Теміржол жұмысы

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе
Теміржолдағы габариттер
Теміржол жұмысының нақтылығын және жүріс қауіпсіздігін қамтамассыз ететін жетекші құжаттар
Теміржол желілерінің дәрежелері, трассасы, планы және бойлық піг\шіні туралы негізгі мәліметтер
Нұсқауларды техникалық .экономикалық салыстыру негіздері
Құрылыс жұмыстарын ұйымдастыру және оларды механикаланлыру туралы қысқаша мәліметтер
Теміржолды пайдалануға дайындау және өткізу
Табиғи.климаты күрделі жағдайда теміржолды жобалау және салу ерекшеліктері
Темір табаны және оның шаруашылығы туралы жалпы мәліметтер
Жер төсемі және оның көлденең пішіндері. Су бұру құрылғылары
Құбырлар. Тоннелдер. Сүйеу қыбырғалары. Реттеуші құрылыстары

Республиканың біртұтас халық шаруашылық жүйесі кешенінде көлік – негізгі инфрақұрылымдық саланың бірі. Ол Қазақстанда автомобиль, су, әуе және құбыр жолымен қоғамның жүк пен жалаушыларды тасымалдауға деген қажетін және өзара салалық қарым-қатынастарды қамтамасыз етеді. Алдағы уақытта да әсіресе жаппай тиелетін жүктерді тасымалдауда теміржол көлігі өзінің жетекшілік ролін сақтай береді. Өйткені оның тасымалдау қабілеті мол және аса тиімді.
Қазіргі кезде Қазақстанның тасмалдау мұқтажын ұзындығы 14530 км Тың, Алматы және Батыс Қазақстан теміржолдары өтеп отыр. Бұл үш жол 1977 жылғы бұрынғы Қазақ теміржолының негізінде құрылды.
Тың теміржолы республиканың орталық және Солтүстік аудандарын қамтиды. Бұған Қарағанды – Теміртау, Павлодар – Екібастұз және Қостанай территориялық-өндірістік кешені кіреді. Бұларда қара және түсті металлургия, көмір өндіру және энергетикалық, құрылыс материалдарын, машина және трактор жасау салалары бар. Дәнді дақылдар мен ауыл шаруашылық өнімдерін тасымалдауда бұл күре жолдың маңызы өте зор. Бұл жол бірнеше өзен көлігімен шектеседі, оның ішіндегі маңыздысының бірі –Павлодар кемежайы.
Алматы теміржолы Шымкент, Жамбыл, Тылдықорған, Семей және Шығыс Қазақстан облыстарын қамтиды. Бұларда өндіріс және ауыл шаруашылығы, металлургиялық, химиялық, машины жасау салалары, құрылыс материалдарын және халық тұтынатын товарлар шығару салалыр орналасқан. Ет, сүт, жеміс және басқа өнімдерді тасымалдауға қажетті бұл жол су көлігімен шектеседі, оның ішіне Семей, Өскемен, Ұапшағай өзен кемежайлары кіреді.
Батыс Қазақстан теміржолы Қызылорда; Маңғыстау, Ақтөбе, Атырау, Орал облыстарының жерін басып өтеді. Бұл жолмен негізінен мұнай өнімдері, темір кені, құрылыс материалдары, ауыл шаруашылық өнімдері тасылады. Су көлігімен шектесетін жерлері – Атырау және Ақтау кемежайлары.
Теміржол колігі дамуының негізгі бағыты – оны электрлендіру (қазір 17,4 %). Алдағы уақытта 1,5 мың км электрленген жолды пайдалануға беру жоспарланып отыр. Теміржол көлігінің нәтижелігін арттырудың негізгі түйіне тиеп-түсіру жұмыстарының механикаланған және автоматтанған кешенін пайдалану, контейнерлік және пакеттік тасымалдауды өрістету жатады. Қазақстан республикасының барлық көлік жүйесіндегі теміржолдың басымдылығы ерекше бола береді, онымен 2010 ж. жүк айнымалының ¾ бөлігі орындалады.
Теміржол әртүрлі инженерлік құрылыстармен, техникалық құрылғылармен, құралдармен жабдықталған. Оларға теміржол, жылжымалы құрам, локомотив пен вагон шаруашылығының, сигнализация, байланыс және есептеу техникасының құрылысы мен құрылысы, электр және су жабдықтары, стансылар мен топтар жатады.

Пән: Құрылыс
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Республиканың біртұтас халық шаруашылық жүйесі кешенінде көлік –
негізгі инфрақұрылымдық саланың бірі. Ол Қазақстанда автомобиль, су, әуе
және құбыр жолымен қоғамның жүк пен жалаушыларды тасымалдауға деген
қажетін және өзара салалық қарым-қатынастарды қамтамасыз етеді. Алдағы
уақытта да әсіресе жаппай тиелетін жүктерді тасымалдауда теміржол көлігі
өзінің жетекшілік ролін сақтай береді. Өйткені оның тасымалдау қабілеті мол
және аса тиімді.
Қазіргі кезде Қазақстанның тасмалдау мұқтажын ұзындығы 14530 км Тың,
Алматы және Батыс Қазақстан теміржолдары өтеп отыр. Бұл үш жол 1977 жылғы
бұрынғы Қазақ теміржолының негізінде құрылды.
Тың теміржолы республиканың орталық және Солтүстік аудандарын қамтиды.
Бұған Қарағанды – Теміртау, Павлодар – Екібастұз және Қостанай
территориялық-өндірістік кешені кіреді. Бұларда қара және түсті
металлургия, көмір өндіру және энергетикалық, құрылыс материалдарын, машина
және трактор жасау салалары бар. Дәнді дақылдар мен ауыл шаруашылық
өнімдерін тасымалдауда бұл күре жолдың маңызы өте зор. Бұл жол бірнеше өзен
көлігімен шектеседі, оның ішіндегі маңыздысының бірі –Павлодар кемежайы.
Алматы теміржолы Шымкент, Жамбыл, Тылдықорған, Семей және Шығыс
Қазақстан облыстарын қамтиды. Бұларда өндіріс және ауыл шаруашылығы,
металлургиялық, химиялық, машины жасау салалары, құрылыс материалдарын және
халық тұтынатын товарлар шығару салалыр орналасқан. Ет, сүт, жеміс және
басқа өнімдерді тасымалдауға қажетті бұл жол су көлігімен шектеседі, оның
ішіне Семей, Өскемен, Ұапшағай өзен кемежайлары кіреді.
Батыс Қазақстан теміржолы Қызылорда; Маңғыстау, Ақтөбе, Атырау, Орал
облыстарының жерін басып өтеді. Бұл жолмен негізінен мұнай өнімдері, темір
кені, құрылыс материалдары, ауыл шаруашылық өнімдері тасылады. Су көлігімен
шектесетін жерлері – Атырау және Ақтау кемежайлары.
Теміржол колігі дамуының негізгі бағыты – оны электрлендіру (қазір 17,4
%). Алдағы уақытта 1,5 мың км электрленген жолды пайдалануға беру
жоспарланып отыр. Теміржол көлігінің нәтижелігін арттырудың негізгі түйіне
тиеп-түсіру жұмыстарының механикаланған және автоматтанған кешенін
пайдалану, контейнерлік және пакеттік тасымалдауды өрістету жатады.
Қазақстан республикасының барлық көлік жүйесіндегі теміржолдың басымдылығы
ерекше бола береді, онымен 2010 ж. жүк айнымалының ¾ бөлігі орындалады.
Теміржол әртүрлі инженерлік құрылыстармен, техникалық құрылғылармен,
құралдармен жабдықталған. Оларға теміржол, жылжымалы құрам, локомотив пен
вагон шаруашылығының, сигнализация, байланыс және есептеу техникасының
құрылысы мен құрылысы, электр және су жабдықтары, стансылар мен топтар
жатады.
Әрбір инженер-теміржолшы өзінің ғана мамандығын біліп қоймай, теміржол
көлігінң басқа салаларын да жетік білуге тиіс. Осы мақсатты орындауға
Теміржолтану негіздері оқулығы көмектеседі.
Бұд пәнді оқыған студент теміржол көлігі, оның әрбір бөлімшелерінің ара
қатыстары және өзі қалаған мамандығы туралы тұтас түсінік алады. Ол осы
пәнде қамтылған тақырыптарды басқа оқу құралдарын пайдаланып, білімін өз
бетінше арттыруға міндетті.
Қазір республикамызда қазақ тілінің мемлкеттік дәрежеде алуына
байланысты теміржол институты мен техникумдарында қазақ топтары ашылуда.
Алайда осы уақытта дейін оларға арналған оқулық болмай келді. Осы
олқылықтың орнын толтыру мақсатында жазылған бұл оқулықтың негізіне КСРО-
да, М.М.Уздиннің редакциясымен орыс тілінде шығып, көп жылдан бері
пайдаланып келе жатқан Теміржолдар (жалпы курс) оқулығының материалдары
алынды. Бұл теміржол ткуарлы қазақ тілінде алғаш рет жазылған оқулық
болғандықтан оның негізгі терминдері мен түсініктерін тұжырымдауға көп күш
жұмсалды. Сонда да оларды кемшіліксіз мүсіндедім деген пікірден аулақпын.
Сондықтан оларды діл сәтті баламалары мен жатық та түсінікті нұсқаларын
тауып, ұсынған мамандар мен оқырмандарға алдын ала ризашылығымды білдіргім
келеді. Алдағы уақытта бұл оқулықты жетілдіре түсу үшін көп болып жұмылып
қазақтың техника тілін қылыптасытырп, одан әрі байытуға үлес қосу –
бәріміздің ардақты борышымыз.

Теміржолдағы габариттер

Пойыздар жүрісінің қуаіпсіздігін сақтау үшін локомотивтер мен вагондар,
сондай-ақ ашық вагондарға тиелегн жүктер жол бойындағы құрылыстар мен
құрылғылардың, көрші жолда тұрған жылжымалы құрамның белгіленген
мемлекеттік габариттер стандартын сақтау арқылы қамтамасыз етіледі. Оған
құрылыстардың жақындау габариті, жылжымалы құрамның габариті кіреді.
Құрылыстардың жолға жақындау габариті деп (жолдың осіне тік қарағандағы)
ішкі аумағына жылжымалы құрамнан басқа жол бойындағы құрылыстар мен
құрылғылардың ешбір бөлігі енбейтін көлденең шектік өлшемін айтады.
Жылжымалы құраммен тікелей тиісіп жұмыс істеуге арналған кейбір құрылғылар
жұмыс істеу кезіндегі түйіспе (вагон баяулатқыштары, сымдары мен оның
бөлщектері, су алу уақытындағы колонканың бұралатын бөлігі және басқалар)
шектік өлшемнің ішіне кіруіне болады.
Жылжымалы құрам габриті деп (жолдың осіне тік қарағандағы) жүк
тиелгенде немесе бос жылжымалы құрам түзу жолда тұрғанда ішкі аумағынан
шықпайтын көлденең шектік өлшемін айтады.
Теміржол көлігінде пойыздардың жүріс жылдамдығы 160 кмсағ аспайтын
жолдарда құрлыстардың жолға жақындау және жылмалы құрамның габриттеріне
9238-83 ГОСТ енгізілді. Жүріс жылдамдығы 160 кмсағ жоғары жолдарда габарит
нормалары Қазақстан республикасы Көлік министрлігінің (ҚР ҚМ-нің) арнайы
нұқсаулармен белгілінеді. Бұл 9238-83 ГОСТ табан ені 1520 мм жаңа жолдарда
(бұлардың енін 1520 мм етіп қайта жасағанға дейін) сондай-ақ өндірістік
кәіспорындардың кірме жолдарында қолданылады.
Құрылыстардың жолға жақындау габариті С(3.1 сур.) жаңа және қос жолдар
салғанда, жолды электрлендіргенде, сондай-ақ басқа да қайта құру шараларын
жасағанда, кірме жолдара (стансыдан кәсіпорын шегінде дейін) пайдаланылады.
Габариттің биіктігі релістің үстіңгі деңгейінен өлшенеді, көлденең -
өлшемі жол осінен септелінеді. І-П-Ш – шектік өлшемдері стансылар
аралығында және де жылжымалы құрам тоқтамайтын станса жолдарында (жасанды
құрылыстар шегінде) қолданылады. Іа-Па-Ша-Ш-Ivа стансаның қалған
жолдарында пайдаланылады. Габаоиттің биіктігі суретте бөлшек сандармен
көрсетілген: алымы-көтергіш арқансымы бар, бөлімі-көтіргіш арқансымы жоқ
түйіспе желісі үшін.
Құрылыстардың жолға жақындау габариттің С ені – 4900 мм. Релістің
үстінгі деңгейінен жолаушалар платформасының үстіне дейінгі биікті 1100 мм
(аласа платформа үшін 200 мм). Жолдың осінен биік платформаның шегіне
дейін көлденең қашықтығы – 1920 мм, алаласа платформа дейін – 1745 мм.
Стансалар аралығындағы габаритте релістің үстіңгі деңгейінен 1070 мм
биіктікке дейін көпірлердің, эстакадаларының және басқа құрылыстардың
қанаттары жолдың осінен 1745 мм-ге дейін жақындап орналасуы қарастырылған.
Жолдың осінен құрылыстардың жақындау шегіне дейінгі көлденең аралық
(жаңадан салынатын ғимараттар, дуалдар түйсіне және байланыс бағаналары
3100 мм болу керек. Биіктігі релістің үстіңгі деңгейінен 1000 мм-ден
аспайтын іргетастарды, құбырларды, кабльдерді жолдың осінен 2900 мм
аралықтан жақын орналастыруға болмайды.
Сп габариті мемлекеттік стандартпен белгіленген. Оның С габаритінен
өзгешілігі бар.

Теміржол жұмысының нақтылығын және жүріс қауіпсіздігін қамтамассыз
ететін жетекші құжаттар

Теміржолдың, оны пайдалантын мекемелер мен азаматтырдың негізгі
құқықтары, міндеттері мен жауапекршілігі, сондай-ақ теміржолдың басқа
көлікпен өзара қатынасы теміржол Жарғысында белгіленеді.
Теміржол көлігінің жолаушылар мен жүктерді тасымалдауы үздіксіз,
апатсыз орындауы рның барлық бөлімшелерінің өзара жөнді берлесуіне
байланысты. Мұнда тәртіптілік пойыздардың жүріс графигі арқылы қамтамсыз
етіледі. Жүрыс графигі теміржолдың барлық бөлімшелерінің жұмысын
біліктіреді. Пойыздардың графикпен дәлме-дәл стансалардың, деполардың,
қосалқы жетек стансаларының, техникалық қызмет ету қосындарының және
пойыздар жүрісіне қатысы бар т.б. бөлімшілердің технологиялық процестерді
дұрыс ұйымдастаруымен және нақты орындауымен қамтамасыз етіледі.
Теміржол көлігінің барлық бөлімшелерінің нақты және үздіксіз жұмысы
мен жүріс қауіпсіздігі КСРО теміржолын техникалық пайдалану турал
Ережелерді (ТПЕ), сигналтзация туралы Нұсқауларды, пойыздар мен маневр
жүрісі туралы нұсқауларды бұлжытпай орындау арқылы іске асырылады.
ТПЕ теміржол мен оның жұмыскерлерінің негізгі ережелері мен жұмыс
тәртібін, аса маңызды құрылыстардың, құрылғылар мен жылжымалы құрамның
негізгі өлшемдерін және оларды сақтау нормаларын, пойыздар жүрісін
ұйымдастру жүйесін және сигнал принциптерін белгілейді. Теміржол көлігінің
барлық бөлімшелері мен жұмыскерлер ТПЕ- ні орындауға міндетті. Теміржолды,
құрылыстарды, құрылғылар мен жылжымалы құрамды техникалық пайдалану,
жобалау және жасау нұсқаулары, т.с.с. жетекші құжаттар ТПЕ-нің талабымен
сәйкес болу керек.
КСРО теміржолындағы сигнализация Нұсқауы пойыз жүрісі мен маневр
жұмысына байланысты бұйрықтарды жеткізетін көрініс және дыбыс сигналдарының
жүйесін, сигнал аспаптарының түрлерін белгілейді.
Пойыздардың жүріс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қажеті жағдай –
техникалық құрылғыларды дұрыс ұстау. ТПЕ-ге сәйкес теміржол көлігінің әрбір
жұмыскері адам өміріне немесе жүріс қауіпсізідігіне қауіп-қатер төңген
барлық жағдайда тоқтау сигналын беруге және тоқтатуға түрлі шаралар
қолдануға міндетті. Сонымен қатар қауіп туғызатын құрылыстар мен
құрылғылардың бұзылғанын көрсе, қауіпті жерді тез қорғап, жөндеуге шара
қолданады.
Теміржолшылардың жоғары саналылығы және тәртіпті қатаң сақтауы
теміржол көлігінің жұмсы үшін ерекше қатаң сақтауы теміржол көлігінің
жұмысы үшін ерекше маңызды, әйтпесе пойыздардағы адамдардың өмірі мен
бағалы заттардың сақталуына зор қауіп туады.
Теміржол көлігінде еңбекті қорғауға көп көңіл бөлінеді. Әрбір
теміржолшы өз жұмысына байланысты қауіпсіздік техникасы мен өндіріс
санитариясының ережелері мен нұсқауларын сақтау керек. Теміржол көлігіне
бекітілген тізбе бойынша пойыздардың жүрісіне байланысты жұмысқа кіретін
адамдар ТПЕ, сигнализация, пойыздар жүрісі және маневр жұмысы туралы
нұсқауларды, қызметтік нұсқауларды, қауіпсіздік техникасы мен өндіріс
санитариясының ережелері мен нұсқауларын тапсыру сынағынан өту керек.

Теміржол желілерінің дәрежелері, трассасы, планы және бойлық піг\шіні
туралы негізгі мәліметтер

Жаңа теміржолды жаңа аймақтар мен олардың табиғиғ байлығын игеру,
бұрынғы жүк тасмалының жиілігі жоғары жолдың жұмыстарын жеңлдету,
жоддаушылар мен жүктердің жолын және жүріс уақытын қысқарту үшін салады.
Жаңа жол бұрынғы жол жүйелерінің жұмыстарымен салыстырғанда өзінің
тасымалдау мағынасына қарағанда тіпте өзгеше болуы мүмкін. Теміржолдың
жобасын жасауда басшылыққа алатын осы факторларға байланысты техникалық
талаптар мен нормалар болады.
Жобалауда негізгі басшылыққа алатын құрылыс нормалар мен ережелері жаңа
теміржолды және кірме жолды (табанның ені 1520 мм) бірнеше дәрежелерге
бөлуді қарастырады. Жолды жобалаудың негізгі параметрлері және техникалық
жағдайлары, жолаушылар мен жүк пойыздары жүріснің шекті жылдамдықтары,
барлық құрылғылардың қуаты оның дәрежесіне байланысты (негізгі
көрсеткіштері 4.1.- жад. берілген.)
Теміржол трассасы жолдың бойлық осінің жер төсемінің деңгейіндегі
кеңістікте орналасуын бейнелейді. Трассаның көлденең жазықтыққа түсірілген
кескінін план деп атайды ал трассаның тік жазықтыққа түсірілген бойлық
жазбасын – бойлық пішіні дейді.
Теміржол және оның басқа құрылғыларын , әрі жол бойына елді мекен
салуға және екпе ағаштарға бөлінген бойына трассаның бойындағы өлшемді
жерді жол алабы дейді. Жол алабының шегі жолдың болашақ дамуына байланысты
анықталады және арнайы 4.1.-суреттегі белгімен белгіленеді.
Жобалауды жүргізуде трассаны жасау процесін жоды трассалау дейді. Егер
трасса планында түзу және жүк тасымалдау бағытында оның бойлық пішіні
жайпақ еңістерден тұрса, өте онды болар еді. Бірақ бұл көп жағдайда мүмкін
емес, өткені елді мекендердің маңын және табиғи бөгеттерді (тауларды,
өзендерді және т.т.) айналып өту қажет, әрі жер бетінің тегіс еместігі және
жолды салуды арзандату мақсаты сияқты себеп болады. Сондықтанн арзандату
мақсаты сияқты түзу және бұрылыс бөліктерден тұрады. (4.2.-сур), бойлық
пішіні көлденең
Жолдың дәрежесі Теміржол қызметі Пайдаланудың 10-шы
жылындағы келтірілген
жүк тасымалының жылдық
жиілігі, млн. т. кмкм
Шапшаң жүрісті Жылдамдығы 140 кмсағ Жүк тасымалының
асатын жолаушылар жиілігіне байланысты
пойыздарының жүрісіне емес
арналған кере жолдар
Жүк тасымалының жиілігі Жүк тасымалының көлемі 80 аса
ерекше үлкен күре жолдар
І Күре жолдар 35-80
ІІ - - 15-35
ІІІ Жергілікті тасымалдауды 8-15
қамтамасыз ететін жолдар
IV - - 8
Торап станса ішіндегі Жүк тасымалының
қоспа және кірме жолдар жиілігіне байланысты
емес

Жылжымалы құрамның бұрылыста жайлы жүріп өтуі үшін жолдың түзу бөлігіне
қосымша бұрылыс радиусының мөлшерінің шексіздікке дейін үлкейеді (толығырақ
8-тарауда қара). Көршілес екі бұрылыстың аралығында жолдың дәрежесіне және
бұрылыстардың бағыттарына байланысты (екеуі бір бағытқа немесе екі бағытқа
бұрылған) өлшері 30-дан 150 м дейін түзу жалғаулармен қосылады.
Жолдың бойлық пішінінің еңістері құламасымен және ұзындығымен
сипатталады.

Теміржолдың Бұрылыстардың радиусы, м
дәрежесі
ұсынылған Шекті өлшемдері
Қиын Ерекше қиын ҚР
жағдайда жағдайда, КМ-келісілген
техникалық-экономикажағдайда
лық жағынан
дәлелденген
Шапшаң 4000-3000 2500 1200 800
жылдамдықты
Жүк жиілігі 4000-2000 1500 1000 600
ерекше
жағдайда
І 4000-2500 2000 1000 400
ІІ 4000-2000 1500 800 400
ІІІ 4000-1200 800 600 300
IV
а) жалпы 2000-1000 600 350 200
жолдарда
б)кірме 2000-500 500 200 200
жолдарда
в) қоспа 2000-300 200 180 -
жолдар

Нұсқауларды техникалық –экономикалық салыстыру негіздері

Теміржолды жобалауда пайдалы шешімін табудың негізгі әдісі – бірнеше
бәсекелес нұсқаларды жасау және олардың ішінен техникалы – экономикалық
тұрғыдан салыстыру нәтижесінде ең ұтымдысын таңдап аоу. Салыстыратын барлық
нұсқауларды жалпы бір негіздегі мәліметтерді пайдалана отырып жасау бір
негіздегі мәліметтерді пайдалана отырып жасау керек, яғни жүріс мөлшері мен
пайдалану талаптары, техникалық жағдайлары мен мөлшері бірдей болу керек.
Нұсқаларды салыстырғанда құндық көрсеткіштер ең маңызды роль атқарады.
Оларға күрделі аржы мен пайдалану шығындары жатады. ОЛарға күрделі қаржы
мен пайлану шығындары жатады. Сонымен бірге сапалық көрсеткіштер де
есептеледі, бірақ оларды түгелімен ақшамен бағалауға (жол жүрісінің
ыңғайлығы, қала салу тәртібін сақтау және т.б.) болмайды және де табиғат
байлығын пайдаланудағы еңбек шығындары, жүк жеткізу жылдамдығы және т.б.
табиғиғ көрсеткіштер есептеледі.
Күрделі қаржыға теміржолды, сигнализация және байланыс құрылғыларын,
энергия жабдықтарын, стансылар мен басқа бөлім бекеттерін салу қаражаттары,
сондай-ақ жылжымалы құрам мен жүктердің бағасы кіреді.
Пайдалану шығындарының құрамына жұмысшылар және қызметкерлер штатын
ұстауға, отынға, электр энергиясы мен материалдарға, құрылыстар мен
құрылғыларды күнделікті жөндеуге, күрделі жөндеулер мен қалпына келтіру
бөлінген қаржылар, локомотивтер мен вагондардың тұрған және жүрген
уақыттарына кеткен шығындар кіреді. Нұсқалрды салыстыру үшін нарықты
көрсеткіштерді есептегенде айырмашылығы бар элементтерге кететін шығындарды
есептеу жеткілікті. Салыстырған нұсқаулардың ең ұтымдысы болып күрделі
қаражаттары ен пайдалану шығындарының ең азы саналады. Әдетте, күрделі
қаражаты көп жұмсалған нұсқаның пайдалану шығындары аз болады және де
керісінше.
Егер салыстырмалы нұсқаларға жұмсалатын күрделі қаражаттар бір сатылы
болса, ал пайдалану шығындары жыл сайын өспей тұрақты болса, немесе олардың
жыл сайын өсуі түзу сызық заңына жақын болса, онда келтірілген жылдық
шығындардың ең аз ұтымды нұсқа болып саналады:

Экш= КЕн+Сиm= min

мұнда К – нұсқаның күрделі қаражаты; Сиm - жылдық пайдалану шығыны,
белгіленген жылға анықталады tp=1ЕН; Ен-тиімділіктің нормативтік
коэффициенті (теміржол көлігінің құрылыстары үшін 0,12 – 0,10)
Әдетте, күрделі қаражаты бір сатылы тек екі нұсқа салыстырылған жағдайда,
өтеу мерзімін анықтау арқылытабылуы мүмкін.
К2-К1
Төм=--------------
С1пш-С2пш

мұнда К2, К1 – бірінші және екінші нұсқалардың күрделі қаражаттары (К2 К1
); С1пш,С2пш – нұсқалардың күрделі жылдық пайдалану шығындары (С1пш(С2пш).

Құрылыс жұмыстарын ұйымдастыру және оларды механикаланлыру туралы қысқаша
мәліметтер

Теміржолды салу белгілі саладағы өзара байланысты әртүрлі құрылыс және
құрастыру жұмыстарының жиынтығынан тұрады, солардың нәтижесінде тасымалдау
процестерін қамтамасыз ететін теміржол мен оның құрылыстары пайда болады.
Теміржолды салуды екі кезеңге бөлуге болады: дайындық кезеңі және
негізгі кезең.
Дайындық кезеңінде құрылыс процестеріне техникалық дайындық жасалады
және осы кезеңге байланысты бірқатар құрылыс жұмыстары жүргізіледі.
Техникалық дайындыққа техникалық құжаттарды анықтау, құрылыс жұмысы
жүргізілетін аудандарды қосымша геологиялық, гидрологиялық және басқа
жағынан тексеру, жобалау құжаттарына керекті қосымшалар мен өзгерістер
енгізу жұмыстары кіреді. Одан басқа, теміржолға жер бөлінеді, жергілікті
жерге байланысты трассаны бөлу және тағайындау, сол жерлерге материалдар
мен жол буындарын құрастыратын базарларды, қоймаларды және басқа құрылыс
индустриясы кәсіпорындарынң типті жобаларын жарату жұмыстары жатады.
Дайындық кезеңінің құрылыс жұмыстарының құрамына, ең алдымен, құрылыс
аймағын игеру жатады. Оған жол бойынан бөлінген тілкем алаптағы бұталарды,
ағаштар мен түбірлерді шауып, тазарту, жер құрғау, кедергі жасайтын
құрылыстар мен коммуникацияларды негізі меккенжай салу, жөндеу және
индустрия кәсіпорындарын, құрылыс матриалдарын шығаратын карьерлерді салу
және жабдықтау жұмыстары, сондай-ақ бұлардан басқа, автомобиль жолдарын,
құрылыс материалдарын су жолвмен тасу үшін айлақтар мен кеме трассаларының
құрылғыларн, адамдар мен матеиалдарды әуе көлігімен тасу үшін әуежайларды,
сумен, энергиямен қамтамасыз ету үшін олардың уақытша көзін және
жүйелерін, уақытша құрылыстар мен үйлер салу жұмыстары жатады.
Құрылыстың негізгі кезеңінде жолдың су бұратын құрылғыларымен қоса жер
төлемі көтеріліп, нығайтылады, жасанды құрылыстар тұрғызылады. Оның үстіне
теміржол салыеып, балласт жайылады. Салынған жолды алғашқы пайдалану үшін
ғимарат құрылыстары және үйлер бой көтереді. Бұл кезеңде жұмыстарды
ұйымдастыру және құрылыс бөлімдерін орналастыру мәселелері жолдың салынған
бөліктері мен құрылыс жүктерін бір аралықтан екіншісіне жеткізуге
байланысты болуы керек.
Қазіргі жағдайда құрылыс және монтаждау жұмыстары еңбек өнімділігі
жоғары машиналармен, механизмдермен жүргізіледі. Жер жұмыстары қуатты
экскаваторлармн, бульдозерлермен, грейдерлермен, су шайғыштармен
орындалады. Су бұратын арықтар мен кюветтер қазуға – арнаулы ор қазғыштар,
ал жер төсемін нығыздауға – жер нығыздағыштар пайдаланылады. Таулы жерлерде
жару жұмыстары пайдаланылуы темір-бетон мен металл құрылыстарынан салу
жұмыстарына - әртүрлі көтергіш крандар, бағаналарды орнатуға – діріл –
батырғыштар, копрлер және т.б. пайдаланлады. Балластарды жұмыс орнына
арнайы өзі түсірілетін хоппер-дозаторлармен жеткізеді. Базаларда алдын ала
құрастырылған рельс буындары арнайы жол салғыш кранмен немесе
тракторлармен салынады. Олар теміржолмен жүруі мүмкін.

Теміржолды пайдалануға дайындау және өткізу

Теміржолды пайдалануға, өткізу дайындығы оны салу уақытының барлық
мерзімінде жүргізіледі. Дайындықт үш сатыға бөлуге болады: пойыздардың
жұмыстық жүрысын ашу, жолдың кейбір бөліктерін немесе оны түгел уақытша
пайдалануға және тұрақты пайдалануға өткізу.
Жұмыстық жүріс жол буындарын жер төсіміне салғаннан кейін бірден
ашылады. Ол жолдың үстіңгі құрылымының, көпірлердің, құбырлардың, СОБ және
байланыс жүйесінің, үйлер мен мекеме құрылыстарының материалдары мен
құрылымдарын тасымалдау үшін қажет. Жұмыстық жүріс жолға әлі де балластар
салынбац тұрғанда немесе балластың бірінші құм қабаты салынған соң
басталады. Жұмыстық жүріс кезіндегі құрылыс пойыздарының жылдамдығы әдетте
10 кмсағ аспайды. Уақытша пайдалану кезінде құрылыс жүктерімен қатар аз
мөлшерде халық шаруашылық жүктері, жолаушылар тасымалданады. Бұл уақытта
жер төсемі су буратын құрылғылармен және жасанды құрылыстармен іьргее
салынып болады. Басты жолдың ұзына бойына ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.