Гүлiстан келiсiм-шарты

Кiрiспе:
Гүлiстан келiсiм.шарты . Ресей Империясы мен Иран мемлекнт арасындағы соғыс нәтижесi.
Негiзгi бөлiм:
1) Гүлiстан келiсiм.шартының жүзеге асырушылары, қол қоюшылары .
1) Гүлiстан келiсiм.шартының шарттары.
2) Гүлiстан келiсiм.шартының баптары.

1803-1812 жылдары ұзаққа созылған орыс-парсы соғысы Ресей империясы мен Иран Мемлекетiнiң арасында туған жер мәселесi нәтижесiнде басталды. Бұл қан төгiске толы үлкен соғыста Ресей Империясының қалың әскерiн бастаған тәжiрибелi қолбасшыларының арқасында аяқталып, нәтижесiнде Ресей Империясы үлкен олжаға кенелiп, ұлан ғайыр жерлердi иемдендi.
Гүлiстан келiсiм-шарты 1803-1813 жылдарғы орыс-парсы соғыстарының логикалық аяқталуы болғаны тарихтан белгiлi.
1812 жылы қазанда Асландюзе қаласында парсы әскерлерi Ресей Империясы әскерлерiнен ойсырай жеңiлгенне соң, Парсының каджар жетекшiлiгi бейбiтшiлiктi талап етi. 1813 жылы 12 қазанда бiтiм жөнiндегi Акт, сонан соң бейбiт келiсiм-шартына қол қойылды, онда Араз өзенiнiң солтүстiгiндегi парсы жерлерiнiң Ресей Империясының қоластына кiргендiгi бекiтiлдi . Тегеран өзiнiң Гянджи , Карабах , Шекин , Ширван, Губин, Баку, Талыш хандығына, Шығыс Грузия ( Газах, Борчалы, Шамшаддин жерлерiмен қоса алғанда ) мен Дагестан жерлерi жөнiндегi қарсылығын тоқтатты. Бұдан былай бұл жерлер Ресей Ипериясының жерлерi болып есептелiндi. Гүлiстан келiсiм-шартына қол қойған Ресейдiң Грузиядағы әскерiнiң басшысы – Николай Ртищев пен Мырза Абульхасан хан болатын. Құжаттың түп нұсқасында былай аталған : « Бүкiлресейлiк империя мен Парсы мемлекетi арасындағы достық пен мәңгiлiк бейбiтшiлiк трактаты ». Ол Зейве өзенiндегi Гүлiстан маңындағы Ресей лагерiнде екi елдiң өкiлеттi елшiлерi көмегiмен жасалды.

1.ОТЕЧЕСТВЕННАЯ ИСТОРИЯ. Сост. Понька Т.И., Саврушева К. 2.История стран Азии и Африки. Ред. Коллегия Ф.М. Ацамба,
В.И.Павлов, Изд. Московского ун.-а, 1989.
3)Дипломатиялық сөздiк, Алматы-2000.