Қылмыстық саясаттың мазмұнын бейнелейтін объективті және субъективті факторлардың негізгілері

Қылмыстық саясаттың мазмұнын бейнелейтін объективті және субъективті вакторлар – бұл адам мәселесі, оның дамуы, мінез, қоршаған ортаға деген бейімділігі мен көзқарастары. Қылмыстық саясаттың негізі, оның жасалу жолдары философияның, әлеуметтану мен идеологияның негізі – адам болмысынан бастау алады. Үлкен оқымысты П.Тейяр де Шарден философия мен палеонтологияның күрделі мәселелеріне қарымды пікірін көрсете отырып «Антропологтар мен заңгерлердің қатаң зерттеулеріне түсе отырып, адам - өте нәзік те кішкене сипатқа ие бола ды да, адамның жекелігі мен оның адами қасиеттері біртұтастылықтың келбетін қалыптастырады, ал біздің талқылауымыз – адам табиғатты бөдшектеуге, онымен өзінің терең байланысына, шектеусіз көкжиектің қасиеттеріне қарамай бейім тұрады»(1.с-40)- деген өз қарасын алдыңғы қатарға шығарады.

Қоғамдық дамудың объективті факторы – бұл, біздің ойымызша, адам санасына жартылай туелді жағдайлар мен қатынастардың күрделі сипатты иеленуі. Объективті фактор әлеуметтік, саяси, идеологиялық қатынастардың көрінісі бола отырып, қоғамның басым бөлігінің өз мүддесі үшін күресінің әдіс-тәсілдерінің жиынтығынан құралады. Объективті фактордың қалыптасу қайнар көздеріне сыртқы көріністердің адам санасына жағымдылығы, қылмыстық ахуалдың тұрақтылығы, адам мен құқық қорғау органдарының «құқықтық» бірлікте болуы, қоғам мүшелерінің әрекетінен – адамгершілік, әдет, ізгілік, эстетикалық мәннің байқалып отыруы жатады. объективті фактор қоғамдық санадан, оның саналық деңгейінен мән сапасына ие болады. Қоғамдық сана – адамның рухани жұптасуы, ізгілік байланыстарының өлшемі. Әлеуметтік үрдістен субъективті фактордың қалыптасу өзегі – қоғамдық жағдай, өмірдің қиюы келмейтін кейбір шарттары, адамның жоғарыға ұмтылысы. Қоғамдық даму жағдайындағы объективті және субъективті факторлардың күрделі қатынасы – қылмыстық саясаттың нысаны мен нышаны. Қылмыс- қылмыстық саясаттың өзегі ғана емес, әлеуметтік қайшылықтың зиянды жемісі. Зиянды құбылыспен күресу, оның зардабын жою арқылы жаңа сана қалыптастыру – қылмыстық саясаттың дербес міндеті. Адам өмірі, сауаттылығы, оның көзқарас көкжиегіның кендігі, танымының тереңдігі, бойында болашақ немесе бүгінгі тұлға қасиеттерінің аракідік кездесуі объективті және субъективті факторлардың күрделілігіне жол ашады. Субъективті фактор – бұл тарихи субъективтінің әлеуметтік, саяси, рухани қызметінің жиынтығы, ал бұның бағыты мен міндеті қоғамдықдамудың тарихи міндеттері мен өзге де мүдделерін жүзеге асырудан айшақталады.(2,с133)

1. Тейяр де Шарден. Феномен человека: преджизнь, жизнь, мысль, сверхжизнь - М.,1978. с. 40
2. Ленин В.И. Под чужим флагом //Полн. Собр. Соч. Т.26 – М.,1973 с.133
3. Капитализм на исходе столетия / Под ред.Л.Ц.Якоплена, М.,1997 с.435
4. Ғ.Сапарғалиев, А.Ибраева. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы: Жеті жарғы, и1998. 68-69-бб. 192 бет
5. Абай.қара сөз. Поэмалар. Алматы: Ел. 1993. 11-12-бб. Үшінші қара сөз. 272 бет
6. Шәкәрім. Иманым. Алматы: «Арын» баспасы. 2000. 10-бет. 321 бет.
7. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 2009 жылдағы 6-наурызындағы Халыққа жолдауы
8. Никколо Макиавелли. Патша. Саяси және құқықтық ой-пікірлер тарихының інжу-маржандары. Алматы: «Жеті жарғы» 2003.15-бет.240 бет
9. Ғ.Сапарғалиев, А. Ибраева. Көрсетілген еңбек. 68-бет. 192-бет.
10. Мемлекет және құқық негіздері // Құраст. Е.Баянов – Алматы: «Жеті жарғы», 2001. 168-бет. 624-бет.
11. Комаров В.Д. Философское содержание методоогического значение принципа партииности (Опыт разработки в трудах В.Л. Чагина)
12. Диалектика объективного и субъективного и историческом процессе и социальном познании: Сборник статей, - Л., 1986 с.56.