Шешім қабылдау және жоспарлау үшін өндірістік шығындарды топтастыру

Өндірістік қызметке жұмсалатын шығындар түсінігі басқарушылық есепте жиі қолданылыды, бірақ нақты мағына бермейді. «Шығындар» түсінігі қосымша түсініктемені қажет етеді. БҰл түсініктеменің мағынасы ақпаратты пайдаланушының қойған мақсаты мен бухгалтер пайдаланған шығындарды қортындылау үлгісіне байланысты анықталады.
Өзіндік құнды түсіну үшін (шығындар жинтығы ретінде) оны 3 жақтан қарастырайық: біріншіден, шығындар ресурстарын пайдаланумен анықталады, екіншіден, шығындар ақшалай өлшемдегі пайдаланылған ресурстарының санын сипаттайды, үшіншіден, шығындар олардың жұмсалу мақсатында өнімөндірісі, қандайда бір бөлімше қызметімен салыстырылады. Осыдан өзіндік құн (шығын) белгілі бір мақсаттағы пайдаланылған ресурстардың ақшалай өлешдегі шамасы.
Шығындар есебінің объектісі әртүрлі шекарада анықылуы мүмкін. Бұл ақпарттарды пайдаланушылар мен басқарудың мақсатына байланысты болады. Шығындар есебінің нақты объектісінің сипаттамасы шығындарды бағалау әдісі мен өндірістегі есеп жүйесінің түрін анықтайды.
Нормативтер бойынша шығындарды бағалау жүйесі кәсіпорынның ресурстарын пайдалану деңгейін сипаттап, басқарушылық шешімдерді жеңілдетеді.
Ішінара шығындар бойынша өзіндік құнды бағалау тікелей шығындарды жабуға бағытталған. Бұл жүйенің мәні келесілерге келіп тіреледі: тікелей шығындар деп бұйымның өзіндік құнына, ал жанама шығындар түгелімен өздері болған есепті кезеңнің жалпы қаржылық нәтижесіне кіреді. Өнімдерді сатудан түскен түсімнен сол өнім өндірісіне жұмсалған шығындарды алып тастасақ, жалпы табысты анықтаймыз.
Барлық бұйымдар бойынша брутто-табысты қосып,тұрақты шығындардың жалпы шамасын жабу үшін қолданылатын жиынтығын аламыз.Брутто-табыстан тұрақты шығындарды өндірістің нәтижесін есептейміз.
Айрықшылық жағдайлар кейде өзіндік құнды есептеуге, сараланған шығындарды қолдануға итермелейді. Сараланған шығындар деп олардың шамасы белгілі бір жағдайлармен салыстырғанда басқаша болуы мүмкін шығындарды айтамыз. Сараланған шығындар барлық уақытта қандай да бір нақты әртүрлі шығындарды.
Шығындар бабы әрбір нақты мәселе бойынша әрбір нақты жағдайды анықталады.

1.Дүйсебаев К.Ш ., Төлегенов Э.Т., Жұмағалиев Ж.Г.
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау /оқу құралы.-Алматы: экономика. 2001.-330 бет
2. Назарова
Басқару есебі

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе
1.Өндірілген өнімді калькуляциялау мен бағалау үшін шығындарды жіктеу
2.Шешім қабылдау және жоспарлау үшін өндірістік шығындарды топтау

Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе
Өндірістік қызметке жұмсалатын шығындар түсінігі басқарушылық есепте жиі
қолданылыды, бірақ нақты мағына бермейді. Шығындар түсінігі қосымша
түсініктемені қажет етеді. БҰл түсініктеменің мағынасы ақпаратты
пайдаланушының қойған мақсаты мен бухгалтер пайдаланған шығындарды
қортындылау үлгісіне байланысты анықталады.
Өзіндік құнды түсіну үшін (шығындар жинтығы ретінде) оны 3 жақтан
қарастырайық: біріншіден, шығындар ресурстарын пайдаланумен анықталады,
екіншіден, шығындар ақшалай өлшемдегі пайдаланылған ресурстарының санын
сипаттайды, үшіншіден, шығындар олардың жұмсалу мақсатында өнімөндірісі,
қандайда бір бөлімше қызметімен салыстырылады. Осыдан өзіндік құн (шығын)
белгілі бір мақсаттағы пайдаланылған ресурстардың ақшалай өлешдегі шамасы.
Шығындар есебінің объектісі әртүрлі шекарада анықылуы мүмкін. Бұл
ақпарттарды пайдаланушылар мен басқарудың мақсатына байланысты болады.
Шығындар есебінің нақты объектісінің сипаттамасы шығындарды бағалау әдісі
мен өндірістегі есеп жүйесінің түрін анықтайды.
Нормативтер бойынша шығындарды бағалау жүйесі кәсіпорынның ресурстарын
пайдалану деңгейін сипаттап, басқарушылық шешімдерді жеңілдетеді.
Ішінара шығындар бойынша өзіндік құнды бағалау тікелей шығындарды жабуға
бағытталған. Бұл жүйенің мәні келесілерге келіп тіреледі: тікелей шығындар
деп бұйымның өзіндік құнына, ал жанама шығындар түгелімен өздері болған
есепті кезеңнің жалпы қаржылық нәтижесіне кіреді. Өнімдерді сатудан түскен
түсімнен сол өнім өндірісіне жұмсалған шығындарды алып тастасақ, жалпы
табысты анықтаймыз.
Барлық бұйымдар бойынша брутто-табысты қосып,тұрақты шығындардың жалпы
шамасын жабу үшін қолданылатын жиынтығын аламыз.Брутто-табыстан тұрақты
шығындарды өндірістің нәтижесін есептейміз.
Айрықшылық жағдайлар кейде өзіндік құнды есептеуге, сараланған шығындарды
қолдануға итермелейді. Сараланған шығындар деп олардың шамасы белгілі бір
жағдайлармен салыстырғанда басқаша болуы мүмкін шығындарды айтамыз.
Сараланған шығындар барлық уақытта қандай да бір нақты әртүрлі шығындарды.
Шығындар бабы әрбір нақты мәселе бойынша әрбір нақты жағдайды анықталады.

Өндірілген өнімді калькуляциялау мен бағалау үшін шығындарды жіктеу

Кез клген өнімді (жұмыс, қызмет) өндіру белгілі бір шығындармен
байланысты. Сондықтан да шығындарды жіктеу өндірістік есептің маңызды
элементі болып табылады. Әдетте, топтау принциптеріне калькуляциялау
баптарының номенкулатурасы сәйкес келеді. Өзіндік шығындарды дұрыс есептеу
үшін оның ғылыми негізделген жіктелімі аса қажет. Өндірілген өнімді
калькуляциялау және бағалау үшін шығындар былай топтасады:
• Негізгі-өндірістің технологиялық процесімен тікелей байланысты
(шикізатты, технологиялық қажеттіліктерге кеткен матеиалдық шығындар,
негізгіөндірістік жұмысшыларға жалақа төлеу, мешиналар мен құрал
жабдықтарды ұстау мен пайдалануға кеткен шығындар т.б)
• үстеме шығындар (өндірісті ұйымдастыру, оған қызмет ету және басқару
тікелей байланыста пайда болады);
• тікелей-өнімнің нақты түрін өндірумен байланысты және оның өзіндік
құнына тікелей әсер кіреді;
• Жанама шығындар жекелеген өнім түрлерінің құнына тікелей байланысты
емес, жанама түрде бөлінеді. Олар өнімнің өзіндік құнына әртүрлі
әдістердің көмегімен (ставка, пайыз, коэффиценттер) арқылы жанама
жолмен қосылады;
• Кірістік шығындар-қолда бар және сатып алынған ресурстар, келешекте
табыс әкелуі ықтимал.
• Өткен шығындар,олар келешекте табыс әкелу қаблетін жойған ресурстар.
Өнеркәсптік кәсіпорындарда өндірістік шығындарды өнімнің өзіндік құнына
толығымен қосады, ал өндірістік еместердің бір бөлігін қаржы нәтижелеріне
жатқызады. Алғашқылары қорларды бағалауда мүмкін пайдаларды қарастыра, ал
екіншілері қандай да бір өнімнің құнына жатпайды және қосыла алмайды.
Жүктелген шығындар- бұлар шешім қабылдау кезінде ескеріледі, олар
ресурстар шектелген жағдайда пайда болады. Жүктелген шығындарды көзге
елестетілетін деп атайды,себебі оларды шешім қабылдау кезінде
қосады,бірақ келешекте олар болмауы да мүмкін.
Олар жоғалған немесе басқа жағдайға пайдаланған өндірістік
ресурстарды қолдану бойынша мүмкіндіктерді сипаттайды, егер де
ресурстарды шектелмеген болса, онда жүктелген шығындар нөлге тең.
Инкременттік шығындар мен кірістер-өнімнің қандай да тобын қосымша түрде
дайындау жағдайында пайда болады.Мысалға, егер қандай да бір шешім
нәтижесінде тұрақты шығындар артса (өнімді қарқынды түрде шығарғаны үшін
сыйақы төленсе), онда бұл шығындар инкременттік деп аталады. Егер де
қосымша өнім шығару туралы қабылданған шешім тұрақты шығындарың абсолютті
шамасын арттыруға әкеліп соқтырмаса, онда инкрементті шығындар нолге тең.

Маржиналды шығын мен кіріс-бұлар сондай-ақ, қосымша шығындар мен кірістер
болып табылады, бірақ олар бүкіл шығырылымға емес, өнім бірлігіне
есептелген. Бұның инкрементті шығындар мен кірістерден айырмашылығы осында
тұр.
Өндірістік емес шығындар, шығын нәтижсінде өнімнің шығарылуымен
сипатталады, және олар есептен шығарудың басқа уақытша цикілінде болады.
1.2-кестеде есепті кезеңде шығын мазмұнының өзгешелігін және өнімнің өзндік
құнына енгізілген шығын тіркеу уақыты ме қаржы нәтижесін есептеп шығару
айырмашылығы көрсетілген.
Қарастырылып отырған жіктеудің мақсаты екі негізгі бағыты бойынша ақпарат
жинау:
-жеке өімдер бойынша қор құнын бағалау;
-жауакершілік орталығы бойынша шығын деңгейін бақылау.
Сонымен, шығынның қорлану жүйесі екі кезеңде шығын жауапкершілік
орталығы өндірілетін өнім түрлері бойынша бөлінеді. Әдетте бұл кезеңді
калькулшяция деп атайды.
Шешім қабылдау және жоспарлау үшін өндірістік шығындарды топтау
Шешім қабылдау және жоспарлау үшін шығындар туралы тиісті ақпараттар
болуы қажет. Шешім қабылдау прцесі ақпарат талап-тарын құрылымдайды және
басқару есебі элементтері әдістерін пайдалану тәртәбін белгілейді:
шығындарды топтау және жинақтау; болжамдау; үлгілеу; енгізу және талдау
Шығынды жіктеуді талдаудың маңызы кезеңді оларды ауыспалы және тұрақты
деп топтау. Шығынның тұрақтысы болып саналатыны, оның абсолюттік шамасы
өнімді шығару көлемінің өзгеруіне байланысты емес (үй-жайды күтіп ұстау
шығындары, амортизация, басқару қызметкерлерінің жалақысы т.б.). Өнімді
білігінің тұрақты шығындары өнім көлемі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.