Рекреациялық ресурстар

КІРІСПЕ

І. ТУРИСТІК САЯХАТТАРДАҒЫ РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ РЕСУРСТАРДЫҢ МӘНІ ЖӘНЕ МАЗМұНЫ

1.1. Рекреациялық ресурстар жайлы түсінік
1.2. Табиғи.рекреациялық ресурстар

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Туризм жүйесінің көп қырлы функцияларының біріне оның рекреациялық ресурстары жатады. Рекреациялық ресурс деп – рекреациялық сұранымды қанағаттандыруға негізгі технологиялық компоненті болып есептелетін, рекреациялық салаға тартылған объектілерді (табиғи, табиғи - техникалық геожүйе мен оның элементтерін); адамдардың дене және рухани күштерін, оның денсаулығы мен еңбек ету қабілетін қалпына келтіріп, арттыруға ықпалды және де курорт пен туристік қызметтегі тұтыну мен өндіруге, сондай -ақ туризмнің әртүрлі түрлерінің сұранымдарын қанағаттандыруға қатысты қолданылатын табиғи және мәдени-тарихи кешендер мен оның элементтерін айтамыз.
Туризмде қолданылатын мақсатты рекреациялық ресурстар қатарына:
- емдік демалыс ресурстары: минералды су, емдік батпақ, климаттық жағдайларды (орман, дала, теңіз және т.б.);
- сауықтыру туризмінің ресурстары: ландшафты климаттық жағдайлар, қолайлы жыл мезгілінің ұзақтығы, көлдік - өзендік жүйесі, теңіз жағасы, суға түсу маусымын;
- спорттық туризм ресурстары: табиғи ортаның өлшемдері (жабдықталған, әдемілік, өзгелерге ерекше болып көрінетін ерекшеліктер, оның өзіне тән ерекшеліктерін өтуге қиын, кедергілер, халықтың сирек орналасуы, т.с.с.);
- экскурсиялық туризм ресурстары: тарихи, мәдени, археологиялық ескерткіштер, табиғаттың көрікті орындары этнографиялық және шаруашылықтық объектілер, музей және тағы басқаларын жатқызуға болады;

5. Н.А. Воронков. Экология (общая, социальная, прикладная). / Москва, 1999.
6. В.Н.Коробкин., Л.В.Передельский. Экология. / Ростов-на-Дону, 2003.
7. Д.К.Сулеев, С.И.Сагитов, П.И.Сагитов, К.К.Жумагулов. Экология и природопользование. / Алматы, 2004.

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

МАЗМұНЫ:

КІРІСПЕ

І. ТУРИСТІК САЯХАТТАРДАҒЫ РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ РЕСУРСТАРДЫҢ МӘНІ ЖӘНЕ МАЗМұНЫ

1.1. Рекреациялық ресурстар жайлы түсінік
1.2. Табиғи-рекреациялық ресурстар

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Кіріспе

Туризм жүйесінің көп қырлы функцияларының біріне оның
рекреациялық ресурстары жатады. Рекреациялық ресурс деп –
рекреациялық сұранымды қанағаттандыруға негізгі технологиялық
компоненті болып есептелетін, рекреациялық салаға тартылған
объектілерді (табиғи, табиғи - техникалық геожүйе мен оның
элементтерін); адамдардың дене және рухани күштерін, оның
денсаулығы мен еңбек ету қабілетін қалпына келтіріп, арттыруға
ықпалды және де курорт пен туристік қызметтегі тұтыну мен өндіруге, сондай
-ақ туризмнің әртүрлі түрлерінің сұранымдарын
қанағаттандыруға қатысты қолданылатын табиғи және мәдени-тарихи кешендер
мен оның элементтерін айтамыз.
Туризмде қолданылатын мақсатты рекреациялық ресурстар
қатарына:
- емдік демалыс ресурстары: минералды су, емдік батпақ,
климаттық жағдайларды (орман, дала, теңіз және т.б.);
- сауықтыру туризмінің ресурстары: ландшафты климаттық
жағдайлар, қолайлы жыл мезгілінің ұзақтығы, көлдік - өзендік
жүйесі, теңіз жағасы, суға түсу маусымын;
- спорттық туризм ресурстары: табиғи ортаның өлшемдері
(жабдықталған, әдемілік, өзгелерге ерекше болып көрінетін
ерекшеліктер, оның өзіне тән ерекшеліктерін өтуге қиын,
кедергілер, халықтың сирек орналасуы, т.с.с.);
- экскурсиялық туризм ресурстары: тарихи,
мәдени, археологиялық ескерткіштер, табиғаттың көрікті
орындары этнографиялық және шаруашылықтық объектілер,
музей және тағы басқаларын жатқызуға болады;

І. ТУРИСТІК САЯХАТТАРДАҒЫ РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ РЕСУРСТАРДЫҢ МӘНІ ЖӘНЕ
МАЗМұНЫ

1.1. Рекреациялық ресурстар жайлы түсінік

“Рекреациялық ресурстар” -- бұл тек қана ТМД елдерінде
тараған түсінік. Оның маңызы мен жіктемесі жайлы біздің елімізде
де, шет елдерде де бірыңғай анықтамасы жоқ. ДТұ Бас
Ассамблеясының IV сессиясында мақұлдаған туризм Хартиясында “табиғи”,
“жасанды”, “мәдени”, сондай -ақ “туристік”, “табиғаттық”
ресурстар деген ұғымдар қолданылған.
Рекреациялық ресурстар жөнінде әртүрлі терминологиялық
айырмашылықтар болғанымен олардың барлығы да оған белгілі бір
объектілер мен құбылыстарды: табиғи ландшафттың компоненттерін, тарихи –
мәдени құндылықтар мен кешендерін, халықтық қолданбалы және басқаларды
қарастырады.
“Рекреациялық ресурстар” мен “туристік ресурстар” ұғымдары өздерінің
мәндері жағынан өте жақын ұғым, олар адамдардың демалуы, мен
рекреацияға (дене және рухани күштерінің қалпына келуі), танымдық
және коммуникативтік сұранымдарын қанағаттандыруға
қатысты қарастырылады.
Осы объекті мен құбылыстар жиынтығын шатастырмау үшін
“туристік - рекреациялық ресурстар” деп қарастыру дұрыс болып отыр.
Туристік нарық қызметінің саласын таңдауда немесе оның ары қарай
жіктеуінде базистік факторға туристер ағынын толастатпайтындай табиғи
географиялық ресурстардың болуы жатады.
Табиғи жаратылыстық ресурстарға технологиялық жарамдылық, жайлылық,
сыйымдылық, аттрактивтілік, мақсаттылық, тұрақтылық, кешенділік және
т.б. жатады.
Технологиялық жарамдылығына қарай ресурстар екі топқа
бөлінеді: 1) технологиялық міндетті; 2)технологиялық міндетті емес; яғни
мүмкіндік туғызушы ресурстар.
Технологиялық міндетті немесе қажетті ресурстарсыз туристік –
рекреациялық қызметті елестетуге болмайды. Туристік нарықты
жетілдіруде технологиялық қажетті ресуртар болуы қажет. Мысалы:
экологиялық туризм ресурстарына әсем табиғи комплекстің болуы, ал тау
туризмі мен альпинизмге, тау тізбегі мен шатқалдардың бірегей
трассалардың болуы жатады.
Технологиялық міндетті ресурстар толық демалу мен рекреациялық
мүмкіндіктермен қамтамасыз етеді, бірақ барлық уақытта ең тиімді
мүмкіндік болып санала бермейді. Сұранымды толық қанағаттандыру үшін
өзіне тән орта, жан – жақты әсемдік, жарасымдылық
қалыптастыратын бірнеше ресурстар комплексі, яғни мүмкіндік туғызатын
ресурстар болуы қажет.
Технологиялық міндетті және мүмкіндік жасаушы ресурстардың
үйлесімділігі демалушылардың сұранымын барынша қанағаттандыраралықтай
туристік – рекреациялық ресурстар кешенін қалыптастырады.
Технологиялық міндетті рекреациялық ресурстың өзі немесе
мақсатты бағыттағы ресурстар (емдік, сауықтыру, спорттық және т.б.) болып
және рекреациялық емес, бірақ та технологиялық қажеттілігі бар
(орманның қалындығы, судың көптігі т.б.) ресурстар болып екіге бөлінеді.
Табиғат кешенінің жайлылығы бұл демалу мен туризмнің нақты бір
түріне деген сұранымның ресурстарға деген сәйкестілік деңгейін анықтайтын
қасиетке негізделген.
Табиғи ресурстардың сыйымдылығын біркелкі емес туристер ағынын,
ұзақ уақыт бойына демалушылардың үлкен тобының сұранымын
қанағаттандыра алатындай қабілетімен есептеледі.
Табиғи ресурстардың көлемі туризмнің нақты бір түріне немесе
рекреациялық жұмыстардың циклына орай анықталады.
Табиғи ресурстарды пайдалануды реттеп отыру туристік қызмет
технологиясына аса қажетті, сондай-ақ табиғи ортадағы экологиялық тепе –
теңдікті сақтауға лайықты шара болып есеп теледі.
Аттрактивтілік. (французша atraktio – тартылыс, тарту). Табиғи
ресурстардың аттрактивтілігі сол жердің өзіндік ерекшелігі, пейзаждың
әртүрлігімен сипатталады. Табиғи ландшафты эстетикалық тұрғыдан
бағаланғанда табиғаттың маусымдық динамикасы, жер қыртысының жеке – жеке
сипаттамасымен, қар басып жататын кезеңнің ұзақтығымен,
орманның қалыңдығы, судың молдығы сияқты ерекшеліктері
есептелінеді.
Табиғи ресурстардың мақсаттылығы – бұл белгілі бір аймақтың, ауданның
шаруашылық салаларына қарағанда осы туризм саласына пайдалану арқылы
түсетін әлеуметтік – экономикалық пайдамен айқындалады.
Табиғи ресурстардың тұрақтылығы – туристік аймақтарды
болжауға, экологиялық негізделген эксплуатациялық салмақты көтере алумен,
өздігінен өнім өндіру мен сақталуы қамтамасыз етуден тұрады.
Кешенділік -- бұл қолда бар ресурстардың туризм мен
демалудың әрқалай түрлерін қолдануын қарастырады.
Табиғи объектілері мен кешендер негізінен туристік рекреациялық
ресурс болып саналмайтының айтуымыз қажет. Туристік
шаруашылықта олар еңбек заты болып, ал жинақталған туристік
қызметтер турістік өндірістің нәтижесі болып саналады. Табиғи
объектілер мен кешендер туристік рекреациялық қызметке қажетті жағдай
болып есептелінеді. Бірақ та олар демалуға, рекреацияға және
қоғамдық сұраныстық артумен, туристік сұранымның пайда болуы
оны зерттестіруге, бағалауға кеткен еңбек және қаржылай шығындардан кейін
туристік өнімді өндіруге, тікелей пайдалануға және пайдалануға
дайындалғаннан кейін барып рекреациялық ресурстардың категориясына
жатады.
Табиғи кешендерді туристік қызмет өндірісіне пайдалануда табиғат
ресурстар шешуші фактор болып саналады.
Табиғи жағдайдың сипаттамасы туристік кешен, жол және
бағыттарды айқындайтын фактор балып есептеледі. Себебі
туристердің демалу мен саяхатқа шығу маршруттарын таңдауды табиғи
ресурстар шешуші роль атқарады.
Туристік шаруашылықты ұйымдастыруда қайсы бір
территорияның жерінің маңызы ерекше. Туристер көбінесе
ландшафттар мен ауа – райы, өсімдіктер әлемінің сан қилылығы, аң мен балық
аулау мүмкіндіктері, сондай-ақ демалумен спорттың тиімді түрлерімен
айналысуды қалайды.
Сонымен бірге таулы аймақтардағы көрікті орындар әсемдігі,
туристерді тартатын, өзіндік ерекшеліктері, ауасының тазалығы,
альпинизм, тау шаңғысы мен аң аулау және т.б. істермен шұғылдануға ыңғайлы
маршруттар ашуға сұраныстар туғызғанымен, туристік объектілер мен
коммуникация құрылыстарын жүргізу көптеген техникалық -
экономикалық қиындықтарға кезігеді, алайда осындай қиындықтарға қарамастан
жұмсалған шығын тез арада - ақ өзінің орнын толтыратыны белгілі.

1.2. Табиғи-рекреациялық ресурстар

Туризм индустриясын дамытудың ұлттық бағдарламасын жасаушы
Казгипроградинститутының берген мәліметіне қарағанда Қазақстан
Республикасының аумағында әртүрлі функциональдық мақсаттағы 80 -дей
негізгі ландшафтық – рекреациялық аймақ бар. Осы аймақтан басқа
жерлерде конвейерлік туризмді дамытуға мүмкіндік жоқ, ал жекелеген
аудандарда ғылыми, ғылыми - танымдық туризмді ұйымдастыруға мүмкіндіктер
бар.
Еліміздің табиғи -- рекреациялық ресурстары өзінің жан --
жақтылығымен ерекшеленеді. Солтүстіктен Оңтүстікке қарай төрт табиғат
зоналары: орманды дала, дала, шөлейт және шөл орналасқан.
Республикамыздың оңтүстік - шығысында Тянь - Шань, Жоңғар Алатауы,
Саура, Тарбағатай және Алтай тау сілемдері ұзынынан жатыр. Күнгей
Алатау, Теріскей Алатау, Іле Алатауының жоталары мен Хан Тәңірі
массивінде тау туризмін, тау шаңғысы спортын және халықаралық
альпинизмді дамытуға қолайлы орындар көптеп саналады. Кеген Еңбекші Қазақ
аудандарында тау шаңғысы спортын дамытуға қолайлы, тауға өрмелеу мен
альпинизм, тау шаңғысы туризмімен айналысуға жағдай жасайтын қонақ
үйлер, база т.б. жайлар салуға болатын табиғи – рекреациялық комплекстер
бар. Алматы облысы Нарынқол ауданында Мыңжылқы – Хан Тәңірі атты альпинизм
мен тау шаңғысы спортының халықаралық базасы орналасқан.
Табиғат зонасының осындай таулы аймақтарында таулы жермен жаяу жүру,
спорттық және спорттық сауықтыру сипаттағы әртүрлі базалар салуға
болады. Орта – таулы аймақтардың табиғаты мен ауа – райы жағдайы бұл
жерлерде туризм мен демалудың, спорттың қысқы түрлерін ұйымдастыруға
мүмкіндік береді.
Елімізде тропиктік және экваторлық климаттық белдеулерден басқа
белдеулердің барлығы бар. Климаттық факторлар мен минералды су
көздерін, емдік батпақ орындарын қамтытитын емдік – ресурстық фонд,
емдік сауықтыру туризмі мен рекреациялық шаруашылықты дамытуға
жол ашады.
Сауықтыру туризмнің ресурстары қолайлы ландшафтық – климаттық
жағдайлармен, жайлы кезеңнің ұзақтылығымен, жетілген көл -- өзен
жүйесінің болуымен, жылы теңіз жағалауымен, туристік рекреациялық
қызметтің түрлері: қыдыру, суға түсу – жағажай, су спортын дамытуға
арналған орындардың болуымен анықталады.
Қолайлы кезеңінің ұзақтығы ыстық (комфорт), салқын
(сукомфорт) және суық (дискомфорт) күндердің санымен есептеледі.
Республикамыздың территориясында жыл бойына күн сәулесінің түсу
ұзақтығы да мол болып келеді. Оңтүстікте 3000- дай сағат болса, солтүстікте
2000- нан аса сағатқа созылады. Қолайлы кезеңнің ұзақтығы солтүстік
– шығыс 40-50 күндей, ал оңтүстікте 120-150 күндей болып келеді, таулы
жерлердегі сауықтыру туризмін дамытуға қолайлы аймақтардың қысы
жұмсақтау болып келеді (орташа температура 2 градус С -- ден 8
градус С дейін), ал жазы құрғақ – ыстық болып келеді (орташа
температура 20 – 27 градус С).
Арал теңізінің оңтүстік жағалуында, Балқаш көлінің маңында және
еліміздің оңтүстік – шығысында қолайлы кезеңінің ұзақтығы 120 күн. Ал
Сырдарияның орта ағысы мен Шымкентте 150 күнге ұласады. Алматының сондай –
ақ Аралдың солтүстігіндегі дискомфорт күндердің ұзақтығы 30
күнге созылады, Оңтүстік Қазақстанда 70, ал Балқаш көлінің маңайында
қолайлы кезең 40 күнге созылады.
Суға түсу – жағажайлық, су спорты мен қыдырыстыс туризм
түрлерін дамытуға өзен – көл тығыз орналасуының ықпалы зор. Біздегі құрғақ
климаттық ауа – райында өзен, көлдік жүйелер нашар дамыған.
Солтүстік аудандарындағы жазықта өзендер 100 км, 2 –3,5 км ұзындықта, ал
таулы жерлерде 20 -40 шаршы км дейін көбейеді. Жазық жерлердегі
таратылып кететін сулардың катамаранка салда серуендеуді ұйымдастыруға
өте ыңғайлы болып келеді.
Тау өзендері су ағысының жылдам болуы
және температурасының төмендігінен спорттық туризмге ғана қолайлы
болып отыр. Ішкі тау өзендері Шарын, Шілік, Көксу, Қараталда, және
Ертіс, Іле, Сырдарияда аса көп шығынды қажет етпейтін су туризмнің
дамытуға мүмкіндіктері бар.
Республикамыздың ірі – ірі теңіз, көлдерді Каспий, Арал теңіздері мен
Балқашты қоспағанда ірілі – ұсақты 48 мың көлдер бар. Оның жалпы
көлемі 20 мың шаршы метрден көп. Алакөл, Зайсан, Балқаш өзендерімен
Қапшағай, Бұқтырма, Шардара су қоймаларында туризмнің су –
спорттық және суға түсу – жағажайлық түрлерін дамытуға қажетті
бірден – бір қолайлы жағдай бар.
Минералды сулар гидрологиялық ресурстардың ішіндегі емдік қасиеті
жөнінен жоғары бағаланады. Бүгінгі күндері елімізде
минералды судың 500 –дей көздері табылып, 120 емдік батпақтар
табылған.
Ерекше қорғалатын территорияға жататын Солтүстік Қазақстан мен
Шығыс және Оңтүстік Қазақстанның таулы аймақтарында орналасқан
ормандар мен орманды алқаптар туризмді дамытудағы ерекше аймақтар
қатарын құрайды.
Қазақ халқының құс салып, құмай тазымен аң аулау дәстүрлерін, жалпы
арнайы – ғылыми, оқу – танымдық, оқу – ағартушылық,
лицензияланған спорттық – аңшылық түрлерді дамытуда, еліміздегі табиғат
саябақтары, қорықтардың табиғат ескерткіштерінің сондай -ақ мемлекеттік
және тіркелген аң аулау шаруашылықтарының шектеулі болса да өте сирек
кездесетін өзіндік ерекшелігі бар мүмкіндіктерге ие.
Орманды дала және таулы аймақтар жануарлар әлеміне өте бай.
Қазақстандық жануарлар әлемінде сүтқоректілердің 150 түрі,
құстардың 485 түрі, балықтардың 150 –дей түрлері кездеседі. Мұның барлығы
белгілі бір дәрежеде аңшылық, балық аулау туризмдерін ғана дамытып
қоймай, құландар мен ақбөкендердің, сирек кездесетін құстардың
мекендейтін жерлеріне зоологиялық, орнетологиялық саяхаттар
ұйымдастыруға жол ашады.
Туристік қызметке құнды табиғи – рекреациялық ресурстарды тартуда
кәсіпкерлерден қоршаған ортаны қорғау мен табиғатты тиімді пайдалануға
қатысты біліктілікті талап етеді.
Мемлекеттің табиғи – қорықтық қорындағы ерекше қорғалатын
аймақтардағы туристік қызметтің хұқықтық, экономикалық, әлеуметтік
ұйымдастырушылық негіздері Қазақстан Республикасының “Ерекше қорғалатын
табиғат аймақтары” Заңында қарастырылған.
Туристік бизнеспен айналысатын кәсіпкерлер өздерінің табиғи
рекреациялық ресурстарды пайдалана отырып жүргізетін қызметін
таңдағанда, осы Заңның 2 бабының 1 тарауында қарастырылған ерекше
қорғалатын табиғат аймақтарын ғылым, мәдениет, білім беру мен ағарту,
туризмді дамытуға қолдануға қатысты принциптерге сүйенуі қажет.
Ерекше қорғалатын табиғат аймақтар (ЕҚТА) арқылы өтетін туристік
индустрия мен оның объектілерінің құрылымын қалыптастыру
мәселелері, сондай – ақ ғылыми, мәдени – ағарту, оқу, туристік
рекреациялық қызметтер үшін ғимараттар мен әртүрлі орындарды жалға
беру мемлекет құзырында болатынын үнемі есте ұстау керек. Қорғау режимі
мен пайдалану ерекшелігіне, мақсатына сай Заңда төмендегідей ЕҚТА
түрлері белгіленген. Олар:
- мемлекеттік табиғат саябақтары;
- мемлекеттік табиғат ескерткіштері;
- мемлекеттік қорықтық аймақтар;
- мемлекеттік табиғат қорықтары;
- мемлекеттік зоологиялық парктер;
- мемлекеттік ботаникалық баулар;
- мемлекеттік дендрология парктер;
- ерекше қорғалатын табиғат аймақтарындағы ормандар;
- мемлекеттік ерекше маңызы бар немесе ерекше ғылыми
құндылығы бар су қорлары;
- халықаралық маңызы бар сулы – батпақты орындар;
- экологиялық, ғылыми, мәдени және басқадай ерекше құнды
маңызды бар жер асты байлығы бар алқаптар;
Қазақстан Республикасының “Ерекше қорғалатын табиғат
аймақтары” туралы Заңында ЕҚТА –ның мемлекеттік табиғи -- қорықтық
қорына төмендегідей объектілер жатқызылады:
- зоологиялық, - сирек кездесетін және бүгіндері тіпті жойылып
кету қаупі бар жануар түрлері, жануардың кәдімгі, сирек
кездесетін, бағалы және өте сирек кездесетін түрлері;
- ботаникалық, - сирек кездесетін және бүгіндері жойылып кету
қаупі бар өсімдік түрлері, өсімдіктердің кәдімгі,
сирек кездесетін, бағалы және өте сирек кездесетін
түрлері;
- ормандық, -- ЕҚТА –дағы ормандар, орман шаруашылығын ерекше
үлгілері мен жерді қорғауға қатысты орман өсіру жұмыстары;
- дендрологиялық, - ғылыми, мәдени – тарихи мәні бар, баулық –
саябақтық ерекше үлгісі бар ағаштар мен олардың топтары;
- гидрологиялық, - ерекше мемлекеттік немесе ғылыми маңызы бар су
қоймалары мен суаттар, су қорлары;
- геологиялық, -- экологиялық, ғылыми және басқадай
құндылықтарға ие жер қойнауының геоморфтық,
гидрогеологиялық бөліктері;
- топырақтық, -- кәдімгі, әртүрлі топырақтық аймақтарда өте
сирек кездесетін топырақ түрлері;
- ландшафттық, -- кәдімгі және өте сирек
кездесетін ландшафттар;
- әлі игерілмеген табиғаттың эталондық бөліктері мен ерекше
рекреациялық мәні бар жер бөліктері.

Қорытынды

Туризм саласындағы мемлекеттің стратегиясы тартымды туристі нысана
ретінде тәуелсіз Қазақстанның бет келбетін, беделін қалыптастыруға
бағытталған. Соған орайластырып тиісті ұлттық туристік бағыттар іргелі
жұмыстар жасалынып жатыр. Қазақстан басқа жаққа барушы саяхатшылардың саны
өткен жылы 67.3 мың адам болса, келушілір қатары 139 мың адамды құрапты.
Бұл келушілердің кейінгі жылы 59.8 пайызға өскендігін білдіреді. Туристік
қызмет көрсетуді дамыту арқасында былтырғы жылы туристік ұйымдардың бюджет
қоржынына салған табысы 1 млрд. 697 млн. теңге болған. Міне осынау табысты
салаға біз қазірде және келешекте де өз үлесімізді қосуымыз керек деп
ойлаймын.Ол үшін ең басты мемлекет осы салаға қарауы керек, өйткені
мемлекет бөлген қаржы арқылы көптеген демалыс орындары және тарихи
ескерткіштер, көптеген шипажайлар қалпына клтіріледі.
Қорыта айтқанда Туризмнің рөлі Қазақстан елінде өте жоғары. Туризмді
дамыта отырып біз өз елімізді елге танытамыз және көптеген табиғаты әсем
жерлерді қалпына келтіреміз.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

1. Н.А. Воронков. Экология (общая, социальная, прикладная). Москва,
1999.
2. В.Н.Коробкин., Л.В.Передельский. Экология. Ростов-на-Дону, 2003.
3. Д.К.Сулеев, С.И.Сагитов, П.И.Сагитов, К.К.Жумагулов. Экология и
природопользование. Алматы, 2004.
4. http:chemistry.narod.ru

МАЗМұНЫ:

КІРІСПЕ

І. ТУРИСТІК САЯХАТТАРДАҒЫ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.