Сақтандыру рыногы

Пән: Сақтандыру
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе3

1. Сақтандыру туралы түсінік және оның экономикалық мәні5

1. 1 Сақтандырудың пайда болуы және әлеуметтік-экономикалық негіздері5

1. 2 Сақтандырудық атқаратын қызметі8

2. Сақтандыру рыногы12

2. 1 Қазақстандағы сақтандыру рыногының қалыптасуы мен классификациясы12

2. 2 Сақтандыру нарығының ағымды жағдайын талдау17

2. 3 Міндетті әлеуметтік сактандыру бойынша талдау25

3. Сақтандырудың кемшіліктері және оны оптимизациялау жолдары33

Қорытынды37

Пайдаланған әдебиеттер тізімі38

Кіріспе

Нарықтық экономикаға негізделген мемлекеттердің сақтандыру жүйелері экономиканың стратегиялық секторы болып табылады. Адам өміріндегі барлық жағдайлар, яғни меншік иесінің мүлкінің жоюлуының және табыстарының жоғалуының, сақтандыру қоғамның әлеуметтік экономикалық тұрақтылығының кепілі ретінде болады. Сақтандыру компанияларының резервтері - ірі мөлшердегі инвестициялардың әртүрлі өндірістік және өндірістік емес салаларға құйылуының берік қайнар көзі болып табылады.

Қазақстан Республикасының сақтандыру нарығы, мемлекеттік сақтандырудың манапольдік жүйесінің негізінде пайда болды, бірақ 1990 жылдардың басында түбегейлі өзгерістерге ұшырады. Отандық нарық өзінің дамуы кезінде, алдыға қадам басқан сайын манаполиядағы болған қарама қайшылықтардан тазартылып, альтернативтік компанияларға жол берілді. Қазіргі кезде біз Республикамыздың сақтандыру кеңістігін шындық бәсекелестікке негізделген бағыт туды деп күдіксіз айтуымызға болады. Бұрындары тек шетел мемлекеттерде ғана жүзеге асқан сақтандыру түрлері бізде де пайда болды. Сақтандыру тәжірибесіне жаңа сақтандыру түрлері енді және сақтандырушылардың сақтанушылардың алдында туындайтын жауапкершілік сезімі жоғарылады.

Қазіргі ағымдағы қазақстандық сақтандыру ғылымының алдында отандық сақтандыру нарығының қалыптасуының және дамуының мәселелерін меңгеру жөнінде сұрақтар туындап тұр. Әсіресе өтпелі нарықтық экономикада, барлығы жеке меншік қатынастарына негізделеді, сол себептен сақтандырудың басты қозғаушы күші ретінде, сақтанушының өзінің жеке меншігінің қорғауы болады. Сонымен бірге адамдардың өмір деңгейінің жақсаруына байланысты, өзіне деген қамқорлығын өсіре түседі, нәтижесінде жеке сақтандыру саласы жоғары дәрежеде дамиды. Жалпы сақтандыру ерекше мәнге ие болғандықтан, оның сақтандыру обьектісі сол сияқты субьектісі де әртүрлі болады. Осы жағдайлардың барлығы сақтандыру заңдылығының күрделенуіне өз әсерін тигізе отырып, сақтандыруды тек көлемді ғана қылып қоймай, сонымен бірге мазмұнын да әртүрлі жасайды. Осындай шарттардың болуы, сақтандыруды шынымен де нарықтық экономиканың бөлінбес бір бөлігі ретінде танытады. Бұлай болудың өзі тек сақтандыру ұйымының өсу санына ғана байланысты емес, сонымен қатар, сақтандыру заңдылығының ұлғаюына да байланысты.

Сақтандыру заңдылығын білу қазіргі заманда көптеген тұлғалардың мақсат мүддесі болып табылады. Әрине, біз бұл жерге сақтандырушыларды қосып отырған жоқпыз, өйткені олар үшін заңдылықты білу міндетті міндет ретінде болады. Өйткені сақтандыру олардың кәсіпкерлік қызметі болып табылады және осы тұлғаларға қоса сақтандыру заңдылығын басқа да бір шаруашылық жүргізетін субьектілері де білулері қажет. Сонымен қоса сақтандыру заңдылығын заңгерлерге де білу, міндетті түрде қажет, өйткені нарықтық экономикалық кезеңіндегі сақтандырудың шарттары олардың кәсіби дайындықтарының бір элементі болып табылады.

1. Сақтандыру туралы түсінік және оның экономикалық мәні

1. 1 Сақтандырудың пайда болуы және әлеуметтік-экономикалық негіздері

Сақтандыру өз бастауын тереңнен осыдан 2000 жылдай бұрын кезеңнен алады. Тауарлық өндірістің дамуымен сақтандыру да дами түсті. Қазіргі кезде дамыған каптиталистік мемлекеттерде ең көп тараған жеке басты сақтандыру. Олар Англияның, Канада, Австралия жанұяларының 90% жоғарысын, АҚШ-та - 80%, 50% жуық - Францияда орын алады. Жиналатын сақтандыру жарналарының ішінде оның салысьырмалы салмағы өте жоғары. АҚШ-та үштен бірі, ал кейбір елдерде тіпті сақтандыру қоғамына түскендердің жартысына жуығы өмір сақтандыруға тиесілі1.

Сақтандыру нарығында өзінше еңбек бөлінісі бар. Ұзақ мерзімді өмір сақтандырумен айналысатын қоғам мүліктік сақтандырумен айналыспайды, ал мүлікті сақтандыру компаниялары әдетте іс аурулар мен белгісіз жағдайларды сақтандырудың қысқамерзімді келісім-шарттарына қатысты болғанда жекебасты сақтандыру операцияларын қоса жүргізеді.

Дамыған елдер сақтандыру компаниялары үшін олардың іс-әрекеті - бұл әдеттегі бизнес. Олар кез-келген коммерциялық кәсіпорындар секілді халықтың барлық тобына ұнайтындай икемді әрекет жүргізе алады. Байларға да кедейлерге де, аурулар мен сау адамдарға, ерлерге, әйелдерге, жалғызбастылар мен жанұяларға, кәрілер мен жастарға, әр мамандық иелеріне және т. б. Сұраныстың өзгерісіне тез икемделе отырып, олар нарыққа сақтандыру келісім-шарттарының әр түрлі жаңа түрлерін ұсынады.

Осы елдерде объективті өмір шарты халықтың көп бөлігін ауру салдарынан еңбек қабілеттілігін жоғалтқан жағдайда, инвалидтілік, қартаю, асыраушысы қайтыс болған жағдайда жанұясына көмек болу үшін қаражат жинақтауға ұмтылтырады.

Бұрынғы Кеңес Өкіметінде патшалық Ресейден қалған мұра - өмір сақтандыру өте нашар дамыған. Бұл Батыс сияқты капиталистік өндірістік қатынастардың дамуынан салыстырмалы түрде кеш және нашар дамуымен, және халықтың кедейлігімен байланысты болды.

Өмір сақтандыру жүйесі негізінен Ұлы Отан соғысынан кейін дами бастады. Сақтандыру негізінен Мемлекет тарапынан жүргізілетін.

Сақтандырудың пайда болған көзі өте ертеден басталады, сол себептен де оның нақты басталу кезі анықтау мүмкін емес.

Егер өткен цивилизаның құрылыстары, өнер туындылары немесе басқа материалдар қалдықтарын іздеген күнде де алғашқы қалалар тұрғындарының экономикада қызмет көрсету сферасын қалай ұйымдастырғанын болжалдау қиын.

Тәжірбиелер уақыт өткен сайын өнім шықпай қалу немесе жау шабу жиі болып тұрған, сол кезде тұрғындарға сол жергілікті аймақтағы дәнді-дақылды қолдануға болмайтын, әрбір қала тұрғыны мұндай жағдайда өз-өзін қамтамасыз етуіне болатын еді, бірақ тіпті өте ертедегі қала тұрғындарына да ортақ қор құру тиімді екені белгілі болатын. Ал айтарлықтай төмен салықты өндіріске баға төмен, өнімді жылдарда мүмкіншілігі бар әрқайсысынан жинап алуға болады.

Егер өнім шықпай қалса немесе қала жау қолына өтсе, сақталынған өнім қала халқын құтқаруға қолданылатын. Сондықтан жалпы қор түсінігі адамдар түйсігіне ене бастады. Идея өзінің өте тиімді екенін, әсіресе тәуекел түсінігінің енуіне байланысты дәлелдеді.

XV ғасырдың аяғында еуропалықтардың Азияға және Америкаға ірі саяхаттар жасауы басталғанда, яғни “сауда революциясына” әкелгенде, “тәуекел” және “жалпы қор” түсініктері бірігіп кетті.

Егер ұсақ кемелердің ірі емес флотилиясы Еуропадан Индонезияға дейін жетіп, экзотикалық тауарлар жүгімен оралса, бұл барлық кемелер ойдағыдай барып келді деген сөз емес, яғни тәуекел бар. Осындай тәуекелді кәсіпорындарға өз қаражаттарын салған адамдар мақсатқа лайықты дәл осы кеменің аман-есен ойдағыдай оралу тәуекелін тек бір инвестор барлық қаражатынан айрылмайтындай барлығы өзара осы тәуекелді болу пайда болған. бұл үшін екі әдіс қолданылды. Біріншісі инвесторлар өз ақшаларын ортақ жүкті бірнеше кемелерге салады және өзара шығын тәуекел және барлық пайданы бөлісетін біріккен кәсіпорындар құру.

Екінші жолы - бұл сақтандыру, кеме немесе жүк қожайыны (жеке адам немесе компания) осы кеме қамданған рейсте жолы болмаған жағдайда шығынының орнын толтыруға келіскен басқа адамдарға ақша сомасын беру жүйесі. Осылайша бірлескен (акционерлі) қоғамдар және сақтандыру бір-бірімен бәсекелес істе дамыған жоқ, олар бір-бірін толықтырды.

Адамдар тобы немесе компания кеме шығынға ұшыраған жағдайда кеме қожайынына орнын толтыру төлемін төлеуге уәде орнына ақшалай төлем-ақы (премия, premіum) жинайды. Бұл сақтандырушылар ортақ қорды сақтанушыларға тәуекел туған жағдайда төлемдер үшін құратып. Бұл процестің бастапқы сатыларында, егер тәуекел туса, сақтандырушы сақтанушыға төлеуі тиіс ақшаны қандайда бір мүмкін сату не мәжбүр болатын. Бұл принцип әлі күнге дейін дәл солай келісім-шарт негізін құратын орнын толтыру төлемін қайтару Ллойд корпорациясында қолданылады. “Ллойд мүшесі” статусына ие адамдар “қол қойылған” (underwrіtten) тәуекел туса өздерінің жеке қаражатынан төлейді. “Қол қою” термині, аты айтып тұрғандай тәуекелді, (шарттар және мерзімін, сақтандыру заты), оны сақтандыратын адамды анықтайтын құжат құрады және сол қағаздың төмен жағына мойынына алатын тәуекел үлесін жазады. Ллойд корпорациядағыдай мұндай үлкен тәуекелді мойнына көптеген іскерлер алғысы келмеді. сондықтан акционерлік қоғам концепциясы жағдайда көшті2. Компания тәуекелді алу бойынша арнайы мамандарды-андеррайттарды жұмысқа алады, тәуекел туған жағдайда инвестиция ретінде қолда бар жалпы қордан сақтанушыға орнын толтыру төлемін төлейтін қор компанияның жеке өз акцияларын сатудан түскен қаражаттар, қосымша қор қаражаттарынан инвестициялардан түскен табыс, сақтанушылардан жиналған төлем-ақы есебінен құралады.

Кәсіпқой андеррайтерлер қаншалықты тәуекел үлесіне қанша төлем-ақы қажет екенін анықтай отыра, тәуекел туа қалған жағдайда қордың әрқашан сақтанушыларға орнын толтыру төлемін төлеуге жағдайы болатындай, сондай-ақ акционерлерге олардың салған қаражаттарын қайтару үшін жеткілікті түрде тартымды болатындай дивиденттерді төлейді.

Сақтандыру компаниялардың күш-жігерін қолданудың алғашқы сфералары болып оттан сақтану болады. XVІІ ғасырдың халық тығыз орналасқан қалаларында үйлердің көпшілігі ағаштан жасалған болатын. Сондықтан от тәуекелі қалаларда үлкен болады.

Ауылдық қоғамдастықтарда өртенген үйді қайта тұрғызу үшін барлық көршілері жиналатын. Бұл жерде өзаракөмек принципі әрекет ететін. Ал қалаларда көмектесуге қолы тимегендердің барлығы екі затқа уәде берген: сақтандыру компанияларына от сөндіру командаларының көмегін көрсету және сақтандырылған адамға өртенген үйдің бұзылған жерлерін жөндеу немесе қайта тұрғызуға қажет материалдар, мамандар жалдауға қажет орнын - толтыру төлемін қайтару, төлем-ақы төлеуге дайын.

Оттан сақтанумен параллельді түрде өмір сақтандыру қорлары туды. Өмір сақтандыру келісім-шартты орнына төлеу (компенсация) келісім-шарты болып табылмайды. Бұл келісім-шарттың мақсаты - келісім-шартта көрсетілген мүмкін жағдайларға белгілі соманы қамтамасыз ету.

Өлімнен қашу мүмкін емес екені белгілі. Бірақ жеке әрбір адам қанша уақыт өмір сүретіні белгілі. Жыл сайын адамдардың қандайда бір бөлігі қайтыс болады, ал бұл жаңа туған нәрестелерден 110 жасқа дейінгі барлық жас шамасына бөлінеді.

Өмір сақтандыру келісім-шарты орнын толтыру төлемі принципіне негізделе алмайды, өйткені материалды әлем жаратылысы көзқарасы тұрғысынан адам өміріне баға жетпейді; сондай-ақ адам өміріне “теңбағалы” ақша сомасын анықтайтын ұйымды көз алдымызға елестету де мүмкін емес. Сондықтан өмір сақтандыру кез-келген келісілген сомада жүргізіледі. Өмірін сақтандырған адам (немесе оған құқығы бар адам, мысалы жұбайлардың бірі, мұрагері) өз табысының бір бөлігін сақтандырушыға төлем тұрады және оның мұрасы адал өлген жағдайда төленетін белгілі сомаға дейін өседі, немесе келісім-шартқа қол қойған сәттен бастап белгілі мерзім аяқталған кезде ол адам егер тірі болса сол соианы өзі алады. Өмір сақтандыру - бұл сақтаншыға немесе оның жақындарына болмаса іскери сері-үшін қаражат жинақтау тәсілі.

Сақтандыру - қоғамның экономикалық қатынастарының айрықша сферасын бейнелейтін көне категорияларының бірі. Сақтандыру сферасы адам өмірінің, өндірістік және әлеуметтік-экономикалық қызметтің барлық жағын қамтиды3. Сақтандыруға түрткі болатын басты себеп - бұл өндіріс пен адам омірінің қауіп-қатерлі сипаты. Сондықтан өндіріс процестерін жалғастыру, азаматтардың жекелеген санаттарының өмір тіршілігі мен әл-ауқатын қолдап отыру мақсатында оларды сатып алу үшін қоғамның, жеке өндірушілердің, олардың топтарының (салалық және аумақтық аспектілерде) натуралдық-заттай босалқы қорларын да немесе резервтерін де, сондай-ақ ақша ресурстарын да кіріктіретін қажетті қаражаттары болуы тиіс. Мұндай ақша қаражаттары әдетте резерв және сақтық қорлары түрінде қалыптасады.

Сақтандырудың мақсаты қоғамдық ұдайы өндірістің үздіксіздігін қамтамасыз ету үшін азаматтарды, мүліктерді, өндіріс процестерін қоғамдық және ұжымдық қорғау болып табылады.

Сақтандыру категориясы үшін мына белгілер оған тән болып келеді:

1) қатынастардың ықтималдық сипаты;

2) қатынастардың төтенше (жай емес) сипаты (кез келген ауқымда - мемлекеттік, аймақтық деңгейде, кәсіпорын немесе оның бөлімшесі, жеке адам деңгейінде) .

Сақтандыру категориясының қаржы категориясымен ортак, өзгеше белгілері бар:

сақтық қатынастарының ақшалай сипаты;
сақтандырудың қоғамдық өнімнің құнын қайта бөлуге қатысуы;
оның іс-қимылы ақша қорларын жасап, пайдаланумен қосар-ланып отырады;
сақтық қатынастарының бір болігінің міндетті сипатының болуы;
ақша қорларын жасап, пайдалану кезіндегі сақтық балама-лығы барлық жағдайда бола бермейді (қатынастардың баламасыздығы) .

Сақтандыру шеңберінде мемлекет сақтық ресурстары меншігінің субъектісі болып келетіндіктен сақтандыру жалпы мемлекет қаржысының құрамды бөлігі болып табынады, қалған барлық жағдайда сақтық ісін (қызметті, бизнесті) экономика-лық жүйе шеңберіндегі айрықша сақтанушыға немесе оның қайта бөлу процестерін жүзеге асыратын арнаулы қаржы-кредит инс-титуты ретінде қарауға болады.

Сақтандырудың экономикалық мәні барлық қатысушылардың төлемдері есебінен оқыс оқиғаға үшырағанға көмек көрсетілетіндігінде. Демек, сақтандыру - қолайсыз құбылыстар мен кутпеген оқиғалар болған кезде жеке және заңи тулеалардың муліктік мулделерін қорғау және оларға материалдық зиянды тәлеу ушін мақсатты ақша қорларын қуру және пайдалану жөніндегі қайта бөлгіштік қатынастардың айрықша сферасы.

1. 2 Сақтандырудық атқаратын қызметі

Сақтандырудың экономикалық мөніне бұл категорияның қоғамдық арналымының көрінісі ретінде оның бөлу, өтемдік, жинақтық және бақылау функциялары сай келеді.

Бөлу функциясы: бұл функцияның өзгешелігі қайта бөлу ретінде көрінуі. Ол алдын алу функциясына, мысалы, алдын алу шараларын қаржыландыру жолымен сақтық жағдайының болу мүмкіндігін жоюға бүгіледі. Жеке басты сақтандыруда бөлу функциясы сақтандырудың тиісті түрлерінің жинақтық функциясына бүгілед4і.

Бақылау функциясы сақтық төлемдерін жұмылдыруды және сақтық қорын қатаң мақсатты пайдалануды қамтамасыз етуге байланысты болатын тараптардың нақты қатынастарында көрінеді.

Соңғы уақытта бірқатар зерттеушілер сақтандыру экономикалық категориясын сипаттау үшін тоуекелдік функциясын қарауды ұсынады, өйткені сақтық тәуекелі сақтандырудың негізгі арналымымен - қолайсыз оқиғалардан болған зиянның орнын толтырумен байланысты.

Сақтық қатынастарының бір бөлігінің салыстырмалы жал-пы бағыттылығы мен (кең арналымдағы резервтік қорларды пай-далана отырып) қоғамдық қореаудың жуйесі арқылы тиісті ақша қаражаттарының арналымы болады. Бұл қатынастар мен қорлар байланысылған және жалпыұлттық сипаты бар төтенше уақиғаларды ескертуге және жоюға бағытталған. Мұндай жағдайларда тұрақты жұмыс істейтін қорлардан басқа (жалпымемлекеттік материалдық резервтерден, Үкіметтің резервтік қорларынан) кәсіпорындардың, ұйымдардың, халықтың ерікті қайырымдылықтары есебінен қосымша қаражаттар жұмылдырылуы мүмкін. Бұл қорлар халыққа, өндіріс пен инфрақұрылымның объектілерін жаңғыртуға, экологиялық тепе-тендікті қалпына келтіру жөніндегі шараларды жүзеге асыруға келтірілген зиянды өтеуге пайдаланынады.

Қатынастырдың екінші бөлігінің біршама тар арналымдағы қоларды - әлвуметтік қорлар мен әлеумвттік қамсыздандыру қорын жасап, пайдалана отырып, азаматтардың әлеуметтік жағдайын қорғауға бағыттылығы болады. Бұл қатынастардың іс-өрекеті халықты әлеуметтік қорғаудың қажеттігімен байланысы.

Үшінші бөлік қатынастардың тұйық аясын пайдалана оты-рып және олардың осы жиынтығы шегінде бұл қатынастардың баламалылығына жете отырып, адамдардың денсаулығы мен әл-ауқатын, олардың мүлкін, сонымен бірге шаруашылық жүргізуші субъектілердің мүлкін сақтық қорғау жөніндегі қаты-настар болып табылады.

Бұл - жалпы сақтандыру мен өмірді сақтандыру және шаруашшық жүргізуші субъектілер үшін мулікті сақтандыру.

Сақтандырудың жалпы жүйесінің салыстырмалы дербес бөлігі медициналық сақтандыру болып табылады.

Сақтандыру кезінде сақтық резервтері мен қорларын қалыптастырудың екі негізгі әдісі қолданынады, олар: бюджеттік және сақтық әдістері.

Қаржыларды қалыптастырудың бюджеттік одісі бюджеттердің қаражаттарын, яғни бүкіл қоғамның қаражатта-рын пайдалануды болжайды.

Сақтық әдісі қорларды шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықтың жарналары есебінен жасауды алдын ала қарастырады; жарналардың мөлшері және оларды тәлеудің тәртібі сақтандырудың түріне қарай немесе заңмен не сақтық қатынаста-рының қатысушылары арасындағы арнайы келісімшартпен анықталады.

Сақтық қатынастарының бірінші бөлігінде - қоғамдық қор-ғауда бюджеттік әдіс пайдаланылады, екінші бөлікте - әлеуметтік сақтандыруда - қос өдіс, үшінші бөлікте - жалпы сақтандыру мен өмірді сақтандыруда тек сақтық әдіс пайдаланылады.

Ірі апаттар мен нәубеттердің зардаптарын жою жөніндегі шараларды қаржыландыру үшін қайырымдылық қайыр көрсету алымы немесе белгілі бір уақиға шалмаған қатысушылар арасында қаражаттарды бөлу сияқты көмекші әдістер қолданылуы мүмкін. Сонымен бірге, өзін-өзі сақтандыру негізінде ақша қара-жаттарын немесе материалдық босалқы қорларды қалыптастыру әдісі де болуы мүмкін. Мұндай әдіс ауыл шаруашылығында (босалқы қорлар - жемшөп, түқым, отын және т. б. қорлар), мате-риалдық өндіріс сферасының кәсіпорындарында (шикізаттың, шала фабрикаттардың, басқа материалдардың босалқы қорла-ры) қолданылады; азаматтардың жекеше жинақ ақшалары олардың сақтық босалқы қорлары ретінде қаралуы мүмкін.

Сақтандыру экономикалық категориясының материалдық-ақшалай иелері сақтық қорлары бола алады, олар қоғамдық ұдайы өндірістің элементтері, сақтық қатынастары қатысушыларының жарналары, мемлекеттік бюджет қаражаттары, қаражаттардың ерікті аударымдары, қайыр көрсету және сақтық қатынастары қатысушыларының тарапынан болатын бірқатар басқа айрықшалықты төлемдер есебінен қалыптасатын ақшалай немесе материалдық қаражаттардың резервтері болып табылады.

Сақтық қорлары - қоғамның ұлттық шаруашылығындағы сан алуан, алдын ала болжануы мүмкін емес жайттардан сақтандыруға арналған қоғамның резерв қорлары жүйесінің қажетті құрамды бөлігі.

Мүліктік мүлделерді қорғауды, материалдық зияннан сақтандыруды және оның орнын толтыруды сақтандыруды жүзеге асыратын сақтық қоры материалдық немесе ақша қорлары ны-санында жасалады. Сақтық қорларында қоғам мүшелерінің үжымдық және жеке мүлделері қорғалады, олардың тіршілік өрекетінің сан қырлы экономикалық және әлеуметтік аспектілері көрінеді.

Сақтық қорларының басқа қорлардан ерекшелігі: олар алдын ала тұтыну қорларына да, жинақтау қорларына да жатпайды. Ол - табыс ретінде тұтынылмайтын және қорлануға міндетті қызмет етпейтін табыстардың бірден-бір бөлігі.

Нарықтық экономикада сақтық қатынастарының едәуір бөлігі коммерциялық қатынастар болып табылады. Ең алдымен бұл жалпы сақтандыру мен өмірді сақтандыру категориясына қатысты, бұлардың қызметтер көрсетуі озгеше сақтык, қызметтерін көрсетуге түрленеді және мұндай қызметтер көрсетудің еркін рыногында ұсынылады. Бұл қызметтер көрсетудің бағасы сақтық тарифтері мен жарналары түріндс болады. Сақтық қызметтерін көрсетуге сүраным олардың сапасымен және бағаның деңгейімен анықталады.

Клиенттерді тарту үшін сақтық ұйымдары клиентураға қыз-мет көрсетуді жақсартады, қызметтер көрсетудің ассортиментін кеңейтеді, ысыраптар мен зияндарды өтеу жөніндегі кепілдіктерді арттырады.

Сақтандырылушылардың жарналары есебінен жасалынатын сақтық қорлары белгілі бір уақытта тікелей арналымында - сақ-тық төлемдерін тәлеу үшін (сақтық жағдайының болу немесе ықтималдық сипатына қарай оның пайда болмау мезетіне дейін) пайдаланылмауы мүмкін. Мұндай жағдайларда сақтық қорларының қаражаттары қосымша табыс алу үшін коммерциялық айналымға жіберілуі мүмкін. Өз кезегінде, бұл табыстардың бір бөлігін тапсырыскерлерді тарту үшін сақтық қызметтерін көрсетудің бағасын төмендетуге бағыттаған орынды. Сақтық ұйымдарының осыған үқсас операциясы сақтық рыногында пайдалырақ шарттарда қолайсыз түрлі жағдайлардың салдарла-ры кезіндегі ысыраптар мен залалдардан қашқысы келетін тапсырыскерлерді тарту жөніндегі бәсекенің пайда болуына жәрдемдеседі.

Экономиканың нарықтық қатынастарға көшуі, кәсіпкерлік қызметтің дамуы, тауар мен айырбас шеңберінің, шаруашылық жүргізуші субъектілер арасындағы өзара келісімшарт міндеттемелерінің кеңеюі сақтандыру арқылы болатын кепілдіктердің берік жүйесін талап етеді. Тек сақтандыру негізінде ғана материалдық игіліктерді өндіру, бөлу, айыртбастау және тұтыну процесінде пайда болатын қоғамдық және жеке мүлделерді қорғау мүмкін болады5.

Өтпелі экономика жағдайындағы сақтандыру институтының ерекше маңыздылығы бірқатар факторлармен айқындалады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.