Өтімділік есебі

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ: 1 ӨТІМДІЛІКТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ

3: 4

КІРІСПЕ: 1. 1 Өтімділіктің экономикалық мәні мен түсінігі

3: 4

КІРІСПЕ: 1. 2 Өтімділіктің жіктелінуі мен өтімділік есебінің

КІРІСПЕ: нормативтік-құқықтық реттелуі

3: 8

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ: 2 КОММЕРЦИЯЛЫҚ ҰЙЫМДАРДАҒЫ ӨТІМДІЛІК ЕСЕБІ

КІРІСПЕ: МЕН АУДИТІ

17

КІРІСПЕ: 2. 1 Коммерциялық ұйымдардағы өтімділік есебі

3: 17

КІРІСПЕ: 2. 2 Коммерциялық ұйымдардағы өтімділіктің құрамы мен

КІРІСПЕ: құрылымын талдау

19

КІРІСПЕ: 2. 3 Коммерциялық ұйымдардағы өтімділік есебінің аудиті

26

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ: 3 КОММЕРЦИЯЛЫҚ ҰЙЫМДАРДАҒЫ ӨТІМДІЛІК ЕСЕБІ

КІРІСПЕ: МЕН АУДИТІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ

33

КІРІСПЕ: 3. 1 Коммерциялық ұйымдардағы өтімділік есебін жетілдіру

3: 33

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ: ҚОРЫТЫНДЫ

35

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

36

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ

Бүгінгі нарықтық экономиканың жағдайында бухгалтерлік есепті жүргізу басқару жүйесінің ең маңызды және міндетті шарты болып табылады. Бухгалтерлік есеп өндірістің хал ахуалын, экономикалық жағдайын анықтап негізгі міндеттерді нақты сипаттайтын бірден -бір жүйе. Бүгінгі күні өндірістік саланы алатын болсақ ең алдыңғы қатардағы мәселелерге өндіретін өнім түрлеріне зор мән бере отырып, өндіруге кеткен өтімділіктің ауқымынын неғұрлым азайтып және өзіндік құнын дұрыс әрі дәл анықтау міндетті шарт.

Осы мәселеге орай кәсіпорын өндірістік өтімділікды есептеу жолдарын дұрыс жүйеге келтіре отырып, өндірістің шаруашылық қызметін басқарудың заңдылықтары халық шаруашылығында өркендеуіне жол береді.

Нарықтық экономиканық нағыз шарықтап келе жатқан шағында күрделі экономикалық механизмді басқару өндірістегі дәл, әрі нақты жүргізілген есеп арқылы ғана жүзеге асуы тиіс.

Елбасының Жолдауы елдің экономикада тактикалық міндеттерді шешуден стратегиялық міндеттерді шешуге көшкенін көрсетті. Ең алғаш экономиканы диверсификациялауға және елдің шикізаттық факторға тәуелділігін жоюға бағытталған индустриалдық - инновациялық даму стратегиясы ұсынылды.

Президент өңделмейтін өндіріс салалаларын дамыту, өндірісті және экономиканы тұтас инновациялық және технологиялық жаңарту міндеттерін алға қойды. Осы басымдылықты жүзеге асырудың бір механизмі ретінде кәсіпкерлік бәсекелестік ортаны және нақты инновациялық жобаларды жүзеге асыратын даму институттарының инфрақұрылымын қалыптастыру атап көрсетілді.

Бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру жүйесін дамыту елдің экономикалық жағдайындағы өзгерістермен тығыз өзара байланыста және шаруашылық тетіктің даму сипаты мен деңгейіне жауап беруі тиіс.

Бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру жүйесін одан әрі дамытуды ХҚЕС-ке сәйкес бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікте қалыптастырылатын ақпараттың сапасын, ашықтығын және салыстырмалылығын арттыру мақсатында мынадай негізгі бағыттар бойынша жүзеге асыру қажет:

бухгалтерлік есепке алуды, қаржылық есептіліктің аудитін ұйымдастырумен және жүргізумен айналысатын мамандарды даярлау және қайта даярлау;
шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері үшін бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беруді жүргізу тәртібін оңайлату;
халықаралық тәжірибенің негізінде бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беруді реттеу жүйесін өзгерту;
бухгалтерлік есепке алу мен аудитті дамытудың халықаралық процесіне қатысу.

1 ӨТІМДІЛІКТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ

1. 1 Өтімділік экономикалық мәні мен түсінігі

Өтімділік. Халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттары жағдайында бұл терминнің үш түрлі түсінігі бар: ақша жұмсау өтімділікы, құндылықтар жұмсау өтімділікы, жұмсалған өтімділік.

Нақтылы ақша жұмсау арқылы жұмсау мен пайдалану мақсатына қарай сатылып алынған ресурстарға жұмсалған ақшаларды ақша жұмсалған өтімділік деп атайды. Ұйымдар тауарлар сатып алуға, көрсетілген қызметтер мен орындалған жұмыстар үшін ақша төлеген жағдайда, онда мұндай ақша қаржылық өтімділік болып табылады. Яғни ұйымдар активінің көбеюі жұмсалған өтімділік сомасының көбеюіне байланысты. Сондықтан қаржылық өтімділік сатып алу мақсатында қолданылады. «Өтімділік» термині әсіресе халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттарына сай, жалпы өтімділіктің экономикалық маңызын ажырату мақсатында жұмсалып кетті деген ұғымды білдіреді.

Экономикалық ресурстарды сатып алу сәті мен осы ресурстарды жұмсау сәтінің арасындағы кезеңде есепте тұрған активтерді қаражаттар деп атаймыз. Яғни сатылып алынған ресурстар өндірістік үрдіске жұмсалғанға дейін қаражаттар құрамында болады. Ал өндірістік үрдіске жұмсалып кеткен ресурстарды «жұмсалған өтімділік» категориясына жатқызамыз.

Орыс тілінде: «издержки», «затраты», «расходы» терминдері синонимдер түрінде танылған. Еліміздегі бухгалтерлік есеп жүйесі халықаралық бухгалтерлік есеп тұжырымдарын, принциптері мен стандарттарын негізге алына бастауына сай орыс тіліндегі аталмыш терминдердің экономикалық танымының ерекшеліктері бар. Біздер осы ерекшеліктерге өз пайымдауымызша түсінік бердік.

Ақшалай өтімділік. Қажет болған жағдайда жұмсалған жалпы өтімділік құрамына есептен шығарылатын сатылып алынған тауарлар, немесе қызметтер құнының ақшалай өлшеммен жұмсау. Ақшалай өтімділік ұйымдардың ресурстарының азайғандығын, немесе міндеттемелер сомасының көбейгендігін көрсетеді. Ақшалай өтімділік қаржылық өтімділіктің пайда болуымен тікелей байланысты. Ақшалай өтімділік жұмсау кезеңі осы кезеңдегі сатылып алынған, немесе өндірілген тауарлар және қызметтер құнымен бірдей сомада болады. Яғни ағымдағы жылдың ақшалай өтімділікы осы жылдағы ақшалай өтімділік сомасымен тең болады. Ағымдағы жылға дейін жұмсалған ақшалай өтімділік осы жылдағы жұмсалған өтімділік болып табылады. Шаруашылық операцияларының маңызына қарай ағымдағы жылдағы жұмсалған ақшалай өтімділік алдағы жылдардың жұмсалған өтімділікына жатқызылады. Яғни ағымдағы жылдағы жұмсалған мұндай ақшалай өтімділік осы жылдың аяғында жасалған бухгалтерлік баланста активтер түрінде көрсетіледі.

Жұмсаған өтімділік. Есепті жыл ішінде түгелдей жұмсалған ресурстардың құны.

Есепті жыл ішінде табыс келтіру мақсатында жұмсалған ресурстарды өтімділік деп атаймыз. Егер ақшалай өтімділік жұмсаудағы пайда болған қаржылық өтімділік болған жағдайда, мұндай өтімділік есебі активтер құрамында жүргізіледі. Қаржылық өтімділік болашақта табыс келтіру мақсатында танылса, онда бұлар активтер сомасының көбеюін көрсетеді. Егер қаржылық өтімділік табыс келтірмейтін болса, онда мұндай өтімділікды ағымдағы жұмсалған өтімділік, немесе бөлінбеген пайда есебінен жабылады.

Егер жұмсаған өтімділік құны келесі жылға жатқызылса, онда осы есепті жылдың аяғына жасалған бухгалтерлік баланста мұндай өтімділікды міндеттемелер түрінде көрсетуге болады.

Өтімділік деп әдетте жұмсалынған ресуртсар мен тауарлар мен қызметтер үшін төленуге тиісті ақша сомасы түсініледі. Ұйым қызметін басқару мақстаныда менеджерлер үшін үшін тек шығын ғана емес, нақты объектіге қатысты шығын мөлшері жөніндегі ақпарат қажет. Өтімділік есебінің объектілері бойынша белгілі-бір қызмет түрі анықталып, өтімділік топтастырыады және бағаланады. Калькуляциялау тұрақты түрде жүргізілуі мүмкін, бірақ ол ұйым үшін қымбат бағалануы мүмкін, сол себепті мәліметтер нақты бір жүйеде жинақталып, табыстар мөлшерімен салыстырылып отыруы қажет. Өтімділік есебі жүйесін қалыптастырудың тиімді жолы шешімдерді топтарға жинақтау және оларға сәйкес келетін объектілерді анықтау болып табылады. Бүгінгі күнгі өтімділікды жіктеп сыныптау арқылы олардың негізгі екі түрін ажыратамыз: өзгермелі және тұрақты. Олар өндірістің көлемі өзгерген жағдайда қандай өзгеріске ұшырауы арқылы сипатталады. Өзгермелі өтімділік өндіріс көлемінің өзгерісіне тура пропорционалды өзгерсе, ал тұрақты өтімділік өзгеріссіз қалады. Айталық ұйым әрбір автоқалам өндіріс үшін 15 теңге жұмсайтын болса, онда жалпы өндірілген автоқаламдар санын осы 15 теңгеге көбейту арқылы жалпы өтімділік сомасын анықтаймыз. Өнім бірлігін өндіруге жұмсалған 15 теңге ішіне материалға кеткен, құрастырушы бөлшектерге жұмсалған шығын, сауда агенттеріне төленген төлем және басқалары кіреді. Тұрақты өтімділіктің өндіріс көлемінің өзгерісіне тәуелділігін анықтау мақсатында, айталық ұйымның есепті жылы сақтандыру төлемі, рента, мүлік салығы сияқты төлемдерінің жалпы мөлшері 100 000 теңге болсын, онда өндіріс көлемінің өзгерісіне тұрақты өтімділіктің жалпы сомасы тәуелсіз болады, ал өнім бірлігіне келетін тұрақты шығын өндіріс көлеміне кері пропорционалды түрде өзгереді. Енді осы екі шығын түрлерінің өндіріс көлеміне тәуелділігін келесі суреттер арқылы көреміз.

Мұндай шаруашылық фактілерінің мысалы ретінде несие алудағы есептелген пайыздық төлемдерді(төленетін пайыздық өтімділік) айтуға болады. Мағынасы жағынан маңызды мысал ретінде, негізгі құралдар сатып алып, бұларды пайдалануға байланысты қосымша жұмсалған өтімділікды айтуға болады. Бухгалтерлік есепте негізгі құралдардың барлық құны бірден өтімділік құрамына жазылмайды. Негізгі құралдарды пайдалану мерзіміне қарай, бұларға амортизациялық өтімділік есептелінеді. Яғни негізгі құралдар өз үлесін пайда келтіру мақсатында біртіндеп жұмсап, өндірілген өнімнің өзіндік құнына кезеңдік өтімділік түрінде қосып отыратындығын білген жөн.

Кезең өтімділікына келесі шығын түрлерін жатқызуға болады:

жалпы және әкімшілік шығыстар;
пайыздық төлемдер;
тауарлық-материалдық қорларды жүзеге асыруға шығыстар.

Өнімді өндіруге кеткен өтімділікға қарағанда бұл өтімділік өндірістің көлеміне байланысты емес және де жүзеге асырылған жұмыс немесе өнімнің белгілі бір түріне байланыссыз болып келетін тұрақты өтімділік ретінде анықталған, сондықтан оларды өнімнің көлемі негізінде емес, уақыт кезеңіне байланысты аудару қажет.

Белгілі бір кезеңде шаруашылық жүргізуші субъект ешнәрсе сатылмаған жағдайда да кезең өтімділікын көтереді. Олардың есеп және есептілікте көрсетілу жағынан алғандағы кезең өтімділікының өндірістік өзіндік құнан айырмашылығы кезең өтімділікы тауарлы материалдық қор қалдығына жатқызылмайтындығында. Нарықтық экономика жағдайында есеп және есептілікте бұлай көретілуі байқаушылық, сәйкес келу қағидаларымен жүргізіледі.

Кезең өтімділікы - бұл қаржылық шаруашылық қызметінің қортындысы туралы есеп көрсеткіштері, егер бастапқыда өндірістік өтімділікының көрсеткіштері ретінде тауарлы-материалдық қорлар қалдығының құрамына енгізіліп, баланста шаруашылық жүргізуші субъектінің активінің бір бөлімінде көрсетілсе, осыдан кейін ғана барып қаржылық-шаруашылық қызметінің қортындысы туралы есептің көрсеткіші болады.

Кезең өтімділікы сол өндірілген кезеңде ғана есептен шығарылады және аяқталмаған өндіріс немесе жүзеге асырылмаған өнім қалдығына келеі кезеңге ауыстырылмайды. Бұл сұрақтар негізінде шаруашылық жүргізуші субъект бағалық саясатында тұрақты шешімдер қабылдау үшін маңызды. Жалпы және әкімшілік өтімділік-бұл өндірісті ұйымдастыру, басқарумен байланысты өтімділік. Жалпы басшылықпен байланысты әкімшілік және жалпы шаруашылық өтімділікға, типтік өтімділікға келесілерді жатқызуға болады:

Өтімділік - қойылған мақсатқа жету үшін экономикалық ресурстарды өндірістік процесске тартудың өткен немесе болашақтағы мүмкіндік көрсеткіші. Өтімділікды жоспарлау - бұл жалпы мекеме және оның жеке бөлімшелеріне өндірістік міндеттердің қойылуы мен оларды іске асыруға қажетті қаражаттар түріндегі алға қойған мақсаттарын анықтау процессі.

Экономика ғылымындағы әртүрлі мектептің өкілдері (К. Маркс, А. Маршалл. Д. Миль, Д. Робинсон) өтімділікды зерттеуге қомақты үлес қосты.

Өтімділікды зерттеумен саяси экономия классиктері де айналысқан. А. Смит абсолюттік өтімділік деген түсінік енгізген, ал Д. Рикардо салыстырмалы өтімділік теориясының авторы. “Өтімділік” деген терминді олар, бірлікке жұмсалған орташа қоғамдық өтімділік деп түсінген, немесе, саладағы кәсіпорындардың барлығына бірдей орташа өтімділік көлемі қандай шамада болады. Классиктер өтімділікды ренталық төлемдермен есептескендегі өндіріс бағасы деп те дәлелдеді.

К. Маркс бағаның құннан ауытқу мәселесін қарастырды. Оның тұжырымдамасы екі маңызды нәрседен тұрады: өндіріс шығыны және айналым шығыны. Марксистік концепция бойынша өндіріс өтімділікы капиталиске тауардың не тұратынын көрсетеді: өндіріс құралдары мен жұмысшы күшіне (тұрақты және айнымалы капитал) жұмсалған өтімділіктің сомасы болады. К. Маркс ерекше капиталистік өтімділікдан, тауардың құнын құрайтын еңбек өтімділікын-ақиқат өндіріс өтімділікын-ажыратып зерттейді. Өндіріс өтімділікын осылай бөлу-еңбек өтімділікына және капитал өтімділікына-бұл капиталистік ұдайы өндіріс процесіне марксистік талдау жүргізудің бастапқы принциптерінің біреуі болып табылады.

ХІХ ғ. соңында бірнеше жаңа концепциялар пайда болды. Маржинистер (Менгер, Визер) бойынша, өтімділік шекті пайдалылыққа негізделген психологиялық құбылыс болып табылады. Олардың шекті пайдалылығымен (сатушы көзқарасы бойынша) белгіленетін, өндіріс факторлары үшін фирмалар төлейтін соманың шамасы белгіленеді. Маржинистік экономикалық теорияда өтімділік түсінігі тек жеке кәсіпорынға тән жағдай деп есептеледі. Осы кәсіпорнының табысы мен өтімділікы өндіріс масштабының функциясы деп түсініледі.

Австриялық теоретик Ф. Визер балама мүмкіндіктер өтімділікының субъективтік теориясының авторы. Осы тауардың нақты өндіріс өтімділікы, өндіріс ресурстарын басқаша пайдаланғанда өндірілген өнімдерден қоғамға түсетін барынша жоғары пайдалылыққа тең болады. Австриялық мектептің өкілдерінің маржиналисттік көзқарастарын математикалық негізге көшірумен байланысты, өтімділікды барынша төмендету (минимизация) теориялары пайда болады.

Өтімділіктің институционалисттік теориясының көрнекті өкілдері Дж. К. Кларк және Джон А. Гобсон болып табылады. Кларк қосымша өтімділік мәселелерімен айналысқан және өтімділіктің әр типтерін индивидуалдық, қоғамдық, абсолюттік, үстеме, қаржылық, өндірістік, ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді жан-жақты зерттеген. Гобсон адамға жасалатын өтімділік деген ұғым енгізді. Бұған еңбек амалының сапасы мен сипаты, оның қабілеттілігі және қоғамдағы еңбек бөлісінің тиімділігі жатады.

Өндіріс өтімділікының неокласикалық концепциясы, оны өндіріс факторларына жұмсалатын өтімділік (тұрақты және айнымалы ) сомасы дейді. Батыс елдері ғалым экономистерінің жасаған өндіріс өтімділікының қазіргі тұжырымдамалары аталған марксистік тұжырымдаманы жоққа шығарып, басқаша түсіндіреді. Олар экономикалық ресурстардың барлық түрлерінің шектеулігімен және оларды баламалы қолдану мүмкіндігін ескереді.

“Мәселе мынада: барлық керекті тұтыныстарды қанағаттандыру үшін ресурстар ешқашан жеткілікті болған емес. Осы жағдайға қатысты өндіріс туралы мәселені қайсы бір шешу кейбір заттардан бас тартуды қажет етеді. Сондықтан барлық өтімділік балама өтімділікды құрайды. Балама өндіріс өтімділікды басты кедергі болып табылады және олармен фирма өткеру процесінде өзінің пайдасын көбейту мүмкіндігінде ұшырайды”, -деп өздерінің “Нарық: Макроэкономикалық модель” деген еңбегінде Долан Э. Дж. және Линдсей Д. тұжырымдаған болатын.

1. 2 Өтімділіктің жіктелінуі мен өтімділік есебінің нормативтік -құқықтық базасы

Есеп саясатының негізгі мақсаты компания қызметін мүмкіндігінше тиімді көрсету, ол жөнінде толық, объективті, шынайы ақпаратты көрсету болып табылады. «AEM SERVICES» жауапкершілігі шектелген серіктестіктің есеп саясатында ақша қаражаттарының қысқа мерзімді активтер ретіндегі есебін ұйымдастырып қана қоймай, ақша қаражаттарының қозғалысы жөніндегі есептілік түсініктеме жазбалар құрастырылады. Бұл есептілік қаржылық жағдайының өзгеруін бағалауға мүмкіндік береді, пайдаланушыларға серіктестіктің операциялық, инвестициялық және қаржылық қызметтері нәтижесінде ақша кірістері мен шығыстары жөнінде ақпарат береді делінген.

Басқа өтімділік құрамына қаржы -өткізу бөлімін ұстау өтімділікы кіреді-жұмысшылардың жалақысы, іссапар, пошта, телефон өтімділікы және тағы басқа; сауда өкілдерін ұстау-қызметкерлердің жалақысы, ғимараттарды жалға алу, телефакстық және басқа өтімділік; өнімдерді сертификаттау өтімділікы; материалдық емес активтердің тозуы-сауда белгілерінің, марка және тағы басқа өтімділік.

Бұл өтімділік жіктемесі өндіріс өтімділікының белгілерімен анықталған. Сондай-ақ қаржы-өткізу қызметінің өзгешелігі негізгі белгі ретінде шешім қабылдау мен жоспарлау үшін жіктеуді алға шығарады. Бұл жағдайда өтімділікды релеванттық (еепке алынатын) және иррелеванттық болып бөлінеді. Өтімділікды осылайша бөлу өткізу бағасы, нарық сегменттерін бөлу, сату көлеміне арттыру жөнінде шешім қабылдау үшін қажет.

Релеванттық қаржылық өтімділік ақшалай қаражаттың болашақ өсімін көрсетеді, оның мөлшері қарастырылған шешімге байланысты. Есепке тек ақшалай қозғалыстың өсімі ғана алынады.

Әртүрлі жағдайда сол бір өтімділік релеванттық та, иррелеванттық та болуы мүмкін екенін тәжірибе көрсетіп отыр. Мысалы, артық материалдар сатып алынды. Бұл материалдар жұмсалуға немесе сатылуға тиісті емес, сондықтан қабылданатын шешімге байланыссыз олардың құны бірдей болады, яғни олар иррелеванттық болып табылады. Басқа жағдайда, материалдарды қандай да бір өнімді өндіру үшін сатып алғанда, олардың құны, номенклатурасы, т. б. талданады-материалдарға жұмсалған өтімділік бұл жерде релеванттық болады. Материалдық өтімділік бұл жағдайда қабылданатын шешімге байланысты болады.

Сонымен, релеванттық өтімділік тізімін келтіруге болмайды, әр нақты жағдай үшін ол әртүрлі болады. Бірақ әр нақты жағдайда келесі принципті басшылыққа алу керек: релеванттық өтімділік-бұл қабылданатын шешім нұсқасына байланысты өзгеретін болашақ өтімділік.

Басқару бөлімдері мен қызметтерін, өндірістік бөлім құрылымдарын басқару аппаратын ұстау белгілі бір өтімділіктің жұмсалуын қажет етеді. өндіріс өтімділікы сияқты олар да міндетті. Басқару өтімділікын үстеме өтімділікға жатқызады және жалпы олардың құрамында қарастырады. Бірақ басқару функцияларының өзгешелілігі үстеме өтімділікы құрамынан ұйымдық қызметпен байланысты өтімділік мен олардың жіктелімін бөліп алуды қажет етеді.

Пайда болу орнына байланысты өтімділік жалпы өндірістік және жалпы шаруашылық болып бөлінеді. өндірістік сипаты бар ұйымдық қызметпен байланысты өтімділік құрамына мыналар жатқызылады: өндірісті басқару өтімділікы; өндірісті дайындау мен ұйымдастыру; өндірістік бөлімшелерді басқару аппратын ұстау өтімділікы; ғимараттарды, құрылыстарды, өндірістік құралдардың амортизациясы, қалыпты жұмыс жағдайын қамтамасыз ету өтімділікы, мамандыққа бейімдеу кадрларды даярлау өтімділікы, арзан бағалы тез тозғыш құрылғылардың тозуы және басқалар.

Жалпы шаруашылық мақсатындағы ұйымдық қызмет өтімділікы мыналардан тұрады: әкімшілік-басқару; техникалық басқару, жабдықтау-дайындау, қаржы-өткізу қызметін басқару; басқа ұйымдар қызметтеріне ақы төлеу; ғимараттарды, құрылыстарды, жалпы шаруашылық құрал-саймандарды ұстау мен жөндеу құндары, амортизацияны қоса есептегенде, жұмыс күшіне жұмсалған өтімділік-басшыларды іріктеу, оқыту, қайта даярлау, біліктілігін жетілдіру, заңдылықта белгіленге сәйкес міндетті төлемдер, салықтар, аударымдар-пайыздар.

Мұндай топтастыру өтімділікды мөлшерлеу, жіктелім баптарының бөлімшелері бойынша сметалар жасау, сметалардың орындалуын, өтімділікды есеп пен калькуляция объектілері бойынша бөлу. Бірақ мұндай топтастыру өтімділік мазмұнын толық ашуды, яғни олардың қалыптасуы мен экономикалық қажеттілігіне ағымдағы бақылауды қамтамасыз етпейді.

Ұйымдық қызмет бойынша өтімділік, әр бөлімшенің, кәсіпорынның іркіліссіз жұмыс жағдайларын жасауға әсері жәйлі мәлімет қалыптастыру басқарушылық есептің құрама бөлігі болып табылады. Басқару жүйесінің тиімділігі басқару деңгейлері бойынша есепті көрсеткіштер жүйесімен өлшенеді және сондықтан ұйымдық қызмет бойынша өтімділік құрамында келесі топтарды бөлеміз:

мақсатты функцияларды орындауға байланысты ұйымдық қызмет

өтімділікы;

кәсіпорын бөлімдері мен қызметтерінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету

өтімділікы;

жалпы ұйымдастыру және жалпы басқару қызметінің өтімділікы.

Өтімділіктің бұл топтастырылуы кәсіпорын қызметін басқарумен байланысты өтімділікды қалыптастыру процесін бақылауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, кәсіпорын қызметтері мен бөлімдері бойынша өтімділікды жинақтау әр әкмішілік бөлімшесінің жалпы кәсіпорынды басқару жүйесінің тиімділігіне әсер ету дәрежесін анықтайды. Бұл кезде басқарушылық еңбек тиімділігі басқару қызметі өтімділікының төмендетілуімен емес, бұл өтімділік қаншалықты басқару үшін толық мәлімет жүйесін жасауда жетекшілер қажеттіліктерін қанағаттандырумен сипатталады.

Басқарудың барлық қызметтері және әрқайсысы жеке -жеке өз жұмысын кәсіпорын алдында тұратын міндеттерді шешуге бағыттайды: өндіріс пен өнім өткізу көлемін көбейту, оның сапасын жақсарту, пайданы көбейту және өндіріс табыстылығын арттыру, кәсіпорын жұмысшыларының әлеуметтік жағдайын жақсартуды қамтамасыз ету. Осыған байланысты ұйымдық қызмет өтімділікының жіктемелік бағыттары бойынша іштей баптар бойынша бөлген дұрыс. Қарастыралатын жіктелімнің негізгі белгісі ретінде басқару қызметінің барлық түрлері немесе функциялары болу керек: әкімшілік басқару, техникалық басқару, өндірісті басқару, өнім өткізу, міндетті салықтар, жиналымдар мен аударымдар, банк қарыздарын пайдалану пайыздары, өндірісті басқару, өнім өткізу, міндетті салықтар, жиналымдар мен аударымдар, басқа өтімділік.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.