Рыноктық шаруашылық

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Факультет Экономика және Бизнес

Құқық және экономика негіздері

Р Е Ф Е Р А Т

Тақырыбы: Рыноктық шаруашылық.

Орындаған:

Қабылдаған:

Алматы - 2008 жыл.

Рынок. Атқаратын қызметері. Түрлері.

Рынок дегеніміз еркін баға арқылы ұсыныс пен сұраныс динамикасының өзгеруіне байланысты құрылатын өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы экономикалық қатынастар жүйесі. Рынок жүйе ретінде өзінің дамуында стихиялық бәсекеге негізделген және ұйымдасқан, монопольды сипаттық белгілерге ие болды. Ұйымдасқан және монопольдық белгілер рыноктағы аз ғана тауар өндірушілердің бірігіп, белгілі бір талаптарға, стандарттарға сәйкес қызмет ету жағдайларын сипаттайды.

Рынок қызметтері:

1. Өзін-өзі реттеу қызметі. Өндіріс пен тұтыну құрылымдарын үйлестіру, сұраныс пен ұсыныстың көлемі мен бағалары бойынша тепе-теңдігін қамтамасыз ету.

2. Ынталандыру қызметі. Аз шығын жұмсай отырып, көп пайда алуға мүмкіндік беретін тиімді өндірісті экономикалық ынталандыру.

3. Ақпараттық қызметі. Экономикалық болмысты демократияландыру арқылы эконмикалық тиімсіз элементтер рыноктық тетіктер арқылы жойылып, өзін-өзі басқару қағидаларын жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Рыноктың түрлері:

1. Территориялық белгісіне қарай: ішкі және сыртқы рынок

2. Меншік түріне қарай: мелекеттік, жеке және кооперативті рынок.

3. Сауда түріне қарай: көтерме және бөлшек рыногы.

Рыноктың негізгі түрлерін келесідей топтастыруға болады:

1. Тауарлар мен қызметтер рыногы.

2. Өндіріс фактрларының рыногы.

3. Қаржы рыногы.

4. интеллектуалдық өнімдер рыногы.

5. Еңбек рыногы.

6. Аймақтық рыноктар.

Рыноктың құрылымы.

Бұл фирмалардың саны мен көлемі, түрлі фирмалар тауарының ұқсастық және өзгешілік дәрежесі, нақты рыноктан шығу және кіру жеңілдігі, рыноктық ақпараттың жеткіліктілігі сияқты рыноктың негізгі сипаты белгілерін айтамыз.

Рыноктық құрылым типтері:

1. Жетілген бәсеке.

2. Жетілмеген бәсеке.

Жетілген бәсеке белгілері:

1. Рыноктағы сатушы мен сатып алушылар саны шексіз;

2. Рынокқа кіру және шығу кедергілері жоқ;

3. Өндіріс факторларының мобилділігі жоғары;

4. Ррыноктағы бағаға әсер ету мүмкіншіліктері жоқ;

5. Ақпарат алу мүмкіншіліктері бәріне бірдей.

Жетілмеген бәсеке түрлері:

Таза монополия - тауарларды өндіру және өткізумен байланысты жалғыз фирманың үстемдік етуі.

Монопсония - белгілі бір тауарлардың бір ғана сатып алушысы бар рыноктық құрылымның типі. Ол сатып алу көлемін шектеу арқылы монопольдық пайда алады.

Олигаполия - өнімнің негізгі бөлігін өндіру және өткізумен айналысатын және өзара бағалық емес бәсекеге түсетін бірнеше фирмалардың іс-әрекеті.

Монополистік бәсеке - дифференциациялданған өнім шығаратын санаулы фирмалардың іс-әрекетін сипаттайды.

Рыноктың негізгі объектілері:

1) Үй шаруашылығы

2) Бизнес

3) Үкімет

Рынок критерилері:

1) Айырбас еркіндігі мен баға түзу мүмкіндіктері

2) Сатушылар мен сатып алушылар байланысының тығыздығы.

Рыноктың негізгі элементтері:

1) Баға

2) Ұсыныс және сұраныс

3) Еркін бәсеке

Рыноктың артықшылықтары:

1) Бәсекенің дамуы

2) Ұсыныс және сұраныс

3) Кәсіпкерліктің дамуы

4) Ресурстардың тиімді бөлінуін қамтамасыз етеді

5) Меншік институты қалыптасады

Рыноктың кемшіліктері:

1) Әлеуметтік жағдай ескерілмейді

2) Табыс арасындағы алшақтық

3) Экологиялық жағдай ескерілмейді

4) Банкротқа ұшыраудың орын алуы

Рыноктың инфрақұрылымы

Рыноктың инфрақұрылымы дегеніміз - рыноктағы тауарлар мен қызметтердің еркін қозғалысын қамтамасыз ететін ұйымдар, мекемелер, институттардың жиынтығы.

Рыноктың инфрақұрылымының ұйымдастырушылық негізі - жабдықтау, өткізу, брокерлік және делдалдық ұйымдар, коммерциялық фирмалар. Материалдық негізі - көлік жүйесі, қойма және ыдыс, ақпараттық және байланыс жүйелері. Несиелік-есептеу негізі - банктік және сақтандыру жүйесі, ірі және шағын несиелік жинақ мекемелері, коммерциялық банктер.

Рынок инфрақұрылымының негізгі элементтері:

1) несие жүйесі және коммерциялық банктер;

2) тауар, қор, валюта биржалары;

3) жәрмеңкелер, аукциондар;

4) мемлекеттік және мемлекеттік емес еңбек биржалары;

5) ақпараттық технологиялар және бұқаралық ақпарат құралдары;

6) салық жүйесі және салық инспекциясы;

7) сақтандыру жүйесі;

8) кеден жүйесі;

9) коммерциялық-көрме кешендері;

10) кеңес беруші және аудиторлық компаниялар;

11) қоғамдық және мемлекеттік қорлар;

12) еркін арнайы экономикалық аймақтар.

Жәрмеңке - белгілі бір орында ұйымдастырылған көпшілікке арналған рынок. Қазір салалық жәрмеңкелер мне симпозиум, конгресс, семинар жүргізу арқылы кеңінен қолданылатын тұтыну тауарларының жәрмеңкесі ұйымдастырылады.

Аукцион - рынокта өнімдерді сатумен байланысты ұйымдастырылады. Алдын-ала белгіленген орында тауарды жария түрде жоғары бағада сату басты мақсат болып табылады.

Биржа - сатушы мен сатып алушы мәмле жасау үшін арнайы ұйымдастырылған рынок. Оның түрлері: қор биржасы, еңбек биржасы, тауар биржасы.

Рыноктық экономиканың негізгі элементтерінің бірі - Бәсеке.

Бәсеке дегеніміз рыноктық экономиканың арасындағы тауарларды сату және сатып алу барысындағы өндірістегі және рыноктағы ең жақсы жағдай үшін экономикалық бақталастығы. Рыноктық экономикадағы қолданылатын бәсекенің нысандары өндірісті ұйымдастыру нормалары мен ережелерін, мемлекет пен жеке сектордың қызмет ету әдістерін анықтайды.

Бәсекенің пайда болуының объективті алғышарттары: әрбір өндірушінің оқшау шаруашылық жүргізуі, олардың рынок коньюктураларынан тәуелділігі, сұраныс үшін басқа сатушылармен күресі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.