Қоршаған орта мен адам денсаулығы жайлы

Кіріспе.

I.Тарау. Қоршаған орта мен адам денсаулығы
1. Қоршаған орта . қамқорлыққа зәру.
2. Экология нашар болса, экономика көтерілмейді.
3. Қоршаған ортаның адам денсаулығына әсері

Қорытынды.
Қолданылған әдебиеттер тізімі.

Қазақтар – тумасынан табиғатты сүйіп өскен, қоршаған ортаға үлкен ілтипатпен қараған халық. Бұған, күні кешеге дейін, туған өңіріміздің табиғатының таза болғандығын айтсақ та жеткілікті сияқты. Өкінішке орай, ғылым мен техниканың ғаламат жетістіктері және шапшаң дамуы, кдамзаттың барған сайын аш көддікпен табиғатты тонауы, биосферадағы жаратылыстың тепе-теңдік заңдарын бұзды. Осылардың нәтижесінде жеріміздің ауасы тарылып, өзен-көлі бүлініп, жайылымдардың топырағы тілініп, қошаған ортамыз көз алдымызда азып-тоза бастады. Мұның соңы азынаған желге, ащы және улы жаңбырға, ормандардың мезгілсіз қурауына, ауау райының бұзылуына, қоршаған ортаның әр түрлі улы қосылыстармен ластануына әкеліп соқтырды. Қоршаған ортадағы тепе-теңдік бұзылды. Адамдардың денсаулығы нашарлап, аурулардың түрлері және сандары көбейді.
(2) Әлемде адамзат тіршілігі бар ортаға біздің білуімізше әзірше тек Жер ғана жатады. Табиғатпен оның байлықтары адамдардың өмірі мен қызметінің, олардың тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуы әл-қуатын арттырудың негізі болып саналады. Сондықтан қоршаған ортаны қорғау проблемасы қазіргі заманның маңызды, қажетті мәселелерінің бірі.
Қазақстанның көптеген аудандары, бүгінгі күнде де экологиялық мүшкілхал кешіп жатыр. Қоршаған ортаны қорғау шараларына, республикамыз біршама мөлшерде мемлекеттік және орталықтандырылған түрде күрделі қаржы бөліп отыр. Алайда республиканың ұлттық табысының 1 пайызына да жетпейді.

1) Қасымбекова Қ.Қоршаған ортаны қорғау – адамзаттық міндет.
Заман – Қазақстан. 2002ж. 4 қазан. №40. 6-бет
2) Шоқпытов А.Су мөлдір, ауа таза, көк шалғын мен орман – тоғай жайқалсын десек...Атамекен. 2002 ж. 10 шілде.
3) Қараева Ш. Қоршаған орта – қамқорлыққа зәру. Сақшы. 2002 ж. 19 қыркүйек. 5-бет
4) Жұмалиева Б. Экологиялық сақтандыру туралы заң керек. Бірақ, сақтауды ойлап жатқан ешкім жоқ. Алтын Орда. 2004 ж. 5-7 тамыз 7-бет.
5) Әбенбаева С. Табиғат та сұлулықтың кәусарбұлағы. Ұлт тағлымы. 2003 ж.
6) Бейсенова Ә. Мәселенің мәні неде? Парасат. 2005 ж.
7) Темірғали Ж. Экология – екінші реттегі мәселе емес. Заң газеті. 2001 ж. 28 мамыр 3-бет
8) Фурсов В.И. экологические проблемы окружающей среды – Алматы 1991-192 б.
9) Бордский А К Жалпы экологияның қысқаша курсы. Оқу құралы Алматы ғылым 1997 -192 б.

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе.

I-Тарау. Қоршаған орта мен адам денсаулығы
1. Қоршаған орта – қамқорлыққа зәру.
2. Экология нашар болса, экономика көтерілмейді.
3. Қоршаған ортаның адам денсаулығына әсері

Қорытынды.

Қолданылған әдебиеттер тізімі.

Қоршаған орта, адамның денсаулығғы
Қазақтар – тумасынан табиғатты сүйіп өскен, қоршаған ортаға үлкен
ілтипатпен қараған халық. Бұған, күні кешеге дейін, туған өңіріміздің
табиғатының таза болғандығын айтсақ та жеткілікті сияқты. Өкінішке орай,
ғылым мен техниканың ғаламат жетістіктері және шапшаң дамуы, кдамзаттың
барған сайын аш көддікпен табиғатты тонауы, биосферадағы жаратылыстың тепе-
теңдік заңдарын бұзды. Осылардың нәтижесінде жеріміздің ауасы тарылып, өзен-
көлі бүлініп, жайылымдардың топырағы тілініп, қошаған ортамыз көз алдымызда
азып-тоза бастады. Мұның соңы азынаған желге, ащы және улы жаңбырға,
ормандардың мезгілсіз қурауына, ауау райының бұзылуына, қоршаған ортаның әр
түрлі улы қосылыстармен ластануына әкеліп соқтырды. Қоршаған ортадағы тепе-
теңдік бұзылды. Адамдардың денсаулығы нашарлап, аурулардың түрлері және
сандары көбейді.
(2) Әлемде адамзат тіршілігі бар ортаға біздің білуімізше әзірше тек
Жер ғана жатады. Табиғатпен оның байлықтары адамдардың өмірі мен
қызметінің, олардың тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуы әл-қуатын
арттырудың негізі болып саналады. Сондықтан қоршаған ортаны қорғау
проблемасы қазіргі заманның маңызды, қажетті мәселелерінің бірі.
Қазақстанның көптеген аудандары, бүгінгі күнде де экологиялық
мүшкілхал кешіп жатыр. Қоршаған ортаны қорғау шараларына, республикамыз
біршама мөлшерде мемлекеттік және орталықтандырылған түрде күрделі қаржы
бөліп отыр. Алайда республиканың ұлттық табысының 1 пайызына да жетпейді.
Қоршаған ортаны зиянды заттармен, техногенді қалдықтармен ластауда
Қазақстанның мына кәсіпорындары ерекше үлес қосып отыр: Батыс Қазақстан
мұнай, газ конденсат ен орындары, Өскемен қоғасын-мырыш комбинаты,
Зыряновск полиметалл комбинаты, Жамбыл супер фосфат зауыты, Балқаш тау-кен
комбинаты, Фосфор Шымкент өндірістік бірлестігі және т.б. Мысалы
Қазақстанда 1998 жылы стационарлы қондырғыларын ауаға 5,4 млн. т зиянды
заттар лақтырылып тасталған, ал автотранспорттан шыққан улы заттардың
мөлшері 2,9 млн. т болыпты. Сонда, Қазақстандағы әрбір адамға жарты тонна
өмірге қауіпті улы заттар тиесілі екен.
Атмосфераны ластағыш заттардан бір ғана мультипликатор – қорғасын
ингредиентін мысалға алайық. Қорғасын – политропты у. Оның организмдегі
азғантай ғана концентрациясы органдар мен тканьдерді, қан жүйесін, орталық
нерв жүйесін, иммун жүйесін зақымдап, бүлдіреді. Қорғасынның жоғары мөлшері
- Өскемен, Зыряновск, Лениногорск қалаларының атмосфералық ауа құрамына
байқалады. Шашқа жасалған спектральды анализ мәліметтер бойынша, бұл қала
тұрғындарында, қорғасын мөлшері ең жоғары, яғни шекті мөлшерден 6 есе көп
болып шықты. Сондықтан да болар, шығыс қазақстандықтардан ақ қан ауруымен
науқастанғандардың саны көбейіп отыр.
Химия өнеркәсібі халық шаруашылығының қажеттілігін
қанағаттандыру үшін көптеген өнім түрлерін шығарады, және олар – химия,
мұнай химиясы, агрохимия, микробиология салалары бойынша жалпылама
бөлінеді. Өнім түрлерінің әрқилылығы, қолданатын технология мен шикізат
түрінің әркелкілігі, атмосфералық ауаның, су бассеиндері мен топырақтарының
ластануына тікелей себепті. Өндірістің сарқынды сулары мен қатты, газ
күйіндегі қалдықтары – орасан зор көлемімен, жоғары токсикалығымен
ерекшеленеді.
Қазақстанда химия және металлургия салалары бойынша негізгі
кәсіпорындар - Өскемен, Лениногорск, Балқаш, Жезқазған, Теміртау,
Қарағанды, Шымкент, Тараз қалаларында орналасқан. Бұл қалалардағы ауаның
ластану деңгейі жүйелі түрде жоғару болу тенденциясы байқалады және негізгі
ластағыш заттар қауіптілігі жоғарғы класқа жатады.
Соңғы кездері қоршаған ортаға тасталатын зиянды қалдықтар мен тастанды
заттар мөлшері біршама азаяды, ол негізінен, өндіріс қарқынының төмендеуіне
және аздап болса да, табиғат қорғау шараларын жүргізуге байланысты.
Тасталынатын зиянды қалдықтардың ішінде, химия-металлургиялық
зауыттардан басқа, азот оксиді мен күкінр диоксиді, көміртек оксиді
агрохимия өнеркәсібінің, мазут күлі – микробиология өнеркәсібінің,
күкіртсутек болып табылады. Түсті металлургия кәсіпорындарының сульфидті
кен мен концентраттарды пирометаллургиялық жолмен өңдеуіне байланысты,
құрамында күкірті бар газдардың орасан зор мөлшері түзіледі.
Газ, шаң-тозаң күйіндегі ластағыш заттар, негізінен жер бетінен
санағанда 3 км биіктікке дейінгі аралықта жиналады. Төменгі қабаттарды,
ауаның жылынып, жоғары көтерілуіне байланысты, мөлшері 4-10 мкм аралығында
ұсақ бөлшектер жан-жаққа тарай бастайды да, ірілері 300-500 метрге
көтеріліп, ешқандай жылжымай, ауа салқындаған кезде қайта жерге түседі.
Сонымен қатар, күрделі химиялық қосылыстар – пестицидтердің,
детергендердің, минералды тыңайтқыштардың қоршаған ортаға әсері зиянды және
қауіптілігі жоғары. Пестицидтердің ішінде ең қауіптісі хлор мен органикалық
заттар қосындысынан тұратын, ДДТ, диэлдрин, элдрин сияқты түрлері. Олар
ұзақ уақыт бұзылмай, ерімей, шірімей сақталатын болғандықтан топырақта,
суда көп мөлшерде жиналады. Жыл саыйн жер бетіне 100 мың тонна ДДТ
өндірілетінін, адам аяғы бара қоймаған Антарктидада жүрген пингвиннің
бауырынан ДДт табылғанын ескерсек, жер жүзіне пестицидтердің қалай кең
тарағанын түсінуге болады. Орта Азия мен Қазақстанда осы пестицидтер мен
минералды тыңайтқыштарды - мақта, күріш, бидай алқаптарында көп қолдану
салдарынан кісі өлімі, жас сэбилердің түрлі дертке ұшырауы, жарымжан
балоалардың дүниеге келуі көбейгенін әлі ешкім ұмыта қойған жоқ.

Ал біздің оңтүстік аймағында экологиялық зардап аймағына айналған
тағы бір өлке ол Байқоңыр ғарыш аймағы. Байқоңырмен шектес Ұлытау
даласының қай түкпірінде үңілсеңіз де, әртүрлі зымырандардың снығынан аяқ
алып жүру қиын. Бұлар – зымырандардың бірінші ұшыру сатысынан айрылып,
жерге құлаған бөлшектері. Зымырандардың отын құрамында хлорлы қосылыстар
жиі кездеседі. Аспаннан от жалынға оранып түскен қалдықтар 3-4 га аумақты
улап, өртеп ұзақ жылдарға дейін қу тақырларға айналған бұл жерлерде ештеңе
өспейді. Мұнда гептил деген ең үлкен қауіп төндіріп тұрған уландырғыш зат
келіп түседі. Гептил – оңайлықпен ыдырай қоймайтын қосылыс, сондықтан оның
қауіптілігі арта түседі. Ол синил қышқылынан 6 есе улы. Уландырғыш заттар ,
сол төңіректе 130 елді мекеннің үстін себелеп өтеді. Зерттеулер
анықтағандай, зымыран ұшырылған кезде ауаның ластануы 100 мың автомобильден
бірден будақтаған түтінге тең.
Сонымен атмосфераға жүздеген тонна гептил қалдығының ыдырап,
аэрогендік миграцияға көшіп жүруі, қоршаған ортаны уландыруы, үйреншікті
құбылысқа айналып отыр.
Сонымен бірге Солтүстік Каспийдің Қазақстанға қарайтын
экваториясы байлығының халық үшін де, мемлекет үшін де, жалпы тіршілік үшін
де маңызы зор. Оның фаунасы мен флорасында әлемде теңдес аналог жоқ. Осы
қасиетті Каспийге де бұрғы салынып, мұнайына шабуыл басталды. Құрамында 9
мұнай компаниясы бар алпауыттар, Каспийдің экологиялық жағдайын асқындыра
түсуде. Соңғы жылдары теңіз деңгейінің көтерілуі, ахуалды одан әрі
нашарлатып отыр. Болжамдарға сүйенсек, 2010 жылға дейін Каспий деңгейі 2,6
метрге көтеріледі деп топшылануда. Сонда бірқатар елді мекен, маңызды
обьектілер су астында қалу жағдайында. Каспий мұнайының құрамында күкірт
мөлшерінің жоғары екендігі аян. Сондықтан, теңіз суындағы тіршілік
қауіпсіздігі жоғары қойылуы тиіс. Мұнай өнімінің суға төгілмеуі, бұрғылау,
мұнайды өңдеу кезіндегі зиянды қалдықтарды залалсыздандыру жұмыстары басты
назарда болуы тиіс. Теңіз түбіне бұрғы түскен кезден бастап, Каспий
айдынына, оның байлығына, радияцияға қарсы емдік қасиеті бар мұнайдан
бағасы екі есе қымбат қара уылдырық беретін бекіре тектес қызыл балық пен
ақ балық тұқымына шындап қатер төнді. Енжарлықтың, болжаусыздықтың
салдарынан, кезінде Арал теңізі аймағындағы экологиялық апаттарға жол беріп
қойып, кейін кеш қалып бармақ тістегенімізді еш ұмытуға болмайды. Каспий
үшін де, еліміз үшін де бұл сабақ болуы тиіс және бұл өңірдегі фауна мен
флораның тепе-теңдігі сақталуы шарт. Жер планетасының ғасырлар бойғы барлық
жануарлар дүниесі мен адамзат баласы үшін тіршілік негізі – таза ауа. Ол
тек өсімдіктер дүниесінен бөлініп шығатын оттегі. Бізді қоршаған
тропосфералық ауа қабатының 20,9% осы оттегіден тұрады, ол тұрақты ең
қажетті газдың бірі. Су оттегін бөліп шығаратын негізгі жасыл фабрика –
көпжылдық ағаштар.
Қазақстан аумағының 3,8 %-ын орманды жер алып жатыр. Қазақстан -
2030 стратегиясында бұл көрсеткішті 5,1 %-ға дейін көтеру жоспарланған.
Кейінгі жылдары республикамыздың орман қоры аумағында 2257 орман өрті
орын алды. Бұл өрттердің 70 %-ы отты дұрыс пайдаланбаудың салдарынан
болған.
Өрт 4 млн. текше метрге жуық ағашты жойды. Ірі орман өрттері Шығыс
Қазақстан, Павлодар, Ақмола, Қарағанды, Алматы облыстарында болды.
50 мың гектар орман алқабында зиянкестер мен ағаш аурулары анықталды.
Ең ірі орманды аумақтар – Шығыс Қазақстан, Қостанай, Батыс Қазақстан,
Ақмола, Павлодар облыстарында. 1997 жылы орман заңын бұзушыларға қарсы 500
іс тіркелді.
Қазақстан солтүстігінде өзенді жағалай өскен ормандары мен
оңтүстігіндегі тоғайлары жеке-жеке алқаптар болып есептеледі.
Барлық таулы жерлердегі ормандардың топырақ пен су қорғауға тигізетін
әсері көп. Олардың арқасында тау бөктерлерінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.