Қазақстанның мемлекеттік бағалы қағаздар нарығы

1. Мемлекеттік қарыздық құралдар, яғни мемлекеттің облигациялары
2. Облигациялар кірістілігі
3. Қазақстанның мемлекеттік бағалы қағаздар нарығы
4. Мемлекеттік бағалы қағаздардың түрлері

Үкіметтік қарыздық рыноктардың әр түрлі атулары бар, солардың ішінде: мемлекеттік облигациялар рыногы, мемлекеттік немесе ұлттық қарыз рыногы, үкіметтік қарыз рыногы немесе белгілі ставкасы бар мемлекетік құралдар рыногы. Ұлыбританияда, мысалы, мұндай рынокты алтын көмкермесі бар сертификаттарға байланысты «алтын жиекті» облигациялар рыногы деп аталады.
Мемлекет әр кезде қарыздарды тартқысы келетін кезде, оған бұл қаржы қай уақытта қажет екенін шешуі керек. Қарыз ашу периодтарының біренеше аттары бар, олардың барлығы бірігіп «мерзімдерді (өтеу)» деп аталады. Бұл мерзімдер әр қайсысының өз алдына аты бар бірнеше уақыт кезеңдеріне бөлінеді.
Мемлекеттердің көпшілігіне қаржыны алудың ең қысқа мерзімі 3 айға тең. Әдетте мұндай құралдар «қысқа мерзімді қағаздар» деп аталады. Кейбір мемлекеттерде ұлттық қарыз алушылар бұл терминді 1 жылға дейінгі ұзақ мерзімге қолдана береді. Мұндай құралдарды үкіметтер тек бірінші дәрежелі, оларды тек банк аралық рыноктарда және құнды қағаздар биржасында сирек сататын банктерге береді. Келесі термин ¬– бұл қысқа мерзімді займдар немесе облигациялар, әдетте қарыз алу мерзімі 1 жылдан 5 жылға дейін. Әдетте бұл қағаздар ұйымдасқан биржаларда айналады, бірақ бұл құралдар бойынша баға құрау құрылымы оларды тек аздаған кәсіби инвестициялық институттар қызықтыратын болады және жеке тұлғаларды қызықтырмайды.
Тағы бір маңызды термин – орта мерзімді займдар немесе облигациялар рыногі. Орта мерзімді БҚ – бұл осы күнге дейін тек Ұлыбритания мен АҚШ-та қолданылдған термин және (Ұлыбританияда) 5 жылдан 15 жылға дейінгі аралықта өтетін облигациялар болады. Өзге мемлекеттердің көпшілігі он жылдан атық мерзімге қаржы бермейтін. Тек жуырда Германия мен Жапония 20 жыл және одан жоғары мерзімді облигациялар шығара бастады.

1. Брокеры и регистраторы на рынке ценных бумаг
2. Карагусов Ф., Асылбеков А. Инвестиционные советники на рынке ценных бумаг Казахстана. Алматы, Қаржы-Қаражат.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

1. Мемлекеттік қарыздық құралдар, яғни мемлекеттің облигациялары
2. Облигациялар кірістілігі
3. Қазақстанның мемлекеттік бағалы қағаздар нарығы
4. Мемлекеттік бағалы қағаздардың түрлері

Мемлекеттік қарыздық құралдар, яғни мемлекеттің облигациялары.
Үкіметтік қарыздық рыноктардың әр түрлі атулары бар, солардың ішінде:
мемлекеттік облигациялар рыногы, мемлекеттік немесе ұлттық қарыз рыногы,
үкіметтік қарыз рыногы немесе белгілі ставкасы бар мемлекетік құралдар
рыногы. Ұлыбританияда, мысалы, мұндай рынокты алтын көмкермесі бар
сертификаттарға байланысты алтын жиекті облигациялар рыногы деп аталады.
Мемлекет әр кезде қарыздарды тартқысы келетін кезде, оған бұл қаржы қай
уақытта қажет екенін шешуі керек. Қарыз ашу периодтарының біренеше аттары
бар, олардың барлығы бірігіп мерзімдерді (өтеу) деп аталады. Бұл
мерзімдер әр қайсысының өз алдына аты бар бірнеше уақыт кезеңдеріне
бөлінеді.
Мемлекеттердің көпшілігіне қаржыны алудың ең қысқа мерзімі 3 айға тең.
Әдетте мұндай құралдар қысқа мерзімді қағаздар деп аталады. Кейбір
мемлекеттерде ұлттық қарыз алушылар бұл терминді 1 жылға дейінгі ұзақ
мерзімге қолдана береді. Мұндай құралдарды үкіметтер тек бірінші дәрежелі,
оларды тек банк аралық рыноктарда және құнды қағаздар биржасында сирек
сататын банктерге береді. Келесі термин – бұл қысқа мерзімді займдар немесе
облигациялар, әдетте қарыз алу мерзімі 1 жылдан 5 жылға дейін. Әдетте бұл
қағаздар ұйымдасқан биржаларда айналады, бірақ бұл құралдар бойынша баға
құрау құрылымы оларды тек аздаған кәсіби инвестициялық институттар
қызықтыратын болады және жеке тұлғаларды қызықтырмайды.
Тағы бір маңызды термин – орта мерзімді займдар немесе облигациялар
рыногі. Орта мерзімді БҚ – бұл осы күнге дейін тек Ұлыбритания мен АҚШ-та
қолданылдған термин және (Ұлыбританияда) 5 жылдан 15 жылға дейінгі аралықта
өтетін облигациялар болады. Өзге мемлекеттердің көпшілігі он жылдан атық
мерзімге қаржы бермейтін. Тек жуырда Германия мен Жапония 20 жыл және одан
жоғары мерзімді облигациялар шығара бастады. Қарыз алудың соңғы түрі
мерзімді тұрғысынан ұзақ мерзімді деп аталады және бұл термин 30 жылға
дейін займдарға қолданылады. Мұндай атауларды құралдарға рыноктың өзі
берген және олар әр елде әр түрлі болуы мүмкін. Ұлыбританияда бұл терминдер
құралдардың шығарылу мерзіміне тәуелсіз үкіметтің қазіргі өтеуге қанша
мерзімі қалғанына қарамастан облигациялардың шығарылым мерзімінен әрекет
ету кезеңін сипаттауға беріледі, өйткені, АҚШ-та егер облигация 25 жылдық
кезеңге шығарылса, онда ол 2 жылдан кейін төмендесе ол ұзақ мерзімді болып
қала береді. Сонымен қатар мынаны да ескеру қажет, облигациялар шығарылымы
облигация өмірінің соңғы жылдарда немесе үш айында қысқа мерзімді қағаздар
болмайды. Қағазадар мен облигациялар мүлдем әр түрлі құралдар болып
табылады.
Тағы бір терминді қарастырайық – мерзімсіз облигациялар. Оларды өкімет
шығарады, бірақ нақты өтеу мерзімі болмайды. Мұндай құралдар шығарылымы
кейінірек айтылатын бірнеше себептер бойынша жүзеге асырылуы мүмкін.
Инвесторлар мұндай құралдарға әр түрлі қарайды, және олардың бағалы
мерзімді құралдарға қарағанда тезірек өзгереді.
Пайыз түрлері: Мұндай өкіметтік қарыздар мемлекетке несие
ұсынытындықтан, несие берушілер тек өз қаржыларының қайтарылымын ғана емес,
сонымен қатар олардың ақшасын қолданғаны үшін ақысын күтеді. Несиелер
бойынша мұндай төлемдер пайыздық деп аталатындықтан, бұл пайыздарды төлеуде
үкімет қолданатан әдістер процент түрлері деп аталады. Мұндай әдістердің
бір түрі дисконттау деп аталады. Мұнда үкімет барлық қарыздық пайызды
қосады және оны негізгі қарыз сомасымен төлейді. Осыған байланысты
мемлкетке несиеге берілген алғашқы ақша сомасы, мемлекеттің мерзім соңында
төлейтін сомаларынан аз болады.
Келесі әдіс купондық төлемдер деп аталады, онда мемлекет несие
алушылар жылына бір рет төлейтін, фискалдық жылдық пайыз ставкасын (купон)
белгілейді. Бұл жағдайда, мемлекет кезеңінің басында қарызға алатын сома
оның кезең соңында төлейтін сомасымен тең болады. Бұл әдісті көптеген
мемлекеттік облигациялар үшін қолданылады.
Үшінші әдіс индекстеу деп аталады. Ақшаның сатып алушылық күші
болашақта қазіргі кезеңдегіден аз болуы мүмкін болғандықтан, онда
мемлекеттер инвесторлардың өз қаржысын несиеге беруі үшін өз өнімдерінің
қызықтырарлықтай болуы керектігін түсінеді. Индекстеуге мемлекеттің
жариялайтын информация статистикасы негіз болады. Инфрациялық баға индексі
негізі тауарлар мен қызметтерге баға өскен сайын артады, соған сәйкес
мемлекет бұл индекске купондық төлемдер мен қарыздың негізгі сомасын
қосады. Бұл инвесторларға олардың қаражатынан нақты тұрақты кіріс береді.
Қаражатты қарызға алу процесін қарызданушы займды қалай өтейтінін
ойластырады, ал несие беруші өз қаражатының өзіне қайтарылмай қалуын
ескереді. Осылайша, екеуі де займ бойынша қандай пайыздық ставка
төленетінін шешеді. Екі жақтың да ортадағы ставканы табуы үшін бірнеше
факторларды есекру қажет. Бұл факторлар эмиссияның өзге факторлары секілді
қарастырылуы мүмкін, олардың ең маңыздысы несиелік қабілеттілік болып
табылады.
Несиелік қабілеттілік – қарыз алушының өзінің қаржы міндеттері бойынша
өтем қабілеттілігін анықтау үшін қолданылатын термин, бұл заемды алғашқы
займ секілді формада өтеу қабілеттілігі. Егер инвестор бір мелекеттің
болашақ өкіметі қарызды қайтара алады деп шешсе, онда несиелік рейтинг
жоғары болады. Несие рейтингі жоғары боған сайын, несие берушіге төленетін
пайыздық ставка аз болады.
Үкіметтер әр түрлі себептермен ірі займ алушылар болғандықтан, онда
несие алушы үшін несиелік қабілеттіліктің ең маңызды факторы ол мемлекеттің
тұрақтылығы болады. Несие беруші мемлекеттің қарыз беуші аясында және
қаржыны пайдалану жоспарлары тұрақтылығымен сипатталса және мемлекет
өзіндік қарыз алушылық принциптерне адал болса, өзін сенімдірек сезінеді.
Мемлекет неғұрлым тұрақтылық көрсеткен сайын, несие берушілер пайдыздық
ставкаларды аз мөлщерде талап етеді.
Егер валюталық сатып алушының күшіне келер болсақ, елдегі инфляция
болжамына назар аудару керек. Несие беруші өз ақшасын қайтарып алғанға
дейін белгілі бір уақыт өтетіндігін білетіндіктен, оның инфляция деңгейіне
алаңдауы әрине дұрыс. Бұл фактор қарыз алудың барлық түріне, қарыз алушы
мемлекет әлде кәсіпорын екендігіне қарамастан таралады. Қазіргі уақытта
және болжамдар бойынша инфляция деңгейі төмен болған сайын несие беруші
талап ететін пайыздық ставка төмен болады. Бұл үш фактор бойынша – мемлекет
тұрақтылығы, өтеуге қабілеттілік, инфляция деңгейі айқын болған сайын,
несие берушінің жоғары пайыздық ставканы талап етуіне әкеліп соқтырады.
Облигациялар кірістілігі
Бағалы қағаздардың көпшілігі секілді, облигация кірісті екі түрлі
тәсілмен әкеледі. Біріншіден, займ бойынша пайыздық ставка (купон) түрінде,
ол көп жағдайда бір жылда бір рет немесе жарты жылда бір төленетін
белгіленген жылдық сома болып табылады. Екіншіден, облигация сатып алу
бағасы мен инвестордың облигацияны сату бағасы арасындағы айырмашылықтан
капиталды өсіруге болады. Облигациядан алынатын потенциалды кірісті
анықтағандағы ерекшелік, пайыздық ставкалар және облигациялар бағалары
қарама-қарсы бағытта өзгеретінін ескеру керек. Сондықтан, жалпы ереже
мынадай: облигациялар бағасы пайыздық ставкалар төмендеген сайын өседі және
пайыздық ставкалар өскен сайын төмендейді.
Бұған дейін айтылғандай, келесі маңызды белгі инфляция деңгейінің әсері
болмақ. Егер инфляция деңгейі жоғары болса, ол болашақта вальютаның сатып
алушылық күшін төмендетеді, займ өтелген мерзімде алынған ақша қазіргідей
тауар мен қызмет бірлігін сатып ала алмайды. Бірақ ескеретін нәрсе, егер
рынок өкіметтің пайыздық ставкаларды өсіруі инфляцияны тоқтатады деп шешсе,
онда жоғарыда айтылған бойынша, облигациялар бағасы бұл ұйғарым бойынша
түсуі керек. Басқаша айтқанда, бұл көп жағдайда дұрыс болса да, ашқандай
кепілдік бере алмайды.
Облигациялар бір немесе бірнеше өтелу мерзімімен шығарылуы керек. Толық
кірісті бағалау үшін әр түрлі сипаттағы облигацияларды қолданудың
нәтижелерін жақсы түсіну керек. Егер облигация бойынша бір ғана төлем
мерзімі болса, дәл осы мерзім кірісті есептеуде қолданылады. Бірақ
облигация бойынша мысалы, айырмашылығы 5 жыл екі төлем мерзімі болса, онда
бұл мерзімдердің қайсысы ең нақты келетінін анықтау ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.