жүргізу, сондай-ақ олармен жан-жақты
ынтымақтастықты қолдау Қазақстан сыртқы саясатының басым бағыттарының
бірінен қаралады. Бұл турасында Президент Н.Ә.Назарбаев жыл сайынғы халыққа
Жолдауында бірнеше рет айтқан болатын. Қазақстанның ТМД шеңберіндегі
ынтымақтастықты қолдауында тығыз байланысқан елдердің шектелген тобын құру
мүмкіншілігінен туындайтын әртүрлі деңгейдегі бірлесу концепциясы жатыр.
Сонымен қатар Қазақстан Достастық кеңестігіндегі ішкі аймақтық бірлестіктер
іс-қимылының ашық болуын, олардың мақсаттары және нақты қызметі ТМД-ның
дамуы үшін мүдделі болуын жақтайды.
Тәуелсіз Мемлекеттердің Достастығы – бұл бұрынғы кеңес одағының елдерін
біріктіретін жалғыз ұйым. Достастықтың ерекшелігі – мемлекеттердің мүдделі
тараптардың форматында жүзеге асырылатын жан-жақты қарым-қатынасының
белгілі бір салаларында таңдаулары бойынша қатысуы. ТМД органдары шешімінің
оны қабылдаған мемлекеттер үшін ғана күші бар. ТМД-ның жарғылық
органдарының дамыған жүйесіне Мемлекеттер басшыларының кеңесі (МБК), Үкімет
басшыларының кеңесі (ҮБК), Парламентаралық ассамблея, Сыртқы істер
министрлерінің кеңесі (СІМК), Қорғаныс министрлерінің кеңесі, Шекара
әскерлерін басқарушылардың кеңесі және т.б кіреді. ТМД-ның Атқарушы
комитеті тұрақты жұмыс істейтін атқарушы, әкімшілік және реттеуші орган
болып табылады. 2000 ж. маусым айында ТМД МБК бекіткен Тәуелсіз
Мемлекеттердің Достастығын дамытудың 2005 жылға дейінгі бағдарламасына
сәйкес он екінің ішінде экономикалық ынтымақтастық ең негізгі мәселе
ретінде қаралады.
1994 жылы ТМД елдері Еркін сауда аумағын құру туралы келісім-шарт негізінде
еркін сауданың жан-жақты тәртібіне көшу шараларын өткізген болатын. Алайда
ТМД елдері көпжақты негізде келісім-шартта белгіленген еркін сауда
тәртібінен алып тастаудың жалпы тізімін келісе де алмады және жетілдірмеді.
Сондықтан Еркін сауда аумағын құру туралы келісім-шартқа өзгертулер мен
толықтырулар енгізу туралы ТМД елдері 1999 жылы қол қойылған Хаттамада
еркін сауда айналымынан алып тастау уақытша болғандықтан, екіжақты құжаттар
негізінде қолданыла алатыны белгіленді. Экономикалық мүмкіншіліктер,
экономиканы реформалау дәрежесі, экономикалық дамудың ішкі және сыртқы
жағдайлардағы айырмашылықтары себебінен толығымен еркін сауда аумағына
қарай талпыну әрбір мүше ел үшін біркелкі болмайтынын ескерту қажет.
Алайда, ТМД елдерінің экономикалық тұрғыдан бірлесу процесі күрделі және
қарама-қайшылыққа толы. Оған тікелей әсер тигізетін жағдайлар ретінде
мемлекеттердің экономикалық дамуының әртүрлі деңгейлерін, мемлекеттердің
белгілі бір саяси және экономикалық мүдделерінің келіспеушілігін атауға
болады.Соңғы кезде ТМД қызметіне төнген қауіпке қарсы тұру, құқық қорғау
саласындағы қарым-қатынасты нығайтуды бірінші кезекке шығарды, қажетті шарт-
құқықтық база қалыптасты. Мысалы, халықаралық терроризм және экстремизмнің
басқа да түрлерімен күресу бағдарламасы жүзеге асырылуда. 2005-2007 жылдары
Қылмыспен күресудің бірлескен шаралары бойынша халықаралық бағдарламаны
жүзеге асыру туралы шешімге қол қойылды.
Жаңа ұйымдық құрылымдар және тетіткер, соның ішінде 2000 жылдан бастап
Ресейдің ФТБ-сы негізінде Мәскеуде жұмыс істейтін ТМД-ның Антитеррорлық
орталығы құрылды. Ол арнайы бөлімшелер және қауіпсіздік органдары, арнайы
қызметтер және ТМД мемлекеттерінің басқа өкілетті органдарының
біріктірілген мәліметтер банкі мүмкіншіліктерін пайдалану арқылы жұмыс
жүргізіп келеді.Есірткіге қарсы күрес бағытында бірлескен күш жұмсалуда.
ТМД-да Есірткі, психотроптық тәсілдер және олардың прекурсорларының заңсыз
айналымына қарсы күрес бойынша қарым-қатынас тұжырымдамасы (2002 жыл)
бекітілген, осы қауіппен күресу бойынша 2002-2004 жылдар аралығында арнайы
бағдарлама жүзеге асырылды. Астанада өткен ТМД саммитінде есірткіге қарсы
2005-2007 жылдар аралығындағы кезекті бағдарламаны жетілдіру туралы шешім
қабылданды. Гуманитарлық салада мүше елдерде ортақ ағарту, ғылыми және
мәдени аймақты одан әрі дамыту міндеті тұр.Қазіргі кезде ТМД елдері мен
органдарында Достастықтың қызметін жетілдіру жолдары қарастырылуда. ҚР
Президенті Н.Ә.Назарбаевтың бастамасы бойынша Астанадағы ТМД саммитінде
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын халықаралық терроризмнің үдеуі жағдайында
реформалау және Сыртқы істер министрлерінің кеңесіне ТМД органдарын
жетілдіру және реформалау бойынша ұсыныстарды дайындау және оларды мемлекет
басшылары кеңесінің қарауына енгізу тапсырылды.Достастық мемлекеттерінің
Сыртқы істер министрліктері қызметінің нәтижелері бойынша ТМД мелекеттері
басшыларының кеңесі (26 тамыз 2006 жыл) Қазан қаласында көрсетілген мәселе
бойынша шешім қабылдады.Сонымен қатар ТМД шеңберіндегі тиімді
ынтымақтастықты одан әрі жетілдіру туралы тұжырымдамалық сипаттағы
ұсыныстарды қосымша пысықтау үшін ТМД ұйымының тиімділігін арттыру
жөніндегі Жоғарғы деңгейдегі топ құрылды. Мемлекет басшыларының осы
тақырыптағы пікір алмасуы Мәскеу қаласында 21-22 шілдеде өткен ТМД жоғары
деңгейдегі бейресми саммитінде болды. Онда ТМД ұйымының қазіргі төрағасы ҚР
Президенті Н.Назарбаев ТМД ұйымын реформалаудың қазақстандық бағдарламасын
ұсынды. Достастық ұйымын реформалаудың қазақстандық бағдарламасы бойынша
ТМД-ға қатысушы мемлекеттердің негізгі күші мемлекеттердің өзара мәмілеге
келетін және басқа өңірлік ұйымдар міндетіне кірмейтін, я болмаса, оларда
толық дәрежеде іске асырылмайтын бағыттарға жұмылдырылуы тиіс.Қазақстан
басшысы келешегі бар ықпалдасудың бес негізгі бағытын айқындап берді: көші-
қон саясаты, біртұтас көлік-коммуникациялар жолын дамыту, білім мен ғылым
интеграциясы, мәдени-гуманитарлық ынтымақстастық және шекара аралық
қылмыспен күрес.
ЕУРАЗИЯЛЫҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚАУЫМДАСТЫҒЫ
Еуразиялық экономикалық қоғамдастық
Орналасқан жері
Интеграциялық комитеттің хатшылығы
Ресей Федерациясы, Мәскеу қ., 1-ші Басманный тұйық көшеcі, 6-үй, 4-ғимарат
Қазақстан Республикасы, Алматы қ., Республика алаңы, 4.
Еуразиялық экономикалық қоғамдастық 2000 жылғы 10 қазанда Астана қаласында
халықаралық экономикалық ұйым ретінде Кеден одағына қатысушы мемлекеттердің
басшылары қол қойған Еуразиялық экономикалық қоғамдастық (бұдан әрі –
ЕурАзЭҚ) құру туралы шартқа сәйкес құрылды.ЕурАзЭҚ-ты құру туралы шартта
бұрын Кеден одағы және Біртұтас экономикалық кеңістік туралы 1999 жылғы 26
ақпандағы шартта айқындалған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін
тығыз және тиімді сауда-экономикалық ынтымақтастық тұжырымдамасы негізге
алынған. Қол жеткізілген уағдаластықтарды іске асырудың ұйымдастыру-
құқықтық құралдары және жасалған халықаралық шарттардың бір мезгілде және
бірдей орындалуының тетіктері, қабылданған шешімдерді іске асыруды бақылау
жүйесін енгізу көзделген. ЕурАзЭҚ-ты құру туралы шартта Кеден одағы
шеңберінде бұрын қабылданған шарттар мен шешімдердің сабақтастығы
қамтамасыз етілген, олардың ішіндегі айқындаушылары мыналар болып табылады:
Кеден одағы туралы келісім;
1995 жылғы 20 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Кеден одағына қосылуы
туралы келісім;
1996 жылғы 29 наурыздағы Экономкалық және гуманитарлық саладағы
интеграцияны тереңдету туралы шарт;
1997 жылғы 22 қарашадағы Кеден одағын қалыптастыру кезінде тарифтік емес
реттеудің бірыңғай шаралары туралы келісім;
Қарапайым адамдарға қарай он қарапайым қадам мәлімдемесі.
Мақсаттары мен міндеттері:
еркін сауда режимін толық көлемде ресімдеуді аяқтау, біртұтас кеден тарифін
және тарифтік емес реттеудің біртұтас шаралар жүйесін қалыптастыру;
мүше мемлекеттердің ДСҰ-мен және басқа да халықаралық экономикалық
ұйымдармен өзара қарым-қатынасындағы келісілген ұстанымын тұжырымдау;
Қоғамдастықтың сыртқы шекараларында экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз
ету, контрабандамен және кедендік құқық бұзушылықтың өзге де түрлерімен
күрес;
экономикалардың келісілген құрылымдық қайта құруын жүргізу;
бірлескен бағдарламаларды әзірлеу және іске асыру, әлеуметтік-экономикалық
даму;
көліктік қызмет көрсетулердің ортақ рыногын және біртұтас көлік жүйесін
қалыптастыру;
ортақ энергетика рыногын қалыптастыру;
білімнің ұлттық жүйелерін үйлесімдендіру, ғылым мен мәдениетті дамыту;
Қоғамдастыққа мүше мемлекеттердің азаматтарына оның барлық аумағында білім
және дәрігерлік көмек алуда тең құқық беру;
ЕурАзЭҚ шеңберінде жасалған шарттар бойынша мемлекеттілік рәсімдерді
орындау мерзімдерін үйлестіру;
Қоғамдастық шеңберінде ортақ құқықтық кеңістік құру мақсатында қатысушы
мемлекеттердің құқықтық жүйелерінің өзара ықпалдасуын қамтамасыз ету.
Мүшелер:
Қазақстан Республикасы
Беларусь Республикасы
Қырғыз Республикасы
Ресей Федерациясы
Тәжікстан Республикасы
Өзбекстан Республикасы
Бақылаушылар:
Армения Республикасы
Молдова Республикасы
Украина
Құрылымы:
Мемлекетаралық Кеңес
Интеграциялық Комитет (штаб-пәтерлері Алматы және Мәскеу қалаларында)
Парламентаралық Ассамблея (штаб-пәтері Санкт-Петербург қ.)
Қоғамдастық соты (штаб- пәтері Минск қ.)
Мемлекетаралық Кеңес – мемлекеттер және үкіметтер басшылары өкілдік ететін
жоғарғы басқару органы. Қоғамдастыққа мүше мемлекеттердің ортақ
мүдделеріне байланысты қағидаттық мәселелерді қарайды, интеграция дамуының
стратегиясын, бағыттары мен келешегін белгілейді және ЕурАзЭҚ мақсаттары
мен міндеттерін іске асыруға бағытталған шешімдерді қабылдайды.
Интеграциялық комитет – ЕурАзЭҚ органдарының өзара іс-қимылын және
Мемлекетаралық Кеңес қабылдаған шешімдерді іске асыруды бақылауды
қамтамасыз ететін тұрақты жұмыс істейтін орган.Парламентаралық Ассамблея
ЕурАзЭҚ-ке мүше мемлекеттердің ұлттық заңнамаларын үйлесімдендіру
мәселелерін қарайтын парламентаралық ынтымақтастық органы болып
табылады.Қоғамдастық шеңберіндегі қолданыстағы шарттардың және ЕурАзЭҚ
органдары қабылдайтын шешімдердің біркелкі қолданылуын Қоғамдастық Соты
қамтамасыз етеді. Қазіргі уақытта ЕурАзЭҚ сотының функцияларын ТМД
Экономикалық Сотына жүктеу туралы шешім қабылданды.ЕурАзЭҚ-ке құру туралы
шартта белгіленген жарғылық органдардан басқа Қоғамдастық шеңберінде
салалық комиссиялар, өзара іс-қимылдың әртүрлі салалары бойынша ЕурАзЭҚ
кеңестері мен көмекші органдары, соның ішінде мыналар жұмыс істейді:
Еуразиялық экономикалық қоғамдастықты құру туралы шартқа қатысушы
мемлекеттердің Орталық (ұлттық) банктері басшыларының кеңесі;Еуразиялық
экономикалық қоғамдастыққа мүше мемлекеттердің Шекара мәселелері бойынша
кеңесі;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Салық қызметі басшыларының кеңесі;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Кеден қызметі басшыларының кеңесі;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Көлік саясаты жөніндегі кеңес;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Энергетика саясаты жөніндегі
кеңес;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Әділет министрлерінің кеңесі;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Әлеуметтік саясат жөніндегі кеңес;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Ауыл шаруашылығы министрлерінің
кеңесі;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Кедендік-тарифтік және тарифтік
емес реттеу жөніндегі комиссия;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Техникалық реттеу, ветеринарлық,
санитарлық және фитосанитарлық талаптар жөніндегі комиссия;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы экспорттық бақылау саласындағы
өзара іс-қимыл жөніндегі комиссия;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы ЕурАзЭҚ-ке мүше мемлекеттердің
ішкі рыногын қорғау жөніндегі комиссия;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Құнды қағаздар нарығын реттеу
жөніндегі уәкілетті органдар басшыларының кеңесі;
ЕурАзЭҚ-ке мүше мемлекеттердің Қаржы-экономикалық саясаты жөніндегі кеңес.
Сондай-ақ Сақтандыруды қадағалау және сақтандыру қызметін реттеу органдары
басшыларының кеңесін құру жоспарлануда.
Шарттық-құқықтық база
1996 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін Кеден одағы және ЕурАзЭҚ
шеңберінде 79 халықаралық шартқа қол қойылды.
Қызметі:
Еуразиялық экономикалық қоғамдастық – ТМД кеңістігіндегі ең дамыған
аймақтық бірлестіктердің бірі. Аталған аймақтық бірлестік жұмысына қатысу
Қазақстанның сыртқы саяси басымдықтарының бірі болып табылады.2003 жылғы
желтоқсанда ЕурАзЭҚ БҰҰ Бас Ассамблеясы жанындағы бақылаушы мәртебесіне ие
болды, бұл осы интеграциялық бірлестікті дүниежүзілік қоғамдастық танып
отыр дегенді білдіреді.ЕурАзЭҚ-ке мүше мемлекеттердің өзара ықпалдастығы
тауарлар аталымының басым көпшілігі бойынша ортақ кеден тарифтері
енгізілген, тарифтік емес реттеу бойынша келісілген ... жалғасы
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
А) Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы
Ә) Еуразиялық экономикалық қоғамдастық
Б) Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымы
III. Қорытынды
Кіріспе
1991 жылғы 21 желтоқсандағы Алматы Декларациясы, Тәуелсіз Мемлекеттер
Достастығы шеңберіндегі ынтымақтастық қағидаттарын сақтау туралы 1992 жылғы
14 ақпандағы декларация, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы
мемлекеттердің егемендігін, аумақтық тұтастығын және шекараларының
мызғымастығын сақтау туралы 1994 жылғы 15 сәуірдегі декларация, түрлі екі
жақты құжаттар, Одақтық және республикалық деңгейдегі Жоғары Кеңестердің
заң актілері бұрынғы КСРО-ның әкімшілік-аумақтық шекарасын межелеуді тану
қағидаттарын бекіткен жалпы сипаттағы құқықтық құжаттар болып табылады.Осы
құжаттарға сәйкес, Тараптар одақтас республикалардың арасындағы әкімшілік-
аумақтық межелеуді шекаралық келіссөздерде негіз ретінде таныды.Бұрынғы
одақтас республикалардың арасындағы әкімшілік шекаралардың бәріне ортақ
ерекшелік ретінде ондағы кейбір учаскелердегі іс жүзінде орныққан шекара
сызықтары қолда бар құқықтық актілердің ережелеріне сәйкес келмейтіндігін
айтуға болады. Мұндай жағдайларда тараптар ұлттық және экономикалық
мүдделерді ескере отырып, өзара тиімді шешімдер қабылдады, аумақтарды
теңдей бөлісті және алмасып отырды.Қазақстан тарапының мемлекеттік шекараны
делимитациялау бойынша жұмыстары Қазақстан Республикасы Үкіметінің
Қазақстан Республикасының Қырғыз Республикасымен, Ресей Федерациясымен,
Түрікменстанмен және және Өзбекстан Республикасымен Мемлекеттік шекарасын
делимитациялау жөніндегі Қазақстан Республикасының Үкіметтік комиссиясы
туралы (ҚР Үкіметінің 2000 ж.24.02. №289, 2000 ж. 06.06. №856, 2002 ж.
17.07. №791, 2003 ж. 02.06. №509, 2004 ж. 01.07. №726 қаулыларымен
енгізілген өзгертулері бар) 1999 жылғы 1 қыркүйектегі №1283 қаулысына
сәйкес жүргізілді.Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі
Комиссияның құрамынан мүдделі министрліктер мен ведомстволардың, облыстық,
аудандық және ауылдық әкімдіктердің өкілдерін кіргізе отырып, тиісті
Үкіметтік делегацияларды жасақтап отырды. Сапрапшы ретінде әртүрлі
мекемелердің мамандары тартылды, геодезистер, картографтар, жерге
орналастырушалыр мен гидрологтардан жұмыс топтары құрылды.Орталық
Мемлекеттік мұрағаттағы, Қазақстан Республикасының министрліктері мен
ведомстволарындағы, арнайы мекемелеріндегі құқықтық база мен онда бар
материалдар түпкілікті зерттеліп, әрбір мемлекетпен келіссөздер жүргізудің
қағидаттары мен әдістемесі жасалды. Делегацияның мүшелері, сонымен қатар
жұмыс топтарының өкілдері қажет кезде жергілікті тұрғындармен, қоғам
өкілдерімен және басшылармен кездесіп отырды. Халыққа ақпарат беру
мақсатында келіссөздер процесі барысында пресс-конференциялар өткізіліп,
бұқаралық ақпарат құралдарына сұхбаттар беріліп отырды. Қажет болған
кездерде жергілікті жерлерге далалық сапарлар ұйымдастырылып, шекара
белдеуін әуеден және космостан суретке түсірулер және басқа да іс-шаралар
жасалып отырды.
Негізгі бөлім
ТӘУЕЛСІЗ МЕМЛЕКЕТТЕР ДОСТАСТЫҒЫ
ТМД елдерімен қарым-қатынас жүргізу, сондай-ақ олармен жан-жақты
ынтымақтастықты қолдау Қазақстан сыртқы саясатының басым бағыттарының
бірінен қаралады. Бұл турасында Президент Н.Ә.Назарбаев жыл сайынғы халыққа
Жолдауында бірнеше рет айтқан болатын. Қазақстанның ТМД шеңберіндегі
ынтымақтастықты қолдауында тығыз байланысқан елдердің шектелген тобын құру
мүмкіншілігінен туындайтын әртүрлі деңгейдегі бірлесу концепциясы жатыр.
Сонымен қатар Қазақстан Достастық кеңестігіндегі ішкі аймақтық бірлестіктер
іс-қимылының ашық болуын, олардың мақсаттары және нақты қызметі ТМД-ның
дамуы үшін мүдделі болуын жақтайды.
Тәуелсіз Мемлекеттердің Достастығы – бұл бұрынғы кеңес одағының елдерін
біріктіретін жалғыз ұйым. Достастықтың ерекшелігі – мемлекеттердің мүдделі
тараптардың форматында жүзеге асырылатын жан-жақты қарым-қатынасының
белгілі бір салаларында таңдаулары бойынша қатысуы. ТМД органдары шешімінің
оны қабылдаған мемлекеттер үшін ғана күші бар. ТМД-ның жарғылық
органдарының дамыған жүйесіне Мемлекеттер басшыларының кеңесі (МБК), Үкімет
басшыларының кеңесі (ҮБК), Парламентаралық ассамблея, Сыртқы істер
министрлерінің кеңесі (СІМК), Қорғаныс министрлерінің кеңесі, Шекара
әскерлерін басқарушылардың кеңесі және т.б кіреді. ТМД-ның Атқарушы
комитеті тұрақты жұмыс істейтін атқарушы, әкімшілік және реттеуші орган
болып табылады. 2000 ж. маусым айында ТМД МБК бекіткен Тәуелсіз
Мемлекеттердің Достастығын дамытудың 2005 жылға дейінгі бағдарламасына
сәйкес он екінің ішінде экономикалық ынтымақтастық ең негізгі мәселе
ретінде қаралады.
1994 жылы ТМД елдері Еркін сауда аумағын құру туралы келісім-шарт негізінде
еркін сауданың жан-жақты тәртібіне көшу шараларын өткізген болатын. Алайда
ТМД елдері көпжақты негізде келісім-шартта белгіленген еркін сауда
тәртібінен алып тастаудың жалпы тізімін келісе де алмады және жетілдірмеді.
Сондықтан Еркін сауда аумағын құру туралы келісім-шартқа өзгертулер мен
толықтырулар енгізу туралы ТМД елдері 1999 жылы қол қойылған Хаттамада
еркін сауда айналымынан алып тастау уақытша болғандықтан, екіжақты құжаттар
негізінде қолданыла алатыны белгіленді. Экономикалық мүмкіншіліктер,
экономиканы реформалау дәрежесі, экономикалық дамудың ішкі және сыртқы
жағдайлардағы айырмашылықтары себебінен толығымен еркін сауда аумағына
қарай талпыну әрбір мүше ел үшін біркелкі болмайтынын ескерту қажет.
Алайда, ТМД елдерінің экономикалық тұрғыдан бірлесу процесі күрделі және
қарама-қайшылыққа толы. Оған тікелей әсер тигізетін жағдайлар ретінде
мемлекеттердің экономикалық дамуының әртүрлі деңгейлерін, мемлекеттердің
белгілі бір саяси және экономикалық мүдделерінің келіспеушілігін атауға
болады.Соңғы кезде ТМД қызметіне төнген қауіпке қарсы тұру, құқық қорғау
саласындағы қарым-қатынасты нығайтуды бірінші кезекке шығарды, қажетті шарт-
құқықтық база қалыптасты. Мысалы, халықаралық терроризм және экстремизмнің
басқа да түрлерімен күресу бағдарламасы жүзеге асырылуда. 2005-2007 жылдары
Қылмыспен күресудің бірлескен шаралары бойынша халықаралық бағдарламаны
жүзеге асыру туралы шешімге қол қойылды.
Жаңа ұйымдық құрылымдар және тетіткер, соның ішінде 2000 жылдан бастап
Ресейдің ФТБ-сы негізінде Мәскеуде жұмыс істейтін ТМД-ның Антитеррорлық
орталығы құрылды. Ол арнайы бөлімшелер және қауіпсіздік органдары, арнайы
қызметтер және ТМД мемлекеттерінің басқа өкілетті органдарының
біріктірілген мәліметтер банкі мүмкіншіліктерін пайдалану арқылы жұмыс
жүргізіп келеді.Есірткіге қарсы күрес бағытында бірлескен күш жұмсалуда.
ТМД-да Есірткі, психотроптық тәсілдер және олардың прекурсорларының заңсыз
айналымына қарсы күрес бойынша қарым-қатынас тұжырымдамасы (2002 жыл)
бекітілген, осы қауіппен күресу бойынша 2002-2004 жылдар аралығында арнайы
бағдарлама жүзеге асырылды. Астанада өткен ТМД саммитінде есірткіге қарсы
2005-2007 жылдар аралығындағы кезекті бағдарламаны жетілдіру туралы шешім
қабылданды. Гуманитарлық салада мүше елдерде ортақ ағарту, ғылыми және
мәдени аймақты одан әрі дамыту міндеті тұр.Қазіргі кезде ТМД елдері мен
органдарында Достастықтың қызметін жетілдіру жолдары қарастырылуда. ҚР
Президенті Н.Ә.Назарбаевтың бастамасы бойынша Астанадағы ТМД саммитінде
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын халықаралық терроризмнің үдеуі жағдайында
реформалау және Сыртқы істер министрлерінің кеңесіне ТМД органдарын
жетілдіру және реформалау бойынша ұсыныстарды дайындау және оларды мемлекет
басшылары кеңесінің қарауына енгізу тапсырылды.Достастық мемлекеттерінің
Сыртқы істер министрліктері қызметінің нәтижелері бойынша ТМД мелекеттері
басшыларының кеңесі (26 тамыз 2006 жыл) Қазан қаласында көрсетілген мәселе
бойынша шешім қабылдады.Сонымен қатар ТМД шеңберіндегі тиімді
ынтымақтастықты одан әрі жетілдіру туралы тұжырымдамалық сипаттағы
ұсыныстарды қосымша пысықтау үшін ТМД ұйымының тиімділігін арттыру
жөніндегі Жоғарғы деңгейдегі топ құрылды. Мемлекет басшыларының осы
тақырыптағы пікір алмасуы Мәскеу қаласында 21-22 шілдеде өткен ТМД жоғары
деңгейдегі бейресми саммитінде болды. Онда ТМД ұйымының қазіргі төрағасы ҚР
Президенті Н.Назарбаев ТМД ұйымын реформалаудың қазақстандық бағдарламасын
ұсынды. Достастық ұйымын реформалаудың қазақстандық бағдарламасы бойынша
ТМД-ға қатысушы мемлекеттердің негізгі күші мемлекеттердің өзара мәмілеге
келетін және басқа өңірлік ұйымдар міндетіне кірмейтін, я болмаса, оларда
толық дәрежеде іске асырылмайтын бағыттарға жұмылдырылуы тиіс.Қазақстан
басшысы келешегі бар ықпалдасудың бес негізгі бағытын айқындап берді: көші-
қон саясаты, біртұтас көлік-коммуникациялар жолын дамыту, білім мен ғылым
интеграциясы, мәдени-гуманитарлық ынтымақстастық және шекара аралық
қылмыспен күрес.
ЕУРАЗИЯЛЫҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚАУЫМДАСТЫҒЫ
Еуразиялық экономикалық қоғамдастық
Орналасқан жері
Интеграциялық комитеттің хатшылығы
Ресей Федерациясы, Мәскеу қ., 1-ші Басманный тұйық көшеcі, 6-үй, 4-ғимарат
Қазақстан Республикасы, Алматы қ., Республика алаңы, 4.
Еуразиялық экономикалық қоғамдастық 2000 жылғы 10 қазанда Астана қаласында
халықаралық экономикалық ұйым ретінде Кеден одағына қатысушы мемлекеттердің
басшылары қол қойған Еуразиялық экономикалық қоғамдастық (бұдан әрі –
ЕурАзЭҚ) құру туралы шартқа сәйкес құрылды.ЕурАзЭҚ-ты құру туралы шартта
бұрын Кеден одағы және Біртұтас экономикалық кеңістік туралы 1999 жылғы 26
ақпандағы шартта айқындалған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін
тығыз және тиімді сауда-экономикалық ынтымақтастық тұжырымдамасы негізге
алынған. Қол жеткізілген уағдаластықтарды іске асырудың ұйымдастыру-
құқықтық құралдары және жасалған халықаралық шарттардың бір мезгілде және
бірдей орындалуының тетіктері, қабылданған шешімдерді іске асыруды бақылау
жүйесін енгізу көзделген. ЕурАзЭҚ-ты құру туралы шартта Кеден одағы
шеңберінде бұрын қабылданған шарттар мен шешімдердің сабақтастығы
қамтамасыз етілген, олардың ішіндегі айқындаушылары мыналар болып табылады:
Кеден одағы туралы келісім;
1995 жылғы 20 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Кеден одағына қосылуы
туралы келісім;
1996 жылғы 29 наурыздағы Экономкалық және гуманитарлық саладағы
интеграцияны тереңдету туралы шарт;
1997 жылғы 22 қарашадағы Кеден одағын қалыптастыру кезінде тарифтік емес
реттеудің бірыңғай шаралары туралы келісім;
Қарапайым адамдарға қарай он қарапайым қадам мәлімдемесі.
Мақсаттары мен міндеттері:
еркін сауда режимін толық көлемде ресімдеуді аяқтау, біртұтас кеден тарифін
және тарифтік емес реттеудің біртұтас шаралар жүйесін қалыптастыру;
мүше мемлекеттердің ДСҰ-мен және басқа да халықаралық экономикалық
ұйымдармен өзара қарым-қатынасындағы келісілген ұстанымын тұжырымдау;
Қоғамдастықтың сыртқы шекараларында экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз
ету, контрабандамен және кедендік құқық бұзушылықтың өзге де түрлерімен
күрес;
экономикалардың келісілген құрылымдық қайта құруын жүргізу;
бірлескен бағдарламаларды әзірлеу және іске асыру, әлеуметтік-экономикалық
даму;
көліктік қызмет көрсетулердің ортақ рыногын және біртұтас көлік жүйесін
қалыптастыру;
ортақ энергетика рыногын қалыптастыру;
білімнің ұлттық жүйелерін үйлесімдендіру, ғылым мен мәдениетті дамыту;
Қоғамдастыққа мүше мемлекеттердің азаматтарына оның барлық аумағында білім
және дәрігерлік көмек алуда тең құқық беру;
ЕурАзЭҚ шеңберінде жасалған шарттар бойынша мемлекеттілік рәсімдерді
орындау мерзімдерін үйлестіру;
Қоғамдастық шеңберінде ортақ құқықтық кеңістік құру мақсатында қатысушы
мемлекеттердің құқықтық жүйелерінің өзара ықпалдасуын қамтамасыз ету.
Мүшелер:
Қазақстан Республикасы
Беларусь Республикасы
Қырғыз Республикасы
Ресей Федерациясы
Тәжікстан Республикасы
Өзбекстан Республикасы
Бақылаушылар:
Армения Республикасы
Молдова Республикасы
Украина
Құрылымы:
Мемлекетаралық Кеңес
Интеграциялық Комитет (штаб-пәтерлері Алматы және Мәскеу қалаларында)
Парламентаралық Ассамблея (штаб-пәтері Санкт-Петербург қ.)
Қоғамдастық соты (штаб- пәтері Минск қ.)
Мемлекетаралық Кеңес – мемлекеттер және үкіметтер басшылары өкілдік ететін
жоғарғы басқару органы. Қоғамдастыққа мүше мемлекеттердің ортақ
мүдделеріне байланысты қағидаттық мәселелерді қарайды, интеграция дамуының
стратегиясын, бағыттары мен келешегін белгілейді және ЕурАзЭҚ мақсаттары
мен міндеттерін іске асыруға бағытталған шешімдерді қабылдайды.
Интеграциялық комитет – ЕурАзЭҚ органдарының өзара іс-қимылын және
Мемлекетаралық Кеңес қабылдаған шешімдерді іске асыруды бақылауды
қамтамасыз ететін тұрақты жұмыс істейтін орган.Парламентаралық Ассамблея
ЕурАзЭҚ-ке мүше мемлекеттердің ұлттық заңнамаларын үйлесімдендіру
мәселелерін қарайтын парламентаралық ынтымақтастық органы болып
табылады.Қоғамдастық шеңберіндегі қолданыстағы шарттардың және ЕурАзЭҚ
органдары қабылдайтын шешімдердің біркелкі қолданылуын Қоғамдастық Соты
қамтамасыз етеді. Қазіргі уақытта ЕурАзЭҚ сотының функцияларын ТМД
Экономикалық Сотына жүктеу туралы шешім қабылданды.ЕурАзЭҚ-ке құру туралы
шартта белгіленген жарғылық органдардан басқа Қоғамдастық шеңберінде
салалық комиссиялар, өзара іс-қимылдың әртүрлі салалары бойынша ЕурАзЭҚ
кеңестері мен көмекші органдары, соның ішінде мыналар жұмыс істейді:
Еуразиялық экономикалық қоғамдастықты құру туралы шартқа қатысушы
мемлекеттердің Орталық (ұлттық) банктері басшыларының кеңесі;Еуразиялық
экономикалық қоғамдастыққа мүше мемлекеттердің Шекара мәселелері бойынша
кеңесі;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Салық қызметі басшыларының кеңесі;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Кеден қызметі басшыларының кеңесі;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Көлік саясаты жөніндегі кеңес;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Энергетика саясаты жөніндегі
кеңес;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Әділет министрлерінің кеңесі;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Әлеуметтік саясат жөніндегі кеңес;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Ауыл шаруашылығы министрлерінің
кеңесі;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Кедендік-тарифтік және тарифтік
емес реттеу жөніндегі комиссия;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Техникалық реттеу, ветеринарлық,
санитарлық және фитосанитарлық талаптар жөніндегі комиссия;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы экспорттық бақылау саласындағы
өзара іс-қимыл жөніндегі комиссия;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы ЕурАзЭҚ-ке мүше мемлекеттердің
ішкі рыногын қорғау жөніндегі комиссия;
ЕурАзЭҚ Интеграциялық Комитеті жанындағы Құнды қағаздар нарығын реттеу
жөніндегі уәкілетті органдар басшыларының кеңесі;
ЕурАзЭҚ-ке мүше мемлекеттердің Қаржы-экономикалық саясаты жөніндегі кеңес.
Сондай-ақ Сақтандыруды қадағалау және сақтандыру қызметін реттеу органдары
басшыларының кеңесін құру жоспарлануда.
Шарттық-құқықтық база
1996 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін Кеден одағы және ЕурАзЭҚ
шеңберінде 79 халықаралық шартқа қол қойылды.
Қызметі:
Еуразиялық экономикалық қоғамдастық – ТМД кеңістігіндегі ең дамыған
аймақтық бірлестіктердің бірі. Аталған аймақтық бірлестік жұмысына қатысу
Қазақстанның сыртқы саяси басымдықтарының бірі болып табылады.2003 жылғы
желтоқсанда ЕурАзЭҚ БҰҰ Бас Ассамблеясы жанындағы бақылаушы мәртебесіне ие
болды, бұл осы интеграциялық бірлестікті дүниежүзілік қоғамдастық танып
отыр дегенді білдіреді.ЕурАзЭҚ-ке мүше мемлекеттердің өзара ықпалдастығы
тауарлар аталымының басым көпшілігі бойынша ортақ кеден тарифтері
енгізілген, тарифтік емес реттеу бойынша келісілген ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz