Сезім мен эмоция туралы

КІРІСПЕ: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 3
НЕГІЗГІ БӨЛІМ: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.Сезім мен эмоция туралы жалпы түсінік ... ... ... ... ... ... 4
2.Сезім мен эмоцияның физиологиялық негіздері ... ... .. 13
3.Сезім мен эмоцияның әлпеті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
4.Сезім мен эмоцияның ерекшеліктері және сапалары.. 16
5. Жоғары деңгейдегі сезімдер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 20
6. Адамның сезім күйлерін меңгеруі.
Стресс мен дистресс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 22
ҚОРЫТЫНДЫ: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 25

Сезім деп аталатын ұғым күнделікті тіршілікте жиі қолданылып, түрлі мағынада айтылады. «Не сезіп тұрсың?» деген сөйлем мағынысы психикалық таным процесі түйсік ретінде қолданады.Бірақ, түйсік мен сезімді өзара шатастыруға болмайды.Сондай- ақ , қабылдауды да, елесті өзіндік мағынасы бар сезіммен шатастыру, әрқайсысың жеке дара танымдық ерекшеліктері процестерге балау- қателік.Алайда, сезім түйсіну, қыбылдау, елес, ойлау, қиял, ес сияқты жеке процестермен байланысты.Өйткені, адам бойынан түрі мен келетінен оның жан дүниесінің мазмұны және жүйесі осы сезімдер арқылы түгелей көрініс береді.
Адам сезімнін қайнар бұлағы-бізді қоршаған болмыс,объективті шындық.Сезім адамның табиғи және әлеуметтік қажеттілектерінің қанағаттырылу не қанағаттандырылмауы салдарынан туындан отырады. Қазіргі кезде психологиялық әдебиеттер мен күнделікті өмір тәжірибесінде сезім мен эмоция ұғымдары бір мағынада қолданып жүр. Егер бұл ұғымдрдың мәнін жеккелеп талдап көретін болсақ, онда екеуінін арасында елеулі айырмашылығы бар екенін аңғарамыз.

«Жалпы психология» Адаммұратова Алматы 1996
«Жалпы психология» Жарыбаев Қ. (оқулық) Алмыты 2004
«Ұлттық психология» Елікбаев Н.

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

КІРІСПЕ: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... . 3
НЕГІЗГІ
БӨЛІМ: ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4
1.Сезім мен эмоция туралы жалпы түсінік ... ... ... ... ... ... 4
2.Сезім мен эмоцияның физиологиялық негіздері ... ... .. 13
3.Сезім мен эмоцияның
әлпеті ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... 15
4.Сезім мен эмоцияның ерекшеліктері және сапалары.. 16
5. Жоғары деңгейдегі
сезімдер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
6. Адамның сезім күйлерін меңгеруі.
Стресс мен
дистресс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
22
ҚОРЫТЫНДЫ: ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... . 24
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25

КІРІСПЕ

Сезім деп аталатын ұғым күнделікті тіршілікте жиі қолданылып, түрлі
мағынада айтылады. Не сезіп тұрсың? деген сөйлем мағынысы психикалық
таным процесі түйсік ретінде қолданады.Бірақ, түйсік мен сезімді өзара
шатастыруға болмайды.Сондай- ақ , қабылдауды да, елесті өзіндік мағынасы
бар сезіммен шатастыру, әрқайсысың жеке дара танымдық ерекшеліктері
процестерге балау- қателік.Алайда, сезім түйсіну, қыбылдау, елес, ойлау,
қиял, ес сияқты жеке процестермен байланысты.Өйткені, адам бойынан түрі мен
келетінен оның жан дүниесінің мазмұны және жүйесі осы сезімдер арқылы
түгелей көрініс береді.
Адам сезімнін қайнар бұлағы-бізді қоршаған болмыс,объективті
шындық.Сезім адамның табиғи және әлеуметтік қажеттілектерінің қанағаттырылу
не қанағаттандырылмауы салдарынан туындан отырады. Қазіргі кезде
психологиялық әдебиеттер мен күнделікті өмір тәжірибесінде сезім мен эмоция
ұғымдары бір мағынада қолданып жүр. Егер бұл ұғымдрдың мәнін жеккелеп
талдап көретін болсақ, онда екеуінін арасында елеулі айырмашылығы бар
екенін аңғарамыз.

1.Сезім мен эмоция туралы жалпы түсінік

Сонымен сезім дегеніміз не? Сезім- адамнын өзіне, өзге адамдарға,
қоршаған заттар мен құбылыстарға көніл-күй қатынасын білдіретін және оларды
бейнелейтін психикалық процес.
Сезімнің психикалық процес екендігін тағы бір ерешелігі- оңын адам
көніл-күйіне байланысты әрбір процеске белгілі бір түрде реңк беріп
тұратындығы.Кейбір құбылыстар адамға түрленше әсер етіп, қуантады, шаттық
сезімге бөлейді. Ал кейпір ренжітіп тіпті тұңғиыққа батыруы мүмкін.Адамның
сезім күйлері- қуаныш, қайғы, таңдану, наразылық көрсету, ызалану, кектену,
қарқылдап, көзінен жас аққанша күлу т.б. көніл- күйдің сипаттық
ерекшеліктерін сыртқа шығарады. Сезімнің сан алуан көріністер мен олардың
пайда болуы әлеуметтік-қоғамдық жағдайларға, әсіресе, материалдық рухани-
мәдени қажеттілектерді қанағаттандырудың мақсат-мүдделеріне байланысты.
Сезім ұғымының кен мағынада қолданылуы жалпы көніл-күйді, ал эмоция сол
көніл-күйдің белгілі бір жағдайға қатты әсерленуін білдіретін қысқа
мерзімді уақытша көрініс.
Эмоция ұғымы төркіні – емовера деген латын сөзінен эмоцион дейтін
француз сөзінен шыққан. Қазақша – тітіркену, толқу. Бұл –жан дүниесінің
сыртқы және ішкі әсерлер салдарынан ызалану, қаһарлану, қорқу және шаттану
сияқты жағдайларының көрініс беруі.Эмоция–адамдар мен жануар дүниесінде
көрініс беретін кейіп.Эмоциялық күй адамды іс-әрекеттерге шабыттандырып,
тиісті нәтежеге жеткізеді немесе көніл-күйін жабырқатып, іс-әрекетті
бейберекетсіздікке ұшыратады.Сезім мен эмоцияның адам іс-әрекеті мен көніл-
күйіне ұнамды ісер етуі стеникалық –күшті сезім тудырса, ал ұнамсыз не
теріс әсер етуі астеникалық –әлсіз, жағымсыз сезім тудырады. Стеникалық
сезім жүйке жүйесіндегі қозуды күшейтсе, астеникалық сезім жүйкеге тежелеу
жасап, адамның әрекетшілдігін әлсіретедеді. Сөйтіп, адамның сезім күй және
оның қысқа мерзімді айқын көрінісі –эмоция –жан дүниесінін жандану мен
тіршілік ағамында айтарлықтай маңызы бар психикалық процесс. Сонымен,
эмоция дегеніміз –адамның органикалық мұқтаждықтарын қанағаттандыру не
қанағаттандырылмау байланысты туандайтын психикалық күйлер.
Сезімдерді эмоциялардан дұрыс айыра білмеушілік, бұл екеуінің мінің
бірдей деп ұғу, кейде қате түсініктерге соқтырады. Мәселен, осындай
айырмашылық жануарлар мен адам психикасын арасындағы айырашылықтарды
бүркемелеу мүмкін. Жануарлар эмоция түгелдей биологиялық сипаттағы құбылыс,
бұл жануарлардың сыртқы ортаға бейімделу көрісінен, әр түрлі шартсыз
рефлекстердің тізбегінен немесе инстинктерінен байқалады.
Сезімдер мен эмоциялаодың бірнеше сапалық ерекшеліктері бар. Олардың
сапасын көрсететін осындай ерекшеліктерінін бірін –қарама-қарсы, полярлық
сапалықтар деп аталады. Мәселен сүйсіну, сүйсінбеу, көнілдену, қажу,
шаттық, уайым т.б. осы секілді сапалар өзара екі полюске ажырасып, біріне-
бірі қарама-қарсы мағынада болады.

Эмоциялар
1. Эмоция адамның түрлі органикалық қажеттеріне байланысты туып отыратын
шағын, адам қуанғаннан, қамыққаннан, көзіне жас алса, не болмаса бір
нәрсеге мәз болып, шек-сілесі қатып күлсе, мұндай жағдайдың ұзаққа
созылмайтыдығы.
Сезімдер
1. Сезімдер –адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас жасау қажетінен
туатын және біртіндеп дамып отыратан бір сыдырғы
тұрақты процесс. Достық, адалдық, сезімдері
адамда бірден қалыптаса қоймайтындығы белгілі.бұларға жалпыла- малық сипат
тән. Мәселен, ата- ананы, ата мекенді,

2. Эмоция мәнерлі қозғалыстар (адамның пішінінен байқалатың ым-
ишаралар) көбірек байқалад. Мұңдай адам өзін тек организм тұрғысынан
көрсете алады.

3. Эмоциялардың қызметтің лимби жүйесі мен (ми бағасының үлкен ми
сыңарларына жақын жері) гипоталамус бөлігі (дененің зат алмасуын,
температурасын реттестіретін нерв орталығы) басқарып отырады.
Мәселен, осы нервтік орталықтарға зақым келсе адам тойғаның
білмейтін немесе өмірде шөлі қанбайтын жағдайға ұшырайды.

4. Эмоциялар жануарларда да кездеседі. Жануарлар эмоциясы биологиялық
сипаттағы реакциялардың жиынтығы. Адам сезімдеріне лайықты
көріністер жануарлар психикасында кездеспейді.

1.

отанды сүю секілді патриоттық сезімдер

2. Сезімдерде мәнерлі қозғалыстар жөнді байқалмайды . Тұрақты, терең әсерлі
сезім жеке адам психологиясының басты белгілердін бірі.

3. Сезім ми қабығының жұмысынан, атап айтқанда, динамикалық стереотиптердің
жасалып, өзгеріп отыруынан жақсы қөрінеді. Мұңда екінші сигнал жүйесінің
басқарушылық ролі күшті
болады. Сөз арқылы адам сезімдерінің өрісі кеңиді. Мәселен, сөз адамның
интеллектік, эстетикалық, моральдық сезімдерінің қалыптасуына елеулі әсер
етеді, соның артқасында сезімдер мен эмоцияларды тәрбиелеуге кең жол
ашылады. қанбайтын жағдайға ұшырайды.

4. Адамдардың эмоциялары мен сезімдері қоғамдық-
тарихи сипатта болып отырады.
эмоциясы биологиялық сипаттағы реакциялардың жиынтығы. Адам
сезімдеріне лайықты көріністер
жануарлар психикасында кездеспейді.
Мәселен, совет адамдардың жолдастық, адалдық, борыштық жауапкершілік
сезімдері

буржуазиялық қоғам өкілдері осындай сезімдеріне мазмұңы
жағынан қарама-қарсы бағытта келеді.
Сезімдердің екінші ерекшелігі –олардың актив(қажырлы) және пассив
(солғын) болып бөлуінен көрінеді. Адамдарға күш беріп,әрекетке
ұмылтыдыратын көрнекті сезімдер мен эмоцияларды стеникалық, ал бұлардың
бояу, солғын түрлерін астеникалық деп атайды. Біріншісіне: жауапкершілік,
жолдастық, достық айбаттылық т.б. жатса екіншісіне: уайым, енжарлық,
көнілсіздік т.б. сезімдер жатады. Бұл жерде мыныдай бір жағдай есте болсын.
Түрлі нақтылы жағдайлардың ретіне қарай адамдарда бір сезімнің өзі бірде
қуатты, бірде әлсіз көруі мүмкін. Мәселен, қорқыныш сезімі бір адамның
буының босатып, пәрментсіз етсе, енді бірде қауіп-қатерге қарсы тұрғызтын
айбатталыққа ауысу мүмкін.
Сезімдердің үшінші ерекшелігі – жігерлену және кернеуден босану немесе
шешілу. Бұл да сезімдердің қарама-қарсы сапаларының бірі. Мәселен,
студенттердін емтиханнан өтуі, спортпен айналасатын адамның мәреге жетуі
шешуші кезеңдер болып табылады. Мәреге тақалғанда адам барлық күш-жігерін
жұмылдырады. Осы кезен кеткен соң басқа бір күйге түседі. Мұны кернеуден
босану сезімі дейді.
Сезімнің өзіндік психикалық процесс ретіндегі ерекшеліктерін,
негізінен, қарама-қарсы сипатта болатынын айқын аңғарамыз. Тереңірек
қарастырсақ, бұл қарама-қарсылық ерекшелігініз эмоциялардың да болуы да
мүмкін емес. Сүйсіну не сүйсінбеу, ұнату не жек көру сезімі –мұның бәрі де
адамның күнделік мұқтаждығын, қажеттілектерін қанағаттандыру не
қанағаттандырмау талаптарымен байланысты адамның қылықтары мен әрекетінде
ұнамды не ұнамсыз қатынастарды білдіруі деп танылуы керек.Психологияда
мұндай сапасын қарама-қарсы сапалықтар деп атайды. Мәселен, көнілдін
күйлері –наразылық пен ризалық, шаттық пен қайғы, көнілдену пен қамығу,
махаббат пен өшпенділік т.б. –қарама-қарсы сезімдер. Адамның сүйсіну не
сүйсінбеу сезімі тек сыртқы әсерлерге ғана емес, кісінің даралық
психологиялық ерекшеліктеріне де байланысты.
Кейіп –біраз уақыт бойы адамның көңілін билеп, мінез–құлқына әсер
ететін эмоциялық күй. Өмір тіршілігінде адамның сезімі бір объектіге
бағытталып, оған қуанады не күйзеледі,ашуланады, бойын ыза кернейді,
біреуді сүйеді, бір нәрседен шошиды.Сонымен, кейіп дегеніміз – адамның
белгілі объектіге бағытталмай–ақ, ұзақа созылған көтеріңкі, не жабырқау
қалыптағы көніл–күйі. Адам кейіпінің көрінісі белгілі бір сезімге,
себебтерге байлансты болады.Мәселен, ұнамсыз хабар естіген адамның көнілі
түсіңкі болып, оның бойын қобалжу, уайым билейді. Жұмысы сәтті болып
реттеле бастаса, оның бойын қуаныш кернеп, көнілі тасиды. Мұнадай,
шаттықтың лебі бірнеше күнге созылады. Ал біреудің дауыс көтеріп, қаттырақ
айтқан сөзі, түксиюі, жек көрген интонациямен күлуі, ұнатпаған жымиюы
сияқты болмашы себебтер адамның көнілің жабырқатыды оның шарпуы, салдары
көнілде дақ болып қала береді.
Адам кейпі тіршілік жағдайына байланысты құбылмалы болады. Егер адам
шаршап-шалдығып, ауырып жүрсе, оның кейпі солғын болады. Ал дені сау,
ұйқысы қанып, көнілі көтерінкі болса, адам мәз болып, жадыра түсед. Адамның
кейпіне табиғат көрінісі, жыл маусымдары, ауа райы сиқты факторлар
айтарлықтай әсер етеді. Рухани байлығы мол, мықсат-міндеті айқын адам ауыр
жағдайларға мойынұсынбай, өмір сүріп, жұмыс істей алады, өз кейпін
меңгеріп, оған иелік етеді.
Адаммның көніл күйінің кейпін білдіретін жайттын білімі психология да
фрустрация деп аталады . Фрустрация латыншадан аударғанда –көнілдін
бұзылуы, межелі істің жүзеге аспай қалуы дегенді білдіреді. Жоспарланған
істі мен мүдделі мақсаты түрлі себептер мен кедергілерге шашырап, адам оған
ренжиді, көңілі құлазып, бойын ашу-ыза қайғырып күйзелейді.
Қанағаттанбаушылық сезіммен жан дүниесі қиналады. Мұның бәрі фрустрацияның
психологиялық стрестің өзіндік бір қыры екендігін көрсетеді. Адамның сезім
мен эмоциялар жағымсыз күйге ұшырайды. Фрустрациялық жағдайды көңіл күй
өшпенділік, кейіс пен қаһар тудырады.
Сезімнің адам бойында жиі кездесетін, өзіндік мән-мағынас бар
ерекшелігі –эмпатия. Эмпатия –адамның өзгелер қайғы-қасіретті жағдайлар мен
қиыңшылықтарға ұшырағанд, оларға жанашырлық білдіріп, олардың ауыр халінің
өз басына түскендей көңіл-күйде болуы. Жанашырлық сезім(эмпатия) мән-жайда
психологияда ашып көрсеткен –американдық психолог Э.Титченер. Ол
философиядағы ұнату сезімінің теориялық негіздеріне сүйене отырып,
жанашырлық сезімінің эмоциялық, салыстыру мен ұқсату тәсілдерімен
түсіндірілетін танымдық(когнитивтік) және адам көніл–күйінің аффектті
жағдайға душар болу себептерін алдың ала сезе білу сияқты түрлері
болатыңдығын да даралап көрсетеді. Адамдардың бір–бірінің күйзелісті
жағдайларға ұшырауын терең түсініп, оған жанашырлық білдіру олардың өмір
тәжірибесіне, мінез–құлқындағы адамгершілік қасиеттеріне де байланысты
болып отырады.
Шамадан тыс күшті тітіркендіргіштер адамда көбінесе қолайсыз эмоциялар
туғызады. Адам көңіл-күйінің ерекше көріністері стресс және дистресс болып
табылады. Стресс сөзі ағылшын тілінен аударғанда –зорлану, қысым жасау
деген мағынаны білдіреді. Стрестік күй –соңғы 30-35 жыл ішінде ғылым мен
техниканың, өнер мен білім тасқындап дамуына орай және экологиялық
жағдайдың қолайсыздығына сәйкес адамда пайда болған эмоция мен сезімнің
көрініс, дене еңбегі мен ақыл-ой арқылы атқарылатын іс-әрекетінің
шиеленісті әр қауыпты жағдайында өте шапшан және жауапты шешім қабылдау.
Мұңдай жаттар эмоция тудырады. Адамның осыңдай стрестік күйдің
психологиялық ерекшеліктерін біліп, оған бейімделу қажет. Бұл күй ғарышкер,
ұшқыш, түрлі электр, жылу қуаттарың өндіретің станция операторлары мен
автокөлік жүргізушілердің қимыл-әрекеттерінде ғана емес, айыпкердің,
жазалаушы заң қызметкерлерінің, мекеме, ұжым басшыларының, оқушылардаң
сыңақ-емтихан қабылдаушы ұстаздардың да күнделікті қызметінде жиі кездесіп
отырады.
Стрестің физиологиялық негізі –американдық физиологы У.Кеннонның (1871-
1945) гемеостазис (бұл терминнің ішкі организым қызметінің бір қалыпты
жағдайы дегенді білдіреді ) туралы ілімі мен Канада ғалымы Г.Сельенің
организмнің сыртқы күшті тітіркендіргіштерге өздігінен икеделіп қорғануы
жөніндегі зерртеуді. Мұңдай тітіркендіргіштердің организімге әсерінің
күштілігі соңдай, олар адамның денесіне, жүйке жүйесіне, психикисыны да
күшті әсер етіп, сезімдік-эмоциялық жағдайың шиеленістіреді. Стрестік
жағдай адамның мінез-құлқына да кұшті әсер етіп, қалыпты жағдайларды
ауытқуға ұшыратады, ол бей-берекет қимыл-қозғалыстар жасайды. Адамның
психикалық процестері –қабылдау мен ес, зейін әдеттен тыс қателіктер
жібереді. Адам ашушаң, қызба болады. Мұңдай жағымсыз көріністер дистресс
деп аталыды. Дистрестік күй адамның күш-қуатын, ақыл-ойын қожыратып оған
теріс ықпал етеді. Стрестік күйді жеңу үшін адам өзінің бойындағы ерік-
жігерін шыңдап, табандылық пен ұстамдылығын, өмір тәжірибесін молайтуға
машықтану қажет.
Адам эмоцияы, негізінен, тіршілік ортасы мен әлеуметтік жағдайларға
байланысты және ол тарихи дамуы жағдайына тәуелді. Ал хайуанаттар
дүниесінің эмоциясы биологиялық сипатта тірілік ету жағдайына ғана
бейңмделеді. Дегенмен, эмоциянын адам мен хайуанаттар дүниесіне тән –қорқу,
ызылану,таңдану, қуану, мұнау сияқты түрлері бірдей болады.Адам өмірінін
сан қилы салалар және қоғамдық-әлеуметтік өмірінің күрделігі сезім сана
жағынан жаңа түрлерінің пайда болуына себепші болды.Ч.Дарвин осы орайда,
хайуанаттар дүниесіндегі сезім мен эмоция түрлерін пайда болуын эволюциялық
даму тұрғысынан дәйектей отырып, сезімнің тек ақыл иесі –адамдарға тән ар
мен ұят, ождан сияқты түрлерін әлеуметтік өмір тіршілігімен ұштастыра
зерттеді.

2.Сезім мен эмоцияның физиологиялық негіздері

Өзге психикалық процестер сияқты сезімдердін де табиғаты сырттан мен
іштен келетін тітіркендіргіштерге жауап беретін рефлекторлық әрекетпен
байланысты.сезімдер физиологиялық негізі басқа психикалық процестермен
салыстырғанда әлдеқайда күрделі.Сезімнің сыртқа тебуінде мидың жоғарғы
қабатында туып жататын процестер жетекші болғанымен, сезімдер мен
эмоциялардын физиологиялық негізі бұл процестермен шектелмейді.Ми қабынан
да бұрын пайда болған оның астынғы қабатының орталықтарында және
вегетативтік жүйке жүйесіндегі процестер де бұл қызметтерге қатысады. Ми
жарты шарларының қабында сыртқы және ішкі әсерлерге байланысты жүйекелік
қозулар иррадиация заңы бойынша ми қабының астынғы қабат орталықтары және
вегетативтік жүйке жүйесіне жайылы бастайды және олады қоздырады. Соның
әсері қан тамырларының қимыл реакция күшейеді, беті қызарып, бозарады, қаны
сыртқа тебеді, ішкі секреция бездерінің продуктысын бөліп шығарады. Ми
қабығының астынғы қабаты мен вегетативтік жүйке жүйесінде өтіп жататың
физиологиялық процестер шартсыз рефлекстердін жүйкелік механизміне жатады.
Организмнің эмоциялық рефкциялары үшін ми қабының астынғы қабаттары мен
көру, төменгі және вегативтік жүйке жүйесінің орталықтары ерекше қызмет
атқарады.
Ішкі, сыртқы рецепторлардан келетін қозулардың барлығы көру төмпегінен
өтіп, афферентік неондар арқылы мидың проекцияларына жетіп жатады. Ал
организымде жоғары сезімдер болмай, төменгі қарапайым қорқу,долдану, қарын
ашу,төнген қауыппен қорғану сезімдер болса олардың рефлекстік доғасы миға
жетпей-ақ,оның астынғы қабатында түйісіп ұштасады. Эмоцияның мұңдай
физиологиялық негізі жүйке жүйесінің арнаый қызметі, ең алдымен
ретикулярлық формацияға байланысты болып, ми қызметтін жандандырады.ал
екіншіден, ми төмпегінде(таламуста), әсіресе көру төмпегінің астынғы
гипоталамуста және ми өте ерте дәуірлерде қалыптасқан қабаты және жарты
шарлардың соңғы дәуірлерде қалыптасқан қабығы лимбикалық жүиесінде
орналасқан орталықтар арқылы белсенді түрде қызмет атқарады. Сондай-ақ
сезім мен эмоцияның дамуына елеулі әсер ететін фактор –екінші сигналдық
жүйе. Екінші сигнал жүйесі арқылы сезімдер мен эмоциялар жануарлар
тіршілігіндегі биологиялық қалыптан шығып, адамның санасымен байланысады.
Сөйтіп, адам сезімдерінің өрісі кеңіп, оның жануарлар дүниесінен ерекше
ақыл-ой адамгершілік, эстетикалық сезімдер жетіледі, олар қоғамдық-
әлеуметтік сипатқа ие болады. Сөйлесудің арқасында эмоциялық тәжірибені
мақсатты түрде басқаларға беруге ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.