Құқық шығармашылық

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 50 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе

Құқық шығармашылықтың жалпы сипаттамасыҚұқық шығармашылықтың түсінігі мен туындауыҚұқық шығармашылық объектілерінің құқықтық түсінігіҚұқық шығармашылықтың субъектілері мен олардың құқықтары

2 Қазақстан Республикасындағы құқық шығармашылықты

қорғаудың реттеу жолдары

Құқық шығармашылық туралы заңның құқықтық табиғаты
Бұзылған құқық шығармашылықты қорғаудың тәсілдері
Құқық шығармашылықты қорғау ұйымдары

3 Құқық шығармашылықты қорғауды халықаралық шарттық түрде реттеу

3. 1 Құқық шығармашылықтың халықаралық құқықтағы

даму тенденциялары

3. 2 Құқық шығармашылықтың халықаралық және аумақтық

қайнар көздеріне шолу

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

Екі жүз жылдан астам тарихы бар құқық шығармашылықтың әлемдік жүйесі дамуы мен өркендеуіне халықаралық қатынастардың қарқынды дамуы мен құқық саласында соңғы он жеті жылда жаңа мемлекеттердің (соның ішінде Қазақстан Республикасының) пайда болуы едәуір әсер етті.

Құқық шығармашылық туралы заңнамамен реттелетін құқықтық қатынастар жеке азаматтық қатынастар шеңберінен шығады және өзіне қойылатын мәдени-ағартушылық қасиеттегі талаптар мен құқықтармен өзгеше көріністе болады.

Осыған сәйкес, диплом жұмысының тақырыбы «Құқық шығармашылықты қорғаудың халықаралық құқықтық аспектілері» болып табылады.

Құқық шығармашылық субъектілері арасындағы құқықтық қатынастарын азаматтық-құқықтық реттеу мәселесіне көптеген ғалым-заңгерлердің еңбектері арналған. Қазақстандық заңгерлердің ішінен Абдуразаков М. Г., Басин Ю. Г., Искакова С. О., Ихсанов Е. Б., Каудыров Т. Е., Оразалинов С. Ш., Сулейменов М. К., Тілеужанова А. И. ерекше атап өтуге болады. Шетелдік, оның ішінде орыс ғалымдарының да бұл салаға сіңірген еңбегі зор. Олар: Банхаев Ф. Е., Борохович Л., Гаврилов Э. П., Диденко А. Г., Дозорцев В. А., Ионас В. Я., Кекух-Луцк Б. Ф., Кириллова М. Я., Козырев А. К., Майков А. Н., Савельева И. В. және т. с. с. белді заңгерлер. Ал өзге шетел құқықтанушыларынан Алан Латман, Вальтер М. М., Жан Муане, Карлос Брага, Строуэл А., Стюарт С. М. бұл тақырыпты түбегейлі зерттеген. Құқық шығармашылықты халықаралық дейгейде қорғауға қатысты мәліметтерді Богуславский М. М., Гаврилов В. В., Звеков В. П., Лунц Л. А., Марышева Н. И., Садиков О. Н., М. А. Сарсембаев сияқты ғалымдарды халықаралық жеке құқық бойынша жазылған еңбектерінде таба аламыз.

Жоғарыда аталған ғалымдардың және басқа да заңгер-зерттеушілердің осы саладағы атқарған зор еңбектерінің арқасында құқық шығармашылықтың құқықтық негізін қалыптастыруға мүмкіндік туындады. Бірақ осы саладағы кейбір сұрақтар түпкілікті зерттелмеген. Атап өтсем, Қазақстан Республикасында құқық шығармашылық субъектілері мен объектілерінің жекеленген түрлерінің өзара байланысы мен оларға тән белгілерін сипаттау, осы тұлғалардың құқық субъектілігінің көлемін белгілеу, құқық шығармашылықты қорғаудың әдіс-тәсілдеріне қатысты мәселелер өте аз зерттелген.

1Құқық шығармашылықтың жалпы сипаттамасы

1. 1 Құқық шығармашылықтың түсінігі мен туындауы

Құқық шығармашылықты ғылым, өнер мен мәдениет туындыларын пайдалану бойынша қатынастарды реттейтін ішкі мемлекеттік және халықаралық нормалар жиынтығы ретінде анықтауға болады.

Тар мағынада құқық шығармашылық - ғылым, өнер мен мәдениет туындыларын ойлап табушысының құқықтары. Олар осы туындылардың пайда болуымен туындайды және туынды объективті нысанда болу тиіс.

Құқық шығармашылықтың заңды мәнінің жайлы бірнеше көзқарастар сан ғасырлар бойы қалыптасып келген:

Әдеби меншіктің болуын жоққа шығару. Құқық шығармашылық артықшылықтарға негізделеді (оның жақтаушылары - Локре, Ренуар, Гербер, В. Спасович) . В. Спасовичтің айтыунша:«Азаматтық құқық жүйесінде құқық шығармашылық ең ыңғайсыз, ерекше бөлім, оның қай салаға жатқызудың өзі күрделі мәселе болып табылады. Бұл - мүліктік құқық, бірақ оның жеке сипаты бар, ол міндеттемелерден туындамайды, бірақ заттық құқық та болып табылмайды». 1
Ғалымдардың екінші тобы құқық шығармашылықты заттық емес, мүліктік құқықтырға жатқызу дұрыс деп санаған (неміс заңгерлері О. Вехтер, Ю. Иолли, Р. Клостерман, орыс ғалымы Г. Ф. Шершеневич) .
Ғалымдардың үшінші тобы құқық шығармашылықты адамның айырылмас құқығы ретінде қарастырған (неміс заңгерлері Блунчи, Дан. Р. Гарум, Г. Безелер) . Бұл ғалымдар құқық шығармашылықты меншік құқығымен де, мүліктік құқықпен де байланыстырмады, оны мүліктік емес құқық деп санады.
Ғалымдардың төртінші тобы құқық шығармашылықты меншік құқығы ретінде таныды (неміс заңгерлері В. Крамер, А. Фолькман, Л. Гейдеман) .

Құқық шығармашылықтың құқықтық мәнінің қазіргі заманғы түсінігі жоғарыда аталған көзқарастардың жиынтығынан тұрады деп айтуға болады. Бірақ ғалымдардың қай тобы қазіргі кездегі құқықта қалыптасқын құқық шығармашылықтың құқықтық мәніне жақын болды деген сұраққа жауап беретін болсам, менің ойымша, бұл - құқық шығармашылықты «құқық мүліктік және жеке құқықтарынан тұратын интеллектуалды меншік құқығының ерекше түрі» деп тұжырымдаған заңгерлердің көзқарастары. 2

Құқық шығармашылықтың негізгі функциялары - шығармашылық туындыларын кең қолдануына жағдай жасау және туындыларды шығару қызметін жақсарту болып табылады.

Құқық құқықпен реттелетін қатынастарға Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 2-бабындағы негізгі қағидалар қолданылады, олар:

реттелетін қатынастардың қатысушыларының теңдігі;
меншікке қол сұқпаушылық;
шарт еркіндігі;
жеке істерге басқа біреудің араласуына жол бермеу;
азаматтық құқықтардың кедергісіз жүзеге асырылуы;
азаматтық құқықтардың қалпына келуін қамтамасыз ету және олардың сотта қорғалуы.

Құқық шығармашылық қағидалары, сонымен қатар, осы салада жазылған заң әдебиеттерінде қалыптасқанымен, әлі толық жүйелендірілмеген. Бұл қағидаларға төмендегілерді жатқызуға болады:

құқық мүдделері мен қоғам мүдделерінің сәйкес келуі;
шығармашылықтың еркіндігі;
құқық құқықтары мен мүдделерінің қорғалуы;
құқық шығармашылықтың тек сол туынды авторының артында танылуы; 3
құқық туындыны шығаруда моральдік және материалдық мүдделілігі;
шығармашылық еңбегіне ақының сапасы мен санына сәйкес төленуі;
тараптардың жазбаны басылымға беруге дайындық кезінде ұйымдастырушылық шығармашылығы;
шығармаға қол сұқпаушылық. 4

Азаматтық заңнаманың нормаларынан басқа, құқық шығармашылық арнайы заңмен реттеледі. 1996 жылы 10 маусымда Қазақстан Республикасының «Құқық шығармашылық және сабақтас құқықтар туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. Бұл Қазақстандағы құқық шығармашылықтың дамуының жаңа сатысы және құқық қатынастарды реттеудің негізі болып табылады. Бұл Заңға соңғы өзгерістер мен толықтырулар 2007 жылы 7 шілдеде енгізілді.

Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі мен 1996 жылғы «Құқық шығармашылық және сабақтас құқықтар туралы» Заңға сәйкес құқық айрықша құқықтары танылады. Құқық шығармашылықтың айрықша құқықтары - ол авторға немесе басқа құқық құқыққа ие тұлғаға өз туындыларын кез-келген тәсілмен қолдануды рұқсат ету немесе тыйым салу құқығы деп түсіндіріледі. Айрықша құқық мәні - ол құқықтарды алғашқы кезде сол құқыққа ие тұлғаның жүзеге асыра алатындығында. Сонымен қатар, айрықша құқық ішкі заңнама нормаларына сәйкес пайда болады, ал басқа мемлекет аумағында тұлғаның құқық шығармашылықтары тек халықаралық келісімдерге сәйкес танылады. Яғни құқық шығармашылықтың ерекшелігі - оның аумақтық сипаты болады.

Сонымен әдебиет, ғылым, өнер және ғылыми-техникалық шығармашылық туындылары құқық шығармашылықтың ортақ ерекшелікке ие - олар аумақтық сипатта болады, яғни бір мемлекетте оның заңдары сәйкес пайда болып, сол мемлекеттің аумағында ғана әрекет етеді. Халықаралық жеке құқық көзқарасынан, бұл - оның басқы азаматтық құқықтардан негізгі айырмашылығы болып табылады. Мысалы, егер тұлға бір мемлекетте оның заңдарына сәйкес меншік иесі болып табылса, ол сол меншікке басқа мемлекетте де ие болып табылады.

Ал қарастырылып отырған құқықтардың аумақтық сипаты бойынша, егер бір мемлекетте әдеби туынды жарияланса, ол басқа мемлекетте де құқық келісімінсіз және оған ешқандай қаламақы төленбей жариялана немесе аударыла алады. 5

1. 2 Құқық шығармашылық объектілерінің құқықтық түсінігі

Құқық шығармашылық шығармашылық қызметтің қорытындылары болып табылатын және белгілі бір объективті нысанда болатын ғылым, әдебиет және өнер туындыларын қорғайды.

Құқық шығармашылықты зерттеушілердің бірі М. В. Гордон: «Егер белгілі құқық шығармашылық қызметінің қорытындысы ретінде шығарма шықпаса, құқық шығармашылық туындамайды» - деп көрсеткен. 6

Қазіргі кезде құқық шығармашылық объектісі ретінде шығарма түсінігінің заңды анықтамасы құқық заңнамада жоқ.

Осы тұрғыда, яғни құқық шығармашылық объектілері аясындағы халықаралық конвенцияларға назар аударатын болсақ, 1886 жылғы Берн конвенциясына сәйкес, «әдебиет және көркем туындылар» термині қандай әдіспен және қандай нысанда көрініс табатындығына қарамастан, әдебиет, ғылым және өнер аяларындағы барлық туындыларды қамтиды. Осындай норма санаткерлік меншік құқығының сауда-саттық аспектілерін қарастыратын 1994 жылғы ТРИПС Келісімі мен 1996 жылғы Дүниежүзілік Интеллектуалдық Меншік Ұйымының Келісімшартында да қарастырылған.

1952 жылғы Женева конвенциясының мазмұнына сәйкес, құқық шығармашылық объектілері ретінде әдебиет, ғылым және өнер туындылары, соның ішінде: жазбаша, музыкалық драмалық және киномотографиялық, көркемсурет, мүсіндеме және гравюра туындылары танылады.

Құқық шығармашылық объектісіне тоқталған кезде «туындылар» деген ұғым негізгі болып табылады. Кез келген құбылыстың, көріністің объектісін анықтау үшін оның өзіне тән белгілерін анықтап алу қажет, олар жайлы толығырақ айтып кетейін.

Ең алдымен, туындының мақсаты білім тарату мен эстэтикалық ләззат беру болып табылатын әдебиет және өнер саласына қатысты болуы тиіс; дәл осы қасиетімен ол басқа адамның материалдық қажеттіліктерін өтеуге арналған жай немесе қолөнер туындыларынан ерекшеленеді.

Құқық шығармашылық объектісінің келесі белгісі - туынды белгілі бір объективті нысанда болуы тиіс. Бұл талаптың қойылу себебі - құқық ой, көзқарастары қолжазба, ноталық жазба, сурет, магнитті пленка және т. с. с. материалдық объект түрінде болмағанша, олар ой нысанында қала береді.

Туынды қайтарымсыз қоғамдық пайдалануға арналмаған айырбастық құндылыққа ие болу тиіс; сол себепті заңдар, үкімет бұйрықтары, халықаралық трактаттар, сот шешімдері құқық шығармашылық объектісі болмайды.

Туынды өнертабыс нәтижесі болуы тиіс, және де өзінде құқық жеке даралығы белгісін жинақтауы тиіс. 7

Құқық шығармашылық мәселесіне арналған заң әдебиеттерінде туынды түсінігінің әр түрлі анықтамалары бар. Мысалы, туынды деп, құқық шығармашылық қызметі нәтижесінде пайда болған көзқарастар, ой жиынтығын атаған. 8

ТМД-ның бірқатар мемлекеттерінде жүзеге асырылатын құқық шығармашылық туралы заң әдебиеттеріне сай, туынды - ең алдымен шығармашылық қызмет нәтижесі ретінде құқық шығармашылықтың объектісі болып табылады. 9

Сонымен, туынды деп - белгілі бір объективтік, түсінуге болатындай, қолайлы нысанда болатын интеллектуалдық (әдеби, көркем және ғылыми) құқық өнертабыс нәтижесін атауға болады.

Өнертабыс деп - тұлғаның өзінің жеке дара тұлға ретінде танытатындай және жаңа, бұрын-соңды болмаған нәтиже туындататындай рухани, интеллектуалдық қызметің нәтижесін түсінуге болады. 10

Жоғарыда бірнеше рет аталған Берн конвенциясы қабылданғаннан бері бірнеше рет қайта қараулар мен өзгертілер енгізуден өтті, бұған себеп болып, құқық шығармашылығы құқықтарын қорғау жүйесін күшейту мен қоғам дамуымен пайда болатын жаңа объетілерге сәйкестендіріп заңнамаларды жаңарту табылады.

Берн конвенциясы үш негізгі қағидаға негізделеді:

біріншіден, ұлттық режим қағидасы, ол бойынша конвенцияның кез-келген мүше-мемлекетінде пайда болған өнер туындысына басқа мүше- мемлекеттер территориясында өз еліндегідей қорғау жүзеге асырылуы тиіс;

екіншіден, автоматты түрде қорғау қағидасы, ол бойынша қорғау туындыға қатысты тіркеу немесе дипонирлеу сияқтыформалдық әрекеттерге байланыссыз жүзеге асады;

үшіншіден, қорғаудың тәуелсіздігі қағидасы, ол бойынша, құқық шығармашылықтың қорғалуы туындылардың шығу елдерінде олардың қорғалу-қорғалмауына байланыссыз жүзеге асырылады.

Қазақстан территориясында 1996 жылдың 10 маусымынан бері жүзеге асып келе жатқан «Құқық шығармашылық және сабақтас құқықтар туралы» Заңы Берн конвенциясының барлық негізгі қағидаларын өзіне жинап отыр.

Қазақстандағы құқық шығармашылық пен сабақтас құқықтың қорғау объектісі болып олардың жүзеге асу әдістері мен нысандарына байланыссыз барлық әдебиет, ғылым және өнер туындылары танылады.

«Құқық шығармашылық және сабақтас құқық туралы» Қазақстан Республикасы Заңының «Құқық шығармашылық объектісі. Жалпы ережелер» атты 6-бабының 1-тармағында былай делінген: «Құқық шығармашылық туындының мақсаты мен маңыздылығына, сондай-ақ берілу әдісі мен нысанына қарамастан, шығармашылық еңбектің нәтижесі болып ғылым, әдебиет және өнер туындыларына қолданылады». Туынды оның құндылығы мен қасиеттеріне де, қолданылу аяларына да байланыссыз түрде қорғалуы тиіс, себебі туындыларды жүзеге асыру мақсаттарының оларды қорғауға еш қатысы жоқ.

Туынды құқық құқықпен қорғалу үшін, ол оригиналды болуы тиіс. Яғни, туындының идеясы, мазмұны түпкілікті жаңа болуы міндетті емес, ең бастысы, оларды құқық жеткізу нысаны жаңаша болуы тиіс. Әр адамның кез-келген затқа өзінің жеке субъективтік көзқарасы болатындықтан, туындыны қорғау оның көркемдік сипатына да байланысты емес.

Туындының қорғалуға жататын заңды маңызы бар элементтерінің қатарына оның бейнесі мен тілін жатқызуға болады. Заң ғылымында туындының мазмұнын сипаттайтын бейнелік құрылымын - ішкі нысан деп, ал оның тілін - сыртқы нысан деп атайды. Негізінен, туындының негізгі бейнесін басқа жаңа туынды жасауға пайдалануға болады деп есептелінеді, бірақ ол үшін туындының сыртқы нысанын ауыстырып, және де оған құқық келісімін алу қажет. Осындай туынды туындылар да құқық құқықпен міндетті түрде қорғалады және олар автормен жасалатын келісімшарт арқылы рәсімделеді.

Құқық шығармашылық объектісі ретіндегі туындылар Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 971-бабының 2-тармағы және 1996 жылғы «Құқық шығармашылық және сабақтас құқықтар туралы» Заңның 6-бабының 2-тармағында көрсетілген нысандарда болу керек: жазбаша, ауызша, дыбыс-бейнежазба, бейнелеу, көлемді-кеңістікті. Сол себептен объективтіі нысан мен шығармашылық қасиет құқық шығармашылық объектісінің белгілері болып табылады.

Өзге жағынан қарасақ, құқық құқыққа нұқсан келтіру объектісі ретінде заттық нысан емес, шығармашылық қызмет нәтижесінің мазмұны танылады. 11

Құқық құқықпен қандай нақты туындылар түрлері реттеледі, яғни құқық шығармашылық объектілері нелер деген сауалға «Құқық шығармашылық және сабақтас құқықтар туралы» Заңның 7-бабы құқық шығармашылық объектілерінің келесідей бөлектелген түрлерін көрсетеді:

- әдеби туындылар;

- драмалық және музыкалық драмалық туындылар;

- сценарий туындылары;

- хореография және понтамима туындылары;

- мәтіні бар немесе мәтіні жоқ музыкалық туындылар;

- дыбыс-бейнежазба туындылары (кино-теле және бейнефильмдер, диафильмдер және басқа бейне және телетуындылар) ;

- мүсіндеме, кескіндеме, графика және бейнелеу өнерінің басқа да туындылары;

- сәулет, қала құрылысы және бау-саябақ туындылары;

- суретке түсіру туындылары және суретке түсіруге орайлас әдістермен жасалған туындылар;

- карталар, жоспарлар, нобайлар, безендірулер және географияға, топография мен басқа ғылымдарға қатысты үш өлшемді туындылар;

- ЭЕМ-ге арналған бағдарламалар;

- өзге де туындылар.

ЭЕМ-ге арналған бағдарламаларды қорғау ЭЕМ-ге арналған бағдарламалардың (соның ішінде операциялық жүйелердің) бастапқы мәтіні мен объектілік кодты қоса алғанда, кез-келген тілде және кез-келген нысанда жасалуы мүмкін барлық түріне қолданылады.

Құқық шығармашылық объектілеріне сондай-ақ мыналар да жатады:

туынды шығармалар (аудармалар, өңделген дүниелер, аннотациялар, рефераттар, түйіндер, шолулар, инсценировкалар, музыкалық өңдеулер және басқа да ғылым, әдебиет пен өнер шығармаларын өңдеулер) ;
жинақтар (энциклопедиялар, антологиялар, деректер базалары) және материалдарының іріктелуі және (немесе) орналасуы жағынан шығармашылық еңбектің нәтижесі болып табылатын басқа да құрама туындылар.

Туынды және құрама шығармалар, өздерінің негізге алынған немесе өздеріне енген туындылардың құқық шығармашылық объектілері болу-болмауына қарамастан, құқық құқықпен қорғалады.

Туынды немесе құрама туындыларды құрастырған кезде мынаны ескерген жөн: оригиналды жеке дара дүниеге келген туындының құқық шығармашылығыы оларды тек өз қалауы бойынша қолданатын болса, туындыны туындыларды құрастыру және пайдалану үшін олар негізделген туындылар құқық шығармашылығының рұқсаты қажет. Негізінен, заңнама оригинал авторымен оның еңбектерінің нәтижесін пайдалана отырып, жаңа туынды жасауға рұқсат ететін келісімшарт жасасуды талап етеді, немесе кем дегенде, негізгі туынды авторы құқықтарының толық жүзеге асуы және тиісті сыйақы сомасы төленуі қамтамасыз етілуі қажет.

Яғни, авторға өз туындысына қатысты туындыны кез-келген нысанда және кез-келген тәсілмен қолдануына құқықтары тиесілі. 12

Сонымен, құқық құқықпен қорғалатын барлық туындыларды 2 топқа бөлуге болады:

«Дербес» не алғашқы туындылар - басқа туындының элементтерінсіз пайда болған туындылар.
«Тәуелді» не туынды туындылар - бұрын боған туынды негізінде пайда болған туындылар (жинақтар, аудармалар, өңдеулер т. б. ) . 13 Бұл жағдайда түпнұсқа туындылардың құқық шығармашылықтың сақталу керек.

Жоғарыда аталған Заңның 8-бабында құқық шығармашылықтың объектілері болмайтын туындылар қарастырылған, оларға:

ресми құжаттар мен олардың ресми аудармалары;
мемлекеттік рәміздер мен белгілер. Оларды шығару немесе басқаша орындау мемлекеттің айрықша құқықтары болып табылады;
халық шығармашылығының туындылары. Өйткені олар ұлттық мәдениеттің маңызды элементі ретінде қорғалады, сондай-ақ халық шығармашылығының туындылары бүкіл этникалық қоғамдастық иелігінде;
ақпараттық сипаттағы оқиғалар мен фактілер туралы хабарлар. Өйткені олар тек оқиға мен фактінің көрінісі.

Осы аталғандармен қатар, Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 971-бабының 4-тармағы құқық шығармашылық идеялар, концепциялар, қағидалар, тәсілдер, жүйелер, процестер, ашулар және фактілерге таралмайды деп бекітеді.

Бұл тұрғыда, яғни, құқық шығармашылық объектілері болмайтын туындылар туралы 1952 жылғы Женева конвенциясында да, 1994 жылғы ТРИПС Келісімінде де, 1996 жылғы ДИМҰ келісімшартында да, 1886 жылғы Берн конвенциясы 2-бабының 8-тармағында да: «көрсетілетін қорғау күн жаңалықтарына немесе жай пресс-жаңалық сипатына ие болатын әртүрлі оқиғалар туралы хабарламаларға таралмайды» делінген. Сондай-ақ, осы Берн конвенциясының 2bis-бабының 1-тармағында саяси сөздер мен сот процесі барысында сөйленетін сөздерді Кеңес мүше-мемлекеттерінің заңнамасының негізінде және олардың қалауы бойынша жартылай немесе толық түрде қорғаудан алып тастауға рұқсат беріледі делінген.

Шығармашылық қызметтің көпшілік туындылары материалдық нысанда өмір сүреді: кітаптар, суреттер, мүсіндер немесе фотосуреттер. Бірақ, туындылардың кейбір түрлері, мысалға музыка немесе сахналық әрекеттер, олар нота немесе текст түрінде қағаз бетіне түспесе де, түскенге дейін де деөмір сүре алады. Яғни, құқық шығармашылық идеялардың өзін емес, олардың жүзеге асу нысандарын қорғайды.

Идеялар туындыға айналған сәттен бастап, сөздердің, ноталардың немесе белгілердің орналасуымен сипатталатын нысандарын құқық -құқықтық қорғау пайда болады. Олай болса, құқық шығармашылық көркем туындылар құқық шығармашылықтың н осы туындыларды көшіріп алушылардан, яғни, құқық оригиналды дүниесі болатын нысанды пайдаланушылардан қоғайды. 14

Құқық шығармашылық объектілерінің нысандарына байланысты 1886 жылғы Берн конвенциясы 2-бабының 2-тармағында «Кеңес мүше-мемлекеттері заңнамаларының белгілі бір материалдық нысанда бекітілмеген әдебиет және көркем туындылардың немесе олардың жекелеген категорияларының қорғалуға жатпайтындығын бекіту құқығы бар» делінген.

1952 жылғы Женева конвенцияның 4bis-бабының 1-тармағында құқық шығармашылық объектілері алғашқы нысанда да, туындының оригиналынан туындайтын басқа да нысандарда да қорғала береді делінген.

1994 жылғы ТРИПС Келісімі 9-бабының 2-тармағы және 1996 жылғы ДИМҰ келісімшартының 2-бабы бойынша «Құқық шығармашылық нормаларымен қорғау идеялар, процедуралар, тәсілдер немесе математикалық концепцияларға емес, олардың жүзеге асу нысандарына таралады» деп қарастырады.

Бұған байланысты, Қақақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 971-бабы мен «Құқық және сабақтас құқықтар туралы» Заңның 6-бабы бойынша құқық шығармашылық мынандай белгілі бір объективтік нысанда жүзеге асатын: 1) жазбаша (қолжазба, машинкаға басылған, нотаға жазылған және сол сияқты) ; 2) ауызша (көпшілік алдында айтушылық, көпшілік алдында орындаушылық және сол сияқты) ; 3) үнжазба немесе бейнежазба (механикалық, сандық, магниттік, оптикалық және сол сияқты) ; 4) бейнелеу (сурет, нобай, көркемсурет, жоспар, сызба, кино, телебейне- немесе фотокадрлар және сол сияқты) ; 5) көлемді -кеңістікті (мүсін, үлгі, макет, ғимарат және сол сияқты) жарияланған туындыларға да, жарияланбаған туындыларға да таралады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.