Үкімді шығару

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 76 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . .1 ҮКІМ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК . . .1. 1 Үкімнің түсінігі, түрлері және негізгі талаптары . . .1. 2 Үкімді бұзу және өзгертудің жалпы сипаттамасы . . .1. 3 Сот тергеуінің біржақтылығы және толық еместілігі . . .1. 4 Қылмыстық іс жүргізу заңының дұрыс қолданылмауы салдарынан бұзылуы . . .2 ҮКІМДІ ШЫҒАРУҒА БАЙЛАНЫСТЫ ТУЫНДАЙТЫН МӘСЕЛЕЛЕРДІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ . . .2. 1 Үкім шығару кезінде анықталуға жататын мән-жайлар . . .2. 2 Сот үкімі мен жазалау шараларының ерекшеліктері . . .2. 3 Тәрбиелік ықпал ету мәжбүрлеу шараларының мәні мен маңызы . . .ҚОРЫТЫНДЫ . . .ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .:

КІРІСПЕ . . .

1 ҮКІМ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК . . .

1. 1 Үкімнің түсінігі, түрлері және негізгі талаптары . . .

1. 2 Үкімді бұзу және өзгертудің жалпы сипаттамасы . . .

1. 3 Сот тергеуінің біржақтылығы және толық еместілігі . . .

1. 4 Қылмыстық іс жүргізу заңының дұрыс қолданылмауы салдарынан бұзылуы . . .

2 ҮКІМДІ ШЫҒАРУҒА БАЙЛАНЫСТЫ ТУЫНДАЙТЫН МӘСЕЛЕЛЕРДІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ . . .

2. 1 Үкім шығару кезінде анықталуға жататын мән-жайлар . . .

2. 2 Сот үкімі мен жазалау шараларының ерекшеліктері . . .

2. 3 Тәрбиелік ықпал ету мәжбүрлеу шараларының мәні мен маңызы . . .

ҚОРЫТЫНДЫ . . .

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

366141625363643516366:

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Жаңа мыңжылдықтың басталуымен Қазақстан, басқа да Тәуелсіз Мемлекеттер Достығы субъектілері сияқты, өзінің дамуының жаңа белесіне көтерілді. Сондықтан, бүгінгі күні өткен жылдар тұрғысынан сот әділдігін жүзеге асыруға байланысты біздің жүйенің қалай өзгергендігі, оның ішінде, соттардың қабылдаған сот актілерінің қалай орындалып жатқандығы және ол таяу болашақта қалай болуы керек екендігі жайлы сөз қозғайтын уақыт жетті.

Егемендік пен тәуелсіздікке ие болған Қазақстан бүгінгі таңда дүние жүзі таныған мемлекеттке айналды. Қазақстан Республикасының егемендік пен тәуелсіздікке ие болуы, реттеудің нарықтық механизміне негізделген жаңа экономикалық қатынастардың даму жолын таңдауы, құқықтық саланы реформалаудың қажеттілігін шарт етіп қойды. Жаңа қоғамдық қатынастардың орнығуы олардың құқықтық қамтамасыз етілуінің мезгілінде түзетілуімен, сапалы заңның қабылдануымен, оның жоғары кәсіптік деңгейде құқықтық қолданылуымен қатар жүргізілуі керек.

Азаматтардың және ұйымдардың құқықтары мен бостандықтарын, заңдық мүдделерін қорғау, Конституцияның орындалуын қамтамасыз ету және Қазақстан Республикасы заңдарын сақтау сот жүйесі қызметінің басты бағыты, ал соған байланысты атқарушылық іс жүргізу қызметінің тек заңдылық қана емес, саяси маңызы да артты.

Қазақстанның сот өндірісі кез келген ұлттық құрылым сияқты дәстүрлі құқық негізінде дүниеге келген еді. Қоғамның және оның институттарының дамуына байланысты қазақтардың дәстүрлі құқығы да дамып, жетілдіріліп отырды. Қазақстан Республикасының тәуелсіздікті алу жылдарындағы құқықтық реформаға талдау жасау барысы, оның басты нәтижесі мемлекет дамуының стратегиялық бағыттарын айқындаған, адамдардың және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының негізін қалаған, сондай - ақ мемлекеттік органдардың жаңа жүйесін бекіткен Қазақстан Республикасының Конституциясын қабылдауы болып табылады.

Өмірде қалыптасқан «қылмыс жасаған адамды қылмыстық жауапкершілікке тарту, оның қылмысын әшкерелеу» мәселесін жүзеге асыру барысындағы сот органдары қызметінің орны ерекше.

Қазіргі таңда қылмыстылықпен, әсіресе рецидивті қылмыстармен күресудің бір тәсілі ретінде - ескертушілік - тәрбиелік әсер етуші соттың үкімі табылады.

Сондықтан да, осы жоғарыда айтылғаннан, біз қылмыстылықпен күресудегі құқықтық құралдар кешені ішіндегі аса маңызды рөлді - үкім шығару институтына береміз.

Ғылыми жұмыстың мақсаттары мен міндеттері.

Жұмыстың мақсаты болып - сот үкімі заңның барлық талаптарын сақтай отырып, заң негізінде шығарылуын, сондай-ақ сот отырысында сотқа ұсынылған дәлелдемелерді жан-жақты және объективті зерттеу негізінде шығарылуын, үкімді бұзу мен өзгертудің негіздерін, оның проблемалық жақтарын жан - жақты зерттеу. Осы мақсатқа жету үшін алдыма төмендегідей міндеттерді қойдым:

1) Үкімнің түсінігіне жалпы сипаттама беріп, оны бұзу және өзгерту негіздерін толық көлемде ашып, апелляциялық сатыда істерді қараудың тәртібіне тоқталу.

2) Үкімді заңды және негізді шығарудың маңыздылығын ашу.

3) Үкімдердің түрлері: айыптаушы және ақтаушы, осы сот үкімдерінің негізді болып шығарылуын анықтау.

4) Үкім шығару, оны бұзу мен өзгертудегі Отандық қылмыстық іс жүргізу заңдылығымен өзге де елдердің, соның ішінде ТМД елдерінің жаңа қылмыстық іс жүргізушілік заңдарымен салыстыру.

5) Бұрынғы Кеңес Одағы кезіндегі орын алған қылмыстық іс жүргізу заңымен қазіргі іс жүргізу заңындағы үкім мәселесіне арналған баптарды салыстыру.

6) Үкім шығаруға, оны бұзуға және өзгертуге байланысты тәжірибеден, соның ішінде Жоғары Сот Пленумы қаулылырынан мысалдар келтіру.

7) Үкім шығару, оны бұзу мен өзгерту институтын нығайту мақсатында өз ұсыныстарымды енгізу көзделеді.

Менің таңдап алған өзекті мәселем Қазақстан Республикасында өз көкейтестіліген жаңа Конституция және ҚІЖК қабылдаумен алады. Осы тақырыпты таңдау себебімнің бірі - бұл институтты ғылыми тұрғыдан зерттеу болып табылады.

Зерттеу пәні мен объектісі.

Бұл дипломдық ғылыми жұмыстың объектісі болып - үкім шығару, оны бұзу мен өзгерту кезінде пайда болатын қылмыстық процесс субъектісі - судьялармен азаматтардың арасындағы өзіндік қарым - қатынастар, сот үкімдерінің түрлері, оларды жеке-жеке ашып көрсету болып табылады.

Зерттеу пәні болып - үкім шығару, оны бұзу мен өзгертудегі қылмыстық іс жүргізу нормалардағы мазмұны мен маңыздылығы, айыптау мен ақтау үкімінің негізділігі мен оның құрылымы, яғни сипаттамалы-дәлелді және қорытынды бөлігін көрсету.

Зерттеудің әдістемелік негіздері:

Жұмыстың методологиялық зерттеу базасын заңға сай негіздейтін диалектикалық жүйелі әдістеме құрайды. Негізгі жалпы ғылыми әдістер ретінде бұл жұмыста логикалық, ғылыми, тарихи, жүйелі - аналитикалық, салыстырмалы, әлеуметтік әдістер қолданылған.

Зерттеу жұмысымды жүзеге асыру барысында Қазақстан Республикасы Конституциясы мен өзге де заңдылық нормаларын, ҚР Жоғары Сот Пленумының қаулыларына, ведомствалық бағынысты өзге де актілерге сүйене отырып жазуды жоспарлаймын. Сонымен қатар, зерттеу жұмысым бұрынғы Кеңес мемлекетінің қылмыстық іс жүргізу заңдылығына, халықаралық - құқықтық құжаттарға, шетел заңдылығына және өзге де ТМД қатарына кіретін елдердің құқықтық заңдылығына сай жүзеге асырылуда. Зерттеу барысында тек отандық оқулық - әдебиеттер ғана емес, сонымен қатар, Ресейдің, революцияға дейінгі орыс және шетел ғалымдарының еңбектері оқылды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы мен көлемі. Жұмыстың құрылымы, ғылыми негізі мен міндеттеріне сай келеді. Зерттеу жұмысы кіріспеден, екі тараудан, жеті бөлімнен, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады, көлемі қойылатын талапқа сай келеді.

1 ҮКІМ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК

1. 1 Үкімнің түсінігі, түрлері және негізгі талаптары

Қазақстан Республикасында әділ соттылық тек сотпен ғана жүзеге асырылады. Құқық қорғау органдарының функциялары мемлекет қызметінің бір бағытын құрайды. Осы бағыт шеңберінде әртүрлі органдар: сот, прокуратура, ішкі істер органдары, адвокатура құқық қорғаушылық қызметті жүзеге асырып отырады.

Сот - әділ сотты жүзеге асыратын мемлекеттік қызметті атқарады. Қылмыстық іс жүргізу заңдарында көрсетілгендей «қылмыстылықпен күрескенде біз ешбір қылмыскерді жазасыз жібермеуіміз керек деген сөз осы сот органы қызметкерлеріне арналып айтылған».

Құқықтық мемлекетті әділ сотсыз елестету мүмкін емес. Сот рөлі құқықтық мемлекет құру және оның идеясын таратуға орай күшейе түседі. Соттар істер мен дау - дамайларды қарай отырып, үкім мен өзге де шешімдерді шығарып қана қоймайды, сонымен қатар, олардың қызметі ең алдымен құқыққа негізделген заң үстемдігі мен салтанат құруын қамтамасыз етуге бағытталған.

Сот билігін жүзеге асыратын мемлекеттік бақылау мен мемлекеттік қадағалау әділ сот деп аталатын ерекше мазмұнға, беделге және рөлге ие. Сот кез - келген істе, дау - жанжалда соңғы саты ретінде қызмет етеді.

Қазақстан Республикасының Конституциясында көрсетілгендей әділ соттылық тек сотпен ғана жүзеге асырылады және ешкім соттың үкімінсіз қандай да бір қылмысқа кінәлі деп қылмыстық жазаға тартылмайды. Кеңестік қылмыстық іс жүргізу құқығының ғылымында «үкім» Кеңестік әділ соттың актісі ретінде танылған. Кеңес республикаларының қылмыстық іс жүргізу кодекстерінде «үкім» сот отырысындағы соттың сотталушыға қатысты, оның қылмысқа кінәлі не кінәлі еместігін шешетін және оған жаза қолдану, қолданбау мәселесін қарастыратын соттың шешімі деп көрсетілген.

Сот үкімі - қылмыстық іс жөніндегі бүкіл өндірістің қорытындысы шығарылатын құқықты қолданудың аса маңызды кесімі болып табылады. Конституцияның қағидаларына сәйкес, жоғарыда айтып өткендей, үкім ҚР - сы атынан шығарылады, әрі заңды және негізді болуға тиіс.

Кейбір Кеңестік республикалардың қылмыстық іс жүргізу кодекстерінде «үкім» терминына былай сипаттама береді. Ол бірінші сатыдағы сот отырысында шығарылған, қылмыстың бар не жоқтығын айқындайтын, сотталушының кінәлі не кінәсіздігін көрсететін және егер де кінәлілігі сотпен анықталса, оған жазаны белгілейтін соттың шешімі.

Ф. Н. Фаткуллин: «үкімді құқық нормаларын қолданудағы жеке акт ретінде қарастырады. Онда мәні бойынша айыптау мәселесі, сотталушының қылмысқа кінәлі не кінәсіздігі, жазаны тағайындау не одан босату және заңда көрсетілген өзге де сұрақтарды қарастырады», дейді [2, 23 б. ] .

Осы тұжырым бір естігенен жағымды болғанымен, кейін біз оның да кемшіліктерін көріп жатырмыз. Мұнда үкімнің мемлекет атынан шығарылатыны айтылмаған.

Қазақстан Республикасының үкімі әділ сотты жүзеге асыратын негізгі акт болып табылады. Ал, өзге де іс жүргізушілік құжаттар үкімге қарағанда қосалқы, қосымша мағынада болады. Олар әділ сотты үкімнің шығуына дайындық жағдайларын жасайды (айыптау қорытындысы, сотқа беру жөніндегі ұйғарым) не үкімнің заңдылығы мен негізділігінің қосымша кепілі болып табылады.

Жоғарыда айтқан айыптау қорытындысы тергеу органы қызметкерлерінің белгілі бір қылмыстық іс бойынша шығарған соңғы іс - жүргізушілік актісі болып табылады. Онда тергеушінің айыптау тұжырымы және айыпталушыны сотқа беру туралы дәлелді қорытындысы көрсетіледі. Айыптау сот талқылауының көлемі мен шегін белгілеп, сот қызметінің жемісті болуына қажетті жағдайлар жасайды.

Айыптау қорытындысы сот талқылауының ірге тасы, негізі бола отырып, айыпталушыға қорғану құқығын береді. Мұның өзі үкімнің дұрыстығына, заңдылығына кепіл бола алады.

Айыптау қорытындысының үлкен рөлді атқаруына қарамастан, істі толық шешетін актісіз өзінің жекешелік мағынасын жоғалтады. Айыптау қорытындысы үкім шығады - ау деген болжаумен шығарылады.

Бұл екі актінің айырмашылығы тек үкімнің кінәлілік мәселесін шешумен ғана ерекшеленбейді. Айыптау қорытындысында тергеу органы да, прокурор да кінәлілік мәселесін шеше алады, бірақ олардың өкілеттіктері осы акті парағында жазылып, көрсетумен ғана шектеледі. Ал, сот өз үкімінде барлық іске қатысты мән - жайды зерттегеннен кейін сотталушыға қатысты жаза мәселесін белгілейді.

Үкімге көмекші құрал ретінде соттың ұйғарымы мен қаулысын да айтуға болады. Үкім сотталушының кінәлі не кінәлі еместігі және егер кінәлі болса, әділ жаза қолдану мәселелері қарастырылады. Өзге актілердің ішінен басым дәрежені ала тұрып, үкім Қазақстан Республикасы сотының актісі болып табылады. Сот өз үкімдерінде мемлекеттің қылмысқа қатысты көзқарасын білдіре отырып, бүкіл қазақстандықтардың еркін білдіреді. Өйткені, заңдылық Қазақстан Республикасы азаматтарының қылмысты тануымен мемлекттің қылмыстық әрекеттерді тануы деп бөлмейді.

Сондықтан да барлық соттың үкімдері ҚР-сы атынан деп шығарылады. Бұл жайлы нақты ҚІЖК-де айтылған.

Кеңес Одағы кезінде де үкім міндетті түрде Социалистік Республикалар атынан жеке не бүкіл Кеңес Одағы атынан шығарылған. Заңға сүйене отырып, қылмыстық істерді шешкенде сот бүкіл Кеңес халқының еркін көрсеткен.

ССР Одағы мен одақтас республикалардың Қылмыстық іс жүргізу негіздерінің 2-бабына сәйкес, Кеңестік қылмыстық сот өндірісінің екі әшкерелеу, сонымен қатар, қылмыс жасаған адамды әділ жазаға тарту үшін негізгі мақсаты көрсетілген: қылмысты толық және тез ашу, кінәлілерді заңды

дұрыс қолдануды қамтамасыз етіп, кінәлі еместерді қылмыстық жауаптылыққа тартпау керек деп көрсетілген.

Ал, осы Заңның 4 - бабына сәйкес, қылмыстық істер бойынша Әділ Кеңес Одағында қылмыстық істерді қарау мен кінәлі адамға жазалау шараларын қолданып, ал кінәлі еместі ақтапшығару арқылы жүзеге асырылады делінген. Осы мақсаттарды ұстанған Кеңестік заңдылық былай дейді: «Сот үкімі айыптаушы не ақтаушы болуы мүмкін» [3, 73 б. ] .

Қазіргі Қазақстан Республикасы ҚІЖК-нің 374-бабында үкімдердің түрлері ретінде осы айыптаушы және ақтаушы үкімдер көрсетілген. Ал, енді осы үкімнің әрқайсысына жеке - жеке тоқталып, анықтама бере кетейін.

Айыптаушы үкім - бұл соттың сот талқылауы нәтижесіндегі мемлекет атынан шығарылған сотталушының кінәлілігін бекітетін және айқындайтын, сонымен қатар, оған қатысты жаза қолдану не қолданбау туралы шешімі.

Ал, ақтаушы үкім дегеніміз - бұл соттың сот талқылауы нәтижесіндегі мемлекет атынан шығарылған сотталушының кінәлі еместігі анықталып, бекітілген және ақталуы туралы шешімі.

Қазақстан Республикасының әділ сотын жүзеге асыру үшін сот қылмыстық істі қарап, қылмысқа кінәліге қатысты айыптау үкімін қаулы етіп немесе егер оған кінә негізсіз тағылса, онда сотталушыға қатысты ақтау үкімін шығарады. Үкімнің өзгеше үшінші түрін Кеңес заңдылығы да тәуелсіз мемлекет те белгілемейді.

Айыптау не дәлелденеді (егер сотталушы кінәлі деп саналса) не дәлелденбейді (сотталушы кінәлі емес деп саналып, ақталып шыққан жағдайда) . Бұл екі шешімнің «ортасындағы жағдай» болмайды және болуы мүмкін емес. Осындай категориялық тұжырым қылмыстық іс бойынша әділеттілікті жүзеге асырудағы соңғы нүктені белгілейді.

Қылмыстық іс жүргізу заңының әр қылмыстық іске қатысты сотталушының кінәлілік не кінәлі еместігін шешу, үкімдердің негізгі қасиеттері: анықтылығы мен тұжырымдылығын (категоричность) қамтамасыз етеді. Бұл дегеніміз соттың үкімдегі сотталушының кінәлі не кінәлі еместігін сот қорытындысында анық, ешқандай екі мағынасыз көрсетілетінін білдіреді.

Сот үкімінің анықтылығы мен тұжырымдылығы - бұл соттың сот талқылауы кезінде объективті шындыққа жету үшін жан - жақты сот зерттеуін жүргізуі, мұнда ешқандай түсініспеушілік немесе күмән болмауы тиіс. Сотталушының кінәлі не кінәсіздігін анықтамайтын, жалтармалы жауап қылмыстық сот өндірісінің қағидаларының қатаң түрде бұзылуына әкеп соқтырады.

Мысалы: Егапов өз жолдастарымен мейманханада бұзақылық әрекеттер жасап, мейманхана қонақтарын ұрып - соққаны және сол іс бойынша сотталған Баратишвилиге Натанадзені өлтіруіне көмек көрсеткені үшін сотталған. Егаповтың адама өлтіруіне қатысуын сот мынадай күдікті сот үкімінде орын алған жауабында көрсетті: «Егапов Бараташвилидің қолында пышақ болғанын байқаған шығар» [4, 25 б. ] .

Мұндай анықталмаған, болжамды түйін кінәлілік туралы сұрақты ашық қалдырады. Осыған байланысты, үкім ҚР - ның Жоғарғы Сотының қылмыстық істер бойынша Сот алқасымен бұзылған болатын. Үкім күмәнді, айқын емес болғанда ол өзінің мақсатына жете алмай, мемлекеттің әділ сотының актісі болу қасиетін жоғалтады.

Осы айыптау үкімі жайлы кеңірек айтпас бұрын, мен жалпы айыптаудың жеке түсігіне тоқталғанды жөн көріп отырмын. Айыптау - бұрыннан келе жатқан және ең маңызды іс жүргізушілік құбылыстардың бірі. Ол тіпті, қылмыстық сот өндірісінің пайда болуына өз септігін тигізді десем қателеспеймін. Өйткені, соңғысы адамның қылмыстық әрекетін бағалау үшін қажет болған.

Айытау - бұл әрбір қылмыстық сот өндірісінің қажетті элементі, оның нысаны мен түріне тәуелсіз белгісі.

Айыптау үкімі, егер де сот мына төмендегі сұрақтарға дұрыс жауап қатқанда ғана қаулы етіледі:

Жасалуына сотталушы айыпталып отырған әрекеттің орын алғаны дәлелденді ме;
Бұл әрекет қылмыс болып табылама және ол нақты қай қылмыстық заңда көрсетілген ( бабы, бөлігі, тармағы) ;
Сотталушының бұл әрекетті жасағаны дәлелденді ме;
Сотталушы бұл қылмыстың жасалуына кінәлі ме, яғни оның әрекеттерінде кінә бар ма .

Осы сұрақтардың бәрінде сот өзінің айыптау қорытындысында тұжырымды және дұрыс анықталған жауап беруі тиіс. Заң көрсетіп отырғандай, айыптау үкімі тек қана сотталушының кінәсі толық көлемде анықталып, зерттеліп, дәлелденгеннен кейін ғана шығарылуы тиіс. Ал, болжамға негізделіп шығарылған үкім өз заңдылық күшін жояды.

Сонымен, сотпен шығарылатын айыптау үкімінде міндетті түрде айыптаудың күмән тудырмайтын дәлелділігі, сотталушының толық көлемде кінәлі екендігі анықталуы тиіс. Бұл сұрақты шешуге байланысты айыптау үкімі:

жаза тағайындаумен;
жаза тағайындамай;
жаза тағайындап, бірақ одан босатып шығаруы мүмкін.

Айыптау үкімін жаза тағайындаумен шығарғанда сот сотталушының қылмыс істегені үшін жазаға тартылуына жағымды жауап бергенде қаулы етеді. Барлық жағдайларда үкімді қаулы еткенге дейін кінәлінің іс - әрекеті мән - жайдың өзгеруіне байланысты қоғамдық қауіптілік дәрежесін жоғалтса немесе сотталушы енді қоғамға қауіпті емес деп саналса сотпен жаза тағайындалмайтын үкім шығарылады. Осындай жазадан босатудағы айыптау үкімін қаулы етудің негіздері болып - мерзімнің өтуі немесе амнистия табылады.

Осы жоғарыда айтып өткен негізсіз үкімдерден қорғану тәсілдерінің, құқықтарының бірі Ата Заңда көрсетілген нормада орын алады. Оған сәйкес, айыпталушының қорғануға деген құқығы осындай негізсіз айыптаудан қорғауды қамтамасыз ететін конституциялық кепілдігі болып табылады. Айыпталушының қорғануға деген конституциялық құқығы болып - ең алдымен оның қылмыстық процессуалдық қызметтің субъектісі ретіндегі құқықтық іс-жүргізушілік жағдайы табылады [5, 15 б. ] .

Қылмыстық процессуалдық қызметтің субъектісі ретіндегі айыпталушының қорғануға деген конституциялық құқығы тікелей оның объективті құқық жағдайымен тығыз байланысты, яғни қылмыстық іс - жүргізушілік заңында тікелей орын алған кінәсіздік презумпциясымен байланыста болады. Соңғы институтсыз айыпталушының қорғануға деген құқығы формалды болып қалар еді. Кінәсіздік презумпциясы Ата Заңның 77-бабына және ҚІЖК-нің 19-бабына сәйкесбылай деп көрсетілген: «Әр адам оның қылмыс жасағандығы үшін осы Кодексте көзделген тәртіппен дәлелденгенге және соттың заңды күшіне енген үкімімен белгіленгенге дейін кінәсіз деп саналады». Бұл қағида Кеңес дәуірінде де орын алған.

Сонымен қатар, айыпталушымен оның кінәлі еместігін көрсететін дәлелдемелерді ұсынбауы оның кінәлілігін білдірмейді.

Үкімнің келесі түрі - ақтаушы болып табылады. Қазіргі таңдағы отандық қоғам тұлғаның дамуына барлық жағдайлар жасай отырып, өз азаматтарын адал еңбек етуге, өз азаматтық борышын дұрыс атқаруға шақырады.

Қазақстан Республикасы тұлғаның абыройы мен адамгершілігінің дамуына жағдайлар жасап қана қоймай, сонымен қатар, оның қорғалуын өз қамқорына алады.

Адамның аты мен абыройын қорлаған әр адам қоғаммен айыпталуға жатады. Қылмыстық істер бойынша әділ сотты жүзеге асыратын сот «абыройдың» - азамат не адамның жағымды, моралды беделі, оның жақсы аты деген сананы ұстанады. Әділ сотты жүзеге асыра отырып, сот тұлғаның - абстрактілі категория емес, тірі адам екенін, оның қолында біреудің тағдыры шешіліп жатқанын түсінуі тиіс.

Үкім - әділ соттың алдында тұрған қылмыстық істі шешуіне байланысьы негізгі және маңызды актісі болып табылады. Үкім арқылы сот тек қана бір белгілі қылмыстық істі шешіп қана қоймай, сонымен қатар, құқық бұзушылықтың алдын - алып, азаматтардың құқықтық тәртіпті сақтауына көмектеседі.

Үкім сот актісі ретінде сот отырысы аяқталғаннан кейін шығарылады. Ол айыпталушының тағдырын шеше отырып, қылмысты жасаған адам осы ма, ол кінәлі ма және оған қандай жаза қолдану керек деген сұрақтарға жауап береді.

Сот қызметінің ерекшелігінің бірі - ол судьялардың тек қана заңға бағынып, тәуелсіздік қағидасын ұстануы. Бұл жерден шығатын мәселе, ол өзге органдардың сотқа белгілі бір үкім шығаруға қатысты ықпал ете алмауы. Сонымен қатар, шешім шығарар алдында соттың өзге мемлекеттік органдар мен мекемелердің шешімдерін ұстануы міндетті емес. Ешқандай дәлелдер сот үшін алдын - ала белгіленген дәлелдемелік күшті білдірмейді. Заңмен анықталған осындай судьялардың тәуелсіздігі, оның тек қана заңға бағыныштылығы судьялардың құқықтық сана - сезімдеріне, біліктілігіне, өнегелік ұстамына жоғары талаптар қояды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.