Маңғышлак мұнайгаздылық кен орындары
Тектоника ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Газ кенорындарының құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Оңт. Маңғышлақ кенорындарының қаттық флюидтерінің физико.химиялық қасиеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Маңғышлак мұнайгаздылық түзілімдерінің стратиграфиясы ... ... ... .
Мұнайгаз кенорындары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Газ кенорындарының құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Оңт. Маңғышлақ кенорындарының қаттық флюидтерінің физико.химиялық қасиеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Маңғышлак мұнайгаздылық түзілімдерінің стратиграфиясы ... ... ... .
Мұнайгаз кенорындары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Маңғышлак Үстірт МГП-ы шегінде Оңтүстік Маңғышлақ және Солтүстік Үстірт мұнайлы-газды облыстар бөлінеді.
Оңтүстік Маңғышлақ мұнай-газдылы облысы Қазақстан өнеркәсібіндегі ірі шикізаттық база болып табылады. Маңғышлақ мұнайының алғашқы шапшымасы 1961 ж маусым айында Жетібай алаңында ашылған. Сол жылдың желтоқсан айында Өзен мұнайының алғашқы фонтаны атылды.
Геологиялық жағынан ол Скиф-Тұран эпимезозой платформасының бір бөлігін алып жатыр, мұнда шөгінді мезозой-кайнозой тысы қатпарлардың күрделі жүйесіне қыртысталған юраға дейінгі кристалды таужыныстарына жайғасып жатады, ал орталық бөлігінде геофизикалық әдістермен континенттік қыртыс үшін типті гранитті қабат табылған. Соңғы мәліметтер бойынша Скиф-Тұран тақталарының Оңтүстік бөліктерінің іргетасын ақырғы аккреакциялау тек мезозойдың ең аяққы кезеңінде ғана өткен. Сызықты-тартылған гравитациялық және магниттік ауытқулармен көрінетін офиолитті жымдар ортаңғы Каспий айдынына созылып жатыр. Осылайша, соңғысы бірнеше шағын тақталардан құралған күрделі салынған іргетасты болады. Маңғышлақ шаңғылы алаптың осы бөлігін Солт. Каспийден бөліп тұрады.
Ортаңғы Каспий алабының шығысында қатпарлықтың Қаратау белдемі аса жоғары көтерлген, ол батыста біртіндеп Түпқараған беліне өте отырып, оңтүстік-шығыс солтүстік-батыс бағытта батырылады, мұнда жер үстіне жоғарғы бор таужыныстары шығады. Ары қарай, Каспий теңізінің айдыны шегінде мезозой түзілімдері ірі пермотриасты ойыстар түзе отырып терең батырылады. Гравиметриалық зертеулер көрсеткеніндей, аймақтың теңіздік, жекелеп алғанда Маңғышлақ дислокациясы белдемінде қатпарлықтың сызылықтығы жазылады.
Оңтүстік Маңғышлақ ойпаңы – іс жүзінде Ортаңғы Каспий алабының (синеклизаның) шығыс орталық қанатының жалғасы. Бұл құрылымның Солтүстік шекарасы Маңғышлақ дислокация белдемдері көтеріңкі бойлай, шығыста – Биринжик ойпатымен өтеді, ал оңтүстік шектеуіне Қарабұғаз дөңесі жатады. Оңтүстік Маңғышлақ ойпаңының негізгі элементтері құрлықта Жетібай - Өзен және Қоқымбай сатылары, Түпқараған, Бекешбашқұдық белдері, Песчаномыс – Ракушечті дөңесті көтерілім, Сығынды және Жазғұрлы депрессиялары, Солтүстік – Қарабұғаз (Ақтау – Кендірлі) сатылары болып табылады. Оңтүстік Маңғышлақ – Үстірт – Солтүстік Түркімен жүйесінің батулары аталған құрылымдарды қосып алады.
Оңтүстік Маңғышлақ мұнай-газдылы облысы Қазақстан өнеркәсібіндегі ірі шикізаттық база болып табылады. Маңғышлақ мұнайының алғашқы шапшымасы 1961 ж маусым айында Жетібай алаңында ашылған. Сол жылдың желтоқсан айында Өзен мұнайының алғашқы фонтаны атылды.
Геологиялық жағынан ол Скиф-Тұран эпимезозой платформасының бір бөлігін алып жатыр, мұнда шөгінді мезозой-кайнозой тысы қатпарлардың күрделі жүйесіне қыртысталған юраға дейінгі кристалды таужыныстарына жайғасып жатады, ал орталық бөлігінде геофизикалық әдістермен континенттік қыртыс үшін типті гранитті қабат табылған. Соңғы мәліметтер бойынша Скиф-Тұран тақталарының Оңтүстік бөліктерінің іргетасын ақырғы аккреакциялау тек мезозойдың ең аяққы кезеңінде ғана өткен. Сызықты-тартылған гравитациялық және магниттік ауытқулармен көрінетін офиолитті жымдар ортаңғы Каспий айдынына созылып жатыр. Осылайша, соңғысы бірнеше шағын тақталардан құралған күрделі салынған іргетасты болады. Маңғышлақ шаңғылы алаптың осы бөлігін Солт. Каспийден бөліп тұрады.
Ортаңғы Каспий алабының шығысында қатпарлықтың Қаратау белдемі аса жоғары көтерлген, ол батыста біртіндеп Түпқараған беліне өте отырып, оңтүстік-шығыс солтүстік-батыс бағытта батырылады, мұнда жер үстіне жоғарғы бор таужыныстары шығады. Ары қарай, Каспий теңізінің айдыны шегінде мезозой түзілімдері ірі пермотриасты ойыстар түзе отырып терең батырылады. Гравиметриалық зертеулер көрсеткеніндей, аймақтың теңіздік, жекелеп алғанда Маңғышлақ дислокациясы белдемінде қатпарлықтың сызылықтығы жазылады.
Оңтүстік Маңғышлақ ойпаңы – іс жүзінде Ортаңғы Каспий алабының (синеклизаның) шығыс орталық қанатының жалғасы. Бұл құрылымның Солтүстік шекарасы Маңғышлақ дислокация белдемдері көтеріңкі бойлай, шығыста – Биринжик ойпатымен өтеді, ал оңтүстік шектеуіне Қарабұғаз дөңесі жатады. Оңтүстік Маңғышлақ ойпаңының негізгі элементтері құрлықта Жетібай - Өзен және Қоқымбай сатылары, Түпқараған, Бекешбашқұдық белдері, Песчаномыс – Ракушечті дөңесті көтерілім, Сығынды және Жазғұрлы депрессиялары, Солтүстік – Қарабұғаз (Ақтау – Кендірлі) сатылары болып табылады. Оңтүстік Маңғышлақ – Үстірт – Солтүстік Түркімен жүйесінің батулары аталған құрылымдарды қосып алады.
1. Автоматизация типовых технологических процессов и установок Под. Ред. В.А.Елисеев 1988г
2. Абрукин А.Л. Потометрия скважин М. Недра 1978
3. Левин Л.С. Плоткин М.А. Цифровые системы передачи информации 1982
4. Автоматизация типовых технологических процессов и установок А.М.Корытин Н.К.Петров М. 1990
5. Чигаркин О.А. Добча нефти и экологические проблемы Прикаспия // Нефть т газ. 2001, №2. с.101-104.
6. Пиковский Ю.А. и соавт. Проблема диагностики и нормирования загрязнения пов нефтью и нефтепродуктами // Почвоведение. 2003. № 9. с. 132-140.
Роде А.А., Смирнов В.Н. почвоведение. Москва.: 1972. с. 480.
7. Фаизов К.Ш., Асанбаев И.К., Файзкллина Л.Х., Бекболатов С.Ж. Экология почв нефтедобывающих регионов Западного Казахстана // Вестник АН Республики Казахстан. 1992. № 4. с. 55-59.
2. Абрукин А.Л. Потометрия скважин М. Недра 1978
3. Левин Л.С. Плоткин М.А. Цифровые системы передачи информации 1982
4. Автоматизация типовых технологических процессов и установок А.М.Корытин Н.К.Петров М. 1990
5. Чигаркин О.А. Добча нефти и экологические проблемы Прикаспия // Нефть т газ. 2001, №2. с.101-104.
6. Пиковский Ю.А. и соавт. Проблема диагностики и нормирования загрязнения пов нефтью и нефтепродуктами // Почвоведение. 2003. № 9. с. 132-140.
Роде А.А., Смирнов В.Н. почвоведение. Москва.: 1972. с. 480.
7. Фаизов К.Ш., Асанбаев И.К., Файзкллина Л.Х., Бекболатов С.Ж. Экология почв нефтедобывающих регионов Западного Казахстана // Вестник АН Республики Казахстан. 1992. № 4. с. 55-59.
Жоспар
Тектоника ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...
Газ кенорындарының
құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Оңт. Маңғышлақ кенорындарының қаттық флюидтерінің физико-химиялық
қасиеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...
Маңғышлак мұнайгаздылық түзілімдерінің стратиграфиясы ... ... ... .
Мұнайгаз
кенорындары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Тектоника
Маңғышлак Үстірт МГП-ы шегінде Оңтүстік Маңғышлақ және
Солтүстік Үстірт мұнайлы-газды облыстар бөлінеді.
Оңтүстік Маңғышлақ мұнай-газдылы облысы Қазақстан
өнеркәсібіндегі ірі шикізаттық база болып табылады. Маңғышлақ мұнайының
алғашқы шапшымасы 1961 ж маусым айында Жетібай алаңында ашылған. Сол жылдың
желтоқсан айында Өзен мұнайының алғашқы фонтаны атылды.
Геологиялық жағынан ол Скиф-Тұран эпимезозой платформасының бір
бөлігін алып жатыр, мұнда шөгінді мезозой-кайнозой тысы қатпарлардың
күрделі жүйесіне қыртысталған юраға дейінгі кристалды таужыныстарына
жайғасып жатады, ал орталық бөлігінде геофизикалық әдістермен континенттік
қыртыс үшін типті гранитті қабат табылған. Соңғы мәліметтер бойынша Скиф-
Тұран тақталарының Оңтүстік бөліктерінің іргетасын ақырғы аккреакциялау тек
мезозойдың ең аяққы кезеңінде ғана өткен. Сызықты-тартылған гравитациялық
және магниттік ауытқулармен көрінетін офиолитті жымдар ортаңғы Каспий
айдынына созылып жатыр. Осылайша, соңғысы бірнеше шағын тақталардан
құралған күрделі салынған іргетасты болады. Маңғышлақ шаңғылы алаптың осы
бөлігін Солт. Каспийден бөліп тұрады.
Ортаңғы Каспий алабының шығысында қатпарлықтың Қаратау белдемі
аса жоғары көтерлген, ол батыста біртіндеп Түпқараған беліне өте отырып,
оңтүстік-шығыс солтүстік-батыс бағытта батырылады, мұнда жер үстіне жоғарғы
бор таужыныстары шығады. Ары қарай, Каспий теңізінің айдыны шегінде мезозой
түзілімдері ірі пермотриасты ойыстар түзе отырып терең батырылады.
Гравиметриалық зертеулер көрсеткеніндей, аймақтың теңіздік, жекелеп алғанда
Маңғышлақ дислокациясы белдемінде қатпарлықтың сызылықтығы жазылады.
Оңтүстік Маңғышлақ ойпаңы – іс жүзінде Ортаңғы Каспий алабының
(синеклизаның) шығыс орталық қанатының жалғасы. Бұл құрылымның Солтүстік
шекарасы Маңғышлақ дислокация белдемдері көтеріңкі бойлай, шығыста –
Биринжик ойпатымен өтеді, ал оңтүстік шектеуіне Қарабұғаз дөңесі жатады.
Оңтүстік Маңғышлақ ойпаңының негізгі элементтері құрлықта Жетібай - Өзен
және Қоқымбай сатылары, Түпқараған, Бекешбашқұдық белдері, Песчаномыс –
Ракушечті дөңесті көтерілім, Сығынды және Жазғұрлы депрессиялары, Солтүстік
– Қарабұғаз (Ақтау – Кендірлі) сатылары болып табылады. Оңтүстік Маңғышлақ
– Үстірт – Солтүстік Түркімен жүйесінің батулары аталған құрылымдарды қосып
алады.
Оңтүстік Маңғышлақ ойпаңының батысында Солтүстік және Оңтүстік
ернеулермен терең батулармен сипатталушы Сығынды депрессиясы орналасқан.
Шығыста батысқа қарай орталық клинді Қарағия ойпаты өтеді, ол Маңғышлақ
дислокация белдемі сияқты Батыс Маңғышлақ ойысында ашылады. Ұңғыманың
солтүстік ернеуінде бұрғыланған Саура алаңында 3308 м тереңдікте пермь
таужыныстарының беті ашылады, ал Сығынды алаңында 4500 метрге жуық терең
ұңғымада олар триас түзілімдерінде тоқтатылған. Депрессиялардың өлшемдері –
триас беті бойынша 1000-2500 м амплитутада, 80-90 км тәртіпте, оның
созылымы жалпы маңғышлақтық.
Жазғұрлы депрессиясы Сығындының шығыс жалғасында орналасқан
және одан Қарағия ойпатымен бөлініп жатыр. Депрессиялардың өлшемдері юраға
дейінгі түзілімдердің беті бойынша 180м 4-70-80 км. Амплитуда – 1500-2000
м. Қарабұғаз маңы Солтүстігінде триасты түзілімдер 3305 м тереңдікте
ашылды. Солтүстік Қарабұғаз маңының батыс бөліктерінде триасты түзілімдері
шамасы болмайды және орта-төменгі юра терригенді-сазды таужыныстар
палеозойдың күшті дислокацияланған түзілістерінде жайғасады. Тұтас алғанда,
бұл ауданның қимасы нашар зерттелген, мезозой және палеозой түптерінің
стратиграфиясы мен корреляциясы әзірше жауапсыз тұр.
Мұнай және мұнай газ кенорындарының құрылысы
Маңғышлақта алғашқы мұнай және мұнай-газ кенорындары 60-
жылдардың басында бор және юралық жастағы таужыныстарында ашылды. Кейінірек
аймақтың мұнай-газдылығының өрістілігін кеңейткен палеозой және триас
дәуірлердің түзілімдердің өнеркәсіптік мұнай-газдылығы дәлелденді.
Маңғышлақ территориясында 5 мұнай-газдылық аудандарда
орналасқан 23 мұнайлы, мұнай-газды және газды кенорындары ашылды. Ең шеткі
батыс жағында Донга мұнай-газдылық ауданы орналасқан. Айқындалған мұнай-
газды және газды шоғырлар жоғарғы юралық және апталық таужыныстарға
тураланған. Беке – Басқұдық белінің Солтүстік-батыс құрылымдық
тұтқыштарымен бақыланады.
Шығысқа таман орналасқан Жетібай - Өзен мұнай-газдылық
ауданында өнімді мұнайлы және газдың горизонттар төменгі триастан бастап
жоғарғы бормен аяқтай келе, шөгінді тыстың барлық қимасы бойынша іс жүзінде
анықталған. Кенорыны антиклинальды типтегі тұтқыштар тобымен байланысты,
олардың бір бөлігі әртүрлі дәрежеде жарылымды тектоникамен күрделенген.
Тұтасымен барлық осы аудан дамудың платформалық кезеңінде. Оның қарама-
қарсы жергілікті көтерілімдерінің шегінде дамыған көпшілігі (Жетібай,
Өзен, Теңге және т.б.) жатыстың ерте заманғы уақытына сәйкес келеді.
Территорияның солтүстік-шығысында Қансу газдылық ауданында газ
шоғырлары жоғарғы юра, төменгі және жоғарғы бор таужыныстарында барланған.
Мұнда газдың балансты қорлары бар тек бір ғана кенорны белгілі. Шоғырлар
Қансу көтерілімінің беткейінде орналасқан антиклинальді типті аздаған
тұтқыштармен бақыланады.
Аттас дөңестің кенорнын қамтушы Песчаномыс – Ракушечняк мұнай-
газдылық ауданында негізгі мұнай және мұнай-газды горизонттар триастық
жастағы таужыныстармен байланысты.
Газдық горизонттар да юралық қиманың төменгі бөліктерінде
айқындалған. Шоғырлары жарылымдармен күрделенген антиклинді тұтқыштармен
бақыланады. Көтерілімдердің құрылысы әлі толық зерттеліп біткен жоқ.
Көрініп тұрғандай, триасты қиманың өнімді горизонттарының таралу
ерекшеліктеріне құрылымдықтан басқа литологиялық факторда елеулі ықпал
етеді.
Солтүстік Қарабұғаз газдылық аудан Қарабұғаз дөңесі мен
Кендірлі сатыларының солтүстік беткейіндегі кенорындарын қосып алады.
Негізгі өнімді горизонттары келловей, неоком түзілімдерінде орналасқан. Газ
қорлары мұнда негізінен балансталған.
Мұнай геологиялық және тектоникалық аудандастыру карталарынан
көрініп отырғандай, Маңғышлақ мұнай және газ кенорындары аймақтық планда
солтүстік және оңтүстік белдемдердің гипсометрлік көтеріңкі тілімдерінде
орналасқан. Оңтүстік Маңғышлақ ойысының орталық, біршама түсіңкі
бөліктерінде триасты және юралық жастағы таужыныстарда тек мұнай мен газдың
белгілері ғана белгілі.
Мұнай мен газдың барланған қорлары көрсетілген 5 аудан бойынша
өте біркелкі емес. Негізгі қорлары (90% аса) Жетібай - Өзен ауданының
юралық өнімді қабатында шоғырланған. Ю-I – Ю-VI горизонттары үшін ашық
кеуектілік 22-25% дейін ауытқиды, ал Ю-X - Ю-XIII горизонттарында ол әдетте
14-16% құрай отырып, тек 18-19% ғана жетеді.
Бор дәуірінің мұнай-газдылық Маңғышлақ кешенінде Донга мен
Жоласқан кенорындарында аздаған мұнай шоғырлары және Қансу, Өзен, Тамды
алаңдарында газдық шоғырлар айқындалған.
Бор кешенінің өнімді горизонттары жақсы жинауыштық
қасиеттерімен сипатталушы терригенді құрамды жинауыштарға басым түрде
тураланған. Олардың кеуектілігі 36% жетеді және одан асып кете алады, ол
өтімділігі үлестен мыңдаған миллидарсийға дейін өзгереді. Барлық кешенде
барланған кенорындарының горизонттарының мөлшері әртүрлі және өнімді
қабаттарының биіктігі бірдей емес. Сонымен, Өзен кенорнында 12 горизонт
анықталған, ал газдылық қабаттың қуаттылығы 700 метрден асады. Тамды
алаңында шоғырларының биіктігі 18-22 м екі газдылық горизонт анықталды.
Оңтүстік Маңғышлақ кенорындарының қаттық флюидтерінің
физико-химиялық қасиеттері
Маңғышлақта айқындалған көмірсутектер шоғырлары сол немесе
басқа ауданда кенорындарының тұрған жері ретінде көпшілігінде алдын-ала
анықталған әртүрлі фазалық жағдайлармен, сондай-ақ өнімді кешеннің
гимпосметриясы сипатталады. Бұл заңдылық Жетібай-Өзен тектоникалық
сатыларының кенорындарында біршама анық білінеді. Сонымен, біршама батыңқы
антиклиналь сызықтар шегінде табылатын Оңтүстік Жетібай, Ақтас, Тасболат,
Теңге кенорындарының өнімді шоғырлары басым түрде газдылық және не болмаса
таза газды, не болмаса мұнайқанықты белдемдердің аздаған қалыңдығымен бірге
мұнай-газды болып табылады.
Ең жоғарғы гипсометрлік жағдайды алып жатқан Өзен-Қараманды бас
антиклиналь сызықтарының кенорындары мұнайдың аса көп жинақталуымен
сипатталады.
Орталық антиклиналь сызықтардың шегінде орналасқан кенорындары
мұнай-газ қанығу сипаты бойынша солтүстік және оңтүстік антиклиналь
сызықтардағы кенорындарды салыстырмалы аралық жағдайда алып жатады. Мұнда
мұнай және газ қанығу белдемдері жиі кездесіп отырады. Әдетте газ құрамды
телімдердің елеулі үлкен өлшемдеріндегі мұнай қанығу белдемдерінің
қалыңдығы үлкен емес (2-5 м).
Мұнай мен газдың әртүрлі қатынасымен және жатысты
термогидродинамикалық жағдайларымен көп дәрежеде күрделендірілген қаттық
флюидтардың белгіленген айырмашылықтары әртүрлі алаңдардағы мұнай мен
газдың құрамының ортақтығымен үйлеседі. Жетібай -Өзен сатыларының барлық
кенорындарына жоғары молекулалаық парафиндер мен асфальтты шайырлы
заттардың көп мөлшері тән болып келеді.
Бұл құрауыштар белгілі бір жағдайларда құрылым түзуші, мұнайдың
реологиялық және сүзгілік қасиеттерінің күрт өзгеруіне әкелуге және оң
температура (+30-36°С) жағдайында газсызданған мұнайдың қатуына мүмкіндік
туғызушы болып табылады.
Маңғышлақтық мұнайдың көмірсутектерінің химиялық құрамы жақсы
зерттелген және көп еңбектерде жарық көрген. Оларды сипаттау кезінде
негізгі назар шегінде кенорындарының 3 тобы: Өзендік, Жетібайлық, және
Теңге – Тасболаттық топ бөлініп шығатын, Жетібай - Өзен тектоникалық
сатыларының юралық өнімді горизонттарына аударылған.
Бірінші топтағы кенорындарының арасында табиғиғ қойманың
өлшемі, мұнай және газ қорларының аумағы мен шоғырлануы бойынша негізгісі -
Өзен кенорыны болып табылады. Өнімді қиманың жоғарғы (борлы) бөлігі мұнда
толығымен газдылық.
Бор түзілімдерінің газы құрамы бойынша Оңтүстік Маңғышлақ юра
түзілімдерінің табиғи және серіктесгаздарына ұқсас, яғни ол агрессивті
күкіртті қосылыстардың болмауымен және көмірсутекті емес қоспалардың аз
мөлшерімен көрінеді.
Сонымен, көмірқышқыл газының мөлшері пайыздың бір үлесін
құрайды, азот – 1-3%, көмірсутекті бөліктің 91-95% метан құрайды. Этанның
мөлшері 2-ден 4% дейін, аса ауыр гомологтардың жиыны 1% жуық.
Маңғышлак мұнайгаздылық түзілімдерінің
стратиграфиясы
1) Төрттік жүйе
Үстірттің бетінде төрттік түзілімдер жұқа қабаты тасшақпалы
гипстелген саздақтар мен құмдақтар жапқыштарынан құралған. Каспий
жағалауларының бойында, Песчаный мүйісі ауданында және Қарағия ойпаңында
құмдармен, малтастармен, бақалшақтастармен, детритті әктастармен көрініс
тапқан теңіздік түзілімдер ( бірнеше ондаған метр) таралған. Омыртқасыз
жануарлар кешені және геоморфологиялық қатынастары бойынша және олар
жаңакаспийлік, хвалындық, хазарлық және бакулық региожікқабаттарға
бөлінеді. Орсыз оцпаңда шөп-шалаңды сортаңды сазды құмдармен қалыңдығы
(10м) және одан да көп құмды саздар дамыған. Шыңдар беткейлерінің бойымен
делювиалды және делювиалды-пролювиалды саздақтар және қалыңдығы (10м)
дейінгі мол тасшақпалы құмдар таралған. Көптеген аудандарда төменгі бедерде
қалыңдығы (15м) дейінгі шағылды құмдар дамыған.
2) Неоген жүйесі
Плиоцен. Ақшағыл және понттың регтожікқабаттардың түзілімдері
қалдықтар түрінде таралған детритті және оолитті әктастар мен
бақалшақтастардан құралған. Ақшағылдың қалыңдығы – 20м, понттікі – 17м.
Жоғарғы және ортаңғы миоцен. Қалыңдығы 50м дейінгі детритті,
оолитті әктастардан, бақалшақтастардан құралады.
Сарматтық түзілімдер шайылумен ортаңғы миоценде жайғасып жатыр
және Оңтүстік Маңғышлақ мұнай-газ облысының барлық шегінде таралған, мұнда
Оңтүстік Маңғышлақ және Үстірт қыратын алып жатыр. Региожікқабаттың жоғарғы
бөлігін әктастар, бақалшақтастар, ал ортаңғы бөлігін - әксаздар
қабатшықтарымен қатар қара сұр саздар, төменгі бөлігін – оолитті,
пелитоморфты, детритті бақалшақтастар түзеді. Қалыңдығы 120 м дейін.
Ортаңғы миоцен, конк және қараған региожікқабатына жататын,
бақалшақтастар мен ұсақ түйіршікті құмтастардың қабатшықтарымен бірге сұр,
кейде қоңырқай саз бен әксаз будаларынан құралады, қалыңдығы 25м дейін.
3) Төменгі миоцен және палеоген жүйесі
Төменгі миоцен және олигоцен түзілістері майкоптық сериялардың
саздарының бірыңғай қатқабатынан құралған. Эоцен мен палеоценнің төсемелі
түзілімдері басым түрде жергілікті свиталар мен горизонттарға мүшеленген
әксаздар мен әктастардан құралған. Свиталардың номенклатурасы мен олардың
палеоген жүйесінің бөлімшелеріне қатынасы әртүрлі жарияланымдарда әр қилы.
Қалыңдығы 800м.
Майкопт сериясы: кашкората, қарағия (төменгі миоцен), кенжелі,
куюлус, ұзынбас (олигоцен) свиталарына бөлінеді. Ұңғымалардың қималарын
анықтау үшін берік каротажды будалар пацдаланылады.
Эоцен. Жоғарғы эоценге қалыңдығы (50м) ақ, қоңырқай, жасыл
әксаздардан құралған адай свитасы жатады. Ортаңғы эоценге де төменде жатқан
шорым және аманқызыл свиталары қатысты. Шорым свитасы бірталай сүйек
қалдықтары және барлық қабыршақтарымен, планктонды фораминиферлермен, ақ
әктастар сеппелермен бірге шоколадты – қоңыр әксаздардан, саздардан
құралған, қалыңдығы 20-85м.
Мұнайгаз ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Тектоника ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...
Газ кенорындарының
құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Оңт. Маңғышлақ кенорындарының қаттық флюидтерінің физико-химиялық
қасиеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...
Маңғышлак мұнайгаздылық түзілімдерінің стратиграфиясы ... ... ... .
Мұнайгаз
кенорындары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Тектоника
Маңғышлак Үстірт МГП-ы шегінде Оңтүстік Маңғышлақ және
Солтүстік Үстірт мұнайлы-газды облыстар бөлінеді.
Оңтүстік Маңғышлақ мұнай-газдылы облысы Қазақстан
өнеркәсібіндегі ірі шикізаттық база болып табылады. Маңғышлақ мұнайының
алғашқы шапшымасы 1961 ж маусым айында Жетібай алаңында ашылған. Сол жылдың
желтоқсан айында Өзен мұнайының алғашқы фонтаны атылды.
Геологиялық жағынан ол Скиф-Тұран эпимезозой платформасының бір
бөлігін алып жатыр, мұнда шөгінді мезозой-кайнозой тысы қатпарлардың
күрделі жүйесіне қыртысталған юраға дейінгі кристалды таужыныстарына
жайғасып жатады, ал орталық бөлігінде геофизикалық әдістермен континенттік
қыртыс үшін типті гранитті қабат табылған. Соңғы мәліметтер бойынша Скиф-
Тұран тақталарының Оңтүстік бөліктерінің іргетасын ақырғы аккреакциялау тек
мезозойдың ең аяққы кезеңінде ғана өткен. Сызықты-тартылған гравитациялық
және магниттік ауытқулармен көрінетін офиолитті жымдар ортаңғы Каспий
айдынына созылып жатыр. Осылайша, соңғысы бірнеше шағын тақталардан
құралған күрделі салынған іргетасты болады. Маңғышлақ шаңғылы алаптың осы
бөлігін Солт. Каспийден бөліп тұрады.
Ортаңғы Каспий алабының шығысында қатпарлықтың Қаратау белдемі
аса жоғары көтерлген, ол батыста біртіндеп Түпқараған беліне өте отырып,
оңтүстік-шығыс солтүстік-батыс бағытта батырылады, мұнда жер үстіне жоғарғы
бор таужыныстары шығады. Ары қарай, Каспий теңізінің айдыны шегінде мезозой
түзілімдері ірі пермотриасты ойыстар түзе отырып терең батырылады.
Гравиметриалық зертеулер көрсеткеніндей, аймақтың теңіздік, жекелеп алғанда
Маңғышлақ дислокациясы белдемінде қатпарлықтың сызылықтығы жазылады.
Оңтүстік Маңғышлақ ойпаңы – іс жүзінде Ортаңғы Каспий алабының
(синеклизаның) шығыс орталық қанатының жалғасы. Бұл құрылымның Солтүстік
шекарасы Маңғышлақ дислокация белдемдері көтеріңкі бойлай, шығыста –
Биринжик ойпатымен өтеді, ал оңтүстік шектеуіне Қарабұғаз дөңесі жатады.
Оңтүстік Маңғышлақ ойпаңының негізгі элементтері құрлықта Жетібай - Өзен
және Қоқымбай сатылары, Түпқараған, Бекешбашқұдық белдері, Песчаномыс –
Ракушечті дөңесті көтерілім, Сығынды және Жазғұрлы депрессиялары, Солтүстік
– Қарабұғаз (Ақтау – Кендірлі) сатылары болып табылады. Оңтүстік Маңғышлақ
– Үстірт – Солтүстік Түркімен жүйесінің батулары аталған құрылымдарды қосып
алады.
Оңтүстік Маңғышлақ ойпаңының батысында Солтүстік және Оңтүстік
ернеулермен терең батулармен сипатталушы Сығынды депрессиясы орналасқан.
Шығыста батысқа қарай орталық клинді Қарағия ойпаты өтеді, ол Маңғышлақ
дислокация белдемі сияқты Батыс Маңғышлақ ойысында ашылады. Ұңғыманың
солтүстік ернеуінде бұрғыланған Саура алаңында 3308 м тереңдікте пермь
таужыныстарының беті ашылады, ал Сығынды алаңында 4500 метрге жуық терең
ұңғымада олар триас түзілімдерінде тоқтатылған. Депрессиялардың өлшемдері –
триас беті бойынша 1000-2500 м амплитутада, 80-90 км тәртіпте, оның
созылымы жалпы маңғышлақтық.
Жазғұрлы депрессиясы Сығындының шығыс жалғасында орналасқан
және одан Қарағия ойпатымен бөлініп жатыр. Депрессиялардың өлшемдері юраға
дейінгі түзілімдердің беті бойынша 180м 4-70-80 км. Амплитуда – 1500-2000
м. Қарабұғаз маңы Солтүстігінде триасты түзілімдер 3305 м тереңдікте
ашылды. Солтүстік Қарабұғаз маңының батыс бөліктерінде триасты түзілімдері
шамасы болмайды және орта-төменгі юра терригенді-сазды таужыныстар
палеозойдың күшті дислокацияланған түзілістерінде жайғасады. Тұтас алғанда,
бұл ауданның қимасы нашар зерттелген, мезозой және палеозой түптерінің
стратиграфиясы мен корреляциясы әзірше жауапсыз тұр.
Мұнай және мұнай газ кенорындарының құрылысы
Маңғышлақта алғашқы мұнай және мұнай-газ кенорындары 60-
жылдардың басында бор және юралық жастағы таужыныстарында ашылды. Кейінірек
аймақтың мұнай-газдылығының өрістілігін кеңейткен палеозой және триас
дәуірлердің түзілімдердің өнеркәсіптік мұнай-газдылығы дәлелденді.
Маңғышлақ территориясында 5 мұнай-газдылық аудандарда
орналасқан 23 мұнайлы, мұнай-газды және газды кенорындары ашылды. Ең шеткі
батыс жағында Донга мұнай-газдылық ауданы орналасқан. Айқындалған мұнай-
газды және газды шоғырлар жоғарғы юралық және апталық таужыныстарға
тураланған. Беке – Басқұдық белінің Солтүстік-батыс құрылымдық
тұтқыштарымен бақыланады.
Шығысқа таман орналасқан Жетібай - Өзен мұнай-газдылық
ауданында өнімді мұнайлы және газдың горизонттар төменгі триастан бастап
жоғарғы бормен аяқтай келе, шөгінді тыстың барлық қимасы бойынша іс жүзінде
анықталған. Кенорыны антиклинальды типтегі тұтқыштар тобымен байланысты,
олардың бір бөлігі әртүрлі дәрежеде жарылымды тектоникамен күрделенген.
Тұтасымен барлық осы аудан дамудың платформалық кезеңінде. Оның қарама-
қарсы жергілікті көтерілімдерінің шегінде дамыған көпшілігі (Жетібай,
Өзен, Теңге және т.б.) жатыстың ерте заманғы уақытына сәйкес келеді.
Территорияның солтүстік-шығысында Қансу газдылық ауданында газ
шоғырлары жоғарғы юра, төменгі және жоғарғы бор таужыныстарында барланған.
Мұнда газдың балансты қорлары бар тек бір ғана кенорны белгілі. Шоғырлар
Қансу көтерілімінің беткейінде орналасқан антиклинальді типті аздаған
тұтқыштармен бақыланады.
Аттас дөңестің кенорнын қамтушы Песчаномыс – Ракушечняк мұнай-
газдылық ауданында негізгі мұнай және мұнай-газды горизонттар триастық
жастағы таужыныстармен байланысты.
Газдық горизонттар да юралық қиманың төменгі бөліктерінде
айқындалған. Шоғырлары жарылымдармен күрделенген антиклинді тұтқыштармен
бақыланады. Көтерілімдердің құрылысы әлі толық зерттеліп біткен жоқ.
Көрініп тұрғандай, триасты қиманың өнімді горизонттарының таралу
ерекшеліктеріне құрылымдықтан басқа литологиялық факторда елеулі ықпал
етеді.
Солтүстік Қарабұғаз газдылық аудан Қарабұғаз дөңесі мен
Кендірлі сатыларының солтүстік беткейіндегі кенорындарын қосып алады.
Негізгі өнімді горизонттары келловей, неоком түзілімдерінде орналасқан. Газ
қорлары мұнда негізінен балансталған.
Мұнай геологиялық және тектоникалық аудандастыру карталарынан
көрініп отырғандай, Маңғышлақ мұнай және газ кенорындары аймақтық планда
солтүстік және оңтүстік белдемдердің гипсометрлік көтеріңкі тілімдерінде
орналасқан. Оңтүстік Маңғышлақ ойысының орталық, біршама түсіңкі
бөліктерінде триасты және юралық жастағы таужыныстарда тек мұнай мен газдың
белгілері ғана белгілі.
Мұнай мен газдың барланған қорлары көрсетілген 5 аудан бойынша
өте біркелкі емес. Негізгі қорлары (90% аса) Жетібай - Өзен ауданының
юралық өнімді қабатында шоғырланған. Ю-I – Ю-VI горизонттары үшін ашық
кеуектілік 22-25% дейін ауытқиды, ал Ю-X - Ю-XIII горизонттарында ол әдетте
14-16% құрай отырып, тек 18-19% ғана жетеді.
Бор дәуірінің мұнай-газдылық Маңғышлақ кешенінде Донга мен
Жоласқан кенорындарында аздаған мұнай шоғырлары және Қансу, Өзен, Тамды
алаңдарында газдық шоғырлар айқындалған.
Бор кешенінің өнімді горизонттары жақсы жинауыштық
қасиеттерімен сипатталушы терригенді құрамды жинауыштарға басым түрде
тураланған. Олардың кеуектілігі 36% жетеді және одан асып кете алады, ол
өтімділігі үлестен мыңдаған миллидарсийға дейін өзгереді. Барлық кешенде
барланған кенорындарының горизонттарының мөлшері әртүрлі және өнімді
қабаттарының биіктігі бірдей емес. Сонымен, Өзен кенорнында 12 горизонт
анықталған, ал газдылық қабаттың қуаттылығы 700 метрден асады. Тамды
алаңында шоғырларының биіктігі 18-22 м екі газдылық горизонт анықталды.
Оңтүстік Маңғышлақ кенорындарының қаттық флюидтерінің
физико-химиялық қасиеттері
Маңғышлақта айқындалған көмірсутектер шоғырлары сол немесе
басқа ауданда кенорындарының тұрған жері ретінде көпшілігінде алдын-ала
анықталған әртүрлі фазалық жағдайлармен, сондай-ақ өнімді кешеннің
гимпосметриясы сипатталады. Бұл заңдылық Жетібай-Өзен тектоникалық
сатыларының кенорындарында біршама анық білінеді. Сонымен, біршама батыңқы
антиклиналь сызықтар шегінде табылатын Оңтүстік Жетібай, Ақтас, Тасболат,
Теңге кенорындарының өнімді шоғырлары басым түрде газдылық және не болмаса
таза газды, не болмаса мұнайқанықты белдемдердің аздаған қалыңдығымен бірге
мұнай-газды болып табылады.
Ең жоғарғы гипсометрлік жағдайды алып жатқан Өзен-Қараманды бас
антиклиналь сызықтарының кенорындары мұнайдың аса көп жинақталуымен
сипатталады.
Орталық антиклиналь сызықтардың шегінде орналасқан кенорындары
мұнай-газ қанығу сипаты бойынша солтүстік және оңтүстік антиклиналь
сызықтардағы кенорындарды салыстырмалы аралық жағдайда алып жатады. Мұнда
мұнай және газ қанығу белдемдері жиі кездесіп отырады. Әдетте газ құрамды
телімдердің елеулі үлкен өлшемдеріндегі мұнай қанығу белдемдерінің
қалыңдығы үлкен емес (2-5 м).
Мұнай мен газдың әртүрлі қатынасымен және жатысты
термогидродинамикалық жағдайларымен көп дәрежеде күрделендірілген қаттық
флюидтардың белгіленген айырмашылықтары әртүрлі алаңдардағы мұнай мен
газдың құрамының ортақтығымен үйлеседі. Жетібай -Өзен сатыларының барлық
кенорындарына жоғары молекулалаық парафиндер мен асфальтты шайырлы
заттардың көп мөлшері тән болып келеді.
Бұл құрауыштар белгілі бір жағдайларда құрылым түзуші, мұнайдың
реологиялық және сүзгілік қасиеттерінің күрт өзгеруіне әкелуге және оң
температура (+30-36°С) жағдайында газсызданған мұнайдың қатуына мүмкіндік
туғызушы болып табылады.
Маңғышлақтық мұнайдың көмірсутектерінің химиялық құрамы жақсы
зерттелген және көп еңбектерде жарық көрген. Оларды сипаттау кезінде
негізгі назар шегінде кенорындарының 3 тобы: Өзендік, Жетібайлық, және
Теңге – Тасболаттық топ бөлініп шығатын, Жетібай - Өзен тектоникалық
сатыларының юралық өнімді горизонттарына аударылған.
Бірінші топтағы кенорындарының арасында табиғиғ қойманың
өлшемі, мұнай және газ қорларының аумағы мен шоғырлануы бойынша негізгісі -
Өзен кенорыны болып табылады. Өнімді қиманың жоғарғы (борлы) бөлігі мұнда
толығымен газдылық.
Бор түзілімдерінің газы құрамы бойынша Оңтүстік Маңғышлақ юра
түзілімдерінің табиғи және серіктесгаздарына ұқсас, яғни ол агрессивті
күкіртті қосылыстардың болмауымен және көмірсутекті емес қоспалардың аз
мөлшерімен көрінеді.
Сонымен, көмірқышқыл газының мөлшері пайыздың бір үлесін
құрайды, азот – 1-3%, көмірсутекті бөліктің 91-95% метан құрайды. Этанның
мөлшері 2-ден 4% дейін, аса ауыр гомологтардың жиыны 1% жуық.
Маңғышлак мұнайгаздылық түзілімдерінің
стратиграфиясы
1) Төрттік жүйе
Үстірттің бетінде төрттік түзілімдер жұқа қабаты тасшақпалы
гипстелген саздақтар мен құмдақтар жапқыштарынан құралған. Каспий
жағалауларының бойында, Песчаный мүйісі ауданында және Қарағия ойпаңында
құмдармен, малтастармен, бақалшақтастармен, детритті әктастармен көрініс
тапқан теңіздік түзілімдер ( бірнеше ондаған метр) таралған. Омыртқасыз
жануарлар кешені және геоморфологиялық қатынастары бойынша және олар
жаңакаспийлік, хвалындық, хазарлық және бакулық региожікқабаттарға
бөлінеді. Орсыз оцпаңда шөп-шалаңды сортаңды сазды құмдармен қалыңдығы
(10м) және одан да көп құмды саздар дамыған. Шыңдар беткейлерінің бойымен
делювиалды және делювиалды-пролювиалды саздақтар және қалыңдығы (10м)
дейінгі мол тасшақпалы құмдар таралған. Көптеген аудандарда төменгі бедерде
қалыңдығы (15м) дейінгі шағылды құмдар дамыған.
2) Неоген жүйесі
Плиоцен. Ақшағыл және понттың регтожікқабаттардың түзілімдері
қалдықтар түрінде таралған детритті және оолитті әктастар мен
бақалшақтастардан құралған. Ақшағылдың қалыңдығы – 20м, понттікі – 17м.
Жоғарғы және ортаңғы миоцен. Қалыңдығы 50м дейінгі детритті,
оолитті әктастардан, бақалшақтастардан құралады.
Сарматтық түзілімдер шайылумен ортаңғы миоценде жайғасып жатыр
және Оңтүстік Маңғышлақ мұнай-газ облысының барлық шегінде таралған, мұнда
Оңтүстік Маңғышлақ және Үстірт қыратын алып жатыр. Региожікқабаттың жоғарғы
бөлігін әктастар, бақалшақтастар, ал ортаңғы бөлігін - әксаздар
қабатшықтарымен қатар қара сұр саздар, төменгі бөлігін – оолитті,
пелитоморфты, детритті бақалшақтастар түзеді. Қалыңдығы 120 м дейін.
Ортаңғы миоцен, конк және қараған региожікқабатына жататын,
бақалшақтастар мен ұсақ түйіршікті құмтастардың қабатшықтарымен бірге сұр,
кейде қоңырқай саз бен әксаз будаларынан құралады, қалыңдығы 25м дейін.
3) Төменгі миоцен және палеоген жүйесі
Төменгі миоцен және олигоцен түзілістері майкоптық сериялардың
саздарының бірыңғай қатқабатынан құралған. Эоцен мен палеоценнің төсемелі
түзілімдері басым түрде жергілікті свиталар мен горизонттарға мүшеленген
әксаздар мен әктастардан құралған. Свиталардың номенклатурасы мен олардың
палеоген жүйесінің бөлімшелеріне қатынасы әртүрлі жарияланымдарда әр қилы.
Қалыңдығы 800м.
Майкопт сериясы: кашкората, қарағия (төменгі миоцен), кенжелі,
куюлус, ұзынбас (олигоцен) свиталарына бөлінеді. Ұңғымалардың қималарын
анықтау үшін берік каротажды будалар пацдаланылады.
Эоцен. Жоғарғы эоценге қалыңдығы (50м) ақ, қоңырқай, жасыл
әксаздардан құралған адай свитасы жатады. Ортаңғы эоценге де төменде жатқан
шорым және аманқызыл свиталары қатысты. Шорым свитасы бірталай сүйек
қалдықтары және барлық қабыршақтарымен, планктонды фораминиферлермен, ақ
әктастар сеппелермен бірге шоколадты – қоңыр әксаздардан, саздардан
құралған, қалыңдығы 20-85м.
Мұнайгаз ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz