Қабілет жайлы жалпы түсініктер

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім
Қабілет жайлы жалпы түсініктер
Дарындылық туралы жалпы түсінік
Қабілетпен дарындылықтың өз ара байланыстары
Талант . қабілеттің ең жоғарғы дәрежесі

III. Қорытынды
Бала қабілетін тәрбиелеу

Еңбектің түрлі салалары жойылып кетеді деген мағына тумайды. Еңбектің сан алуан түрлерінің ұштасуы адамның дене күшінің де, рухани күшінің де дамуына себепші болады, адамның білімі, шеберлігі, іс-әрекеттің түрлі саласындағы айрықша дамыған тәжірибе мен білім икмі дұрыс ұштасқанда ғана ғылым, техника, әдебиет пен өнер саласында адамның қабілеті мен дарыны, таланты дамып, оның ойдағыдай өрістей түсуіне кең мүмкіндіктер жасалады. Мұғалім оқушылардың практикалық қабілеттерін дамытып отыруды да ұмытпауы тиіс. Еңбектің түрлі салалары жойылып кетеді деген мағына тумайды. Еңбектің сан алуан түрлерінің ұштасуы адамның дене күшінің де, рухани күшінің де дамуына себепші болады, адамның білімі, шеберлігі, іс-әрекеттің түрлі саласындағы айрықша дамыған тәжірибе мен білім икмі дұрыс ұштасқанда ғана ғылым, техника, әдебиет пен өнер саласында адамның қабілеті мен дарыны, таланты дамып, оның ойдағыдай өрістей түсуіне кең мүмкіндіктер жасалады.

1. Қ. Жарықбаев «Жантану негіздері» Алматы,2002 жыл. 415 бет

2. Намазбаева «Психология» Алматы, 2006ж – 296б

3. «Психология» 1-2 том

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім
Қабілет жайлы жалпы түсініктер
Дарындылық туралы жалпы түсінік
Қабілетпен дарындылықтың өз ара байланыстары
Талант – қабілеттің ең жоғарғы дәрежесі

III. Қорытынды
Бала қабілетін тәрбиелеу

КІРІСПЕ

Еңбектің түрлі салалары жойылып кетеді деген мағына тумайды.
Еңбектің сан алуан түрлерінің ұштасуы адамның дене күшінің де,
рухани күшінің де дамуына себепші болады, адамның білімі,
шеберлігі, іс-әрекеттің түрлі саласындағы айрықша дамыған тәжірибе
мен білім икмі дұрыс ұштасқанда ғана ғылым, техника, әдебиет пен
өнер саласында адамның қабілеті мен дарыны, таланты дамып, оның
ойдағыдай өрістей түсуіне кең мүмкіндіктер жасалады. Мұғалім
оқушылардың практикалық қабілеттерін дамытып отыруды да ұмытпауы тиіс.
Еңбектің түрлі салалары жойылып кетеді деген мағына тумайды.
Еңбектің сан алуан түрлерінің ұштасуы адамның дене күшінің де,
рухани күшінің де дамуына себепші болады, адамның білімі,
шеберлігі, іс-әрекеттің түрлі саласындағы айрықша дамыған тәжірибе
мен білім икмі дұрыс ұштасқанда ғана ғылым, техника, әдебиет пен
өнер саласында адамның қабілеті мен дарыны, таланты дамып, оның
ойдағыдай өрістей түсуіне кең мүмкіндіктер жасалады.

Бұл мысалдар әр адамның әрекеттің бір түріне жарамдылығын көрсететін
дара ерекшелігі болатынын байқатады. Мұндай ерекшеліктер іс-әрекетті
орындау үстінде, әсіресе, оның нәтижесінен жақсы көрініп отырады. Мәселен,
біреу қолына алған ісін бұрқыратып тез бітіріп тастайды және оны өте
нәтижелі етіп шығарады. Ал екінші біреу өте баяу қимылдап әрі істі сапасыз
етіп орындайды. Бұл мысалда да бірінші адамның іске қабілеттілігі екіншіге
қарағанда әлдеқайда жоғары екендігі көрініп тұр.Қандай да болмасын бірер
нәрсеге қабілеті жоқ адам болмайды. Олбіреуде күшті, біреуде шамалы болып
келуі мүмкін. Тәжірибе мен парасат адамдардың қабілет саласында тең емес
екенін дәлелдейді.
Қабілеттің дамуы оны қажет ететін қызмет саласында және әрекетке
үйрену үстінде көрініп отырады.Қабілеттің ойдағыдай дамуы адамда тиісті
білім жүйесінің, икемділік пен дағдының болуына байланысты болады. Мәселен,
оқушыда техникалық қабілеттің ойдағыдай дамуы үшін техникалық
конструкциялардың құрылысын жақсы білуі, оны тәжірибе жүзінде пайдалана
алуы қажет. Баланың білімі тереңдеп, икемділігі артып, дағдысы көбейе
түссе, оның қабілеті де ойдағыдай дамып отырады. Мәселен, кейбір мұғалімдер
өз оқушыларының (тіпті ол жақсы оқитын болса да) үлгеріміне көңілі онша
тола қоймайды. Ол өз оқушысының бар мүмкіндігімен жұмыс істемейтіндігі айта
келіп, егер ол сабаққа бар ынтасымен кірісетін болса, бұдан да гөрі жақсы
оқи алар еді-ау деп қынжылады. Бұл жерде мұғалім қолынан істесе іс келетін,
дағдыға тез жөнді ұсына алмағандықтан, қбілетін жөнді көрсете алмай
отырғанын айтып отыр.Қабілеттіліктің өлшемі – белгілі бір істің нәтижелі
болып орындалуында. Қабілет адамның іс-әрекетінің белгілі бір
түріне, өнер саласының біріне жарамдылығын жақсы көрсете алады. Белгілі
бір істі үздік орындауға мүмкіндік беретін адамның әр түрлі жеке
қасиеттерінің (музыкалық саңылау, түстерді жақсы ажырата алу, қолдың
икемділігі т.б.) қиысып келуін, яғни адам қасиеттерінің синтезін қабілет
деп атайды. Оқу-тәрбие процесінде қабілет, білім, дағды, ептілік сияқты
психологиялық қателерге ұшыратуы да мүмкін. Мұны дәлелдейтін мысалдар көп.
Сурет академиясына оқуға келген Суриковтың арнаулы қабілеті ерте
көрінгенмен де, сурет салуға қажетті дағды мен білімі болмаған. Сондықтан
да ол академияға қабылданбаған. Акедемияның мұғалімдері Суриковтың сурет
өнеріне тиісті білімі мен дағдысының жоқтығына қарап, оның зор
қабілеттілігін көре алмай, үлкен қате жіберген. Кейін ол зор қабілетінің
арқасында сурет өнеріне қажетті білім мен дағдыны екі-үш ай ішінде
меңгереді де, академияға түсуге право алады. Бұл жайт
академиядағылардың Суриков жөніндегі пікірлері жаңсақ болғандығын
аңғартады. Бұл мысал адамның қабілеттілігі білімі мен икемділігі,
дағдыларды тез меңгеруді жағай туғызатынын, сондай-ақ балалардың
қабілеттерін дұрыс байқай алып, онымен санасып отырудың қажеттілігіне
мұғалімдердің зер салуын керек етеді.Қабілет негізінен екіге бөлінеді.
Адамның ақыл-ой өзгешеліктерінің жеке қасиеттерін көрсететін кез келген
адамнан табылатын қабілет жалпы қабілет деп аталады. Ақылдың орамдылығы
мен сыншылдығы, материалды еске тез қалдыра алу, зейінділік пен
бақылағыштық, зеректік пен тапқырлық т.б. осы секілді ақыл-ой әрекетінде
көріністен өзгешеліктер жалпы қабілет болып табылады.Іс-әрекеттің жеке
салаларында ғана көрініп, оның нәтижелі орындалуына мұмкіндік беретін
қабілетті арнаулы қабілет деп атайды. Бұған суретшінің, музыкантың,
актердің, споршының, математик-ғылымның ақын-жазушының қабілеттерін
жатқызуға болады.Соңғы кездері кейбір зерттеушілер қабілеттің үшінші түрі
деп практикалық іске қабілеттілікті айтып жүр. Бұған ұйымдастырғыштық,
педагогтық, конструктивті-техникалық қабілеттерді жатқызады. Қабілеттердің
осы тұрлері іс-әрекеттің басты салаларына (ғылым, өнер, практика) орайлас
бөлінеді.
Адам қабілетінің дамуы қоғамдық прогреске, оның әлеуметтік сипатына ғылыми-
техникалық прогресс байланысты болып отырады. Мәселен, капитализм
қалыптасып келе жатқан дәуірде, ғылымның сан алуан салаларының дамуына
буржуазия қоғамы кең өріс беріп отырады. Өйткені қауырт дамып келе жатқан
капиталистік өндіріс барған сайын жаңа ғылыми білімдерді талап ете бастады.
Мұның өзі білімді адамдардың көбейе түсуіне қолайлы жағдай туғызды. Сол
кездері жан-жақты қабілетті, аса дарынды адамдар көп болды. Өйткені бұл
қоғамның қажетінен туған құбылыс еді. Ф. Энгельс Қайта гүлдену дәуіріне
берген сипаттамасында сол дәуірді: күшті ой-өрісі, құштарлығы мен сипаты.
Сан қырлылығы, ғылымдығы жағынан алыптарды керек еткен және сондай
алыптарды туғызған заман болды... Ол кезде алысқа сапар шекпеген, төрт-бес
сөйлемеген, творчествоның бірнеше саласында жарқырап көзге түспеген бірде-
бір ірі адам болған жоқ дерлік еді. Леонардо да Винчи ұлы художник болып
қана қойған жоқ, сонымен қатар, ұлы математик, механик және инженер болды,
физиканың сан алуан тарауларында табылған маңызды жаңалықтар соның арқасы.
Альберхт Дюрер суретші, гравер, скульптор, архитектор болды, оның үстіне
өзіндік кейбір идеялары бар фортификация системасын ойлап тапты. Бұл
идеяларды көп заман өткеннен кейін барып, Монталамбер және фортификция
жайындағы ең жаңа неміс ілімі қайтадан көтеріп кетті. Макиявелли мемлекет
қайраткері, тарихшы, ақын болды, оның үстіне жаңа замандағы ауызға алуға
лайықты бірінші әскери жазушы болды... Олзамандағы геройлар кісінің өрісін
тарылтатын, сыңар жақтық туғызатын, олардың ізбасарларының бойынан ықпалы
бізге сондай жиі байқалып жүрген еңбек бөлінісінің құлдары бола қойған
жоқты. Ф. Энгельс айтып отырған қайта гүлдену (дұрысы ұайта өрлеу.) ХХ-
ғасырдың бас кезінде қазақ қоғамында да белеңалған еді. Осы кездегі тарихи
аренаға жан-жақты қабілетті адамдар Ш. Құдайбердиев, А. Байтұрсынов,
Х.Досмұхамедов, М. Дулатов, Ж. Аймауытов, М. Шоқаев, М.Жұмабаев, т.б.
шыққаны белгілі. Адам қабілетінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.