Елдегі әлеуметтік – экономикалық даму және ішкі саяси жағдайлар

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАРЫ:

1. Елдегі әлеуметтік - экономикалық даму және ішкі саяси жағдайларының ерекшеліктері

2. Елдің қоғамдық - саяси өміріндегі негізгі тенденциялар: үндістан ұлттық конгресі мен мұсылман лигасының қызметтері

3. Үндістандағы отаршылдыққа қарсы қозғалыс (сатьяграх қозғалысы)

4. Дүниежүзілік соғыс кезіндегі Үндістандағы ішкі саяси процесстер

5. Үндістан халықаралық жағдай

ЕЛДЕГІ ӘЛЕУМЕТТІК - ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУ ЖӘНЕ ІШКІ САЯСИ ЖАҒДАЙЛАРЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Соғыс жылдарында Үндістан халқының жағдайы нашарлап кетті. Салық төлемі күрт өссе, ақша құны төмендеп, елде құнсыздану жайыла бастады. Өндіріс затттары, тамақ қымбаттап, қала тұрғындары мен шаруалары қатты күйзеліске ұшырады. Миллиондаған шаруалар уақытында салық төлей алмай, жерден айырылып, қаңғырып қалды. Кедейленген бұқара халық қалаларға қарай жылжыды. Жұмысшылардың жұмыс уақыты 14 сағаттан асты.

Англия үкіметі әскер қатарына 1, 5 млн. үнділіктерді шақырып, оларды Таяу Шығыста, Парсы бұғазында, Иранда майдан шебінде пайдаланды.

Соғыс біткеннен соң Үндістанның дамуы ірі толқулармен және көтерілістермен сипатталады. Өзімен өзі әрең тұрған халыққа Ресейдегі оқиғалар түрткі болады. Большевиктердің тәуелді елдердің бостандығын жақтау ұрандары үнді газеттерінде басылды.

Дели қаласында мұсылмандар жиналыс шақырып Ресейге өкілдерін жіберді.

1917-1918ж. ж елде өзін басқару құқығы үшін күшті көтерулер болды. Ұлт - азаттық көтерілісшілер қатарына діні, кастасы, әлеуметтік жағдайы әр түрлі адамдар қосылды. Қалада, ауылшаруашылығы платенцияларында жұмысшылардың бас көтерулері, жергілікті тұрғындардың өкіметке бағынудан бас тартуы, мұсылмандар мен синхтердің көтерілістері Британ өкіметін үрейлендірді.

1919-1922 жж аралығында Ганди ҮҰК халықты өкіметке бағынбауға шақырды. Ұлт азаттық күрес ағылшын тауарларын сатып алмау, жұмысқа, мектепке бармау, сайлауға қатыспау, сотқа қатыспау; екінші кезекте салық төлемеу секілді қадамдар жасау жоспарланды.

Сонымен бірге Ганди тағы үш конституциялық бағдарламасын шығарды : жергілікті тоқыма мен иіру кәсібін дамыту; үнділіктер мен мұсылмандар бірлігі үшін қүресу; касталық дискриминацияға қарсы күресу. Бұл оқиғалардың барлығы азаматтық бағынбаушылықтың негізі болды.

1919 жылы сәуірдің басында Ганди бастамасымен Бомбей, Ахмадабад, Мадрас, Канпур қалаларында бір кезде хартал ( жаппай ереуілге шығу ) ұйымдастырылды. 6 сәуір күні бірде бір кемеге үнділіктер бармай, көшеге шықпай, саудаға, оқуға қатыспай қойды. Қала көлік жүйесін, кәсіпорындар жұмысын тоқтатып тастады. Үнтүнсіз қалалар отаршылдардың зәресін алды. Хаоталдың жүруі өте ауыр жағдай болатын, оның зияны халыққа да тиетінібелгілі. Бірақ ол істің насырға шабатыны ағылшындар байқады. Сондада олардың ішінде үнді халқын қарулы күшпен шошындырудан бас тартпағандар болды.

Бір аптадан соң Ампритсар қаласындағы орталық майданға жиналған бейбіт митингіні олар оқ астына алды, мыңдаған адамдар өліп, көбісі жарақаттанды. Бұл оқиға бүкіл елді алаңдатты.

Пенджабтан басталған толқын Үндістанның шығысына, оңтүстігіне, бастысына тарап, миллиондаған шаруалар қала тұрғындары ереуілдер мен шерулерге қатысты. Отаршылдардың билеу жүйесіне қауіп төнді. Нейбір аудандарда халық қарулана бастады.

Ағылшындар қысымына қарсы бүкіл елде сатьяграха қимылдарын өткізуге дайындалу туралы шешім қабылдады.

Сол арқылы қарсыласуды бейбіт түрде дамыту мақсат етілді.

ЕЛДІҢ ҚОҒАМДЫҚ - САЯСИ ӨМІРІНДЕГІ НЕГІЗГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАР:

ҮНДІСТАН ҰЛТТЫҚ КОНГРЕСІ МЕН МҰСЫЛМАН ЛИГАСЫНЫҢ ҚЫЗМЕТТЕРІ

Отарлық кезеңде саяси тарихында маңызды оқиға -1885ж

Бірінші бүкіл үнділік ұлттық - буржуазиялық ұйым ҮҰК- ның құрылуы болды. Ол Үндістанның әр түрлі аумағындағысаяси қоғамдық ассоциацияларды, ұлттық кәсіпкерлердің, юристердің, дәрігерлердің, журналистер мен оқытушылардың мүдделерін қорғайтын ұйымдарды біріктірді.

1920 жылдары ҮҰК- нде екі негізгі топ: «өзгерістерге жақтастар» мен « өзгерістерге қарсылар». «Қарсылар» Ганди, Раджагополагари, Раджендра Прасад және т/б. Саясатты отарлық биліктен тыс жүргізу және оларға байкот жариялауды ойластырды. «Жақтастар» Мотилал Неру, Ү. Р. Дас байкотқа қарсы болды және конституциялық күрес ұлт азаттық қозғалыстың негізі деп санады.

1923 ж «өзгерістердің жақтастары» Свараджи партиясының құрылуы туралы жариялады. Партия өзінің үміткерлерін Заң шығарушы Үндістанның жиналысына және ауылдық заңшығарушы жиналысқа шығармақшы болды. Сайланған свараджистер өзінің талаптарын уақытында орындамаса, мемлекеттік - отарлық аппараттың қолын байлауды ұйымдастырды.

1928 ж қараша айында радикалды конгрестіктер Бүкілүнділік тәуелсіздік Лигасының съезін өткізді, басшылық еткен Дж. Неру

мен С. Ч. Бос болды, Лахордағы съезде де Дж. Неру басшылық етті. ҮҰК нің ойларымен келісе қоймады, 20 жылдардағыдай осы екі ұйымның арасында келіспеушілік қоғамдық - саяси қарсылық формасында болды. 30 жылдардағы сатьяграха мұсылмандардың наразылығын тудырды.

Аксари бастаған Мұсылман ұлттық партиясының құрамы үлкен болмады және үнді мұсылмандарының арасында беделді бола қоймады. Ал басқа беделді Мұсылман Лигасы ( М. А. Джинна ) одан кейінгі Бүкілүнділік мұсылман конференциясы (Ага хан) гандилік күрес түріне қарсы болды.

1930 ж Алахабад сессиясында Джинна мен Шаффи бірікті. Біраз мұсылман саясаткерлері үнді-мұсылман проблемалары шешілмегенге дейін, болашақ конституциялық құрылым туралы

сөз қозғамайтын болды. Мұсылман - конгресшілер барған сайын Мұсылман Лигасының лидерлерімен қайшыласа берді.

1930 ж белгілі мұсылман қоғамдық қайраткері, философ, ақын Мұхаммед Икбал Пенджабқа, Солтүстік Батыстықтық шекаралық провинцияларға, Белуджистанға және Синдаға тәуелсіз мемлекет статусын ұсынды. Бірақ бұл Мұсылман Лигасымен кері қайтарылды бұл кезде провинциялық автономияны кеңейту туралы, Синдты Бомбейден бөлу және Солтүстік батыстық шекаралық провинцияны қайта құру туралы мәселелер қаралып жатқан еді.

3. ҮНДІСТАНДАҒЫ ОТАРШЫЛДЫҚҚА ҚАРСЫ ҚОЗҒАЛЫС.

(САТЬЯГРАХ ҚОЗҒАЛЫСЫ)

Ганди ілімінің тамырлары Үндістанның ежелгі тарихына, бірегей үнді мәдениетінің терең қабаттарына кетеді. Гандизм саяси, моральдық этикалық және философиялық тұжырымдамаларды біріктірді. Ганди Толстойдың зорламау ұстанымымен таныс болған. Гандидің әлеуметтік мұраты терең ұлттық сипатта болды. Бұл «жұрттың барлығы үшін береке» қоғамын, индуизмнің қасиетті кітаптарында ғажайып суреттелген Құдай патшалығын жердің өзінде орнату туралы шаруалар қиялын жүзеге асыру болатын. Сонымен бірге Ганди ілімінің осы тұсы капиталистік өмір қалпына қарсылық, Еуропа өркениеті дамыған капиталистік жолдың пргрессивтік сипатын және оның Үндістан үшін қажеттілігін теріске шығару болды.

Гандизм шаруалар мен қала кедейлерінің қалың бұқарасының арасында кеңінен қолдау тапты. Себебі онда әлеуметтік мұрат пен британ үстемдігіне қарсы күрес біздің төл ісіміз, бұл тәуелсіздік үшін күрес деген сеніммен ұштасты. Ганди мәдени тарихи және діни дәстүрлерден шаруалар мен қолөнершілерге жақын да түсінікті ұрандар, бейнелер арқылы жеткізілген елдің тәуелсіздігін және қоғамда қайта құру туралы талаптар ондаған миллион қарапайым адамдардың жүрегіне жол тапты. Гандидің жеке басы мен идеяларының қалың халық бұқарасына танымал болуының сыры, міне осында. Гандизмнің ұлт азаттық қозғалысында қолданған тактикасында, яғни күш қолданбай қарсылық көрсету әдісінде үндінің ертеден келе жатқан дәстүрі мен шаруалардың психологиясын түсіну ізі жатты. Бұл әдісте төзімділік пен қарсылық, консерватизм мен стихиялы революцияшылдық ерекше үйлесім тапты. Гандизм өзінің сипаты бойынша аса терең ұлттық идеология болды. Гандизм ұлттық буржуазияның да мүдделерін қолдайтын идеология еді, сол себепті буржуазия Гандизмді төл идеологисында есебінде қабылдады. Ұлттық буржуазия қалың бұқарасына арқа сүйей отырып, бейбіт жолымен британ отаршылдық үстемдігін құлатып, өз билігін орнатуға ұмтылды. Гандизм шаруалардың, қолөнершілердің, Ұлттық буржуазияның басын біріктіріп, отаршылдарды қарулы күрессіз -ақ Үндістаннан кетуге мәжбүр етті.

Күш қолданбай ынтымақтастықтан бас тарту науқанын Ганди

1919-1922 ж ұйымдастырылды. Науқан Роулеттің жазалаушы заңына қарсылық ретінде 1919 жылы 6 сәуірде басталды. Ганди харталға шақырды.

1919 жылы қозғалыстар тәжірибесі Гандиді тәуелсіздік үшін күресті біртіндеп өрістеудің қажеттілігі туралы ойға алып келді. Бұл тәжірибенің нәтижесінде Ганди күш қолданбай қарсыласу тактикасын тұжырымдады, оған сәйкес қозғалысты біртіндеп, екі кезеңде дамыту қарастырылды.

4. ДҮНИЕЖҮЗІЛІК СОҒЫС КЕЗІНДЕГІ ҮНДІСТАНДАҒЫ ІШКІ САЯСИ ПРОЦЕССТЕР

жылы екіншідүниежүзілік соғыс басталған күні вице- король Линлитгоу Үндістанды соғысқа қатысушы ел деп жариялап, британдық Үнді әскерлерін әр жақтағы майданға аттандыра бастады. Бірден «Үндістанды қорғау туралы» заң бекітіліп, елде әскери тәртіп орнатылды. Соған орай арнайы салықтар салынды, қорлар ұйымастырылды. Ереуілдерге, шерулерге жол бермейтін болды. Баспасыз бақылауға алынды. Сот, жазалау жүйелері қысқартылды. Бұл шаруаларды мұсылман лигасы қолдады.
жылы наурызда Лахорде өткен Мұсылман Лигасының 27-мәжілісі жеке Мұсылман мемлекетінің құрылуы туралы қарар қабылданды. Жылы қазан айында Ганди жекеленген сатьяграха жүргізу туралы шешімін жария етті. оны қалың жұрт қолдай түскенде отаршылдар жазалау әдісіне жүгініп, үнділіктерді қамауға жапты. 1942 жылы тамызда

ҮҰК ке тыйым салынды. М. Ганди, Дж. Неру, В. Патель тағы басқалар ұсталды. Бірақ елде оған қарсы жаппай ереуілдер мен толқулар басталды ( Тамыз революциясы) .

Германияның КСРО ға қарсы шабуылы Үнді солшыл күштер арасында жаңа көзқарас туғызды. : енді олар Англияны қолдауға шақырды. Соған орай 1942 жылы тамызда ағылшын өкіметі Үнді компартиясына ашық қызмет атқаруға рұқсат берді. Конгресс болса өз ұстанымынан қайтпады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.